DIT IS
EN OMMELANDS,
I
Op Zaterdag, 20-" Juli 1901.
5 centimen 't blad.
S6ste jaar. Talmerk 1849.
De engelsch-transvaalsche
oorlog
Een wijsgeer
Heyst
Katholieke Wacht
Een zeldzaam feit
Het meervoudig stemrecht
O. L. Vr. van 't Scapulier
Turnfeeste
Langs de Leie
en de Yperlee
Jezuïet eu Commissaris
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.45 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agenge HAVAS,te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Ypir, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Dit feestmaal zal plaats hebben in |j00reQ
de Halle, ten 1 ure namiddag.
Eene inschrijvingslijst berust ten
stadhuize (secretariaat).
Zij zal gesloten worden den 30 Juli.
Een feestmaal zal den Heer Gouver
neur der provincie aangeboden worr
den, den Zondag, 11 Oogst 1901, te-
gelegenheid van zijn officieel bezoek
te Yper.
Engelsche wreedheden
Generaal Delarey had over eenige]
wat de Etoilebelqe daar
van zegt, zij die het orgaan is van
een talrijke groep der brusselssche
liberalen.
De kieswet van 18 April 1893, zegt de
Etoile bestaat nog. Verre van onthaald te
zijn door openbaar verzet, is zij geheel het
land door begroet geweest als eene gelukkige
overeenkomst, als een vredesverbond.
De daaropvolgende kieswetten, hebben he-
vig betwist geweest, maar nooit aanleiding
gegeven tot volksoproer.
Eindelijk is het werk van 18 April in bree-
de mate verbeterd geweest door de wet op de
evenredige vertegenwoordiging, die gunstig
aanveerd wierd door de openbare denkwijze,
en die alle verstandige lieden aanzien als eene
p Ivolmaking van ons kiesstelsel,
weken, in het distnkt van lretoria,| Nu wordt de hervorming onzer kieswetten
eene engelsche afdeeling van onge-1gevraagd door de socialisten waarb.j de radi-
veer duizend man omsingeld en zond groep gekletst is die zijne kazakke ge-
,iii u 19 heerd heeft.
een onderhandelaar om hunne I B pje vrager8 van hervorming weten zeer
gave te vragen. De onderhandelaar I we| dat hunne vrage verworpen zal worden
keerde niet terug, 's Anderdags werdl» door de meerderheid der Kamers. Zij rekenen
er een tweede gezonden, die ook niet 8 zelve °P hunne nêerla«e in de Kamers
- -1om oproep te doen tot opstand. Zij nemen
hunnen toevlucht tot hetgeen M. Hymans
noemt, de uitbating der vreeze; en zij bewee-
ren dut het belgisch volk, indien men niet
aanstonds de Grondwet verandert naar huu-
nen zin, de wapens zal opnemen om de be
staande orde omver te werpen.
Tusschen deze veronderstelling en den
toestand in 1899, en is er geene gelijkenis.
Waarom zou het belgisch volk nu opstaan
tegen het meervoudig stemrecht dat in 1901 is
hetgeen het was in 1893 Zeker de inrichting
van het meervoudig stemrecht is onder meer
Generaal DelareY Was grootmoedig Id»n een opzicht, beknibbelbaar. Maar, het is
J 1 v niettemin waar dat, indien het een zoo mon-
sterachtig stelsel ware, het algemeen gevoelen
geene acht jaar zou gewacht hebben om op-
stand te maken.
Waarom zou het volk nu opstaan tegen die
wet gezeid de wet der vier eerloosheden,
i) vermits het niet opstond wanneer de Kamers
die wet stemden, en dat het nu die wet onder-
gaat zonder oproer, sedert zeven jaar?
Waarom zou het volk opkomen tegen een
kiesstelsel dat het 1893 goedkeurde, en dat de
wet op de evenredige vertegenwoordiging
i) merkelijk verbeterd heeft? waarlijk, wanneer
men het volk verbeeld als t' einde gejogen,
vervolgd door het behouden van ons kies
stelsel, dan doet men ijdelen praat, en men
gekt met de menschen. Gezel Furnemont zou
dat nog vreeder zeggen.
