DIT IS
EN OMMELANDS,
I
m
m
m
t
Op Zaterdag, 3!n Oogst 1901.
5 centimen 't blad,
36stejaar. Talmerk 1851.
Langs de Leie
en de Yperlee
Voor den schooloorlog alleen
Ze zijn toch zoo
voor de vrijheid
Vader en Zoon
Liberaal en Socialis
Schandaal in de Kamer
Wat zegt gij er van
Zitting van den namiddag
Redevoering van M. Colaert
Te trek/ten bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yperen bij 's land boodschap toe zen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
'T Nieuwsblad van Yper versehijnt's Vrijdags, en's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f,30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agëngk HAVAS,te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Verschenen
door THEODOOR SEVENS
Geschiedenis eu beschrijving der
voornaamste steden en dorpen tus-
schen Meenen en Poperingheeen
boekwerk groot 8° met talrijke lickt-
prenten versierd, en eene prachtige
titelplaat geteekend door Baron Gaston
de Vinck.
Prijs fr. 1.50
De liberalen waren tegen het wer
kerspensioen, omdat het geld
moest kosten
De liberalen waren tegen de 30
frank te maande aan de soldaten
voor hun lot, omdat het geld
moest kosten.
Dc liberalen zijn tegen de nieuwe
wet op de milicie, daar zij het vrij
willigersleger aanmoedig', omdat
zulks geld moet kosten.
Maar de liberalen zijn voor de her
neming van den schooloorlog,
niettegenstaande de schoolstrijd van
1878 tot 1884, stukken van men-
schen kostte; in het toekomende zou
het nog alzoo zijn.
Die mannen en zien op geen geld,
als het maar is om hunne ongods
dienstige driften te voldoen. Maar,
voor nuttig werk, geen cent 1
geen hemel en is, gelijk de liberalen hei
beweeren, wij recht hebben te genieten op
de wereld zeer welreclils).
iVP Hoyois. 't Is de straffe der liberale
partij alzoo beoordeeld te zijn door de socia
listen
M. Hymans. Het liberalismus en houdt
tem niet bezig met godsdienstzaken (tje-
rucht.)
M. Smeets. Indien de groote massa der
■erkers naar de socialisten is overgegaan,
is omdat de liberalen ons predikten dat er
niets overbletf achter de dood. De werklie-
lieden hebben daarop gezeid dat het beter
was het collectivismus der socialisten te
verkrijgen op deze wereld, dan het collecti-
visoius van het hemelsch paradijs.
Wannner die woorden ui'gespro-
ken waren, zei een lid der rechter
zijde daarop
i Die woorden zijn het brandmerk
der liberale partij
En hoe waar
De gemeenteraad van Poitiers
(Frankrijk) heeft de volgende beslis
sing genomen
Al de bedienden der gemeente
moeten, binnen de veertien dagen
hunne kinders naar de wereldlijke
scholen zenden. Doen zij het niet
zij worden onmiddelijk afgedankt.
Onze liberale gazetten nemen dit
nieuws over met eene zichtbare vol
doening. Zij smekkén erbij.
En de blauwe heeren beweeren
dat liberaal wil zeggen vrijgezind.
Als 't alzoo is, dan zijn er geen groo-
ter antiliberalen dan onze zoogezeide
liberalen.
Niet vergeten dat de antiliberalen,
in de Kamer, komen te herhalen da
zij willen verplichtend wereldlijk
onderwijsdus hernieuwing
van den schooloorlog, nog vele ver
ergerd. Met hun boffen over Van
Humbeeck's wet hebben zij zelve vee
tijd aan de Kamer doen verliezen.
Ziehier een uittreksel van het be
knopt verslag der Kamerzitting van
den 24 juli laatstleden.
M. Smeets. Ik heb het over tijd gezeid
dat het de liberalen waren die aan bet volk
hun geloove ontnomen hadden, en ik houde
dit staan. Maar dat men daaruit niet en be
sluite dat ik partij trek voor het godsdienstig
volksonderwijs. Ik bedankte daarom de li
.beralen die dwaze gedachten uitgeroeid te
hebben, en aan het volk zijn geloove in God
ontnomen te hebben.
