DIT IS
EN OMMELANDS,
PLAATSELIJK
STAATKUNDIGE OISGHOÜW
Op Zaterdag, 12en Juli 1901.
S centimen 't blad.
868te jaar. Talmerk 1848
Italië
De Oorlog
Stad Yper Gemeenteraad
Ondervinding leert
Onzijdig Onderwijs
Is het waar?
Daar zijn geen kinders n^eer!
De zake Godtschalck
Onze werken
Onze Fanfare
Van alles wat
Arme martelaars
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte poettegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en "s Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk i6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agenge HAVAS,te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost- óc
Westvlaanderen wonen.
Vrankrijk
De fransche Kamers zijn geheel op
't onverwachts uiteengegaan.De socia
listen, die geerne 't ministerie hadden
ondervraagd en wie weet, misschien
doen vallen, zijn razende... Dat en zal
niet beletten dat ze in een volgenden
zittijd weder zullen meewerken met
dat hatelijk (ministerie, dat hun als
vergoeding hier of daar eene wet zal
geven tegen den godsdienst gericht.
Arm Vrankrijk 1
Zijne heiligheid de Paus, die nog
altijd eene uitmuntende gezondheid
geniet, heeft eene krachtdadige pro-
testatie gezonden tegen de kloosterwet
in Vrankrijk.
Zal dit helpen? Zal Vrankrijk luis
teren naar de stem van den ouden
Paus,of zal het voort zijnen ondergang
bewerken, door kloosters en kerke te
vervolgen
De schaarschheid van nieuws uit
Zuid-Afrika houdt aan. Te betreuren
is het dat omtrent de krijgsgebeurte-
nissen in de Kaapkolonie zelden of
nooit eenig officieel bericht openbaar
worcjt gemaakt, zoodat wij eiken
grondslag missen om betrouwbare
gevolgtrekkingen te maken.
Ondertusschen hebben de engel-
schen moeten bekennen dat Fouché,
die niet meer ontsnappen kon, nu toch
ontsnapt is. Dat is van over jaar en
dag gewoonweg de geschiedenis van
al 11e omsingelde Boereneommando's.
Uit de beide Boerenrepublieken
hoQren wij geinig, maar djt weinige
)g genoeg om te doen begrijpen dat er
niet veel verandering in den toestand
komt en de engelschen nergens veilig
zijn, dan in de plaatsen welke zij bezet
houden.
Zoo in de twee volgende maanden
geen besliste keer in de krijgsverrich
tingen komt, jammerde een der ra-
zendste iingobladen, dan kan de oor
log nog een jaar dureu, nog een
25,000 man en een 3 milliard kosten.
En dan zeggeu wij op onze beurt
Waarom zelfs niet langer nog dan een
jaar?
en eenen bedevaart te beloven om
hare genezing te bekomeu
Terwagne-langhaar heeft daarop
gedonderd tegen de kloosters, en op
't laatste een dagorde rieêrgeleid om
den Raad te bewilligen ter verwereld
lijking over te gaan, en daarom eene
school vaa wereldlijke ziekediensters
in te richten.
Na dit schandaal welk de citoyen
Terwagne aan de verontweerdiging
zijner kollegas opgedischt had, heeft
de advokaat Ryckmans het voorbeeld
van Ledeberg aangehaald, waar men
de zusters heeft wedergeroepen nadat
men eene proeve van verwereldlijking
gedaan had die aan de gemeente maar
500.0Q0 frank gekqst had 1!
En terwijl degens Tonnelier citoyen
Terwagne ondersteunde, kwam Bur
gemeester Van Ryswyck daar tusschen
om zoet en zeur te mengelen, en stelde
voor.,., eerst de voorafgaande zaken
te onderzoeken.
Ziedaar de kerels die zeggen man
nen van het licht te zijn en die
vrijwillig blind zijn gelijk mollen
tVij laten het voorbeeld van Ledeberg
aan de overweging van onze Ypersche katte, hield hun tegen zeggende
liberalen die op zekeren dag droomden u"u 1 A
onze gasthuizen en gestichten te ver
wereldlijken
Openbare zitting
op Zaterdag 13 Juli 1901,
om 5 ure s'avonds
DAGORDE
Het is nu 32 jaar dat wij eene kluchte
spelen die niemand meer en bedriegt.
