D I
IS
EN OMMELANDS,
s
m
m
BETOOGIE
POTTELBERG
13oa SÜL° löos
LUISTERLIJKE
FAKKELTOCHT
1302-1902
Op Zaterdag, 12en Juli 1902.
5 centimen 't blad.
37ste jaar. Talmerk 1900
Algemeene Vaderlandsche
1302-1902
Feestvergadering der
Katholieke Wacht
in 't Volkshuis te Yper
DE PANNES
Onze Vlaamsche Taal
De lichtstoet
il
Te trekken bij den Uitgevery Tk 36, in de Boter strate, te Yperen bij 'i land boodschap we sen ofte posty tegen 3 frank 's jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk S6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.*
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk,32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Aan onze lezers
Voor 4 fr. krijgt gij 'i NIEUWSBLAD
t' huis gebracht van heden tot het einde
van 1903.
ingericht door de
Gilde van O. L. V. van Thuine
ter gelegenheid van den 600° verjaardag
van den roemrijken
Slag der Gulden Sporen
lerte dat u niet mintgeen geest die
vergeetgeen mond die u niet toe-
oept Ja, 't is hard uwe vrijheid te
zien ontrooven 't is hard den nooit
geplooiden knie te buigen voor den
vijand. Doch zoet is de hope op
atere onafhankelijkheid, en de hope
'oet leven
Belgen, gedenkt dat, zonder der
Vlamingen zegepraal op Groeninger-
Louter, wij hier ook een siavenvolk
zouden wezen, gekluisterd in de klau-|reeds de zaal grootendeels opgepropt vanl 8.'t En was geen klassenstrijd, tusschen|oaze Belden van 4302, Vlaanderen niet vrij
OP ZO N DAG 1 3 J U LI
ten 9 ure stipt
waartoe al de maatschappijen der stad
uitgenoodigd zijn.
heid
Zoo dus
en fier fransche vrijmetselarij, onderl katholieke jongelingen, leden der Wacht enjwerk en kapitaal. Het huishoudkundig
radikaal ministerie van den afge-leereleden. I vraagpunt was opgelost door de keuren, en
vallen geestelijke M. Combes I Die de ruimte van de zaal kent, moet opI dit sederi lang. De groote nijverheid en het
Dit en is geen verloren vlaamsch, I ongeveer zes honderd schatten het getal derIschenteventen was, door deze, onmogelijk
noch geen beslag van woorden: dalIaanwezigen. Igemaakt, de dagloon was geregeld, alle
is de zuivere geschiedkundige waar-j Ten 8 ure begon het feest onder het spelen I betrekkingen tusschen Baas en Werkman
ilvan de Vaderlandsche Brabanponne, die allen I door de nering zelf geregeld. Schier alle onzi
geen eg ie. em uie I rechtstaande en eerbiedig toeluisterden of I werkers, te lande en in stad, waren kleent
vnn Tl .o r<ffr^rl'e Im®f'zor,^en- [eigenaars. Geen eene der opstormingen of Ilanden aan de grepe van Frankrijk onttrok-
blijden verjaardag van den slag der «et «eestdnft wierd vervolgens de van 1280 tot 1320, heef. H;
Gulden Sporen onverschillig mag \Groenm9h^ld gezongen met begeleiding henen huishoudkundigen aard. 't Zijn alle j Eere dan aan die helden. Hunne geheu-
aanzien der harmonie, en de Vlaamsche Wacht j nasal opstormingen tegen de toldwinglandit I genis moet blijven leven. Geleidt uwe kinde-
Dit jaar hebben wij nog eenen reden (woorden van notaris persyn, muziek van der stamschepenen. re" voor de gedenkteekenen van Brugge en
- - - 'T '«t A™- m Wat was dar] die strijd! ran RortrÖk> leerl h"n daar hun vaderland
Hij was'gerichi tegen ééne zaak, tegen het lbeminnen' hen veerdi& maken om het te
meer om den 11 Juli als blijden hoog- V Döclos) meesterlijk door M. J. Derudder
dag te vieren wij gedenken immers! weêrgegeven
Juli 1902.
