DIT
EN OMMELAND S.
II
m
m
m
1
if
Op Zaterdag 9n Juli 1904.
5 centimen 't blad.
39ste jaar.
Talrnerk 2010
Si:
Aan nieuwe inschrijvers
Herziening der kiezerslijsten
Viert, den 11" Juli!
Onze Helden
■■a
Stad Yper Gemeenteraad
ROND DE WERELD
Frankrijk
STA DSM EU WS
St-Pieters processie
Katholieke Wacht
M. Vanden Peereboom,
li
TELEFOON 52
Te trekken bij den UitgeverT* 36, in de Roterstratete Yper, en bij 's land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank s jiars.
ill
I's
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en "s Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon huiten Belgenland.
Het Mad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald. UÏ
t lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
1* 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr. 13 de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Iieeren van de Agence Havas, te B ussel, Tk 34, m de Zilver-
strate, en te Parijs, n°8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Van heden af tot het einde van
jaar kan men 'f Nieuwsblad
Yper bAkomen aan 1.50 fr.
De herbergiers betalen rcaar den
helft, dus 0.75 fr. Voor deze is het
noodig ook den naam der
op te geven.
van
herberg
"vdbü^de- Vlaamsche geschiedenis, voor
die toekomst vol grootheid en leven.
Gezegende slag, ondanks het bloed
dat er vloeide, en de banen die gij
weenrn deedt. Onze vaderen hadden
uieraand uitgedaagd hun strijd was
heilu
der vreemden
Rond de kiezingeu hoort men altijd
lieden klagen dat zij op de kiezerltj-
sten niet en staan, of het getal stem
men niet hebben dat hun toekomt.
Welnu, 't is nu de tijd om hunne
zaken te doen in regel stellen. In de
maand Juli moeten de gemeentebe-
stieren de kiezerslijsten herzien, de
nieuwe kiezers er op brengen en hun
de stemmen geven waartoe zij recht
hebben.
De Katholieke Vereeniging van
Yper roept de aandacht onzer vrien
den op dat punt; haar bureel za!
kosteloos al het noodige doen om de
rechten van de katholieken van het
arrondissement te doen gelden. Zn
mogen hen in persoone of per brieve
wenden tot dat bureel, in de Meenen-
strate (Katholieke Kring).
De Ond-Hoogstudentenbond van
"West-Vlaanderen heeft den volgenden
oproep doen aanplakken
Vlamingen,
De grond, dien gij betree ft, weze
u heilig Hij is vruchtbaar gemaakt
met het zweet uwer vaderen en vrij
gekocht met hun bloed. Uwe moeder
taal weze u dierbaar
Gelijk gij nu spreekt, sprakeD
uwe vaderen vau over eeuwen. Ja, in
1102 klonk de vlaamsche strijdkreet
Vlaanderen de Leeuw als een donder
in de ooren der vechtende en vluch
tende franschen. Uwe kristen vlaam-
sche zeden,blijft eraan getrouw!Keert
den rug naar 't bedorven zuiden. D
volkeren, die godsdienst en zedelijk
heid verloochenen, loopen naar den
afgrond.
Gaat, Vlamingen, uwe eigen
vlaamsche wegen Gedenkt de groote
daden van 't voorgeslacht en viert,
eendrachtiger dan ooit, den 11 Juli de
verjaring van den Guldensporeuslag
Laat de Vaderlandscbe Vlagge
aan uwe gevels wapperen. Richt, stoe
ten in en feestvergaderingen. Gaat
naar Dankmis en Vade lami.sch Ser
moen. Zingt uwe schoone vlaamsche
liederen. Dat de klokken luiden, de
muzieken spelen 't Weze Hoogdag
gansch Vlaanderen door.
en de pogmg
vloek baar.
De Vlaamsche nationaliteit is te
Kor tri j k gesticht bij de gezegende
beke, waarin den strijd werd gedoopt.
