IT IS
E ÜM OMMELANDS,
Premie aan onze lezers
m
m
Op Zaterdag 15" Oogst 4 903. 5 centime,, blad. SS. jaar - Taln.erk 1263
P
Prachtige portretten van Z, H. Paus Pius X
Postkaarten in kleurdruk 1 fr. de dozijn.
s
Staatkundige omsehouw
Turkijen
Frankrijk
M. Combes
Xog de kerkvervolging
in Frankrijk
Stad Yper Gemeenteraad
De ramp
Madame Humbert
STADSNIEUWS
negentig duizend frank.
Tuindag
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Roterstrate, te Yperen hij 's land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank 's j xars
Nieuwsblad vak Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstkate
T* £6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Tn lichtdruk (phototypie) 47X83 fr. 2.50
In steendruk 50X65 fr. 1.25
id 60X80 fr. 2.50
Ie bevragen in ons bureel of bij de verkoopers van 't Nieuwsblad
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen't blad is't
>t.3 van s Rechters wegen f. loverdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
stiH!erf™'de Agence ïlAVAS te B ratel, T* 32,in de Magdalena-
s ate, en te Parijs, n°8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor t Nieuwsblad van Yper, van ai die buiten Oost-
westvlaanderen wonen.
NOG Z. H. DEN PAUS
Kardinaal Vincenzo Vannuieili, wiens broe
der, Serafino Vannutelü, in de eerste stem
mingen van het Conciaafeen der voornaamste
kandidaten was, zegde gisteren
't ts uit ganscher hart dat ik het Te Deum
zong en mijn broeder met mij. De kiezing
van Pius X draagt het blijkbaar spoor der
ingeving van den H. Geest. In geen enkele
andere pauselijke kiezing, zijn de kiezers
meer volkomen vreemd gebleven aan alle
menschelijke bekommeringen.
Do nieuwe Paus, zoo verklaart een man
die hem goed kent, is zoo liefdadig, dat men
zonder overdi ij ving raag zeggen dat bij nooit
eene roede duit in zijn bezit heeft. Hij deelt
alles uit aan de noodlijdenden. Toen hij tot
kardinaal verheven werd, had hij geen geld
om de noodige gewaden voor die waardig
heid te koopen. Het waren eenige bezoekers
van het bisdom van Mantua, die, zijnen gel
delijken toestand wel kennend, hem alles
schonken wat hij noodig had cm ie Rome
vrouw bouillon noodig heeft en ik heb hem
daarvoor het vleesch gegeven. Voor ons zal
Onze Lieve Heer wel verder zorgen.
den kardinaalshoed te gaan ontvangen.
Toen bij nog pastoor te Salzano was, ver
kocht hij op zekeren dag paard en kar om de
armen der gemeente ter hulp te komen.
Bisschop, verpandde hij eens zijnen berder
lijken ring in den Berg van Bermhertigheid
om eene alraoes te kunnen geven.
De plechtigheid der kroning van den nieu
wen Paus heeft plaats gehad op zondag 9
augustus. Die datum is gekozen geweest op-
datde vreemde kardinaals de kroning zouden
kunnen bijwonen.De plechtigheid heeft plaats
gehad in St-Pieterskerk; de:e van Leo XIII
had plaats in de Sixtynsche kapel.
Den dag dat kardinaal Sarto, patriark van
Venetië, de stad verliet om zich naar het
Conclaaf ie begeven, kwamen eene menigte
venetiërs naar de statie geloopen om Zijne
Eminentie te begroeten met den kreet: Wij
wenschen u, niet meer terug te komen
Allen wenschten den bisschoppelijken ring
te kussen en riepen; Wij willen den Pause
lijken zegen vooraleer gij tot Paus gekozen
zijt
De patriarV, kon eindelijk in den trein ge
raken; van aan het portel gaf hij de menigte
den drievoudigen zegen.
Toen de trein vertrok, riep het volk diep
ontroerd: Vaarwel Eminentie, wij zullen
elkaar niet ineer terug zien En toen de
trein uit 't oog verdwenen was, hoorde men
de brave lieden met overtuiging zeggen
Hij zal tot Paus gekozen worden, gij zult
het zien; wij hebben voor altijd onzen Vader
verloren...
Toen hij nog bisschop van Mantua was,
was Mgr Sarto, Paus Pius X, gewoonlijk
reeds het derde der maand zonder geld
alles was aan de noodlijdenden uitgedeeld.
Op zekeren dag zat de bisschop in zijne
schrijfkamer, toen eene zijner zusters, die
voor het huishouden zorgde, hem verschrikt
kwam zeggen dat het vleesch van het vuur
gestolen was. Zonder zich zelfs om te kee-
ren, zegde Mgr Sarto in den Venetiaanschen
tongval
Dat heeft zeker de kat gedaan.
