D I
IS
EN OMMELANDS,
Op Zaterdag 27n Februari 1904.
5 centimen 't blad.
39ste jaar. Talmerk 1991
VOOR DEN PAUS
STADSNIEUWS
Reclamatie tegen de gemeen-
tekiezing van 7 Februari
Aug. Brunfaut,
Voorzitter der liberale Associatie,
Een tweede punt
Zoo zouden wij
Nog eene reclamatie
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boter str atete Yperen bij 's land boodschap we sen ofte posttegen 3 frank 's paars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en de» vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingept .ia de reke binnen't blad is't
O,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken, i
De Heeren van de Agence HA.vAs.te Brussel, Tï,32,in de Magdalena-
strate, en te Parijs, n°8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Vorige lijst fr. 1351 00
Mile Jeanne Lenoir, Ypres. 10 00
Een timmerman, id. Leve Pius X 1 00
Voor den goeden uitval der gemeente-
kiezing van Yper 10 00
S. M. M. Dieu bénisse nos intentions,
Ypres 7.50
Heilige Vader, gelief ons en ons huis
gezin te willen zegenen. D. G. Yper 2 50
Aan de heeren Voorzittar en leien
der Bestendige Deputatia van West-
Vlaanderen.
Yper, den 13 Februari 1904,
Mijnheer en.
Wij ondergeteekenden, gemeentekiezers
der stad Yper, hebben de eer de tegenwoor
dige rcklamatie op te stellen tegen de ge
meentekiezing die plaats gehad heeft te
Yper den 10 Februari 1904.
Volgens de uitslagen officieelijk door het
hoofdbureel afgekondigd, is het cijfer der
geldige stemmen 4472 geweest en de vol
strekte meerderheid bepaald op 2237.
De heeren Lemahieu en Vandenboogaerde,
kandidaten der lijst n* 2 (klerikale), hebben
elk 2428 stemmen bekomen, hetzij 191 boven
de volstrekte meerderheid. De kandidatender
lijst n* 1 (liberale) hebben bekomen M.
Nolf, 2024 stemmen, M. Iweins, 1992 stem
men.
Den 18 October 1903, bekwamen de heeren
Lemahieu en Vandenboogaerde elk 2256
stemmen, M. Nolf 2144, enM. Iwein»,2074
stemmen.
Het verschil tusschen die cijfers en deze
bekomen den 7 Februari is volkomen onre
gelmatig, het kan niet toegeschreven worden
aan eena omkeeringderopenbare denkwijze,
maar is integendeel het gevolg van bedrieg
lijke kuipergen en veelvuldige daden van
drukkingen omkooping.
Inderdaad
1* Hat provinciaal bestuur heeft naar het
Stadhuis van Yper eenen pak gezonden bp-
vattende, volgens den verzendingsbrief, 5350
kiesbullelijus. Die pak is besteld geweesi in
het bureel der Hospicen, waar hij is geopend
geweest. Wanneer de Secretaris van het
hoofdbureel, Secretarisder Hospicen, de kies
bulletijns in druk gegeven heeft, deed de
drukker, M. Lambin, hem opmerken dat
drie bulletijns ontbraken, er waren er maar
5347 meer in plaats van 5350.
Het getal kiesbulletijus geteld in de negen
kiesbureelen, vóór de bewerkingen, isjuis
5281. Er zijn nochtans 5347 bulletijns ge
drukt geweest. Wat is er van de 66 bulle
tijns geworden die het verschil uitmaken
De kist, de stempels bevattende, is op het
Stadhuis geopend geweest vooraleer afgele
verd te zijn aan den heer Voorzitter van het
hoofdbureel.
De liberale Associatie, gewaarschuwd van
den Zaterdag, daags vóór de kiezing, dat er
gebruik zou gemaakt worden van het reis
bulletijn, heeft aan al hare getuigen het uit
drukkelijk bevel gegeven te vragen, vóó>
het begin der werkzaamheden van deekies
bureelen, dat al de bulletijns zouden g para
feerd zijn door 't is gelijk welk lid van 't
bureel of ten minste dubbel gestempeld wor
den. Die vraag, in al de processen verbaal
verklaard, is verworpen geweest door al de
bureelen, grootendeels uit klerikalen sa
mengesteld.
Voegt daarbij dat de heer Voorzitter van
het hoofdbureel gemeend heeft te moeten
buitengewone onderrichtingen zenden aan
al devoorzittersder kiesbureelen, onderricb
tingen die luidden als volgt
Yper, den 5 Februari 1904.