Het is dus tijd den masker af te werpen.
Die onzijdigheid,, in zake van onderwijs
doet mij peizen op een fabeltje dat wij leer
den als wij, jongens zijnde, ter schole gin
gen.
Daar was eene katte die door allerlei
listen er in gelukt was meer dan eene muis
naar de andere wereld te zenden.
Doch de muizen, allengskens hare listen
gewend, waren op hunne hoede, en lieten
hen niet meer vangen.
De katte verzinde eenen nieuwen list.
Zij sloop eene bakkerij binnen waar zij
wist dat de muizen te huis waren, sprong
in den trog en rolde haar daar weg en weêre
in 't meel tot dat zij niet meer eene katte,
maar eerder eenen meelhoop geleek.
Daarna bleef zij beweegloos liggen.
Na korten tijd kwamen de muizen op, te
wege om in den bakkerstrog kermisse te
houden.
De jonge muizekens, zonder ondervinding
van 't leven, gingen te wege rechte den
trog in.
Maar eene oude muize, die in den tijd
eene oore gela(,ep had in de klauwen van de
Mededeelingen.
Bewaarscholen
Hola matjes, opgepastdie meelhoop
daar en zegt mij niets goeds. Zwichten
van, en trekken wij er van
wij ons er
door
Het onzijdig onderwijs is die meelhoop
waaronder eene valsche katte schuilt.
Zwicht u van den meelhoop van 't onzij
dig onderwijs
^ederi eensge
van hier zijn
de "kloosterzusters "wedergekeerd in
het hospitaal van Ledeberg-bij-bent,
waar zij, over twintig jaar, aan de
deur waren gezet geweest.
De Commissie der burgerlijke gods
huizen en de gemeenteraad, ten groo
ten dqele vijandig aan de katholieken,
hébben eens geweest om de veront-
wereldlijking van het hospitaal te
vragen.
Een der schepenen, geweldige libe
raal, bedreigde zelve zijn ontslag te
geven indien men de zusters niet deed
wederkeeren.
De reden van die handelwijze was
het gebrekkig en verkwistende bestier
ygp bet wereldsph hospitaal.
Dit nieuws is door de armen en de
zieken van Ledeberg met de meeste
vreugde onthaald geweest.
Van eenen anderen kant, in zitting
van den gemeenteraad van Anlwer
oen, heeft de citoyen-geneesheer Ier
waene den Raad ondervraagd over
de schrikwekkende feiten waarvan
het gasthuis S. Elisabeth het tooneel
geweest is.
Het schijnt dat eene der gasthuis
nonnen, belast met de zieken, eene
harcr toevertrouwde zou opgewekt
hebben om eene misse te doen lezen
rekening 1900.
3" Wegenis rechtlijuen van den buurt
weg genoemd Pilckemstraal.
4° Wegenis rechtlij nen van de Veurne-
straat, tusschen't Waterkasteel en't Hoekje.
5° Stadseigendommen verkoop van
bouwgrond.
6° Middelbare school begrooting voor
1902.
7' Godshuizen verpachting van grond-
goederen.
3® Vervoerdienstregelmatige dienst tus
scben Yper en Kortrijk.
Het onderwijs moet onzijdig zijn, vrij
«van alle politieke strekkingen noch ka-
tholiek, noch liberaal, noch socialistisch,
maar onzijdig. Om onzijdig te zijn moet
het onderwijs officieel zijn.
Ziedaar het oud liberaal liedje, dat nu
nog van tijd tot tijd, en volgens de omstan
digheden, in de liberale dagbladen voor
komt.
Geen een mensch van gezond verstand en
rechtschapen geest en heeft ooit aanveerd
dat dit onzijdig onderwijs mogelijk was.