Gegroet, o blijde hoogdag van Bei-
genland
Is er één ware Belg wiens herte niet
en trilt, wiens boesem niet en zwelt
van fierheid en genoegen, bij de stree-
lende gedachte van Vrijheid en Onaf
hankelijkheid? Wat ware hij, welken
name hoefde hij te dragen de Belg die
liever dan vrij te zijn, zijn eigen land
zag onderworpen 't zij aan Vrankrijk,
't zij aan 't Duitschland Zegt, is er
één land in de wereld, ééne tale in
Godsrijk die den name van bastaard
niet prenten zou iu 't tneerlijk gezicht
eens burgers die liever zijn land ge
kluisterd pn geketend zag, dan vogel
vrij van dwang en slavernij
Welnu, indien wij, Belgen, hed. n
den nekke niet moeten buigen voor
fransch of duitsch slavenjuk, dan is
het dank aan onze dappere voorvade
ren, dank aan onze helden van 1302
De slag van Bouvines, ten jare 1214
geslegen, tusschen Vrankrijk (Phi! p
jus-Augustu») van den éénen kant, en
ingeland (Jan zonder vrees), DuiUc'i
and (Otho IV) en Vlaanderen (Fer-
rand van Portugal) van den andei en
kant heeft beslist dat Belgie nooit aan
Duitschland zou onderworpen blijven
terwijl de Slag der Gulden Sporen, op
11 Juli 1302, tusschen Vlaanderen en
Vrankrijk geleverd, ons bemind vader
land heeft vrij bewaard van Vrank
rijk's dwinglandij.
Daarom groeten wij den 600,teo
verjaardag van dien roemrijken slag
van Groeninghe, met innig genoegen
en vaderlandsche fierheid
De vrijheid is't schoonste, 't duur
baarste pand van een volk 't Gebrek
aan vrijheid ofte dwang en sla
vernij is 't grootste ongeluk, de
zwaarste beproeving die eenen lande
kan overkomen 1 A Is wanneer wij de
geschiedenis doorbladeren, hoe nijp
ons herte niet toe van spijt en veront
weerdiginge bij 't zien der inpalming,
der verdeeling, der verdrukking van
Ieren en Polen
Onlangs n^g, toen de heldhaftige
Boeren, na drie jaren heldenmoed,
aan hunne dierbare, o zoo dierbare
onafhankelijkheid hebben moeten
vaarwel zeggen, om 't gezag van den
Britt te erkennen, zegt, voelde ieder
een dan niet, in zijne eigene ziele, hoe
hard die slag moest vallen op die
vrijheidsminnende herten, en ver
kropte iedereen niet den opwellenden
spijt over die oneerlijke rechtschen-
dinge
O Ieren, o Polen, o Burgers en Boe
ren, gegroetUwe vrijheid werd u
ontstolen, en 't slavenjuk op oen hals
gedrukt! Doch met medelijden, me
oprecht en diepgevoeld medelijden
staart de gansche werel.1 op u Gee n
den 600,len verjaardag van den roem
rijken slag der Gulden Sporen.
Gegroet, driemaal gegroet, o blijde
ubelfeest van Vlaanderens vrijheid,
van Belgie's onafhankelijkheid
O vlaamsche helden, die over 600
aar, op Groeninghekouter voor uw
ierbaar vaderland gestreden en ge-
eden hebt, wij uwe naneven, wij
lieden u door de eeuwen henen de
sing kreeg in 1789. Daar lag eene be I De tweede verwezenlijking der Nederlan-
geerte in het hert onzer voorouders, om I den geschiedde, in 1598, wanneer Albrecht
ontlast te zijn van de dwingelandie der stam jen Isabella onze vorsten wierden. De Mo-
schepenen die de gemeente als een erfelijk jgendheden, in 1814, verwezentlijkten ze
leen aanzagen en ervan leefden en rijk wier j wederom. Zij verstonden dat eene macht
den; en een uitwerksel van den strijd wasjmoest liggen, die onzijdig was, tusschen
dat onze voorouders, op bestierlijken grond, Frankrijk en Duitschland. Zij verwezentlijk-
de vrijheid verkregen van den grave om inten hetgene te Verdun,in 843,reeds tot stand
ten 8 ure 's avonds j't stadhuis te gaan zetelenen het geld di rj gebracht wierd.
