DIT IS
i
t
EN OMMELANDS,
m
i
i
m
s
f
r
STAATKUNDIGE OISCHOUW
L i ATSEL IJK
m
m
Op Zaterdag, 16 n November 1901.
5 centimen 't blad.
365te jaar. Talmerk 1866.
!n 't Volkshuis
Ste Cecilia
Vaandelwijding
Transvaal
Vrankrijk
De Kamer
Altijd dezelfde
Is 't geloovelijk
Nu is het voorzeker gedaan
met de Roomsche Kerke
en
e «Papen» en zullen geen
ééntje meer te tellen hebben.
Davidsfonds
Te Deum
In het Volkshuis
Sarnum en Bailey in Yper
MÈ
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boter strate, te Yper, en bij 's land boodsnhapioezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Hei Mad en is niet min teirekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
Al'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk óo, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten O.fr.l5 de reke binnen't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. i; overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agenge HAVAS.te Brussel, Tk.32,in de Magdaiena-
strate, en te Parijs, r° 8, Place de la Bourse, ontvangen bèkendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
De spelersgilde zal op 15 December aan
staande het beroemd drama opvoeren De
tranHvaalsche Vri*ijBcliuttei*
De Koninklijke Fanfare viert Zondag toe
komende 24" November, haren feestdag en
tezelvertijde haar vijf en twintigjarig bestaan
Te dier gelegenheid zal zij spelen binst
de elf en half misse in St-Maartens en
's avonds ten 6 ure is er feestmaal in de
Iweinszaal.
Zondag aanstaande 17° dezer zal de plech
tige wijding plaats hebben van t nieuw
Vaandel der Gilde van 0. L. V. van Tbuyue,
seffens na de Hoogmis in St Maartenskerke.
Daarna zal een stoet gevormd worden om
met de Koninklijke Fanfare voren op, het
vaandel naar het lokaal der gilde te geleiden.
Weinig bijzonder nieuws van den
oorlog. De engelsche soldaten zijn zoo
danig ontmoedigd door hunne gedu
rige tegenslagen, dat ze zich niet verre
meer en durven rischieren.
Ze verwachten nieuwe troepen, hun
beloofd door den engelschen minister
van oorlog.
In afwachting van die nieuwe troe
pen is op 't onverwachts De Wet weer
gekeerd op het tooneel. Reeds meer
dan eens was hij dood verklaard door
de engelschen in alle geval, seder!
lang en had hij de eDgelschen geene
toeren meer gespeeld zooals hij dit
meermaals had gedaan.
Ongetwijfeld zal hij zich uitgerust
hebben en nu, wederom versch man,
met vernieuwden ijver en moed strij
den voor de onafhankelijkheid van
zijn dierbaar vaderland.
Het geschil tusschen Turk yen en
Vrankrijk is vereffend- Vrankrijk be
komt voldoening op al zijne vragen.
Oostenrijk, dat gezien heeft hoe ge
makkelijk Vrankrijk voldoeninge
kreeg, heeft nu op zijne beurt twaalf
eischen gesteld aan den turk en deze
heeft seffens ook alles toegestaan.
De sultan had gemeend dat Duitsch-
land voor hem zou partij trekken,
maar ziende dat er niets van en
kwam, heeft hij toegegeven al alle
kanten.
Nu is er sprake dat de turk zon
deel maken van het drieverbond
(Duitschland, Oostenrijk en Italië) en
dat hij, om daarin te geraken, talrijke
voordeelen zou toestaan aan boven
genoemde landen.
Dinsdag, heropening der Kamers. M
Tack zit voor als ouderdomsdeken
M. Schollaert wordt tot voorzitter ge
kozen in vervanging van M. De Sade
leer, M. Heynen tot eersten en M
Nerincx tot tweeden ondervoorzitter
In 't Senaat, M. de hertog d'Urse
Wordt tot voorzitter herkozen, M
Simonis tot eersten en M. Dupont tot
tweeden ondervoorzitter.
Onze lezers hebben al lang kennis ge
maakt met den vermaarden anarchist
Moineau.
Die kerel na jare» lang gevang, dat hij
waarlijk niet gestelen heeft, en is van geen
haar veranderd van gedacht, noch eenigs
zins verbeierd.
Altijd even ruw en brutaal, geeneh enke
len oogenblik de vervaarlijke aanslagen
beklagende die hij deed, en bereid, ware 't
noodig, zijn bommensoiijters leven te her
beginnen.
Ot zulke gasten iemands medelijden ver
dienen, laten wij onze lezers zelf oordeelen.
En nochtans van den eersten dag dat
Moineau het gevang inging, lot op den dag
van heden, en hebben de socialisten niet
opgehouden dien armen duts te beklagen,
en bloedige tranen te storten over zijn lot.
