DIT IS
EN OMMELANDS,
P0TTELBERG
«Ju Saterdag, 2en Oogst 1902.
5 centimen 't blad.
IDIfiE ÖISCHÖfJ
Vrankrijk
De vervolging
Houding der katholieken
Sticht syndikaten
DE PANNEN
Aan de gezapige liberalen
Weekblad en Progrès
Saint-Patiek en Benedikt
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij land boodschap toe zen ofte posttegen 3 frank s jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.Hes moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de Agence HAVAS.te Brussel, Tk 32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Men gaat voort in Frankrijk met.
waar hier, waar daar, de Noane' ens
buiten te zetten, de kinders op strafe
te jagen, de vrije scholen te sluiten.
En Comhes, de ellendige geloofs-
verzaker, dien Frankrijk nu de eere
heeft als eersten minister te mogen
groeten, Combes heeft van 't begin af
trotsch verklaard dat hij tot het einde
toe of t'einden uit zal gaan
Tot het einde toe
Zijn eerste vonnis J aagt op 23Oü
vrije scholen, 8000 meesters of mees
teressen, 150 TiM kinders. En dat
vonnis is hij doende met uitvoeren. En
als dat zat gedaan zijn, dan moet er
een tweede vonnis komen en een
derde enz., tot dat heel het vrij onder
wijs te niete is.
Er zijn in Frankrijk rond de 1400
vrije scholen met 13 honderd duist
kinders. 't Is lijk nietEn dat al moet
weggevaagd,een beetje te gère.
Tot het einde toe
Als de katholieke scholen zullen
doodgelegd z'jn, wat zal me: lan aan
vangen.
Rechtstreeks den oorlog voeren te
gen de Kerk.
Na de jacht op de kloosterlingen
moet de jacht op de priesters komen.
En dan
Dan zat 'teen paradijs zijn in Frank
rijk en eene gedurige kermis waar-
Lucifer zal voorzitten en waar de
grootste irietweerds met de beste brok
ken zullen weggaan.
lntusschen Combes heeft met hem,
volgens 't zeggen van 't Journal des
Débats», al de meeste dweepers, dom
mer iks en zotten, die vol zijn van on
verdraagzaamheid en haat tegenover
de kerk, al de wildemans en omwen-
telaars van 't ongelukkig Frankrijk.
Schoon gezelschap voorwaar
De katholieken onderwijls teekenen
krachtig verzet aan enbetoogen tegen.
Wat wilt ge dat ze voor den oogen-
blik anders doen
Revolutie maken
Moesten de rollen omgekeerd zijn,
neemt b. v. dat de katholieken
meester zijn in Frankrijk en dat de
radicalen en de socialisten 14 duist
vrije scholen bezitten, dat daarbij de
katholieken eene wet maken om die
14 duist vrije geuzenscholen te sluiten
en de gendarmen zenden om de gen
zenmeesters en meesteressen buiten
te zetten 't en zou geen 24 uren
duren of geheel Frankrijk stonde in
revotutie I
De katholieken zijn geen'revolube
mannen. En... zij betoogen.
Grootschebeioogiugen grijpen plaat
geheel het land door, maar bijzonder
lijk in't Noorden, in Rretanje en te
Parijs.
In 't Noorden te Roubaix, Rysei,
Torkoenje, Hem enz. in meestal de
steden en de dorpen.
Te Mouvaux (bij Roubaix) erg en
kluchtig meteen
De menschen van Mouvaux ver
gaarden vóór de zusterschool. De
commissaris komt af met 7 gendar
men. PoefEene hagelbui van kloefen
en stokken vliegt op hen neêre. De
gendarmen drijven gewapenderhanc
het volk uiteen. Een honderdta'
vrouwmenschen blijven nog staan
vóór de schooldeur. Allemale weg!
luidt het bevel. Niemand roert. De
gendarmen met den sabel in den vuist
jagen hunne peerden door den hoop
Verschillige vrouwen zijn omgewor
pen en gestampt. Men schreeuwt, men
huilt, men stuikt, men stoot... De
commissaris geraakt eindelijk tot aan
de deur en smijt ze open... t En was
niem tnd meer in, d> zusters waren al
weg. Of M. de commissar's uitgejouwd
wierd
In Bretanje zal 't ongetwijfeld al
erger gaan. Men durft er de zusters
nog niet buiten zetten, want 't volk is
er geweldig opgewonden.
