DIT IS
EN OMMELANDS,
,1.0© sua üs
L
STAATKUNDIGE OMSCHOUW
PLAATSELIJK
Op Zaterdag, 7!:" September 1901.
5 centimen 't blad.
jaar.
Talmerk 1856.
STAD YPER
Kaarten te bekomen in 't Volkshuis. Ingang Hondstraat
De engelsch-transvaalsche
oorlog
Vrankrijk
Liberale dagbladen
en Scholen
De Seminarist
naar de kazerne
De Dronkaard
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Boterstrate, te Yperen hij 's land boodschapivesen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.I'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
ZONDAG aanstaande, 8 SE PTE MBE R, om 8 ure 's avonds
In 't GROOT VOLKSHUIS
BELANGRIJKE VOORDRACHT
voor mannen en vrouwen, over den
door twee Transvalers
Veldkornet LOUW en Onderhommandant PLOKHOOY
ten voordeele der vrouwen en kinderen van de strijdende Boeren
Voorbehoudene plaatsen aan 3 fr. lsle plaats, 1 fr.
2de plaats, 50 centiemen.
Prins Chung
Om alle ergere verwikkelingen te
voorkomen, heeft de dnitsche regee
ring ervan afgezien prins Chung en
het bijzonder chineesch gezantschap
eenige vernederende plechtplegingen
op te leggen. Keizer Wilhelm zou
prins Chung in plechtig gehoor ont
vangen. De chineesche taalman alleen
zal er bij aanwezig zijn, en daarmee
tal prins Chung van zijne boetzendiug
ontlast zijn. Er wordt gezegd dat de
ambtenaar, die het chineesch gezant
schap voor den keizer wilde doen
nederknielen, zal verplicht worden
zijn ontslag te geven. Prins Chung
zal zich waarschijnlijk vrijdag of zon
dag naar Parijs begeven en er twee
dagen blijven. Al de ambtenaars van
het chineesch gezantschap te Parijs,
die in verlof wareu, hebben bericht
ontvangen dat zij in het begin vau
aanstaande week op hunnen post moe
ten zijn.
Prins Chung heeft zich woensdag
morgend met zijn gevolg naar de kei
zeriijke grafsteden in de Vredeskerk
te Potsdam begeven. Hij heeft kronen
neergelegd op de graven van keizer
Frederik III en van keizerin Frederik.
De ontvangst van prins Chung
Woensdag middag heeft keizer Wil
helm, in het kasteel van Potsdam,
prins Chung ontvangen in tegenwoor
digheid der koninklijke prinsen, van
den staatssekretaris van buitenland-
sche zaken, van de generaals en hoog-
weerdigbeidbekleeders van het hof.
De chineesche prins heeft een brief
van den keizer van China gelezen,
geschreven op gele zijde.
Na de ontvangst, is prins ChuDg
voor het front der eerewacht en van
een schadron, dat ondertusschen op
het binnenhof post gevat had, gegaan,
en is naar zijne vertrekken in de
Oranjerie weergekeerd. Keizer Wil
helm heeft hem daar 's namiddags een
bezoek gebracht.
Gevecht op den weg van Kimberley
Te Devondale, ten zuiden der Mod-
derrivier, op den weg naar Kimberley
is een gevecht geleverd, waarin 3
engelschen gedood en 3 gekwetst
werden.
Engelsche patrouille verrast
Eene engelsche patrouille, bestaan
de uit 25 manschappen onder het be
vel van een kapitein, is aan een drift
nabij Meiririgspoort door 120 Boeren
verrast geweest. De kapitein en twee
soidöien alleen zijn kunnen ontsnap
pen. Drie stldaten werden gedood en
vier gekwetst. De anderen hebben
zich overgegeven, doch zij werden te
rug in vrijheid geste' i, na beloofd te
hebben geen deel meer te nemen aan
den strijd.
Maatregelen van weerwraak
De Boeren beginnen te antwoorden
op de proklamatie van lord Kitchener.
Commandant Myburg, die met zijne
Boeren aan de oostgrens der Kaap
kolonie gelegerd is, heeft bevel ge
geven al de kolonisten, die naden 15
september met de wapens in de hand
gevangen genomen worden, neer te
schieten.