Wathernam de huishoudster driftig,
de kat draagt toch zeker de schotels niet
weg
Weest gerust, zuster, sprak dan Mgr
Sarto, ik heb zelf het vleesch weggenomen.
Er w?s een arme man gekomen, wiens zieke
Mgr Sarto schaamt zich niet over zijne
nederige afkomst, integendeel. Een zijner
broeders, vroeger eenvoudig briefdrager, is
thans postbeambte in het dorpje Grazie bij
Mantua. Sedert Dinsdag hebben talrijke per
sonen zich naar Grazie begeven om hem te
bezoeken. De postbeambte, in tranen los
barstend, toonde hun den laatsten brief,dien
zij is broeder hem geschreven had voor zijne
intrede in het Conclaaf. Mgr Sarto sehreei
hem daarin dat de hitte te R mie yerdragelijk
was, als men aan Venetië dacht, waar de
verzengende siroccowind tieerschte. Hij ver
zocht zijn broeder de bevriende families in
het dorp van zijnentwege te groeten.
De postbeambte verhaalde hoe bij en zijn
bioeder, als kinderen, de jonge ezels naar
de weide dreven. Hij drukte de vrees uit dat
de bekommernissen van zijn hoog ambt de
gezondheid van den nieuwen Paus, die aan
een vrij leven gewend is, zullen kunnen
bemiddelen. Pius X heeft rust noodig.
Een dei' zusters van den nieuwen Paus
woont te Salzano. Een dagbladschrijver van
Venetië, die haar Woensdag ging bezoeken,
vond haar op de binnenplaats harer woning,
volop bezig met haren wasch te doen.
Zooals men weet was de vader van PiusX
eenvoudige bode in het gemeentehuis te
Riese. Er waren acht kinderen, twee zoons
en zes dochters. De vader won eene zwan
zica daags, een oostenrijksch muntstuk, ter
waarde van omtrent 2 fr. De moeder was
naaister en sneed patronen voor de boerin
nen. De familie bezat slechts een klein stuk
-rond en leefde armoedig.
Giusseppe, (Joseph), de tegenwoordige
Paus, was zeer vlijtig en leerzaam en won
steeds de eerst prijzen. Later ging hij met
zijn broeder naar de school te Castelfrauco
om de dagelijksche reis te vergemakkelijken,
had de vader hun een ezeltje gekocht.
Giusseppe studeerde zoo wel, dat de
aartspriester Fusarini hem het laiijn wilde
onderwijzen en een jaar later zond hij hem
naar het seminarie van Padua om voor
p; it ster te studeeren.
De twee zusters van den Paus, die met
htm in het patriarzaal paleis te Venetië
woonden, zullen naar Rome komen en daar
hunnen intrek nemen in een klooster.
Pius X is een hartstochtelijk muzieklief
hebberhij bespeelt uitmuntend het orgel
en de piano en heeft eene prachtige baryton-
stem.
Als bisschop van Mantua en patriark van
Venetië, heeft Mgr Sarto veel gewerkt voor
de ontwikkeling der katholieke landbouw-
eri volkskredieten.
PIUS X EN DE MUZIEK
Kardinaal Sarto heeft altijd een voorkeur
laten blijken voor de gregoriaansche zang.
t Was om er het onderwijs van uit te breiden
dat hij den Z. E. II Perosi deed benoemen tot
muziekmeester in St Marcuskerk te Venetie.
De Z E. H. Perosi is later muziekmeester
van de Sixtijnsche kapel geworden. Kardinaal
Sarto stelde als grondbegin dat de Kerkva
ders, de besluiten der Concilies, de bullen
der Pauzen en de voorschriften van de Con
gregalie der kerkgebruiken, in zake van
godsdienstige muziek, slechts deze herken
nen die strekt tot de glorie van God en de
stichting der geloovigen. De godsdienstige
muziek moe', zegde hii altijd, de geloovigen
otgodsviucht aanwakkeren. Bijgevolg meet
uit de kerken alle lichtzinnige, theatrale en
wereldsche muziek geweerd worden.
Dek irdina I benoemde zelfs eene commis
sie gelast met te wakt-n over de toepassing
van een reglement, dat hij met stengheid
uitgeveerdigde: verbod van in de kerkelijke
zangen den aard of de volgorde der teksten
te veranderen; bevel van de vespers te zingen
in hunnen eigen gregoriaansche zang; ver
bod van het tantum ergo te zingen als eene
romance of eene «cavatire», de genitori,
ais een «allegro», verbod van in de orkesters
der kerken trommels, keteltrommen, trom
bons, hellen of andere geruchtmakende
speeltuigen te gebruiken.