Als de uur der vergadering naderde, was gemeente te bewaken. Dit alles ware onmogelijk geweest,hadden
op Zondag 6 Juli,
bewaard van den stalen band waarmêe
Philip-le-Bel zijn vast aaneengesmeed Fran
krijk wilde omringen, en dien zijne opvol
gers rondom hun Koninkrijk gesloten heb
ben.
Ons onafhankelijk bestaan zijn wjj, Bel
gen van 1902, aan onze Helden van 1302
verschuldigd zij hebben gansch de Neder-
Maarhet belangrijkste deel^van geheel die overweldigen van vfaanderen door den Ko- dienen' en roePen wij al te zamen
feest was zekerlijk de heerlijke, geleerde en
leerende voordracht van Z. E. H. Kanunik
Duclos, op den slag dor Gulden Sporen van
1302.
ning, tegen den overheer en zijnen Bismark,
den Kancelier Pierre Plotte. Zij en wilden
niet dat de gemeente onder het onmiddelijk
Na'het volk dat gansch de zaal vervulde |be8tier van 's KoninSs ^erecht kwam' ziJ
wilden de vorstelijke rechten des Graven
gegroet te hebben als de afstammelingen van
deze 1200 Yperlingen, die, op het slagveld
van Groeninghe, toen de fransehe ruiters
bende voor de eerste maal opstormde tegen
aulde onzer vereerende bewondering ons voetvolk, door eene dubbele tusschen
en eeuwige erkentenis 1 j komst ons leger van de nederlage bevrijd
Uwe asschen liggen misschien ver- j te hebben, zei de spreker dat zijn inzicht was
strooid, onteerd, waar hier waar daar, j eene dubbele vraag op te lossen: 1° wat
in den schoot dezer aarde geen praai- 1302 was, en 2* wat wij aan 1302 verschul-
zuil noch gedenkteeken rijst op uweIdigd zijn.
rustige grafstede noch meldt den
voorbijganger: Hier rust een heldi 1.1302 was de strijd van het vlaamsche
van 1302! Neen! Doch grootscher,Lolki zegt de redenaar, om den franschert afvragen wat 4302 heeft voortgebracht?
doch duurder, doch sterker is de zuil invloed in de Nederlanden te breken, nadat De strijd wierd dan enkel gestreden om
n t herte vanliederen weidenkenden |ppankrijk self>in den duitschen invloed Vlaanderen te behouden onder het bestier I
de!fn«P en1 onzef dlnkbaarheW^omIin onze streke le Bouvines had vernietigd, van den Graaf.Om het voorbeeld van Philip-
LJ die Vlaanderen hebt vrijgevochten lDil heeft oos de spreker doen uitschijnen,[August dat ook hetgene was van Philip de
en den grondsteen Beleed van het door het verhaal van de vorming van Lotrijk Munteschrooder tegen te gaan, dat bestond
huidige vrije, onafhaLluke, VOOR- en van onze be.gische gauen. een groot, sterk aaneengesmeden Fran-
SPOEDIGE Belgie I Een vaderlander. Welk was dan de aard van den strijd van|krÖk te vormen, waarin alle Hertogen en
11302 I Graven maar slechts bestierders in's Konings
De groote Vaderlandsche I Eerst, zeggen wij wat hij nieten was. I naam zouden wezen, gelijk het onder Lode-
Di* »»v 4-'tEn was geen strijd van liberalen enI wijk den XIV' zijnen volledigen vorm had.'
e OOg g ip |onze Helden waren geene voorloopers vanl oe Klauwaarts waren deze die wilden!
Het Nieuwsblad heeft reeds, in zijn vorig de hervormers der XVt° eeuw noch van del blijven onder den Graafen zoo wrochten
Eere aan onze Helden
Heil aan het onafhankelijk Belgenland
Leve de Koning en ons vorstelijk stamhuisl
(Lange toejuichingen).