300 soldaten verloren
De engelsche regeering heeft een
onderzoek bevolen over de onver
klaarbare verdwijning van 300 solda
ten, de 98* compagnie der keizerlijke
yeomanry, die naar Zuid-Afrika ge
zonden geweest was en die men ner
gens terug vindt. De minister van oor
log heeft in Zuid-Afrika doen vragen
waar die 300 vrijwilligers verbleven
zijn hij heeft voor antwoord gekre
gen dat men er niets stelligs van weet,
doch dat zij waarschijnlijk, tusschen
andere compagnies verdeeld geweest
zijn om er de leemten, door de kogels
der Boeren aangericht, aan te vullen.
Proklamatie van De Wet
Woensdag morgend is te Londen
uit Kaapstad eene depeche toegeko
men, meldende dat in antwoord op de
proklamatie van Kitchener, de Boe
rengeneraal De Wet er eene afgekon
digd heeft, waarin verklaard wordt
dat al de engelsche soldaten die zich
na den 15 september nog i'i den
Oranje-Vrijstaat zullen bevinden, ge
fusilleerd zullen worden.
De reis van den czaar
Ziehier het officieel program van
't verblijf in Frankrijk van den keizer
en de keizerin van Rusland;
september de president der
Republiek komt ten 7 ure smorgends
aan boord van de Cassini en vaart den
keizer en de keizerin van Rusland te
gemoet. Hij is vergezeld van de voor
zitters der Kamers, de ministers, de
officiers van zijn militair huis en de
leden van zijn burgerlijk kabinet, als
ook van het personeel van het rus
sisch gezantschap, van M. de Mort te -
bello, gezant van Frankrijk te Sint-
Petersburg, en van de personen die
aangeduid zijn voor den dienst vai
den czaar tijdens z;jn verblijf in
Frankrijk.
Ontmoeting op zee van den presi
dent en de russische Torsten. Revue
der vloot, 's Middags ontscheping te
Duinkerke. Voorstelling van de ver
tegenwoordigers der stad en van het
departement. Ten 12 1/2 ure ontbijt.
Ten 2 ure vertrek naar Compiègne.
Ten 4 ure aankomst te Compiègne
ontvangst in de statie. Diner op
't kasteel.
19 septemberVertrek naar de
mauceuvers. Ten 12 1/2 ure ontbijt
op het fort van Vitry-bij-Reims. In
den namiddag bezoek van de stad
Reims. Terugkeer naar Compiègne.
20 september Diner aangeboden
door den president der Republiek.
Galavertooning in den schouwburg
van het kasteel.
21 september Vertrek naar de
revue. Bijzondere treinen zullen de
eden van het Parlement tot aari de
tribuun voeren, die hun bijzonder
voorbehouden is. Ten 1 uur ontbijt
aangeboden door den president der
Republiek, onder eene tent opgericht
op het koersplein te Reims.
Sinds verscheidene dagen werken
vijftig werklieden ami het in orde
ureugen van het kasteel van Com
piègne dinsdag kwamen er nog
nieuwe ploegen bij. Men heeft vijf en
veertig wagons meubelen uit Trianon
en van Fontainebleau naar het kasleel
overgebracht. Er moeten nu nog
waalf duizend vierkante meters tapij
en van eene onschatbare weerde ge-
egd, de meubelen volgens stijl in de
tamers en de salons verdeeld, en
ongeveer elf honderd paar gordijnen
'ehangeu worden. Het eerste verdiep
zal voorbehouden wor 'en aan de rus
sische vorsten, aan den president der
lepubliek, aan mevr. Loubet en hun
gevolg. Van de ministers zullen de
volgenden alleen op hel eerste verdiep
verblijven de voorzitter van den
ministerraad en mevr. Waldeck-
Rousseau de minister van buiten-
andsche zaken en mevr. Delcassé de
minister van Schoone Kunsten en
mevr. Leygues. Op het tweede ver
diep zullen de kamers van de andere
ministers, de voorzitters van Senaat
en Kamer, van deseuateurs en andere
^enoodigden gelegen zijn. Men denkt
dat alles maar juist in geleedheid zal
zijn den dag der aankomst van den
czaar.