M. Hymans. De liberale partij en hee
■dat niet gedaan. Ik kom daartegen op.
M. Sheets. Weiboe? Maar hoe dik
-•wijIs en hebben wij u niet gezeid dat, indien
Hetgeen gisteren weeral in de Kamer van
volksvertegenwoordigers vorenviel, zou met
moeite gebeuren in het gemeenste kroegje.
De socialisten hebben,eens te meer, getoond
tot wat zij in state zijn.
Liberalen en socialisten hadden niet op
gehouden te vragen aan het ministerie
Hewel, wanneer zult gij uw wetsvoorstel
over de militaire kwestie neerleggen Dit
punt moet nog in den tegenwoordigen zit
tijd beslist worden. "Wij willen het.
Zij kregen voldoening. Seffens veranderde
het vooizeke. Vrijdag waren socialisten en
liberalen takkoord om den uitstel te eischen
der bespreking, die zij zelve gewild hadden.
Ministerie en meerderheid weigerden
Wij zullen de nieuwe wet bespreken vooral
eer wij in verlof gaan, zegden zij. Daarop
dreigden de mannen der tegenpartij alle be
spreking onmogelijk te maken. Gisteren
dinsdag hebben zij woord gehouden.
Toen, over twee maanden, de Kamer be
sliste dat er zitting zou gehouden worden
zoowel 's nuchtends als 's achternoens,werd
er, tezelfdertijde, verstaan tusschen al de
partijen, dat er nooit in die morgendzittin-
gen zou gestemd worden en dat er geene
naamafroeping zou plaats hebben
Nu, pas was de zitting gisteren om 10 1/2
ure geopend onder voorzitterschap van M.
Tack, volksvertegenwoordiger van Kortrijk
en ouderdomsdeken der Kamer, ofM. Buyl
vroeg dat de Kamer tot Donderdag zou uit
eengaan en hij eischte de naamafroeping
op zijn voorstel. Gelijk M. Tack weigerde
dit voorstel in stemmen te leggen,hem daar
voor steunende op eene uitdrukkelijke be
slissing der Kamer, zoo begonnen de socia
listen te roepen en te tieren, hunne lesse
naars aan Btukken te slaan, te schuifelen, te
zingen en te burrelen, dat men er waarlijk
geen gedacht kan van maken, 't Was om er
baloorde van te worden.
Op zekeren oogenblik zelve meende men
dat de socialisten den tachtig jarigen voor
zitter, M. Tack, zouden slaan. Zij gingen
het verhoog van den voorzitier stormender
hand innemen. Citoyen Furnémont wilde de
bel aan den voorzitter ontrukken. Een an
dere roo wildeman trachtte aan M. Tack de
begrooting te ontnemen die hij in de hand
hield. De katholieken moesten ter verdedi
ging tusschenkomen, alsook de huissiers
Citoyen Furnémont sloeg zelfs een glas in
stukken op den arm vanM. Francotte
katholiek te Luik, die als schrijver aan het
bureel der Kamer zetelt. De ministers wi
den vruchteloos spreken.
Dat walgelijk tooneel duurde van 10 1/2
tot 12 1/2 ure. Wij geven er hieronder eene
kleine beschrijving van, door eenen oogge
tuige
M. Tack, ouderdomsdeken, neemt het
voorzitterschap waar, en opent de zitting
om 10 1/2 ure.
M. Buyl (ordemotie). De Kamer is zeer
weinig talrijk.Ik stel voor uiteen te gaan tot
Donderdag en vraag de naamafroeping over
mijn voorstel.
Links. De naamafroeping De naamaf
roeping.
M. de Voorzitter. Ik zal dit voorstel niet
ter stemming leggen, daar er beslist werd
morgends niet te stemmen. (Levendige
uitroepingen links).
Citoyen Vanderveide. Ik vraag 't woord.
M. de Voorzitter.Gij hebt het woord niet.
Iet woord is aan M. den minister van oor
log om te antwoorden op de vraag... (Pro
test aties l'inks).