Ten anderen wij hebben te dikwijls ge
tuige geweest van feiten die klaarlijk bewij
zen dat dit zoogezeide onzijdig onderwijs
niet anders is dan een list uitgevonden door
de vrijmetselarij om de eenvoudige lieden
bij den neus te leiden.
Zondag laatst was er eene groote liberale
betoogiug te Dixmude.
In den stoet gingen er een vijftigtal meis
jes der officieelle scholen.
Dat is aardige onzijdigheid in zake van
onderwijs, niet waar
Meer dan eens hebben wij in ons Nieuws
blad van Yper diesaangaande bekentenis
sen aangehaald van liberale en socialistische
schrijvers.
Nu nog komt de Petite Republique
een goddeloos bladje, de zake rechtuit be
kennen in de volgende woorden
Iedereen bekent op lieden dat het stelsel
der politieke onzijdigheid, aan zekere lieden
opgeleid, onder voorwendsel dat zij de zen-
ding hebben de jonkheid op te voeden en te
onderwijzen, niet overeen komt met de zeden
eener volksregeering die aan haar 32' jaar
Republieke gekomen is
Dat wilt duidelijk zeggen in andere woor
den
Zondag avond na de liberale betooging
van Dixmude, is een heer ^enninariat, die
naar de begraving zijner moeder kwam, in
de statie van Cortemarck aangevallen ge
weest door twee drie gauzejongens, die hem
zelve in zijn aangezicht geslegen hebben.
Is het waar dat die geuzejongens propere
kerels waren, wel gekend in Yper
't En zou ons niet verwonderen.
't Is mij toch een aardig dingen,
En het doet mij waarlijk pijn,
Zulk een lied te moeten zingen
Hier, waar we allen kinders zijn.
Moet't zoo voortgaan, (zonder bluffen)
Daar en zijn geen andre meer
Dan... de grijsaards die wat suffen
Ach 1 er zijn geen kinders meer
7
'k Ging nog een koepleetje wagen,
Maar ik zie er hier en daar
Die, hun hoofd al schudden, vragen
Wie, wie is die zanger daar
't Heeft geen baard nog en 't wilt zingen,
't Ventje, lijk een grooten heer
Wat men hoort van Yperlingen
Ach er zijn geen kinders meer
Het volgende kluchtlied werd over eenige
maanden gezongen in een svtsndfeestje ge
geven door §t Maartenscongegatie op den
Leet.
Ons dunkens bevat het nogal waarheden
die al lachende nijpen.
Met toelating van wie het behoort nemen
wij het vandage in ons Nieuwsblad over.
I
i
't Menschdom loopt met rasse schreden
Tot 't bereiken van zijn doel
Pas de wereld ingetreden
Of elk zoekt den hoogsten stoel.
Om een groote mensch te schijnen
Kruipt de knaap op eene leer,
En roept aan zijne makkers kleene
Ja, ik ben geen kindje meer
Tot mijn zestien voile jaren
Kreeg ik 's Zondags ééne kluit
'k Moest er nog den helft van sparen
Of men schold mij deerlijk uit.
Nu verteeren jonge snaken
Twintig franken op een keer,
Om nog schuld er bij te maken
Acher zijn geen kinders meer!
3
Dierf een jongling vroeger wagen
In café of kroeg te gaan,
De bazinne kwam hem vragen
Kind, hebt gij uw hoedjeu aan
Nu nu ziet ge jonge heeren
(Veertien jaren oud, niet meer)
Pijpen smooren, pinten keeren
Acht er zijn geen kinders meer
i
't Belgisch leger in 't jaar dertig
Had soldaten aan het hoold
't Zijn nu fieskes, jonge gasten,
Van verstand ea moed beroofd.
Moesten zij te velde trekken,
'k Wilde wedden, keer op keer
Waar'... hun broekje vol met plekken
Ach er zijn geen kinders meer
5
Eertijds naar de Congregatie
Ging men tot zijn dertig jaar,
Tot men kwam... aan zijn vocatie,
En men maakte leute daar.
Nu, den Zondag avond late
Ziet ge jongens weg en wêer
Wandien in de Boterstrate
AchEr zijn geen kinders meer l
wel gekend in Yper, is op 25 en 27 Juni
laatstleden in onze wetgevende Kamers op
het tapijt gekomen.