Mijnheer de Voorzitter,
Ik heb de eer uwe aandacht to vestigen ©p
de volgende punten
Bijzonderlijk te 'waken dat al de kiezers
hun bulletijn een voor een be >andigen en
bestatigen dat het getal wel 't zelfde is als
dat der ontvangene briefjes en dat de stem
pel ook dezelfde is.
De heeren voorzitters, leden van 't bureel
en getuigen zullen wel wille» bestatigen
vóór het begin der werkzaamheden, dat de
doos, gesloten bij middel van een gezegeld
koordje, een nieuwen tampon, een flescbje
gevuld met inkten den datumzegel bevat.
De Voorzitter van het hoofdbureel,
(G.) Ferd Van Daele.
Prijsbare onderrichtingen die, ofschoon
nageleefd in de kiesbureelen, gemakkelijk
Kunnen verijdeld geweest zijn vóór het be
in der bewerkingen.
In al hetgeen voorafgaat, zult gij een sa
menhang van omstandigheden vinden die de
inlichtingen waarschijnlijk maken welke ge
geven zijn geweest aan de liberale Associatie
en een onderzoek wettigen over het punt te
weten of er geen namaaksel of ontvreemding
van kiesbulletijns geweest is.
2') De feiten van drukking en van bedrog
oijn talrijk geweest en bestatigen zich klaar
blijkelijk
c) Doorde tegenwoordigheid in de stem
bussen van meer dan twee honderd klerikale
bulletijns geteekend op de volgende wijze
1* Stemming in de twee zij vierkantjes der
lijst Nr 2.
2° Stemming boven aan de lijst nr 2 en in
de twee zijvierkantjes.
Die bulletijns, op eene onregelmatige
wijze geteekend, zijn aan kiezers opgedron
gen geweest onder bedreigingen, onder be
lofte van geld, van onderstand, enz., feiten
die wij zullen bewijzen in het onderzoek.
Die bulletijns, door hun groot getal, een
stelsel van opgedrongen stemming aanwij
zende en eene voorbedachte berekening be
teekenende, mochten niet als geldig aanvaard
worden. Dit is overigens overeenkomstig
met het rechtsstelsel der bestendige Deputa
lie van West-Vlaanderen dia, uitspraak
doende over de wettiging der gemeentekie
zing van Kerkove van 18 October 11. negen
bulletijns van dat slach voordeelig aan de
liberale kandidaten vernietigd heeft. Het
aangehaalde feit is zooveel te eigenaardiger
dat den 18 October 1903, bet getal dezer
bulletijns te Yper onbeduidend was.
b) Door de tegenwoordigheid in de stem
bussen van talrijke bulletijns waar de kie
zers, onder voorwendsel het wit puoijezwart
te maken te midden van het vierkant onder
N' 2, wetens en willens eene groote zwarte
ronde gemaakt hebben. Die bulletijns, allen
nietig, (zie Edm. De Bock, Guide pratique
pour les élecliom législatives13« uitgave,
bladz. 99, nr 326 5) zijn ten onrechte als
geldig aangenomen geweest, evenals anderi
die een klaarblijkend teeken dragen.
c) Door de tegenwoordigheid in de stem
bussen van bulletijns waarvan het wit mid
delpuntje van het vierkant onder het nr 2,
straf gewreven is en op de achterzijde de
ontverving der gebruikte control dragen.
d) Door den dwang onderstaan door de
ouderlingen van de gestichten der hospicen,
die, onder bedreiging van wegzending, ver
plicht geweest zijn voor de klerikale lijst te
stemmen. Daags vóór de kiezing, te rekenen
van 15 ure, is het hun verboden geweest uit
do gestichten te gaan. Men heeft hun koeken
en pinten bier uitgedeeld, met belofte hun
nog meer te geven indien de uitslag der
kiezing gunstig was der klerikale lijst. Die
grijsaards zijn naar de kiezing geleid geweest,
't zij in rijtuig, 't zij te voet, vergezeld van
Klerikale jonge wachten. Dezen onder hen
die hebben moeten stemmen met een genees
kundig bewijsstuk, hebben een opgedrongen
leidsman gehad. Het is hun niet toegelaten
geweest zich te doen vergezellen door naast
bestaanden zelfs van zonen die zich
aangeboden hebben om hen naar de kiezing
te leiden.