Citoyen Furnémont. Ja maar, dan zal er
niemand spreken.
M. de Voorzitter. Gij wilt obstructionism
maken Ik geef het woord aan generaal
Cousebant.
M. Cousebant begint zijn antwoord te
lezen.
Onmiddelijk beginnen de 15 aanwezige so
cialisten op hunne lessenaars te rammelen,
dat hooren en zien vergaan.
Terwijl die kinderagies een oorverdoovend
lawijd maken, lezen de ministers hunne ant
woorden af, maar het is onmogelijk er een
woord van te begrijpen.
Citoyen Furnémont gaat zoo zinneloos te
werk dat het deksel van zijn lessenaar los
geraakt.
De leden der meerderheid en het publiek
zien medelijdend naar het spel van dien hoop
wildemannen.
Na de lezing der antwoorden staat M.
jiebaert recht en wij veronderstellen dat hij
aan verschillige redenaars antwoordt, want
de aanspraak is heel lang.
Intusschen duurt het lawijd voort. M.
Tack doet de elektrieke bel werken, een al
gemeen gelach klinkt en de socialisten tam-
3oeren nog harder.
M. Liebaert zet ongestoord zijne lezing
voort.
Citoyen Troclet, het slaan met zijn lesse
naar moe, slaat nu met een zwaar reglement
der Kamer en citoyen Furnémont gaat ach
ter den minister staan, om dezen het voort-
preken te beletten.
Maar de minister zet de lezing voort.
Anseele begint de Internationale te zingen
en al de anderen zingen in koor meê met
begeleiding van lessenaars-gerammel.
Daarop volgt de Marseillaise.
De socialisten, met hun 12 man, lawijd
makend voor 400, zingen het Ongediert der
Papen.
De 12 helden zijn Anseele, Vanderveide,
Malempré, Caeluwaert, Troclet,Furnémont,
Ilorlait, Smeets, Cavrot, Gouters, Van Lan-
gendonck en Berloz.
M. Liebaert leest voort. MM. V.Delporte,
Davignon en Cambier trachten te luisteren
maar het is niet mogelijk, te meer daar de
socialisten hulp krijgen.
Citoyen Hubin, die juist binnenkomt, be
gint op eenen sleutel te fluiten; Citoyen
Smeets speelt met eenen lepel op een kristal
len glas, de andere trommelen en M. Lie
baert leest.
Het is 11 ure.Dit schandalig tooneel duurt
reeds een half uur.
De rechterzij aanziet met verbazing deze
wildemannen, die schrikkelijk veel plezier
schijnen te hebben.
Om 11 1/2 gaan M. de Smet de Naeyer en
Woeste spreken met M. Tack.
Bij het binnentreden van M. Verhaegen
beginnen de socialisten spottenderwijze te
juichen.
M. Liebaert leest voort.
Om 111/1 ure zingen zij de Carmagnole
en gewaarwordend datM. Liebaert nog
enkel veinst te lezen, roepen zij Luider
Luider 1
Dit alles met begeleiding van lessenaars.
11 ure 20. De socialisten zingen O
Vanoenpeereboom
11 ure 25.Citoyens Caeluwaert en Ber
loz hebben ieder een fluitje en maken oor
verdoovend lawijd.
11 ure 30.De lawijd makende socialisten
vragen hunne terugroeping tot het regie
ment doch M.Tack doet alsof hij niets hoort
En opnieuw weerklinkt de Carmagnole
en M. Liebaert leest voort.
11 ure 40. De socialisten zingen Vive
Demblonla digue, digaedigue!
11 ure 45. Men ontwaart dat het uur
werk is blijven staan ten 11 ure 30 en be
groet die gebeurtenis met nieuw lawijd.
11 ure 85. Altijd voortsprekende gaat
M. Liebaert naar citoyen Furnémont en zegt
hem iets in 't oor.
Furnémont maakt een ontkennend gebaar
en het lawijd met de lessenaars gaat maar
altijd voort.
12 ure. M.Crombez,liberaal van Door-
nijk, komt binnen en citoyen Furnémont
verzoekt hem meê te spelen.