In vele plekken verschansen ze de
scholen en zeggen dat ze zich eerder
zullen laten doodschieten dan te ge-
doogen dat men er de zusters uithale.
De boeren hebben nachtwachten inge
richt om de komst der gendarmen af
te spieden. In 't ingaan der dorpen
keuren zij hunne karrebakken om de
Deerden legen te houden en de gen-
fat men gemakkelijker af te weeren.
De Bretoenen en zijn geen katten om
zonder handschoen te pakken.
Te Parijs hebben er zondag laatst
groote betoogingen plaats gehad. Die
betoogingen, vreedzaam ingericht, zijn
echter niet ongestoord afgeloopen,
want de socialisten hebben eene tegen-
betooging gehouden en allerhande
wanordelijkheden verwekt.
A 1de troepen hadden bevel gekre
gen zich gereed te houden, duizenden
policieagenten waren in den tuin der
Tuileries, in het ministerie van zee
wezen, en het paleis der Elyseesche
Velden verzameld. Omtrent 2 ure be
gonnen de socialisten, door hunne
komiteiten opgeroepen, zich op de
loncordeplaats te vereenigen. Om 3
ure kwamen de katholieke betoogers
aan, roepende Leve de Zusters Vrij-
leid Als echte aanranders omring
den de socialisten de betoogers en
huilden A bas la C i lotte. Maar de
atholieken weken niet en verdedig
den hen dapper, met alles wat hen on-
ier de hand viel, De policie had bevel
ontvangen de... communards te be
schermen.
Al de deftige menschen deden mee
met de verdedigers der vrijheid. Het
vas maar het uitschot dat tegonmaui-
festeerde. De katholieken en hunne
vrienden waren meer dan 6000, alle
standen, barons en werklieden, edele
lamen, burgervrouwen en werk
vrouwen.
Om 6 ure was de betooging der
katholieke vrouwen geëindigd en een
half uur later trok de republikeinsche
w acht af.
Dus niettegenstaande al het schur
kenvolkvan Parijs t'hope getrommeld
was, hebben de katholieken, heeft al
wie de vrijheid bemint, niettemin iu
klaren dag en zelfs tot laat in den
avond betooging gehouden.
Geheel de weke is eralzoo betoogiug
en protestatie geweest, nu hier, nu
daar, tegen het gouvernement, voor
dt Zusters en voorde vrijheid.
Maar 't en zal daar mee niet uit zijn
Neen 't.
De katholieken zijn besloten een
machtigen bond tot stand te brengen
geheel Frankrijk door,met alle wett:g;
middels, eendrachtig en eensgezind
ie vijanden van godsdienst en vrijhei
te bestrijden. En zoo zullen zij van nu
af aan, hunne kiezingen bereiden
voor den naasten keer. Betoogen is
goed maar werken en strijden zal nog
beter zijn.
Gombes afgekeurd.
Combes is afgekeurd niet alleen
door de Katholieken van geheel de
werel dat spreekt van 's zelfs,-
maar door al de mannen van Frank
rijk en elders die in hunnen kop nog
wat gezond verstand en in hun herb
nog een sprankel hebben van liefde
voor de vrijheid en het recht
Verschillige van d>
gazetten van Frankrijk, lijk het
Journal des débats ie Temps
scbrij 'en tegen Gombes. De liberaalste
gazetten van Engeland, Zwitserland
Holland vallen hem hevig aan.
En de minister van Financiën of
van 't geldwezen, M.Rouvier, is er zoo
lanig tegen dat hij van zin is iu
korte zijn ontslag te geven. 't Za
grootste liberale
0 millioen kosten aan 't land,zegt hij.