De toestand verschilt geheel en gansch met
deze van 1893. Het volk, aan zijn zeiven
het iammerlijkste lot heeft ondergaan. I» overgelaten, en zou niet opstaan tegen't
weerkwam. Den derden dag viel
Delarey de engelscbeu aao, berokken
de hun groote verliezen, en nam de
overlevenden gevangen, erin begre
pen den majoor-bevelhebber. Hij
vroeg aan dezen laalste wai er van de
twee onderbandelaars geworden was.
Ik heb ze laten doodschieten,
antwoordde de majoor, omdat ik met
geene muiters wil onderhandelen
genoeg om enkel eene klacht te zenden
aan lord Kitchener, die den majoor
roor een krijgsraad verzond.
De legerafdeeling Carrington
Men heeft nooit geweten wat er ge
worden is van de 4 a 5,000 man
engelsche troepen, die, onder de be
velen van generaal Carrington, over
omtrent vijftien maanden langs de
portugeesche grens naar Rhodesia
trokken om van daar in het noorden
van Transvaal te dringen. Een luite
nant van generaal Carrington zon nu
verklaard hebben dat die expeditie
Daarop springt Kareltje te peerde enl Een commissaris van policie komtInoodig. Men zegt dat gij een dief zijt gij
schreeuwt dat het eene schande is zoovele I aan een Jezuïetenklooster met zending pij'dus een dief. Men beweert dat gij mijn
gunsten te zien toestaan aan priesters de paters buiten te zetten. Een der Iheer den Voorzitter der Republiek vermoord
en kloosterlingen van alle slaehdieI paters komt bij in de spreekplaatse. ]b®bt, SÖ bebt dus mijnheer den Voorzitter
geld hebben bij de vleet, terwijl een Commissaris.—Ik bid u.Mijnheer,en ware d8r RePubilek vermoord, zelve al ware hij
schamele werkman, een gebrekkige of\ t noodig, ik beveel u mij te verklaren, aan n°g gave en gerond-
versletene grijsaard, zou verstooten\ mijnen persoon sprekende, of gij.ja of neen, I. 0MMISSAR,S- Hier zljQ bewijzen. Gij
worden, en bij gebrek aan geld om [een jezuïet zijt?
zijn vervoer te betalen, langs de baanl Jezuïet. Wat is een jezuïet
zou moeten drendelen, enz. enz. I Commissaris. Dat en is de zake niet,
Uit dit schrijven zou men moeten beslui-1 "ijnbeer.
ten dat die twee paters kosteloos reisden;! Jezuïet. Ik vraag u verschooning,
en alzoo zou Karelijes kattekoleere eenenj^yndeer' daar is juist geheelde zake. Gij
schijn van gegrondheid kunnen hebben. I vraagt mij of ik ja of neen, jezuïet ben. Om
Maar eenige reken verder geeft Kareltje I beter te kunnen antwoorden, vraag ik u watj
te kennen dat hij wei weet dat het bedrag p'ï verstaat door een jezuïet
van die kaartjes door het klooster te Brugge! Commissaris. Ik versta, Mijnheer, een
betaald wordt. !dd van geheime genootschappen
Jezuïet. Een vrijmetselaar.
Commissaris. Een man verbonden door|
geheime beloften....
Jezuïet. De vrijmetselaar.
Commissaris. aan ongekende opper
hoofden, zonder de toelating van den Staat,
en met het doel den Staat omver te werpen
Jezuïet. De vrijmetselaar, de vrijmet-l
Woensdag laatst deed ons geestelijk coi.pelaar en niemand anders neen, Mijnheer,
lege processiewijs de bezoeken om den aflaat ik en ben Seen vrijmetselaar
Is dat zot, ja of neen?