Vorstelijke bijeenkomst
De czaar, die aanstaande week te
Dantzigeene bijeenkomst zal hebben
met keizer Wilhelm, zal vervolgens
den koning van Engeland te Elseneur
ontmoeten. Op 13 september, verjaar
dag van wijlen de koningin van Deue-
mark, zullen al de leden der familie
van koning Christian daar vereenigd
zijn.
Onze liberale dagbladen gaan voort met
propaganda te doen ten voordeele van de
Middelbare Schooi en de Gemeentescholen.
In zijn laatst verschenen nummer stelt het
Progrès zijn aanbevelingsartikel aan het
hootd der gazette.
Ter dier gelegenheid meenen wij nuttig
werk te doen met aan onze vlaamsche lezers
den artikel voor te leggen die het Journal
d'Ypres daarover schreef zondag laatst.
Onze liberale dagbladen van Yper doen
eene nieuwe propaganda ten voordeele der
officieeli) scholen der stad.
Het Progrès houdt hem bijzonder
tijk bezig met de Middelbare School het
Weeke blad spreekt van allen.
De artikel van 't Progrès is eene
aankondiging, eene soort van prospectus,
die den schijn heeft uit de school zelve te
komen.
Het Weeke blad valt de vrije scholen
aan, om daarop al zijn venijn te spuwen. Wij
kennen zijnen woordenboek. L*at ons over
gaan, en alleenelijk aanstippen dat het radi-
co-sociaiistenblad beweert dat wij in de ka
tholieke scholen de kinders leeren zingen
Van het ongediert der geuzen
Het Weeke blad raadt de ouders aan
hunne kinderen der officieele scholen te
doen ontslaan van den leergang van Gods
dienst, omdat de kinders niet noodig hebben
den catechismus te kennen om later eene be
diening of ambacht uit le oefenen.
Bij die schoolpropaganda meenen wij
dat het onze plicht is aan de ouders te herin
neren dat in hel bijzonder katholiek ouder
wijs alleen de noodige waarborge ligt van
de christene opvoeding der jeugd.
Wij beweeren niet dat het officieel on
derwijs gericht zij tegen de godsdienstige
gevoelens der bevolking. Er ware maar dit
te kort onder een katholiek Staats- en ge
meentebeslier.
Maar wat men ook doe, de lucht zal
altijd liberaal zijn in de scholen waar de
meerderheid der kinders toebehoort aan
liberale, radikale en socialistische huisge
zinnen.
De lucht van den huizelijken heerd gaat
gemakkdijk in de school over, bijzonderlijk
wanneer de meesters niet allen mannen zijn
van godsdienstig gevoelen, en dal zelve
eenigen tegenpastors gebleven zijn.
Wij roepen dus de ernstige aandacht der
ouders op den keus eener schole, op den
oogenblik dat zij dezen keus te doen hebben.
Onze scholen hebben hunne proeve ge
daan, zoowel onder opzicht van onderwijs
als van opvoeding. Dat men de laatste kamp
strijden indachtig zij Dat men zich het
voortdurende welgelukken herinnere van
St Vincents kollegie, waaruit hooggeplaatste
mannen zijn gekomen, die eere doen aan
alie hooge bedieningen
Vooruit dus voor de katholieke school
dan niet meer uit de wet zouden durven
schrabben.
Wij twijfelen er grootelijks aan of die
voorstellen van wege de liberalen rechtzii-
nig en welgemeend zijn, doch wij moeten
eerst e» vooral zeggen dat wij er geen het
minste vertrouwen in hebben. Wat door eene
wet ingevoerd is, kan door eene andere wet
afgeschaft worden, en wij zjjn genoeg ge
leerd om te weten dat de beste wetten, door
de katholieken gestemd, de eerste door de
liberalen afgeschaft worden.
Overigens, la Ghroniquc, die in haren
godsdiensthaat ten minste toch dikwijls"
nogal rechtzinnig is, ontneemt ons onder
dat oogpunt alle begoocheling. Wij hepen
wel, schrijft het blad, dat het eerste werk,
niet alleen van een radikaal-socialistisch mi
nisterie, maar van een eenvoudig liberaal
ministerie, zou zijn die vrijstellingen af te
schaffen en de seminaristen naar de kazerne
te zenden.»
Zoo wil het ook de logie, en al de belof
ten der gematigde liberalen zouden tot niets
dienen wat men eerst en vooral met den
kazernedwang wil, is de seminaristen en
loosterlingen den ransel op den rug leg
gen, hen naar de kazerne jagen en hunne
geestelijke roeping dwarshoomen.