Met zulk nen gaai als Gombes kunnen
wij niet voort. Comb"s moet weg
Proficiat en de wind van achter
Gombes trekt zijne ooren in,
't Was eerst kwestie van 6000 vrije
scholen, 't Is nu gekomen op 2500.
Aan die 2500 had Combes 8 dagen tijd
gegeven om te sluiten, en die 8 dagen
verloopeo zijnde, gingen de meesters
of meesteressen ge 'apenderhand bui-
engezet worden, zoo ze uit bun eigen
innne scholen niet verlieten. De 8
dagen zijn reeds sedert tien dagen
voorbij en vele Zusters blijven in
innne scholen. En toch en durft Com
bes zijne bedreiginge niet ai iu eens
uitvoeren 't zou te veei opschudding
veroorzaken, vreest hijen 't is maar
hier en daar, een beetje met een keer,
dat hij door de macht der wapens, de
zusters aan de deure zet. En aan ver-
chillige kloostergemeenten die zorgen
voor weezen, ouderlingen of kraoken,
en ook reeds bevel gekregen hadden
van !e vertrekken, heeft hij het doen
wêerzeggen en tegenbevel gegeve
O die lafaard met al zijn beslag.
Gombes goedgekeurd.
Goedgekeurd Door wie
Raadt eens.
Door meestal de groote liberale ga
zetten van BELGENLAN D.
Hoe is 't toch mogelij k
Ewel ja, zij keuren dat goed, dien
aanslag op de vr'jheid van onderwijs,
op de vrijheid van vereoniging, op de
onschendbaarheid van den persoon-
ijken eigendom.
Zij keuren dat goed, niet alleen om
dat het verleden dier Belgische libera-
en Gombes' doenwijze verrechtveer-
ligt, maar omdat zi j niets beter ver-
angeu dan hetzelfde duirelsspel te
pelen in ons vrijheidlieven] vader
end. Achteruit Belg-sche dvinge
auden Uwe haring en braadt hier
niet meer...
Overweging en herinnering.
In Vrankrijk is er geen recht tenzij
voor de joden, de pauamisten, de die
ven in 't groot, de Humberts en de
rawfords al zulk volk wordt door
het ministerie beschermd. Maar arme
kloosterlingen, zoetaardige Zusters,
die toch allen kinderen zijn van
Vrankrijk, dat moet vervolgd, ver
jaagd, verbannen zijn, dat zou meu
moeten ombrengen, omdat zij niets
doen dan goed aan 't menschdom
Zoover gaat de baat der goddeloo
heid Gombes die de duivel der ver
volging vertegenwoordigt beeft zeker
in de jaren 1879 les genomen aan onze
liberalen gevloekter gedachtenis
Wat nu in vrankrijkgebeurt, heb
ben wij het in onze steden, op onze
gemeenten, op onze kleine dorpen ook
uiet zien gebeuren
Hoeveel Zusters zijn uit hunne
scholen niet gejaagd geweest, en met
het H- Sacrament uit hunne kapellen,
door den haat van de vrijmetselarij
Hoeveel onrechtveerdigheden wier
den dan niet gepleegd door het gou
vernement in vele plaatsen wierden
de Zusters verjaagd uit de gebouwen
die hun toebehoorden, die z,j gekoch
of wettig gekregen hadden.
Ook za! het nieuws van den fran-
schen schooloorlog bij menigen burger
van Vlaanderen het oud gevoelen van
verontweerdiging vernieuwen bit
velen zal de wonde door den liberalen
schooloorlog aan onze vlaamsche fami
lien weerom geopend worden het
herdenken van den dwang, de brood
rooving, de uithongering door vele
dischheeren en andere staatsbeambten
uitgeoefend op den armen werkman
lelaas noch dikwijls onder eenen dek
mantel van zekere gezapigheid en ge
veinsde godsdienstigheid, de oude
udasziel verbergt van het snoodste
verraad
Bravo Bravo
Wij vernemen dat verscheidene
casteelheeren, hier in 't katholieke
Jelgenland, hunne eigendommen ter
beschikking gesteld hebben der sch ool-
nonnekens die verjogen zijn uit Frank
rijk.