Na deze prachtige rede, en de welgepaste
en diepgevoelde bedanking van M. Calle-
waert, dienstdoenden voorzitter, aan den
redenaar, sprong geheel de vergadering in
begeestering op, en allen, als uit eenen
mond, zongen het machtige sluitlied De
Vlaamsche Leeuw.
bewaren; en, dit doende, wrochten zij voor
I bun vaderland.
Hier bewees de redenaar hoe het Vader-
llandsch gedacht, in Vlaanderen, reeds van
in 1071 uitscheen, in 4127 bewijzen van
zijn bestaan gaf en hoe het Vlaamtche Vader-
land verstaan wierd, zelfs door de waalspre-i Deze voordracht, op zijn geheele, zal ver
kende Vlamingen van Zuid-Vlaanderen, alsIschijnen bij den drukker van het Nieuwsblad,
zijnde gansch de gau staande onder den stat Iin het vlaamsch en in het fransch, te naaste
van den Graaf van Vlaanderen. Iweke.
En nu, zei de spreker, mogen wij onsl
ran Kortrijk
bewijzen hunnen voorrang
sedert 25 jaren.
Haar rijkdom en haar
welluidendheid
De Vlamingen van 4302, wel is waar, en
I streden niet voor hunne tale, ofschoon zij
nummer, geestdriftig het gedacht 'oege- |Fransche omwenteling. Zij streeden niet omlzij om de onafhankelijkheid der Nederlanden!
juicht dat de Gilde van O. L. V. van Thuinel j I J 1
opgevat heeft den 600"» verjaardag te vieren die valsche ph'losophische vrijheid om waar- te bewaren.
van den slag der Gulden Sporen. Wij heb- jheid of onwaarheid te mogen aankleven, om I )ejjaarc|s (jeze (jje <jen Graaf wilden |^e £cneSen waren. Neen, van tale of taal-
hen ook de breede opvatting dier vaderland I die zoogezeide vrijheid des gewetens datLjen een enke|e Bestierder worden, om onder Igebruik en was dan geen sprake zij streden
sche betooging te volle goedgekeurd. iS het recht van vrijdenkerie te verwerven. Let eenig en onmiddelijk bestier dés Konings om vrÖheid en onafhankelijkheid.
ïnT^nnÉh'piJ01 vin P6 vrijbeid die zij beoo8den bestond inU staan, zonder hun land te willen verraden, Althans is zeker dat de zegepraal der
maatschappijen, zonder onderscheid, {e zijn yan de stamschepenen die de zouden het inslorpen van 0Dze gaueu in het vlaamsche gemeenten op Groeningerkouter
En inderdaad, ter gelegenheid van 't Gul [&emeente len hunnen voordeele bestierden, aaneengesloten en gecentraliseerd Frankrijk Jden machtigen stoot gegeven heeft aan onze
den Jubeljaar dat ons den oorsprong onzer in te 8aa" zetelen op het stadhuis en hun öerejd hebben. Het zou met ons gegaan zijn jmoeder'aa^
huidige onafhankelijkheid doet gedenken, I woord te zeggen over het bestier van s'ad8|geiijk met alle de hertogdommen en graaf-1 Daarom dunkt het mij passend, op eenen
enden grondsteen van Belgie's één- en penningen. De vrijheid, die zij wilden, was jschappen die nu in Frankrijk sedert lang J da6 als ^eden> een woord te reppen over
-1 van bestierlijken aard. versmolten zijn. onze vlaamsche Taal> 200 "iet miskend, dan
2.'t En was geen rassenstrijd, strijd van ir/.OAK,| wel ten minste nietgenoeg gekend en bemind.
Vlamingen tegen walen. Te Brugge, ja, den[ Eersten vooral zou ik moeten beginnen
vrijheid,onder den scepter van onzen welbe
minden vorst, Koning Leopold II, ter dier
gelegenheid, zeggen wij, behooren alle Bel
gen, die ons Vlaanderen, ons Belgie, onze
Koninklijke Familie van herten genegen zijn,
hunne vaderlandsliefde openbaar te beken
nen.