Wij moeten aan 't schrijven van zulke.,
verstandige artikels twee oorzaken toeken-1
nen de groote hitte en de... genegenheid]
van Kareltje voor de paters.
van den Jubilé te winnen. Een welgekende
geuzegaai der Boterstrate, leerlingen en
leeraars zoo godvruchtig en deftig ziende
voorbijtrekken, en kon niet weêrstaan eene
geleerde spreuke daarop te doen.
Rijk zei hij, wat schoone cavalcade!
't Schijnt dat het dezelfde personaadje is
bewoont een huis van Jesuïeten.
Jezuïet. Neemt dat het zoo zijn zou.
Hebt gij misschien vastgesteld dat al deze die
in een jesuïetenbuis wonen, jesuïeten zijn I
(Hij roept) Charles(Tot den Commissaris)
Charles is een onzer knechten.
Charles. Gij roept mij, Pater
Jezuïet. Ja ik zou willen weten of gij
jezuïet zijt.
Charles. Oh Oh jezuïetik,
tjsuïdi jezuïet, ja aan veertig frank te
maande, om portier te spelen, de gangen te
vagen en de misse te dienen.
Commissaris. (tot Charles.) Gij dient
Mijnheerens misse
Charles. Wanneer het mijne beurt is
ja. (weg).
Commissaris. Gij zijt hier geen knecht.
Gij doet de misse.
Jezuïet. Mgr. de Bisschop doet ook
misse. De Paus doet ook misse in zijn paleis
of in St -Pieterskerke. Zijn dat jezuïeten
Commissaris. Geene uitvluchtsels
Commissaris. Zijt gij jezuïet.
Jezuïet. Hoe wordt men jezuïet Door
welken akt,bij welk verbond wordt iemand!0 "ÖS^lz'jt S'J jesuïet
van burger jezuïet Jezijïet. En als ik zegge ja.
Commissaris. Door eene verplichting die! Commissaris. Dan zet ik u buiten,
tot het geweten behoort. Jezuïet. Om welk schelmstuk
Jezuïet. Ah zeer wel, Mijnheer. Hel
ja
die in den tijd de vlucht naar Egypte hielp Nieten staat onder uw gebied. Waaromen
verbeelden, waarin hij noch Sint Joseph
noch 't kindeke Jesus was, maar eentwatl
anders.
Hij heeft wel zijne rolle onthouden
De gazetten spreken met den meesten lof]
over het Concert van de Groote Fanfare te
eyst.
't Is morgen avond ten 8 en half vergade
ring in het Volkshuis.
TT J 1 Ar.„ meervoudig stemrecht. Indien er oproer
Het meerendeel de i j Ikomt, gelijk de socialiste leiders dreigen,'t is
aan de koortsen gestorven, de anderen I^at die leiders sedert een jaar van hier den
dwaalden van het eene gasthuis naar Ioproer listig bereiden. En het is die bereiding
het andere totzij eindelijk naar Enge «die eene schromelijke verantwoordelijkheid
net anaere, tony e J e i d Mijnheer Vandervelde en zi ne
land teruggestuurd werden. De af^
deeling heeft nooit de gelegenheid ge
had om slag te leveren tegen del jj m JT g J
Boeren.
Wat de oorlog kost, dat is't geen over eenige dagen in onze
De Mijnwerkersbond van Northum-1 Kamers komt te gebeuren met de begrooting
herland hield dinsdag te Newcastle! van het Ministerie van Nijverheid en Arbeid,
eene vergadering om te protesteeren Terwijl andere ministeries hunne begroo-
tegen den oorlog en de belasting op de ting hard zien tegenkanten en met moeite
kolen. M. Burt, Parlementslid, legde kennen doen aannemen, heeft ome «lub.»