Zoo b. v. Prins Philip de Caraman-
himay heeft een dertigtal Zusters
opgenomen in zijn eigendom va
fieaumoni
M' en Beernaert hebben ook
ïunne villa van Boitsfortter beschik
king gesteld der vluchtende Zusters.
De notaris scheyven van Brussel
heeft aan anderen eene schuilplaats
aangeboden in zijn ruim huis van de
Moniteursfraat.
Graaf en gravin de Lambilly zullen
nsgelijks verschillige schoolzusters
ontvangen in hun kasteel v*n Baen
hout te Heestert bij Kor'njk
Edelmoedige voorbeelden En leve
ons k thoüek, vrij en onafhankelijk
Vaderland
die weigerde zijne kinders te zenden
naar ie scholen zonder God, zal in 'l
rierte van die vervolgden den gruw
vernieuwen voor die oude vervolgers
en nieuw bloed iDgeven van afkeer
voor het góddeloos iiberalismus, da
t
En wilt gij, goede Lezer, gesticht zij over
tiet einde van een kerkvervolger, lees wat
eene liberale gazette van Yper zelve schreef,
d n 20 Juli laatst, over Pieter Van Hum
beeck
Zijne laatste jaren waren verdrietig en
droevig. Ten onder gebracht door een ziesen
bloedverwant bij trok zich af in de een
zaamheid, niettegenstaande de verkwikkende
vriendschap die MM. Frère, Bara, Graux en
Buis hem gedurig betoonden, en spijts al de
zorgen van zijne familie.
Hij leefde, en 't was hem een last van te
leven, de bitterheid verdurende van de aan
vallen zijner vijanden. Traagzaam stappende,
aldroomen, geleund op zijnen stok, hij keek
naar de voorbijgangers zonder ze te zien,
verloren in zijne geheugenissen.
Alle dage ging hij in eenen Café, waar hij
zeker was van niets dan vreemdelingen te
gemoeten en daar, achter een dagblad dat
hij scheen te lezen, hij was wegverslonden
in zijne gedachten.
En 't is aan dien man dat men een stand
beeld opricht inde ho.fdstad van Belgen-
tand.
van Kortrijk.
bewijzen bunnen voorrang
sedert 25 jaren.
Onder dezen titel bevat het Antwerpsohe
werkmansblad, De Vplksklok het volgend,
artikeltje.
Naar aanleiding van da jongste gebeurte
nissen, schreef den 19 april laatstleden,
Onze Tijd dat het volstrekt noodig is, overal
syndikaten tot stand te brengen.
Geheel de macht van de socialistische
partij steunt bijna uitsluitend op deJyndica-
ten, die zij in onze steden hebben gesticht.
Willen wij deze macht breken, dan moeten
wij katholieken, ons vastberaden op hetzelf
de gebied bewegen.
Zoo luidde een eerste artikel terwijl ver
der een tweede artikel, luidde
Zullen wij nu eindelijk inzien dat het
stichten van kristen syndicaten broodnoodig
En door kristene syndikaten bedoelen
wtj hier geen louter politieke syndikaten,
maar wel echte, degelijke syndikaten, waar
de werkman in volle vrijheid handelt er; be
slist.
Met genoegen stellen wij vast dat die ge
dachten nu ook voorgestaan worden door
manirn, zooals M. Arthur Verhaegen,volks
vertegenwoordiger en voorzitter van den
Belgischen Volksbond.
ïn een flink beredeneerden brief, op 29
April door Le XX' Siècle opgenomen, zet M
Arth. Verhaegen dezelfde gedachten uiteen
als deze, die reeds den 19 derzelfde maand
in Onze Tijd werden meegedeeld.
Laat ons, schrijft M. Verhaegen,wettelijk
erkende syndikaten tot stand brengen, waar
men slechts de vakbelangen behandelen en
geene politiek voeren zal. In alle opzichten
zullen de werklieden er voordeel bij genie
ten, en ten slotte zullen zij den rug keeren
aan het socialism,zooals dat zich reeds voor
doet te Gent, waar omtrent 3,500 leden deel
uitmaken van de antisocialistische syndika
ten.