't Was het recht lat er overwon,
naar de belofte des Heeren. 't Was de
hooveerdige, roemende op zijne over
macht, die terneer werd gesnakt.
Ja, onze vaderen waren moedig en
dapper en groot, maar toch vocht God
mede ia hunne rangenzij wareü
slechts het werktuig zijner rechtveer
digheizijner wraak.
En daarom juichen wij op heden,
omdat door Vlaandeien zulke groot-
sche daden werden volbracht. Omda'
het volkenrecht gesiaaf 1 werd tegen
den overmoed der vorsten.
Omdat de natuurlijke vrijheid van
den mensch hier eens te meer en op
grootsche, moedige wijze bevestigd
werd. Omdat alsdan een schakel brak
van den stavenbaud, die de minderen
noe, zoo pijnlijk knelde, ondanks hei
gebod van Hem die eerst voor de
vrijheid was gestorven.
Gezegende Groeninghe gezegendi
11 Juli! Wij danken u, Vaderen, cm
hetgeen gij, verworven hebt bij hel
volle kwijten van uwen plicht.
Geene helden in de geschiedenis zijn
groote, dan gij. Vergeef ons dat wu
liet bete- bewaarden hetgeen gij ons
bevocht eigen taal en zeden, eigen
land en naam in de wereldgeschiede
nis, eigen knust en leven.
Wij zweren u trouw, op de groote
verjaardag van uwe heldendaad. Wij
willen aUes doen wat de plicht voor
schrijft, om eens in den vrijen vader-
landschen bodem te mogen rusten,
waarmede zich uw verteerd gebeente
ïeeft vereenzelvigd. Het weze imraei
een Vlaamsche akker, waarop ouzt
oogst wiegewaagt bij het vieren van
uwen roem en uwe sterkte.
Het weze immer Vlaamsch het lied
dat alsdan weerklinke om u te eeren
en het brood op dien akker gewonnen,
en de vrije zegezang, sterke en betoo-
vere de jeugd vau Vlaanderen.
Eu zoo zal eeuwig de leeuwenstan
daard geplant staan in den bodem,
die steeds zooveel vaderlandsch bloed
ïeeft gedronken.
En daarom vieren wij
den 11 Juli.
Over 600 jaar verwierf Vlaanderen
wereldroem, co schreef het eene der
heerlijkste bladzijden in het boek der
volkeren.
Het werd aangevallen door oen
machtigslen vorst der aarde,die leefde
van buit en stroopzucht eenen man
die alle gevoel van recht met de voe
ten trad,en gelijk een gemeene schurk
het goud stool vau de minsten.
De vijand rendde op onze onafhan
kelijkheid aan gelijk een hondeken o|
een doodgejaagden hert.
De soldeniers, u'fgekocht rot, dal
mits betaling alle wandaad wilde ple
gen, zouden Vlaanderen kaal vagen
den grond effen leggen tot het zaaien
van een nieu ;v ras.
De stijfhoofdige Vlaming moest uit
geroeid worden zijne taal, uitdruk
king van zijn wezen, van zijn doen en
laten, van zijn verleden en eigendom-
melijk bestaan, muest door de Fran
sche vervangen worden.
Maar Groeninghe verijdelde dat
plan, en behield Vlaanderen voor de
Vlamingen, voor de Vlaamsche kunst
geestdriftig
Kortom, 't gebouw bleef onge
schonden, altijd ever stinkend, eve1
verpestenden 't is in dit smerig
kot, te midden al die vuiligheid, te
midden van de uitwasemingen vaD
de zaak X, de speelhuizen, de zaak
epè'e, de verkoop van decoratiën,
in één woord, van al de vuiligheid
van het stelsel, waarin Combes er
ehcel zijne kliek leven...
Indien de ODderzoekscommissiegeen
ander g:ed gedaan heeft, ten minste
ïeeft ze ons beier de vuiligheid doen
kennen waarin Frankrijk verstikt.