M. Crombez begint werkelijk mee te doen
en citoyen Furnémont wenscht hem lachend
geluk.
De socialisten zingenVive Demblon
digue don
De afgeveerdigde van Luik is afwezig en
het lawijd duurt voort zonder hem.
Ten 12 ure 20, gaan citoyens Cavrot en
Lienart eenen wedstrijd aan voor wie 't meest
lawijd zal maken.
12 ure 22. Tusschenpoos. De linkerzij
de staatrecht en zingt het lied van het Alge
meen stemrecht. Maroille zingt de soli en
iet refrein wordt door al zijne collegas
gezongen.
Wanneer het lied uit is zetten de socia-
.isten zich luid lachend neer en herbeginnen
iet gerucht met de lessenaars.
12 ure 25.Nu is het de beurt aan citoyen
Hubin,die een koupiet vande Internationale
zingt en weer wordt het refrein door al de
andere aangeheven.
Citoyen Hubin begint een tweede com
plet en daar M. Liebaert poogt te spreken,
wordt er links geroepen Stilte rechts en
citoyen Furnémont roept: tu vu la
ferme
Ten 12 1/2 is het juist twee uren dat M.
Liebaert spreekt te midden van een oorver
doovend gerucht.
De socialisten roepen op 't air der lam
pions Vive la République, a bas le roi de
carton
M.Tack doet de elektrieke bel werken
en wil de artikels der begrooting lezen.
Citoyen Vanderveide roeptIk vraag het
woord voor eene terugroeping tot het regle
ment.
De socialisten springen vooruit.
Citoyen Furnémont wil de bel van het
bureel afrukken, maar dit wordt hem dooi
den secretaris, M. Francotte, belet.
Citoyen Van Langendonck gaat naar den
voorzitter en wil hem zijne papieren uit de
baud rukken, maar leden vande rechter
zijde komen er tusschen 'en M. Tack ver
klaart de zitting geheven.
Er ontstaan geweldige twisten.En de zaal
loopt ledig onder luid getier, terwijl de
huissiers de elektrieke bel herstellen.
Ja, wat zegt gij er van Dat het wal
gelijk is er is geen ander woord voor te
vinden.
Het is onze fameuze Buyl die de eerste
oorzaak en aanleiding was van dit eerloos
gedrag. Hij was als de commissionnaris dei-
socialisten, die het vuur aan het poeder stak
met zijn voorstel/lat in strijd was met eene
wederzijdsche verbintenis die nog niet ver
broken was.
Eene tweede bemerking die op iedereens
lippen ligt, is de volgende Dat en kan
alzoo niet blijven duren daar moet een
einde aan komen. De socialisten, die eene
minderheid zijn, geven en stellen de wet in
de Kamer, door hunne onbeschoftheid en
hun geweld. Van als iemand spreekt die hun
niet aanstaat, schelden zij hem uit voor
stinkende visch de gemeenste woorden
smijten zij hun naar het hoofd. En van zoo
de Kamer eene beslissing neemt die hunne
goedkeuring niet heeft, ontbinden zij hunne,
duivels. Zij strekken tot schande en oneer
aan 't land en beletten alle deugdelijk werk
Waarom en maakt men geen strenger regie'
ment Het oud reglement was voldoende
zoolang het deftige, welopgevoede menschen
waren die in de Kamer zetelden met de
gemeene gasten die er de roode vlag ver
tegenwoordigen en is 't niet meer genoeg
Dat men krachtiger maatregelen neme. En
vooral dat men het niet meer uitstelle.
Zoo spreekt men algemeen. Maar, eilaas
het is te vreezen en te voorzien dat men nog
een keer zal flauw vallen.
5 minuten na 3 ure werd, 's achternoens,
de zitting hernomen. Het openbaar deel
der Kamer was opgepropt met volk. Men
verwachtte zeker nieuwe wanorders. Er is
niets geweest.