e) Door de weigering gedaan aan de
bloedverwanten der kiezers die in het bur
gerlijk Gasthuis verzorgd waren, welke
vroegen om hunne bloedverwanten naar de
stembus te leiden. De zusters van het Gast
huis, waarvan de eene de zuster is van den
klerikalen sandidaat, M. Lemahieu, hebben
zelfs geweigerd kinaeren binnen te laten die
'■urmen vader gingen bezoeken en voorzier:
waren van den uitnoodigingsbrief tot d
kiezing. Zij hebben kiezers naar de stembus
doen geleiden buiten de wete hunner bloed
verwanten die den wensch uitgedrukt hadden
hen te vergezellen.
f) Door de bedreigingen gedaan doorM.
Colaert, burgemeester der stad Yper, tijdens
de kiesvergadering van het Volkshuis
van den 24 Januari, en overgenomen in de
plaatselijke klerikale gazetten (zie bijlager
1 en 2). Die bedreigingen rijn het voorwerp
geweest van een klerikaal manifest, in over
vloed uitgedeeld in de stad. (Zie bijlage 3
g) Door het feit dat de kiezers die noch
blind noch gebrekelijs zijn naar de stembus
geleid zijn geweest door klerikale kiesagen-
ten. Er is ze fs een kiezer geweest die ver
klaard heeft op de vraag vi.n den liberalen
getuige.verplicht te ziju geweest den persoon
die hei» vergezelde als leidsman te aanvaar
den.
h) Door het feit dat aanzienlijke klerikalen,
bekleed met een openbaar mandaat, van
hunnen stand misbruik hebben gemaakt om
hunnen wil op te dringen. Daar zijn er die
zich bij de kiezers aangeboden hebben, hen
bedreigende hunne nederige bediening en
een deel hunner kalanten te ontnemen indien
zij niet stemden voor de lijst nr 2.
j) Door de bekentenis openbaarlijk gedaar?
loor algemeen gekende klerikalen, die er op
gepocht hebben bet kiezerskorps te hebben
uitgekocht.
j) Door de aanvaarding als werklieden
der stad, daags vóór de kiezing en 's ande
re idaags, de kiezers Vandevyvere Karei,
Phlijps Emiel, Vermeersch Servaes, Terryn
K. L., Garlier Adolf en Desmet.
k) Door het voorval van den genaamden
D. B., klerikale kiesagent, die, vergezeld
van den zoon van M. G. bij een kiezer inge
drongen is en, met een doel gemakkelijk te
begrijpen, misbruik maakte van zijne goede
trouw met zich te doen doorgaan voor den
broeder van M. Nolf.
Door de braspartijen welke door de
klerikale partij in de herbergen ingericht
werden. De aanvoerders verteerden zonder
tellen en wierpen de vijffrankstukken op den
toog in betaling van slechts eenige glazen
bier. Kiesagenten gingen de stemman der
kiezers afkoopen en bek rnden schaamteloos
dat zij geld in overvloed hadden.
m) Door het feit dat gedurende de kies-
periode het gemeente reglement op het
orgelspel en den dans niet toegepast is
geweest, talrijke vergunningen toegestaan
geweest zijnde.
>i) Door het feit dat gedurende twaalf
dagen en twaalf nachten die de kiezing
voorafgingen, werklieden, kiezers of bloed
verwanten van kiezers, in groot getal gelast
zijn geweest, mits eene groote vergelding,
bet nutteloos werk te verrichten de toegangen
van al de huizen te bewaken, door gekende
liberalen der stad bewoond en zelfs dezen te
vervolgen in de straten.
o) Door het feit dal het meerendeel der
geneeskundige getuigschriften die afgeleverd
zijn geweest aan de kiezers, verdacht zijn.
Met een doel van openbare zedelijkheid
vragen wij u, Mijnheeren, vooraleer uit
spraak te doen over de geldigheid der kie
zing van Yper, een onderzoek te bevelen
over de feiten die wij hierboven kenbaar ge
maakt hebben en over alie andere die wij u
op tijd n stond zullen aanwijzen.
Wij verzoeken u te beslissen dat uw on
derzoek openbaar zal zijn, tegensprekend en
onder eed gedaan zal worden, om, nader-
band, door u uitspraak gedaan te worden,
gelijk het zal behooren.
Wij sturen dezelfde vraag om onderzoek
aan den heer Procureur-Generaal.
Aanvaardt, Mijnheeien, de verzekeringen
onzer bijzondere hoogachting.