Het onderzoek nopens hV Combes-
schandaal of 't mitliocn of de miilio
non der Karthuizers heeft tot geen
voldoenden uitslag geleid. Men ver
wacht binnen eenire dagen de beslui
ten van de Commissie.
Intusschen gaan de besprekingen
over die Commissie hunnen gang in
de dag- en weekbladen.
Eene franscbe gazette van Parijs
La Liberté schrijft daarover het vol-
genue
Overal stond men tegen ever mu
ren, waarachter de ratten i igen tt
vortcn, die de lucht bedorven, maar
is verboden dat bederf ie weren.
Men riekt die oude knagers, achter
do muren, de planken vloeren. Maar
aan de mannen die belast waren he
huis 'e zuiveren, heeft men zorgvul
dig al het alaam geweigerd, dat ze
noodig hadden om deugdelijk en
duurzaam werk te verri- litea. En als
Dij gevalle deleemen muren wegvie
ten onder do vingers, de c m bisten
protesteerden lege: de schending van
't gebouw, en de gematigden gavei.
toe, men weet niet waarom.
van
Verslag der zitting
Zaterdag 2 Juli 1904
De openbare zitting begint ten 6 ure.
Al de raadsheeren zijn aanwezig. De heer
Burgemeester zit voor. De beer Boudry is
dd. Secretaris.
't Verslag der voorlaatste zitting wordt
zonder opmerkingen goedgekeurd en dit dei-
zitting van 25 Juni ter inzage der leden op
het bureel neergelegd.
In de laatste zitting heeft de heer Voor
zitter vergeten te melden dat de heer Cane
peel zich had doen verontschuldigen de
zitting niette kunnen bijwonen.
De heer Secretaris heeft verlof gekregen
om reden van hoofdpijn. De heer Boudry
bureeloverste, wordt bejast hem te vervan
gen.
Mcdedeelingcn
De nationale maatschappij vanbuurtspoor
wegen heeft laten weten dat de Staat zijne
goedkeuring verleent aan de lijn Yper-Belte
maar niet aan de vertakking Kemmel-Poperin
ghe.Zij vraagt ingevolge dat de belanghebben
de gemeenten opnieuw zouden beraadslagen
over die kwestie en de nieuwe beslissing
zouden laten kennen.
Binnen eenige dagen zal het gemeentebe
stuur van Yper de andere gemeenten alhier
bijeen roepen om te beraadslagen.
M. de Voorzitter denkt dat men beter
hadde gedaan de vertakking Poperinghe-
Kemmel te voegen bij Poperinghe-Dixmude
of Veurne; alzoo ware er meer kans geweest
te gelukken.
Tcmpelstrate
De schepenraad heeft den heer bouwkun
dige Coomans gelast een plan voor te stellen
voor het huis te bouwen op den hoek der
Tempeistrate en d,e Stuerstrate. In Yper-
schen bouwtrant zou de voorgevel 2400 fr
meer kosten dan een gewonen gevel. De
stad heeft er ongetwijfeld groot belang bij
dat aldaar een schoonen gevel worde opge
richt. 't Is in de voornaamste strate van stad,
lie gevel zou een aantrek te meer zijn en
eene schoone verbetering voor de boter
strate, dia alreeds zoo belangrijk is.
De schepenraad stelt voor tusschen te
komen in den meerderen onkost voor ten
hoogste duizend of voor den helft, mits het
de duizend frank niet en overtreffe.