WARE DEMOKRATIE
P s'oor, groot-vikaris, bisschop, patriark
benoemd, tot kardiöal verheven, heeft
Giuseppe Sarto thans Paus Pius nooit zijne
nederige afkomst verloochend. Eene zijner
zusters, meteen kleermaker getrouwd, oefent
zelf nog den stiel van naaister uit. Twee
zijner andere zusters woonden met kardinaal
Sarto in het patriarkaaj paleis van Venetië,
waar zij voor het huishouden zorgden eene
eenvoudige burgerkeuken, minder nog
en de twee zusters, vrouwen van den ouden
eed, gaan nog gekleed gelijk de gewone
huishoudsters, zonder de minste pracht.
Men vertelt dat op zekeren dag, een kok,
te Venetië, zijn., diensten in het aartsbisdom
kwam aanbieden. De patriark, Z Em. kar
dinaal Sarto, ontving den kok vriendelijk tn
zegde hem: Ik eet rijst met vleesch, en
vleesch met rijstmijne zusters hebben
geene hulp noodig om dat gereed te maken!».
Kardinaal Sarto zelf hield zich te Venetië
veel bezig met maatschappelijke werken. Hi
behartigde de ware belangen van deri werk
man, en sprak hem niet alleen ovei zijm
rechten, maar ook over zijne plichten. Nog
niet lang geleden is, dank aan zijne bemidde
ling, eene erge werkstaking in de sigaren
fabrieken tot elks voldoening bijgelegd
geweest.
Wat bij "ooral betrachte, dat was goede
priesters op te leiden en van Venitië eene
diep godsdienstige stad te maken.
furksche
verslagen
egerafdeelingen en deze
- ZIJ dan de stad
KUchevo aangevallen, doch hebben ze
niet kunnen veroveren. Zij vernielden
net dorp Drougovo, waarvan de be
woners het garnizoen van Kitchevo
geholpen hadden.De chrstene dorpen
van Smilevo, Kroncke en Bolno zijn
insgelijks vernield. De s'ad Kruchevo
is bezet door de opstandelingen dn tot
negenmaal toe de turksche troepen
hebben afgeslagen.
Drie zaken houden in dat ongeluk
Lig Vrankrijk de aandacht gaande
oorlog tegen den godsdienst, met zulke
razernij voortgezet door den apostaat
^ombes, de rampe in den onderaard-
^cnen spoorweg of Metropclitain van
Parijs en... de zaak Humbert.
is zondag naar Marseille gereisd en
n isdaarjoist niet al te vreedzaam ont-
naald geweest. Zooveel geschuifel en
geroep Weg met Combes als toejui
chingen. De geloofsverzaker heeft er
eene redevoering uitgesproken waarin
t) ij zegt dat hij meer dan ooit besloten
is tot het uiterste te gaan in de vervol
ging van kerk en godsdienst, zijnel» a m X
vrienden hebben hem natuurHjk ffpe|M^ Oogst '1903, ten
in toegejuicht maar de christenen zijn
meer en meer besloten weerstand te
bieden.
Bij het weggaan is er nogmaals
ferm geschuifeld en uit het volk werd
ei gesmeten met eene tomaat
Madame spreekt daaraan d n Voor
zitter ais aan eenen onderdaan en zij
behandelt minister Vallet als... eenen
valet ofte knecht.
Het Staatsblad van Tunisië kondig
de woensdag een besluit van den pre
sident der republiek af, waardoor het
in de kolonie aan de kloosterlingen,
behoorende tot de orders aan welke
de toelating in Frankrijk geweigerd is
verboden wordt scholen te openen of
zelfs maar hetonderwijs te geven.De
niet toegelaten scholen zullen voor
10 oetober aanstaande moeten sreslo-
ten worden.
In Frankrijk zelf nogtans hebben
feeds verscheiden rechtbanken en
beroepshoven erkend, dat zulk ver-
'Ou niet toepasselijk is op de gewezen
kloosterlingen, wier orders ontbon
den z>jn. Er wordt echtergezegd dat
M. Combes eene nieuwe wet gereed
maakt om die magistraten aan zijne
dwir.gelandsche bevelen te doen ge
hoorzamen.
Openbare zitting
ure namiddag
:ie:
DAGORDE
1. Mededeelingen.
2. Gezondheid verslag der aanbesteding
der werken voor 't maken van eene
,Uiuaai. r'ool 'n de Capronstraat.
Rechtuit witrd er hand geleid op j3-R!0()1 in de Waterkasteelstraatplans,enz.
1 plichtige en op twi e-drie zijner IR'0°i 'Q de Hondstraat, de Bukkerstraat,
makkers, die poogden hunnen gezel
los te krij en
enz., plans, bestek, enz,
[5. Ontwerp van feesten.
stir den russischen consul doodgescho
ten,omdat deze wilde dat de Turk den
"us groette.