En, wij herhalen het nog eens, dat juist
willen wij niet, en dat is eene der redens
waarom wij nooit zullen toestemmen in de
afschaffing der plaatsvervanging. Het behoud
van den godsdienst en der goede zeden,
waartoe de vrijheid der geestelijke roepin-
en in ons land noodzakelijk is, ligt ons te
nauw aan 't hart om op dat punt toegevin
gen te kunnen doen.
Een der redens, waarom wij den kazerne
dwang bestrijden en waarom ook. juist de
godsdiensthaters dezen voorstaan en kost
wat kost willen invoeren, is de noodzake
lijkheid de vrijheid der geestelijke roepingen
te waarborgen. Wij willen niet dat de jon
gelingen, die zich tot het priesterschap ge
roepen voelen, juist de jaren, die zij aan de
grondige studies, welke die roeping ver-
eischt, moeten besteden, gaan doorbrengen
ia de verderfelijke omgeving der kazernen.
De godsdiensthaters integendeel willen en
betrachten zulks,in de hoop dat alzoo menige
roepingen zouden verloren gaan. Wij willen
daarvoor de plaatsvervanging, die niemand
eenig nadeel toebrengt, integendeel,
behouden zij willen ze afschaffen.
In de hoop van op dat punt onze vijand
schap tegen den kazernedwang te doen
vallen, stellen eenige gematigde liberalen en
zoogezegde christene demokraten voor, in
de miliciewet zelf te bepalen, dat de semi
naristen vrij zullen zijn van den krijgsdienst
Eenige liberale bladen ondersteunen dat
voorstel en zij verzekeren dal zelfs een radi
kaal-socialistisch ministerie die vrijstellingen
Het is nacht. Eene ondoordringbare dui
sternis omhult de aarde. Hier en daar pinkt
iet geheimzinnig gaslicht u tegen.
Nu en dan verraadt een vluchtige schaduw
het voorbijsnellen van een menschelijlc
wezen. De nacht wordt stiller en stiller.
Alles rust. Neen daar, in dat afgelegen
straatje, is nog leven en beweging. Daar
zingt en huilt men, daar drinkt en brast
men, want het is immers kermis.
Wij bevinden ons vooreen dier onnoem
bare kroegen, welke steden en dorpen
verpesten. Laat ons binnentreden Oef!..,
welke verpeste lucht walmt ons tegen.
Nevelen van tabaksdampen, uitwasemingen
van bier en sterke dranken vermengen zich
en dringen door tot in de longen der woeste
verbruikers. De wanden der zaal, tafels en
stoelen, alles is vuil en afstootend. Alles ge
tuigt van walgelijke slemperijen. De her
berg is nu wederom goed gevuld met have-
looze kerels, met terugstootende wezens.
Hier zingt men, ginds vloekt en tiert men,
daar ligt een verbruiker te slapen. De dran-
ien hebben hem nedergeveld.
Zie Daar in den hoek is een kerel op de
tafel gesprongen. Onder het uitbraken van
tjselijke godslasteringen onder het scher
men mei handen en beenen, bruit hij tegen
Kerk en godsdienst, tegen patroon en macht.
Niels wordt gespaard, maar alles met zijn
venijn bespogen. Na eenen hevigen uitval
tegen de rijken, stijgen hem donderende
toejuigingen tegen. Daar moet opgedronken
worden, bier en jenever worden onverpoosd
ingezwolgen. Dat alles wordt betaald met de
penningen welke men zwoegend en zwee-
end heeft gewonnen. Eindelijk is de laatste
cent in de handen van den vrekachtigen
patroon verdwenen. Deze kerel knikt zijne
verbruikers heimelijk toe. Het teeken is
gegeven, men drinkt voort. De baas weet
zeker dal er geld zal komen. Na het afgedane
werk zullen zij bij hem weder komen met
het werkloon, het geld dat vrouw en kinde
ren toebehoort. Daar denkt nogthans de ver
dwaalde niet aan. Zijne schulden moeten be
taald wotden of... men zal hem drank
weigeren Oh dat is ailes voor die ver
dwaalde schepsels... Hoor... men klopt.
NIEUWSBLAD VAN YPER