onder ander dat de oorlogskosten '•'«J™
iQ) Izien aanveerden met de algemeenheid der
0,000 p. st. per uur e oopen Istemmen van de 101 aanwezige Kamerleden'
elke gesneuvelde Boer thans reeds Dit zeldzaam feit heeft aan onze Minister
17,000 p. st. (425,000 fr.) aan nge I van ^jjverjjej(} en Arbeid de warme geluk
land kost. Een andere redenaar dee> wensehingen verworven van zijne kollegas
opmerken dat, na den oorlog, de
toestand der werkmansklassen veel.
zal verslecht zijn, zoowel in Engeland jOnSu^Oj lïl SliIIl<<W6Ck.6 blad
als in Frankrijk. De Bond, die onge-1 heeft bemerkt dat twee paters Capucienen
Veer 23,000 leden telt, heeft een reizende op de lijn van Yper-Veurne, in plaats
blaam tegen de engelsche regeering
gestemd.
van hunne reiskosten te betalen, aan den
treinwachter een briefje bestelden van den
volgenden inhoud
Nu dat de Socialisten gezworen
hebben het meervoudig stemrecht te]
doen verdwijnen, al ware het ten
prijze van oproer en bloedstorting,
en dat eenige liberalen onbezonnen
genoeg, die eischen en werking on
dersteunen, is het merkweerdig tel
Buurtspoorweg.
Kaart 2de klas van
naar Veurne.
De Minderbroeders-Capucienen,
Sinte Clarastraat, Brugge.
den49
zeidet gij dit niet rechtuit om de zaken te
vergemakkelijken? Gij zijt priester, biecht
vader zeker, bekleed met bijzondere macht,
en gij stelt uw heilig ambt ten mijnen
dienste opdat ik mijne schuld zou bekennen
Commissaris. Geene gekscheerderij ik
ben ernstig
Commissaris. Omdat gij zegtja
Jezuïet. En als ik zegge neen t
Commissaris. Dan ga ik voort maar
I zijt een man zonder eere.
Jezuïet. Het is een schelmstuk te zeg
gen ja het is een schande te zeggen neen.
Waarom eene schande? Uwe schande en
versta ik niet.
Commissaris. Het is nogtans klaar, vol-
Sedert Dinsdag is er ongemeenen toeloop
in de Paterskerke, ter gelegenheid van del maken,
plechtige octave van O. L. Vr. van Carmelus. j Commissaris.
Morgen, Zondag, is *t de groote dag, enjbiechte.
ongetwijfeld zal er vele volk zijn om de
plechtige diensten te volgen.
Jezuïet. -Het is dus gemeend dat gij I ^ens eer|ieder weet, gij behoort tot het Ge-
beweert in mijne ziel te lezen 1 zeischap van Jesus, tot de Sociëteit, tot de
Commissaris. Geheel gemeend I Orde van Jesus. Zelve die Charles, dien gij
Jezuïet.In dit geval, Mijnheer, welk ik |daar zooeven geroepen hebt, deed lijk
niet voorzien had, uw iever wekt den mijnen |'edereen en noemde u Pater. En gij zoudt
op. Dienst voor dienst, en beleefdheid voor |tnÖ ze££en 'ten dat volk niet.
beleefdheid. Ik wil wel biechten aan u, maar Jezuïet.—Zal ik niet wel doenze nietmeer
op eene voorwaarde gij zult mij het voor-119 kennön> eQ weg te gaan, vermits gij ver
beeld geven, en eerst aan mij biechten. I klaart dat zij plichtiger zijn
Commissaris. Ik en bieebte nietI Commissaris. Ik verklaar niet dat zij
Jezuïet. Gij hebt ongelijk u kwaad tepHchtig zijn.
Gij zet ze buiten.
Ik en geloove aan geene
St Michielsgilde geeft Zondag 58 Juli,
s namiddags ten ure, eene turnfeeste in
den hof van denj Katholieken kring. De
Groote Fanfare zal hare meêwerking ver
eenen.
De leden van den kring en hunne familie
worden tot de feeste uitgenoodigd.