M. Nolf, liberale volksvertegenwoordiger
van Yper, bijgestaan door M. Janson,opende
de bespreking, en viel uit tegen den Staat
en de Burgerlijke Godshuizen van Yper om
hunne handelwijze in zake van het bedoelde
legaat.
Daarop heeft onze Volksvertegenwoordi
ger M. Golaert het woord genomen en in
eene krachtige redevoering, dikwijls onder
broken door de goedkeuringen der rechter
zijde, de handelwijze van Staat en Burger
lijke Godshuizen verrechtveerdigd.
De redevoering van onzen achtbaren
Burgemeester mag aanzien worden als een
beknopt en volledig pleidooi dat geheel die
zake komt duidelijk uiteendoen, en waarop
er niet meer weder te keeren is wilt men
van die zake de zage Godtschalck niet maken.
Thuyndag nadert
Men ziet hef aan de bedrijvigheid met de
welke onze stadswerken uitgevoerd worden.
De statieplaats beloofd prachtig te zijn.
De kalsijde tusschen het park en het water
zal voltooid zijn op den oogenblik van het
verschijnen van het Nieuwsblad
De kalsijde ai den overkant zal binnen
tien dagen geleid zijn.
Reeds ziet men het park afteekerien. De
boordingen der voorlanden zijn nu ge
plaatst, en men is bezig aan het onderstuk
waarop het ijzeren schettewerk en de lan-
teerns moeten komen.
In de Dixmudestraat voltrekt men de
Risuwe suatie.
In de Boomgaardstrate voleindigt men de
kalsijding.
Op de Groote Markt verhangt men de ge
wone gazbekken taet het stelsel Auer.
Al die werken geven bezigheid en gewin
aan een groot getal werklieden waarvan
eenige uit Frankrijk zijn moeten komen.
Die sedert twee maanden van hier Yper
niet meer gezien hebben, en zullen hen bijna
niet meer verkennen bij 't uitkomen der
statie.
Zondag is onze Fanfare naar Kortrijk ge
gaan en heeft er een weluitgevoerd concert
gegeven in het park van den Broei. Het pu
bliek en heeft aan onze mannen zijne toe
juichingen niet gespaard.
Gisteren avond was 't Concert op de
Groote Markt. Zelden en heeft men voor de
concerten zooveel volk bijeen gezien. De
Fanfare heeft ook met veel eere hare take
gekweten.
Ter herinnering aan 1302 speelde 't mu
ziek voor slot de Vlaamsche Leeuw en 't vol i
zong mêe, dat 't lunderde over de Markt.
Morgen Zondag is 't te Heyst de blijde in
trede van Graaf d'Ursel, onze nieuwe gouver
neur. De fanfare gaat er naartoe om deel te
nemen aan den stoet en dan ten driên een
concert te geven. Men vertrekt uit Yper
nuchtends ten 6.41 en men keert weder al
Rousselare, uit Heyst ten 5.40 en aankomst
te Yper, ten 8.08.
een stuk gewone baaikatoen, dat we met den
gelijkten naam van zakdoek bestempelen,
met dit verschil nochtans, dat die neusdoek
met tal van aankondigingen, reclames,! aan
biedingen, uitvindingen en tutti quanti be-
kribbeld, wel vergeleken kan worden met
de bladzijde van eene gazet. De uitvinder
(gebreveteerd a. u. b beweert dat die zak
doek wonderen zal verrichten op handels-en
nijverheidsgebied. Een prospectus, gaat hij
voort, wordt, na lezing, weggegooid, doch
een zakdoek bewaart men en willen of niet,
men is verplicht inzage te nemen van den in
houd.