Handen uit de mouw, wereldlijken en
priesters
Wanneer de verkiezingen achter den rug
zullen zijn, hoeft gij onmiddelijk met kracht
op te treden tot het vereenigen van onze
werklieden in dergelijke syndikaten, zoowel
op den buiten als in de stad
Pieter Van Humbeeck
is de liberale minister die de ongelukswet
de fameusche schoolwet van 1879 verveer
digd heeft, welke geheel het land in rep en
roer gebracht heeft, en die bijgevolg de
meeste oorzaak is geweest van den onder
gang van 't Iiberalismus. En nu richten
De Liberalen
een standbeeld op in de stad Brussel voor
bunnen grooten man Van Humbeeck, en M.
De Mot,burgmeester van Brussel, op 27 Juli
laatst, heeft dat standbeeld, namens de stad
Brussel aanveerd.
De francmapon Pieter Vau fiumbeeck had
verklaard dat hij het cadaver van het katho-
lictsmus met zijn voet in het graf ging scoo-
ten. En wat heeft hij in 't graf gestoot Het
Liberalismus, en hem zeiven.
Het liberale weekblad van Yper schrijft in
een overgenomen artikel van zijn laatste
nummerIndien er in onze rangen ver
moeide politiekers zijn, dat zij zich in stilte
uitrusten en hunne vrienden niet ontmoe
digen. Dus dat zij beter zouden doen van
hun niets meer aan te trekken en van... te
rusten...
Ziet gij welde oude liberalen
'tYpersche en elders, zijn te gezapig
worden, zij loopen in den weg, zij
nietradikaal genoeg
Op den zolder bij 't oud ijzer
van
ge-
zijn
of
Saint Patiek, op zijn bureau, is bezig, in 't
fransoois een laatste hand te slaan
aan zijnen tout bonnement subiie-
men artiekei Les anciens Pom
piers h Anvers Hij laat een
traantje van g hartelijk diepe erken-
tenisse vallen op den zoeten naam
van Bazinne Troch uit 't bronzen
Paard van Antwerpen, die haar
zoo menschlievend opofferde om
al hare zorgen toe te vertrouwen
aan de Oude Pompiertjes die ze
toch zoo rioodig hadden. Dan
vangt Ernesijen een klein uiltje en
attendant l'arrivée van zijnen oolij-
ken traducteur, Benediktus Ael-
broek.
Benedikt (inkomend). Bonjour, Monsieur
Ei nest
Ernest. Salut, BenoitHoe is 't. Hebt ge
nog entwadde da wel is voor ons radikaal
verbintenis orgaantje
Benedikt. 'k Hebbe daar een artiekei vertaald
uit den «Réforme». G'est tout bonnement
sublime!!... En actueel!,., oh!... in
wonderschoon vlaamsch!... Een soort
van gemengden stiel van libre esthétique
en dichterlijke uitwazeminge Nu ge zult
er wei zelve van kunnen jugèèèèren
Ernest Is 't nog een beetje lang?...
Benedikt. 'k Peize wel dat Kozen Gharel, als
hij eerbare groote letters gebruikt, de drie
eerste kolonnen en half van 't Weekblad
zal kunnen volkletsen
Ernest. Goed en van wat spreekt uw ar
tiekei
Benedikt. Van allesuitgenomen het ge
loof!!... Hurkt ne keer, Ernest, naar
eeuige passazen... Bij voorbeeld, die on-
dervraginge zè hier... hoe schoone toch
hoe schoone
Is er een van onze werken dat nog slechts
zou kunnen voortsukkelen onder den ont
zaggelijken zwirten mantel die dreigt gansch
het azuur d^r hoop te verduisteren i
Ernest, hoe scüoone (ia
geestverrukkinge) Neen, 't en is niet mo
gelijk maar welhaast zal de guldene