Menigmaal schreven sociale en radicale
dagbladen dat het eene schande was voor
een katholiek staatsbestier dien ongelpk-
nigen niet los te laten.
Om het medelijden en de verentweerdi-
ging van 't volk op te wekken, schilderden
zij den droevigen toestand van Moineau
onder de schrikwekkendste kleuren.
Daarom vroegen de Sociale Kanaerheeien,
en eischten met groot geruchte dat Moineau
zou vrijgesteld worden.
Het staatsbestier en was niet geheel en
gansch van dit gedacht, en de zake was
blijven hangen.
Maar zietintusschen grijpt de blijde ge
beurtenissen plaats van de blijde geboorte
van ons prinsje Leopold.
Op aanvrage van prins Aalbrecht, wilt
zijne Majesteit de Koning een groot voor
beeld van edelmoedigheid toonen, en hij
schenkt Moineau de vrijheid weder.
En wat zien wij alsdan gebeuren
De Socialisten jubelen en hun groot dag
blad lt Peuple schrijft dat het Moineau
gezien heeft, dat de anarchist wel te passé
is naar lichaam en naar geest, en waarlijk
er chic uit ziet.
Wat zegt gij van zulke kluitspeelders
Daar is in Zwitserland een bond gesticht
tegen het vloeken.
Vooruiten kan dit geenszins goed
keuren.
Zie, zegt hij, men kan ons nu verwijten
wat men wil, persoonlijk zijn wij geene
partijgangers van het vloeken, doch wij aan
zien den vloek als zijnde, voor veel gevallen
een weldadig woord. Inderdaad, er zouden
al wel eens in groote gramschap ongelukken
gebeuren, moest men zich niet kunnen luch
ten met een paar vloeken.
Dus, voor Vooruitis vloeken we!
dadig
Welke domme en goddelooze klap
Daarop antwoordt, en met recht, het
katholiek Fondsenblad van Gent
Wij zullen Vooruit volstrekt niets ver
wijten, maar alle verstandige menschen
laten oordeelen over zijne verheerlijking
van het vloeken, als behoedmiddel tegen
ongelukken of tegen het plegen van geweld
Vooruit weet zoo goed als iemand, dat
er nergens meer wordt gevloekt dan in ze
kere kroegen, waar van tijd tot tijd, in
beestelijke baldigheid, vechtpartijen en zelfs
moorden plaats hebben. Verre van balda
digheden en gewelddaden te voorkomen, zijn
de vloeken er de gewone begeleiding van.
Doch genoeg; wij laten aan Vooruil het
droevig voorrecht, in zijne beschaafde om
geving de weidaden van het vloeken
ie roemen. Maar dat de bazen van Vooruit
niet bang zijn van eeneu kraker, dat is
klaar, aangezien het vloeken, door zijnen
weldadigen invloed, hun moet beletten
ongelukken te doen op hunne onderhoori-
en. Wij hebben noch gehoord dat Vooruit
eene hel was; de taal van het bladder roode
bazen is wel geschikt om ons in die meening
te versterken.
Hoe zoo dat
Alle male verpletterd onder een artikel
van het Weeke blad,waar over de aRedaktie
met verbaasdheid uitroept, dat het mag
aanzien worden als een van de beslissendste
slagen welke de wetenschap (ouf ooit aan
de R. K. geloofsleer toebracht
Arme Roomsche Kerke en schamele
Papen alzóó moeten bezwijken onder
een artikel van 't Weeke blad van Yper (in
Belgie) na binst 1900 jaar do aanvallen van
keizers, en van koningen, en van ketters, en
van philosophen en van goddeloozen van
alle slach tamelijk wel uitgestaan te hebben
Maar ook, 't en is niet te verwonderen
de strenge wetenschappelijke argumentee
ring van dien artikel,zooals het Weeke blad
schrijft, is zoo bedwelmende, dat, indien er
de zake niet kant en klaar door gemaakt is,
iedere paap moet bekennen dat hij de
ONWETENDSTE, de DOMSTE of de ONEER
LIJKSTE aller beschaaf de Europeanen is
't Is om er kiekenvleesch van te krijgen
n waar is de schrijvelaar van dien artikel
die overgroote geleerdheid gaan zoeken, die
hem bekwaam gemaakt heeft om beter dan
de wetenschap zelve tot hiertoe, dien
beslissenden slag aan de R. K. geloofsleer
toe te brengen
Is het uit diep geleerde boeken
Wel neen 't't Is in een enkel bro
buurke van een zeker U. Jules Bosmans
dat hij dien afgrond van geleerdheid is gaan
putten.
t Een en 't ander rijp en groene
uit een goddeloos brochuurke overnemen
t is al wat hij heeft moeten doen om zoo
eenen beslissenden slag te slaan
En de Redaktie roept plechtig de aan
dacht over dien artikel van al die zich met
de studie der wetenschappen bezighouden
Wel toch! men ziet wel dat het Weeke blad
geschreven wordt voor gasten die zich met
a de studie der wetenschappen bezighou
den... in de herbergen al pinten drinken.,
en niet veel verder hunne studiën voortzetten
dan dat voddeken papier, het Weeke blad ge
noemd, zich uitstrekt.