Die moord heeft nogmaals al de
mogendheden zich doen bezighouden
met de zaken van het Oosten. D<
lurk zit benauwd in afwachting da
de Rus uitsprake doet over de gevol
gen.Reeds had de Sultan verontschul
digingen doen aanbieden en nu is
prins Hamil EfFendi, zoon van den
sultan, op hevel van zijn vader naar
het russisch gezantschap te Konstanti-
nopel gegaan, om de verslagenheid en
den spijt van den sultanover den
moord van den russischen consul te
Moaastir uit te drukken. De prins
heeft den russischen gezant verzocht
verslag over dat bezoek aan den czaar
te zenden.
Het bezoek van M. Combes te Mar
sei Ie is natuurlijk - gelijk alle bez De
kets en o tvangsten geëindigd met
een feestmaal. Da zaie waar het
maal plaats had, verdiende gephoto
graphieerd te worden achterna: stoe
ler, tafels, fksschen, glazen, 't iag ai
on verre, tusschen brokken eetwaren,
dr oken ein ijes cigaren. Was't daar
Een lurkseh officier heeft te Mona-|°?'"'c§ geweest of had men daar eene
dier braspartijen gehouden uit den
tijd der oude romeinen
Misschien alle twee
De inrichters der oproerige bewe
ging in Macedonië hebben aan de
agenten der mogendheden te Sofia een
manifest overhandigd, waarin zij ver
klaren dat zij als vredesvoorwaarden
eischen de benoeming van een chris
ten gouverneur in Macedonië, onaf
hankelijk van het turksch gezag, en
het toezicht der mogendheden over de
uitvoeringder beloofde hervormingen.
De grensstatie van Zevetche, tus-
schen Uranje (Servië) en Uskub
(Turkije) is door eene schrikkelijke
dynamielontploffing vernield. Het
dynamiet bevond zich in een reiskof
fer, door twee jonge buigaren in de
statie achtergelaten.
Ook in de provincie Andrinopel is
thans de opstand uitgebroken, in de
provincie Monastir hebben 600 op-
standeiingen slag geleverd tegen drie
Kan ook zijn dat men wilde een
afbeeldinge geven van Vrankrijk,eens
dat Com bes zijne matten zal opge
rol hebben L. I .idien hot dit laatst*
is wat men bedoeld heeft, 't is inder
da; j opperbest gelukt schoien en
kapellen geslotenen geplunderd, ban
de: en nij verheid te niete, de staats
ka, se ledig en geen krediet m:.:er noch
gezag A'-m Vrankrijk
in denonderaardschen spoorweg heeft
in gansch Parijs groote verslagenheid
veroorzaakt, maar,volgens het schijnt
zui .'en de Belgen nog grootendeels de
roken potten betalen van die ramp.
1 let meeslendeel der aandeelen van
die onderneming zijn in België ge
kaatst en daags nadien werd er op de
Beurze van Brussel eene groote daling
vaii die weerden aangestipt.
Madame Humbert, die nu voor het
gei cht staat te Parijs, heeft beloofd
groote onthullingen te doen voor de
rec.iibank. Tot nu toe en is er nPl
m er van gekomen van'hare beloften
Rekening
De rekening van de stad Yper voor
Fiet een overschot van
r. 89.859.78 of rond de
De liberalen, binst hun vijftigjarig
besher, deden weinig of geen openbare
werken, en kwamen toch geen geld
over.
De katholieken doen werken langs
alle kanten, Statieplein 140.000 fr
Klaverstraat 70.000 fr.; dat is alleen
reeds meer dan 200.000 fr. aan open
bare werken, en toch hebben zj een
overschot van 90.000 frank.
Kiezers, onthoudt dat en oordeelt t
De luchtbal van M. Dumorfier heeft
Zondag, zoowel als de prijskamp voor
le visschers, vele volk aangetrokken
voor Yper.
Mevr. Dumorfier reed in velo door
de lucht.... met hulpe van den ballon
natuurlijk, maar toch... k zou ik
liever hier op mijn gemak een pintje
drinken en een pjpfje smooren, zei
Ftjntje Nijpers... en daar zijn er nog
van zijn gedacht.
't Vuurwerk
is ook uitmuntende wel gelukt en 't
gene niet te misprijzen is, 't en heeft
daarbij nog niet te lange geduurd,
legen te tien ure was alles kant en
klaar.
als
mil
an...
ioen.
hare erfenis v in honderd
Ordertusschen en zijn de fransche
ministers, die bij die Dame gingen
eten en feesten, juist niet al te wel op
hun gemak.
t per.
Prijsdeeling in het
College van
De plechtige prijsdeeling m 0us
geestelijk College is oprecht pracht
geweest. Onder andere werd het stuk
Attila op voortreffelijke wijze uit
gevoerd aiwie er tegenwoordig was
kan dat getuigen.
4*
'^'M i»irI KntHu aaaaae^i
WhJMësë
x