Arth. Dalmoïe,
d d. Secretaris der liberale Associatie.
Die reklamatie is waarlijk te belachelijk
om over te drukken, en ware 't niet dat wij
onze lezers volkomen willen inlichten over
betgene omgaat, we'n zouden geen dwaas
beden drukken als bovenstaande.
Onze lezers zullen alreeds het meeste deel
der aangehaalde redens voor enkwest weer
legd Hebben; wij willen alleenlijk over twee
drie punten hunne aandacht inroepen.
1» MM. Brunfaut en Dalmotte en weten
liet wat er geworden is van de 66 bulletijns,
die, volgens zij doen verstaan, in hunnen
langen brief, door den heer Van Aerde zou
den weggemoffeld zijn.
Ziehier nu hoe het GEWOONLIJK gaat bij
eene stemming.
De gouverneur zendt gemeenlijk MEER
dan 40 per honderd overschot van het getal
stembrieven, die na het drukken in de bu-
reeleG verdeeld worden.
Alzoo men heeft in bureel een, b. v. 320
steramen; er worden 320 en 10 per honderd
of 32, dat is te gare 352 stembrieven, ge
geven aan den voorzitter van dat bureel
gewoonlijk zelfs wordt dat getal vermeer
derd tot een volledig tiental, dus 360 in
plaats van 352.
Voor het tweede bureel wordt hetzelfde
gedaan, en evenzoo met de zeven andere
bureelen.
Als nu elk bureel zijn recht bekomen
heeft, en er blijven nog brieven over
Wat daarmêe gedaan
Heel eenvoudig ze worden in eenen pak
gesteken, toegelakt en te kante geleid en als
men zo nievers noodig heeft, ze worden
MET DE ANDERE NIETGEBRUIKTE stem
brieven naar Brugge gezonden, als de stem
ming voorbij is.
Daar is nu de zake doodeenvoudig uiteen
gedaan voor onze lezers, niet voor de
liberalen, die toch nooit klaar en zien,vermits
zij ziende blind zijn.
dat staat in letter g) van de liberale recla
matie volgens dat schrijven zouden er
kiezers naar de stembusse geleid zijn die
noch blind noch gebrekkelijk en waren en
die nogthans vergezeld waren van klerikale
kiesagenten.
Inderdaad, dat is gebeurd, buiten dat
de agenten verre van klerikaal waren.
Wij hebben zelfs gehoord dat een kie
zer met drie stemmen tegen wil en dank van
een liberalen kiesdraver vergezeld wierd en
dat de kiezer luidop verklaarde geheel wel
alléén te kunnen stemmen, maar niet en
mocht van rijnen kiesdraver.'t Is zelfs alleen
lijk door de krachtdadige houding van den
katholieke getuige dat de kiezer heeft kunnen
zijn kiesrecht uitoefenen, en dit spijts om
trent al de leden van het bureel die, nog
eens,verre waren van grootendeels klerikaal
te zijn integendeel. Is twee.
tunnen punt vóór punt heel de reclamatie
beantwoorden, ware 't noodig, maar, wij
herhalen het, onze lezers zullen alreeds zelf
•>p het meestendeel der punten hebben geant
woord.
Een groep katholieken heeft op zijne beun
eene klacht ingediend bij de bestendige de
putatie. Onze fransche confrater le Journal
d'Ypres heeft ze meegedeeld in zijn nummer
van Woensdag.
Al de feiten zijn klaar en duidelijk uiteen
gedaan, zoodat de deputatie zonder twijfel
een tegenenkwest zal openen over die zake
We geven hier de vertaling van dat merk-
weerdig stuk.
Aan de Heeren Voorzitter en Leden
der Bestendige Deputatie.
Mijne Heeren,
Wij hebben vernomen dat de heeren Brun
faut en Dalmotte,die zeggen gemeentekiezers
te zijn te Yper, en die teekenen Voorzitter
en dd. Schrijver der liberale Associatie, eene
klachte hebben ingediend tegen de kiezing
van 7° Februari te Yper.
Die reclamatie besluit tot een onderzoek.
Wij veronderstellen dat het redelijk ware
een tegenonderzoek toe te staan. Wij bidden
u dus inlichtingen te willen nemen over de
juistbepaalde feiten, die wij hieronder aan
halen.
Die feiten zijn talrijk en voor het gemak
van onderzoek in twee klassen verdeeld.