De groote zake ten anderen voor ben is
van wel overtuigd te zijn dat de Papen de
domstede onwetendste en de oneerlijkste zijn
aller beschaafde Europeanen 1
Dat zal genoeg zijn voor vandage. Die ge
leerde mannen, denken wij, zijn nog te veel
bezig met Barnumom hunne studie met
ons voort te zetten. Tot den naasten keer
Maandag laatst had de Ypersche afdeeling
van het Davidsfonds de eer en het gelu
haren stichter en eersten voorzitter, den E
H. Hugo Verriest, weer te zien.
't Is nog dezelfde schoone, fiere, gevoelige
en beerschende Vlaming, den eekenboom
gelijk, die wortelvast alleen in 't slaghout
staat, van krachten en van schoonheid heel
gebleven iets manlijk schoons en onge
woons dat nog aan 't Vlaamsche bloed van
vroeger tijd doet denken, iets dat getuigt
van manlijke eer ligt in zijn houding en ver
keer 't is hij niet die van vrijen grond
naar uilheemsch juk zal vlieden, of die aan
anderen wetten vraagt en willig vreemde
kluisters draagt, geboren zijnde om zelve
te gebieden voor hem geen rijker kroon
dan eigen schoon de roos behoeft geen
glans van blakende robijnen, de malsche
mei geen rozengaard, de blanke zwaan geen
pauwestaarl, de fiere boschmonark geen
bont van hermelijnen hij houdt aan 't
vlaamsch, die gouden spraak die reeds een
aerlant vond toen aan den boord der Seine
een nieuwe taal ontstond, en zijn gevoel
voor al wat heilig is en schoon verspreidt hij
in den glans der heerlijkheid ten toon.
Hij sprak smakelijk over smaak en wierd
gesmaakt hij klapte zoo eenvoudig, zoo
gemeenzaam en zoo goed dat men aan zijne
lippen hong en deugd had van hem te hoo-
ren men smaakt maar wat men kent, zei
hij, en hij bewees het met voorbeelden uit
zijne lange ondervinding dat is zoo waar
voor de zinnen der ziel als voor die van het
lichaam, vervolgde hij en zijn er onder u,
besloot hij, die geene smaak vinden in onze
taal en letterkunde, 't is dat zij ze niet genoeg
kennen.
Mocht zijne aangename voordracht ieder
een meer kennis en kunst doen opdoen om
er meer en meer het genot van te smaken.
Voor en na de voordracht wierden er
schoone stukken gespeeld uit Mendelssohn
door MM. A. Van Egroo, L. Antony en Mor
tier van Yper en M Gaestecker van Brugge,
en twee liefelijke liederen gezongen door M
Wenes, die gelijk de spelers begeleid
wierd op het klavier door M. E. Wenes al
die ware kunstliefhebbers halen eere van hun
werk en luisterden de schoone feeste op, in
de luisterlijke Iweinszaal gegeven.
Ter gelegenheid van Sint Leopold is van-
dage in St Maartenskerke een plechtig Te
Deum gezongen.
De burgerlijke en militaire overheid woon
de de plechtigheid bij.
Zondag avond was het 't jaarlijksch feest
maal voor de leden der Katholieke Wacht
in het Volkshuis.
s Morgens ten negenen was er eene
plechtige patroonmisse gezongen geweest
n St-Niklaaiskerke.en een groot getal leden
hadden die misse bijgewoond.
De spijzen waren heel wel bereid, 't geen
tot eere strekt aan Julien Deproost, en de
genoodigden, zoowel eere- als werkende
leden, hebben hertelijk toegetrokken.
Bij het nagerecht stelde de zeer eerw.
heer Kanunik De Brouwer de gezondheid
voor van onzen Heiligen Vader den Paus,
den 92 jarigen ouderling van het Vatikaan,
die, als 't God belieft, bij drie maanden zijn
25"* jaar Pausdom zal beginnen.
De beer Senator Iweins d'Eeckhoutte
droeg een heildronk voor aan Z. M. den
Koning, aan Prins Albrecht en aan den
ongen Prins Leopold, wiens gelukkige ge
boorte met zulke geestdrift werd onthaald
Als bekrachtiging dezer heildronken werd
onmiddelijk eene draadmare gezonden naar
Z. H. den Paus, naar Z. M. den Koning en
naar Jonkvorst Albrecht.