Verschenen
door THEODOOR SEVENS
Geschiedenis en beschrijving der
Jezuïet.
Commissaris. Het hedendaagsche Frank
rijk en wilt van u niet meer.
Stemmen van buiten. Leven de Paters
Leven de Paters
Jezuïet. Welk Frankrijk 1 Er zijn er
ten minste twee.
Commissaris. Gij hoort het klerikale
Frankrijk.
Andere stemmen. Weg met de priester»!
Jezuïet. Voor u zeiven, misschien,!
maar voor de anderen wel. Gij eischt dat ik
biechte, en, onder ons, gij windt daar geen]
doekskens aan, en legt min bescheidenheid]
aan den dag dan wij in den biechtstoel
Commissaris. Haasten wij ons
Jezuïet. Zooveel gij wilt. Maar zeg mijl
eens rechtuit Zijt gij getrouwd.en getrouw |^*eve de dede
aan uwe vrouwJ Jezuïet. Gij hoort het antiklerikale
Commissaris. Nooit zal ik dulden dat FrankrÖk waaraan gij het klerikale wilt
en alzoo mijn geweten op dwang stelle I overleveren.
Jezuïet. Gij vindt dus dat dit dwang is?| Commissaris. Ik doe met de wet.
Commissaris. Zekerlijk I Jezuïet. Maar uwe wet en heeft geene
Jezuïet. Zijt dus zoo goed van dit ook|00Sen 1 bet bewijs, 't is dat zij de mijne
niet te doen aan anderen. j noodiK heeft.Die wet is zoodanig onbekwaam
Commissaris. Dat is 't zelfde niet. Ik le zien door haar zclven> dat bet aan mij is
kome hier in name der fransche wet. |da' z^ vraa£' ik jezuïet ben of niet, of zij
Jezuïet. Welke wet, Mijnheer? Wij|mii mooton veroordeeien of niet veroor-
hebben er vele.Daar zijn er grondwettelijke, Jdee'en*
waaraan men niet en mag roeren, die dej Commissaris. Genoeg! Wat zult gij
voornaamste steden en dorpen «^is-1 vrijheïd van godsdienst verklaren.de ge-1 ^"twoorden
schen Meenen en Poperinghe eenlïjKheid der burgers, de bescherming der]
boekwerk groot 8° met talrijke licht- geloofsgevoelens
prenten versierd, en eene prachtige I Commissaris. Er is sprake van de wet|
titelplaatgeteekend door Baron Gaston]die de vereenigingen aan de kloosterlingen
de Vinck. verbiedt.
Prijs fr. 1.50
Jezuïet. Hetgeen ik wil, noch min noch
meer.
Commissaris.—Weihoe,gij zoudet liegen?
Jesuïet. Ik en zal niet liegen. Liegen
is weigeren de waarheid te zeggen aan deze
JezuIet. En hoe kunt gij weten dat ik j die 't recht heeft de waarheid te kennen. Gij
kloosterling ben ]en hebt dat recht niet, mijnheer, gij die hier
Commissaris.Op hetgeen de menschenI onderzoek komt doen over godsdienstige
zeggen. zaken in den naam eener maatschappij die
Jezuïet.Waarlijk, Mijnheer, men is I openbaarlijk verklaart dezelve niet te willen
De volgende samensprake is in I
vele dagbladen verschenen. Zij doet I n00jt te 0U(j om te leeren. Dat is mij eenI kennen. Gij die, belast de burgers te verde-
wonderwel al het hatelijke uitkomenaardig bewijs om iemand niet alleenlijk teldigen in het uitoefenen van hunne heilige
van de fransche wet tegen de kloos-j beschuldigen, maar te veroordeeien Daarjrechten, zonder iets te kunnen inbrengen
ters. |en zijn noch processen noch enkwesten meer ten zij hel feit dat zij niet en denken gelijk
ÜWSBLAD VAN YPER
J - v In mpAPvnndiff
V
ifjta