't En is niet te verwonderen. Vóór de
namiddagzitting waren vertegenwoordigers
van verschillige partijen bijeengekomen om
over den toestand te spreken. Al van Vrij
dag hadden liberalen en socialisten aange
drongen bij den voorzitter, M. de Sadeleer,
opdat hij de verdaging van het militair
wetsontwerp tot in October zou bekomen
hebben. Die heeren wilden volstrekt in va-
kancie gaan. M. de Smet de Naeyer,
opperminisier, wilde niet toegeven.Men heeft
zegde hijniet opgehouden, aan den linker
kant, de neerlegging en de bespreking te
eischen van het wetsontwerp. Ik heb vol
doening gegeven. Aan de liberalen en de
socialisten nu hun woord niet te eten.
Gisteren bleef de achtbare minister nog bij
zijn gedacht. M. de voorzitter De Sadeleer,
die zeer flauw valt ten opzichte der socialis
ten, was van een ander gedacht; hij gaf zijn
ontslag, daarom en omdat M. Tack op
aanraden van den minister, M. de Smet de
Naeyer, niet onmiddelijk de zitting wilde
opschorsen, van zoo de socialisten hunne
baldadigheden begonnen. M. de Smet de
Naeyer had gelijk dien raad te geven en M.
fack handelde wijzelijk met hem te volgen.
Men moet aan het land toonen in welke re-
geeringloosheid het zou vallen met mannen
als de socialisten.
M. de Sadeleer trok zijn ontslag in op
aandringen van M. Beernaert.
Een weinig na 3 ure opende M. De Sade
leer de zitting. Hij keurde met de grootste
kracht n af hetgene 's morgends voorgevallen
as. Maar hij schreef het toe aan een mis
verstaan, daar de socialisten meenden dat
le beslissing over twee maanden genomen
van 's morgends niet te stemmen, door eene
verklaring van verleden Vrijdag van citoyen
v'auderveide gevallen was. Er was geen
misverstaan, maar enkel kwaden wil van M.
Buyl en de socialisten.
Daarop werd de zitting voor eene uur en
half opgeschorst om verschillige bijzondere
vergaderingen te laten plaats hebben. In
eene bijeenkomst met den voorzitter gehou
den, en bijgewoond door vertegenwoordi
gers van verschillige partijen, werd het
volgende beslist
De zittijd der Kamer zal voortgezet wor
den tot op het oogenblik dat M. Helleputte
zijn verslag zal neergelegd hebben over het
ontwerp der regeering.Datzal waarschijnlijk
binnen een achttal dagen geschieden. Dan
zou M. Huysmans opnieuw zijn voorstel van
verdaging hernemen en de Kamer zou
uiteengaan tot 15 October. Na dit verlof zou
het ontwerp der regeering in eersten rang
besproken worden.
Dit voorstel is niet zonder tegenstand van
wegens de katholieke volksvertegenwoordi
gers aanveerd.Wij geven gelijk aan degenen
die tegen de verdaging spraken.Men en mag
zelve den schijn niet hebben van voor het
geweld te wijken. Welnu, de socialisten
zullen opnieuw zeggen Met al ons geweld
krijgen wij algelijk wat wij willen, 't Is
ellendig.
Wat ook pijnlijk is om zien, 't is dat de
liberalen zulk schandalig spel onderduims
ondersteunen. Zij maken hun medeplichtig
in het vernietigen onzer wetgevende instel
lingen. (Gazette van Brugge.)
De heer Colaert, verslaggever. De
begrooting zelf evenmin als mijn verslag
gaven aanleiding tot beknibbelingen. Ik kan
het dus kort maken ik hecht er nochtans
prijs aan te antwoorden op 't verwijt der
oppositie sis zouden wij 't openbaar onder
wijs hebben afgeschaft.
Dat verwijt is ongegrond en er zijn thans
veel meer scholen en leerlingen dan vroeger.
Wat de afschaffing van lagere scholen be
treft, op de 2600 gemeenten van België,
werden er enkel 167 scholen afgeschaft met
slechts in 't geheel 695 scholieren, terwijl
in de vrije scholen welke in hare plaats
r
iyr
s
M»
NIEUWSBLAD VAN YPER
m
m
V
i
Kt