A. Daden en pogingen
tot omkooping
1° Daags vóór de kiezing, ten 10 1/2 ure
's morgens, op de Neermarkt, recht over hei
Vleeschhuis ge ziet dat wij alles juiste
weten—\M. J. Dec., kocht vijf manden
pekelharin^ die hij uitdeelde aan 51 vrou
vkeqvA lijfelacbtige kiezers, die o die
ondaL\aflL.n ze hem naar den kop en in
den,
tü®n
^tersfrak werd voorwaar
M. Nolf en een eeredegen
ad M. Brunfant.
3° Eene tentoonstelling van enveloppen en
gelatine papier te gebruiken voor de kiezing.
Verloten van 200 enveloppen in blauw en
van 13 enveloppen, die den ln Februari 1891
gediend hadden, en het merk C droegen,
alsook de namen van dezen die ze moesten
gebruiken, (bewijsstukken hierbij).
4° Plakbrieven uitgehangen zonder patente
door M. O.
5° Belofte van 420 meters huize te vernik
keien.
6° Bijeenkomsten van de oude mannetjes
van 't Nazareth en 't Begijnhof en belofte
van aan ieder van die oudjes 65 fr. 's jaars
pensioen te geven, als de liberalen gekozen
werden. (De beloften zijn hierbij, de 65 fr.
natuurlijk niet).
7° Een schip kolen zou uitgedeeld worden
aan de armen van stad als M. Nolf gekozen
werd. ('t Schip en is hier niet bij, 't is ver
zonken).
8° Belofte door Bakkertje aan Denturck en
anderen van 20 fr. in geval van zegepraal
der liberalen.
Id. aan 27 andere kiezers.
Id. par M. M. B. G. D. en anderen aan D.
P. V. en anderen.
Id. een kostuum van garde aan M. A. en
een broek aan S. enz. enz.
9° Drie nachten achtereen doen waken bij
klerikale kopstukken en daarvoor de
kolossale som betaald van een frank per
man voor de drie nachten.
B. Bedriegelijke middelen
1° Afwezigheid van M. Biunfaut in de
vergaderingen der liberale associatie, zonder
twijfel om de gemakkelijker MM. Iweins en
Nolf te doen lukken.
2° Brief van verschooning vac M. I. aau
M. S. en zijne makkers, met het inzicht van
zich te doen doorgaan voor een goeden jon
gen en ze te doen werken voor hem. ^Af
schrift van dien brief is hierbij.)
3° MM. Noll Iweins zijn 's avonds late
en 's morgens vroeg op toer geweest, arm
aan arm, om te toogan dat zo alle twee even
gematigd zijn.
4° Eene monsterbetooging werd belegd
tegen dat Ernest zou gekozen zijn.Hij moest
door drie liberale muzieken van 't arrondisse
ment ingehaald worden. Zeker bewijs dat
de liberalen overtuigd waren van eene groote
zegepraal, die het zeuren alleen hun geven
kori.
5° In al de bureelen werd er gevraagd dat
de stembrieven zouden gekortteekend wor
den door da Voorzitters om alzoo te beter te
kunnen weten uit welk bureel de brieven
kwamen.
6° In 't Weekblad werd eene goedkoops
beenhouwerij aangekondigd. (Zie bewijs
stukken).
7° Talrijke vragen aan kiezers van te
stemmen voor M. Nolf en voor éénen katho
liek. M. Iweins moest men laten schieten
om ten minste M. Nolf te hebhen.
8°Een groot dansfeest werd aangekondigd
bij de Strijkers en weerzeid na de kiezing.
(Zie plakbrief).
9° De Vlaamsche sterre kondigde een
kluchtspel aan 99 beesten en een boer
om alzoo al de stemmen van de boerente
winnen. (Zie programma).
10° Belofte van eene fabriek op te richten
van ingelegde zurkel en begin van uitvoering
builen de Meenenpoort. (De bewijsstukken
zijn hier niet bijgevoegd, onnoodig te zeggen
waaroni).
Wij durven verhopen, Mijne Heeren, dat
gij een gunstig gevolg zult geven aan onze
vraag en uw onderzoek zoohaast mogelijk
zult doen, om reden dat sommige bewijs
stukken nummer 10 onder andere
zouden kunnen verdwijnen.
Believe te aanveerden, Geachte Heeren,
de verzekering van onzen diepen eerbied.
Een groep kalotekiezers.
Yper, den 15 Februari 1904.
NIEUWSBLAD VAN YPER
2 °j£en'
deltjk besu
roor zijnf
K