Op, dus, Vlamingen, Belgen, Vaderlan
d»g der Mellen, was leen strijd van Brug w»er "W™" ™ot Je Vlamingen, gat
wijze zijne verkleefdheid aan den vaderland
schen grond geloond heeft, Yper moet, in
4902, aan geheel het land het bewijs lever
en van altijd laaiende geestdrift en liefde
voor Land en Koning
n t met hier de verzen van zaliger Guido Gezelle
gelingen tegen Franschmans en men riep I e ver eur e aan eren aan en raa |aan te halen, om ons te bewijzen dat, welk
Wat walsch is valsch is 'f, slaat al dood Te[teru^' en eze on£ nie .™eer a van[ danig wij ook de vlaamsche tale schatten,
'den Koning, aangezien hij slechts recht-
I wij ze toch moeten beminnen omdat het ome
het hof zijner gelijken, del ,g
spraken, deze te weten van Zuid-Vlaanderen Jëroote Vassalen des Rijks. I Myn Vlaanderen spreekt een eigen taal;
',li. -k nu Waalsch-Vlaanderen geheeten, als deze Maar, in 4305, was het laatste woord niet God gaf elk land de zijne,
luisterrijs.e|j. tol geschreven. De zoogezeide vrede hield niet. I
.Kortrijkstond geheel Vlaanderen op het slag
ders, op De laatste hand aan't werk ge veld, de Vlamingen zoowel die waalsch phohtig was aan
slegen Nog eenige twi'felaars of onver
schillige overhaald en meegesleept
Yper, dat, in 4302, op zoo luisienij*e| gn tegeschreven
van de dietschsprekende gewesten.
en, laat ze rijk zijn, laat ze kaal
Groeninghe riep men den vaderlaHdschen I t En was maar in 4320 dat, na vele opstor-1 ze is vlaamsch, en ze is de mijne
kreet Vlandren ende leu en niets anders,I mingen en herhaalde verzachtingen in het Doch, Goddank, neen ons vlaamsch en
tegen den franschen Montjoie et Saint Denys. verdrag van ongerechtigheid, de vrede voor|is niet kaal
3. 'tEn was geen strijd van volk tegen I goed gesloten wierd met het verminderen
edeldom. Daar zaten rond de 400 vlaam-1 der boeten en het geven van 's Konings
sche ridders gevangen in Frankrijk, en wijl dochter aan den Graaf !e wege van Vlaan
weten, met zekerheid, van 34 ridders en 471 deren. God zorgde voor ons. De Koning
edele schildknapen, en met waarschijnlijk-1 meende Vlaanderen te vangen,met het geven
Zondag ten 44 en half is er in Sint Maar-J heid van nog 442 ridders en schildknapen I van zijne dochter. Maar uit dit huwelijk
tenskerke eene misse van dankzegging ter I die te Groeninghe op het slagveld stonden, I sproot de grootheid van ons Vaderland, en,
herinnering aan den Gulden Sporenslag. I de eene te peerd, de andere te voet. I bij erfenissen, het verwezentlijken van de
De Koninklijke Fanfare zal spelen binst 4 't En was geen strijd voor de philoso-lNederlanden, onder den naam van Hertog
waaraan
politiken vorm gaf.
zal vertrekken van de leel ten 9 ure slipt
t is daar de vergAringe.
deA^eSkatholieken ziin dringend tot die|Phische vrijheid'^eliik de hervorming vanldom van Burgondie, in 4369,
- I de XVI* eeuw hem schiep en die zijne oplos-1Philip de Goede zijnen Dolitiken
misse uitgenoodigd.
Dezelfde zoetgevooisde dichter heeft het
n wondtrvloeiende verzen zoo uitmuntend
uitgedrukt
De vlaamsche tale is wonder zoet,
voor die heur geen geweld en doet,
maar rusten laat in 't herte, alwaar,
ze onmondig leefde en sliep te gaar,
tot dat ze, eens wakker, vrij en vrank,
te monde uitgaat haar vrijen gang 1
Wat verruw prachtig hoortooneel,
wat zielverrukkend zingestreel,
NIEUWSBLAD VAN YPER
I nsf iiAxKniirnn V/InntvriAPan non dan I.PQQi 1