's Anderdaags is op de drie draadmaren
eene antwoorde gekomen, die wij hieronder
mededeelen.
De heer Voorzitter Sobry dronk op de
gezondheid van het gemeentebestier en na
melijk van den heer Burgemeester Colaert
Deze antwoordde en stelde eeu heildronk
in aan Voorzitter en leden der Wacht en in
't bijzonder aan den beminden Eerevoorzit
ter, M. Iweins d'Eeckhoutte, die, God lof
thans geheel hersteld is.
Geestdriftige toejuichingen begroetten
alken heildronk en voor M. Iweins d'Eeck
houtte was 't eene ware belooging van hulde
en eerbied.
De beste orde en de geestdriftigste vro
lijkheid heerschien gedurende geheel den
maaltijd en eens te meer hebben de leden
der Wacht getoond dat zij voor deftigheid
en goede manieren bij niemand en moeten
onderdoen.
Antwoord van Z. H. den Paus
St Padre Ringrazia Ed accorde implorata
benedizioner. M. Gard. Rampolla.
Vntwoord van Z. M. den Koning
De Koning gevoelig aan den heildronk
dien de Katholieke Wacht van Yperen hem
gisteren toegebracht heeft, gelast mij u te
bedanken voor uw telegram en u te bidden
zijnen oprechten dank te doen aan alle disch-
genoten.
De Adjudant des Konings
van dieiast.
Antwoord van Prins Albrecht
Hunne Koninklijke Hoogheden Prins en
Prinses Albert danken hartelijk de 575 ka
tholieke burgers en werklieden onder uw
revoorzitterschap voor hunne vriendelijke
hulde.
De Geheimschrijver,
V. Godefroid.
De vermaarde cirk, waarvan er deze da-
en zooveel sprake was, is te Yper aange-
omen tusschen Maandag en Dinsdag nacht
rond ten tweén.
Daar eikendeen dit wist is er geheel den
nacht volk geweest rond de statie, en niet
Heen volk van Yper, maar uitnemende vele
reemdelingen, van vier- vijf uren in 't ronde
zelfs.
Velen dachten dat men onmiddelijk ging
beginnen schikkingen nemen. Men was te
leurgesteld. Het was rond 6 ure toen alles in
de statie in beweging gekomen is. Op dat
uur ook zijn de gendarmen ter plaats geko
men om aan de mannen van den cirk den
weg vrij te houden, 't Was wel noodig ook
want niettegenstaande deze vroege ure, wa-
en straten en wegen die naar het plein lei
den, met eene massa volk bezet.
Die vroeg te beene was en het aanbrengen
der wagens, der prachtige dieren, het op
slaan der tenten zag, zal zijne moeite niet
beklaagd hebben, want dat schouwspel is
inderdaad eenig in zijn slag zulke orde,
zulke vlugheid, zulke regeltucht, zoo onder
menschen als dieren, is oprecht merkweer-
dig. Als bij tooverslag rijzen, ten allen kante
van het plein, reusachtige bergplaatsen op.
De eerste tent die opgestegen of liever
opgetrokken werd, was de smisse en dan
de eetzaal, waar er voor duizend menschen
plaats is. Men zag de koks, in het witte ge
kleed, neerstig bezig met alle mondvoorraad,
manden eieren, onder andere, alsook geheele
schapen, reusachtige stukken ossenvleesch
enz. wierden bereid, om aan die massa
werklieden en kunstenaars het noodige te
verschaften.
't Opslaan van die tenten was oprecht
bewonderensweerdig zoo rap, zoo vlug en
zoo handig ging alles, dat menige ambachts
man, die er op stond te kijken, er meer dan
eene nuttige lesse had kunnen uit trekken.
In een paar uren tijds was alles kant en
klaar.
In stad was er eene beweging zooals men
er zelden of nooit en beeft gezien op nen
tuindag. Bijzondere en gewone treins, die
hier aankwamen waren overladen met volk,
en hotels en winkels voor eetwaren, zoowel
als andere neringdoenders zullen voorzeker
nen goeden stuiver hebben verdiend.
Wat de veitooningen zelf betreft, 't is
onmogelijk daarvan eene behoorlijke be
schrijving te geven. Geen middel, ten ande
ren, om al de oefeningen te volgen, daar
men altijd op ten minste drie,soms op vijf-zes
plaatsen in eens bezig was.
Barnum en Bailey zullen jaren lang in
't geheugen blijven en zijn voor ons Euro
peanen een klein staaltje van den reusachti-
gen ondernemingsgeest der Amerikanen.
\mm
w 11 IJ
ÜWSBLAD VAN YPER
y
Hij was afzienlijk geworden van 't lijden'
maar een levend geraamte meer, half zinne
loos kortom, hij geleek geen mensch
meer.
v