Hm Hm! Of de gentlemen zich van dien
zakdoek zullen bedienen, weten we niet. Het
zou althans heel eigenaardig zijn, zoo we op
't eindjedoek, dat in het bovenste zakje links
uitkijkt, lazen Geen grijs haar meer l
M' d'un age mur épouserait Du* ou V*
enz. Overigens, tusschen de arme duivels
zijn er tal van stervelingen, die, gemakshal
ve, 't neusorgaan met duim en wijsvinger
een druk geven en dan met een grillige be
weging iets vaags in den onmetelijken zak
doek der ruimte slingeren. Niemand zal 't in
alle geval secundum Lacum vinden, bespie
gelingen te maken op 't verdacht neusslijm,
dat tusschen de plooien van den mouchoir-
réclarae verscholen ligt.
Het is een feit 1* dat, wanneer onze meis
jes zoo een paar jaar op 't pensionnaat gele
gen hebben, ze heel wel geëxerceerd zijn in
't chanteeren, friseeren, promeneeren, bro-
deeren, musiceeren, danseeren. 2* dat dege
nen die zich door zulke creatuurtjes laat se-
duiseeren en charmeeren, na wat amuseeren
vallen in de miserie.
Nu in Noorwegen heeft men onlangs met
eenparigheid van stemmen plus éèn, een wet
gestemd, krachtens dewelke vrouwen, die
zich voor 't huwelijk aanbieden, door een
bekomen getuigschrift moeten bewijzen, dat
ze kunnen huishouden.
G'est pa, da is 't
Iets over 't zoet geslacht
«Poppen zijn 't.met weekwassen pop
pengezichtjes leeggeblazen eierschalen met
gekleurde figuren er op kappersmutsebol-
len voor gefriseerde pruiken ulevellen in
versierde papiertjes mooi verpakte cara
mels gele en rose en witte fondants, wee-
zoet en smelt-zachtautomaten, harlekijns
opgezette paradijsvogels; leege odeurflesch-
'es lampekappen van zijde; bonbondoosjes;
gebloemde behangsels speelgoed; veertjes,
intjes en strikjes.
Zóó lezen we in een Hollandsch maand
schrift.
Binnen eenige dagen wordt er in alle
spoorhallen, spijshuizen, schouwburgen
wandelparken, kortom in alle hoeken en
heekjes kosteloos, gratis, voor niets uitge
deeld de zoogezegde mouchoir-publicité
De mouchoir-publicité is niets anders dan
Een zeker getal liberalen hebben zondag
gemanifesteerd in 't midden van 't katholiek
land. Niemand en heeft ze gestoord in de
uitoefening van dat recht. De katholieken en
hadden de ploegen die in God gelooven van
't vlaamsch land niet te werke gesteld om de
betoogers van Dixmude te beleedigen en af
te rossen. Er en is met geen blauwsel naar
gesmeten geweest, zij en zijn niet uitgejouwd
geweest, er en wordt niet een vermeld die
s avonds laffelijk is aangevallen geweest
door drij of vier stokslagers. In een woord,
de katholieken van Dixmude en hebben in
niets de voorbeelden gevolgd gegeven door
de liberalen en de socialisten, in de steden
waar deze de groote hoop zijn, als onze
vrienden er naartoe trekken om in stoet te
wandelen.
De katholieken en mogen geene betoo
ging inrichten in eene streke waar de bevol
king te grooten deele tegen de clerikalen is,
zonder dat de liberale bladen er eene uitda
ging in zien en moord en brand schreeuwen.
Nog meer 't zij genoeg dat een dozijntje
schurken beginnen te schuifelen en onze
vrienden aframmelen opdat de liberale bla
den schrijven dat de bevolking te recht
verontweerdigd door de eerlooze uitdaging
der kalotende uitdagers gestraft heeft
zooals het behoort.
De katholieken laten eikendeen manifes
teeren, zelfs als de betoogers meenen bij hun
eigen volk te zijn en onbeschoftheden en
bedreigende grootsprekerij uitgaan waarvan
een goede liberaal hem nooit en mag ont
houden. 't Is daarom dat de liberale bladen
gelijk hebben van te zeggen dat de katho
lieken, indien men ze liet doen, de Inquisitie
zouden herinvoeren. De belgische liberalen
zijn oprecht martelaren.
NIEUWSBLAD VAN YPER
4 4
ft
9 9
M
ft
V
ft