Na eenige opmerkingen van verschillige
raadsheeren, waarbij onder andere wordt
aangedrongen om te doen verklaren, dat dit
hier een buitengewoon geval is, en door
anderen niet als een voorgaande mag
aanzien worden, geeft de raad aan het sche
pencollege bemachtiging om met den heer
Lamoot daarover te onderhandelen.
belang bij hebben om overvloedig water te j t vlaamsch, maar 't is moeie.ijk de twee
kunnen gebruiken. (Gelach). (Menigvuldige teksten te zamen te bespreken, lade Kamer
trouwers komen binnen om de bespreking I spreken de grootste flaminganten ze-t mees-
van het reglement over 't bouwen bij teltendeels fransch. Wat meer is, onmogelijk
wonen). I voor vandaag de vlaamsche vertaling gereed
M. D'Huvette-re. Zoodat mijne vrago inI te hebben. Misschien kunnen wij voor een
t water gevallen is (Nieuw gelach.) Inaasten keer een vlaamschen tekst bespre-
M. Bouquetvraagt dat de schepenraad! ken, in de tale die iedereen verkiest, t zij
jijden heer minister zou aandringen om I vlaamsch, t zij fransch, maar een enkelen
de spoedige betaling van het pensioen der I tekst voor stellen, zooals gij gedaan hebt
oude werklieden; verleden jaar was het! met uw voorstel nopens het ruimen. De wet
reeds betaald. I van 1898 en geldt niet onze gemeenteregle-
M: de Voorzitter. We zullen naar denlmenten, maar wel de wetten. Wat mij
minister schrijven. I betreft, ik ben voor het vrij gebruik der
M. Vanderghote roept de aandacht van I twee talen,
den raad op de overgroote toelagen van I Maar om nu de twee teksten te bespreken,
stad aan de pensioengilden. Hij herinnertI ontbreekt de tijd; vele teknieke woorden en
dat er vroeger reeds is opgemerkt dat er I zou men misschien niet seffens vinden en
daarover dienen maatregelen genomen te! het reglement behoort alleszins vandage
worden. Nu geeft de stad reeds meer dan I gestemd te worden.
3000 fr. 's jaars en dat groeit nog gedurig! M. Vanderghote deelt de zienswijze van
aan I M. Sobry, maar zou toch niet aandringen
M. de Voorzitter. De bijzondere com I opdat het reglement vandage nog kunne
missie zal algauw bijeenkomen om daarover I besproken en gestemd worden,
te beraadslagen. I M. D'Huvettereis ook van M. Sobry's
gedacht. YYaarschijnlijk heeft M. Sobry
n i i> ieene vertaling gereed en op die maniere zou
l'o nm< rs op den l uiten T,
1 1 I men in eens de zake kunnen afdoen. Ik peis
De heer Lemahieu heeft een merkweerdig ,yk M Sob dat het noodig ig
verslag opgemaakt over het inrichten van iu Vlaanderen vlaamsch.
een pompieiskoips op den buiten. Ditver-j y de y00rzjtter. Ik heb meer dan
slag besluit tot de oprichting eener afdeeling e0QS mijae genegeilheid getoond v00r het
op het Wieltje, te zamen met het gemeente
bestuur van St Jan. Dit laatste zou willen
tusschen komen voor ten hoogste een derde,
dat is 800 fr.
De heer Voorzitter bedankt M. Lema
hieu, stelt voor bet verslag te drukken enl
erover te beraadslagen in eene volgende
zitting.
De beer Voorzitter hoopt eene mildel
toelage te bekomen van het gouvernement,
zoowel voor St -Jan als voor Yper.
Pilkernslraat
Het akkoord wordt bepaald goedgekeurd.
Tuindag
De voornaamste feesten, buiten de gewo
ne concerten, processie, enz. zjn: groot
Turnfeest door St Michielsgilde, met mede
hulp der weezon, de Turners van Brugge,
Kortrijk en Iiousselare; het bezoek van den
heer Gouverneur B""Bethune, en een kinder
koor met 200') zangers. Een krediet van
8000 fr. wordt gestemd. De beer Voorzitter
hoopt dat het niet en zal overschreden wor
den. Yper geeft meest van al uit, in evenre
digheid, voor feesten, van geheel het land.
Zelfs als wij de 2000 lr. niet en rekenen die
de Coursen ons kosten.
vlaamsch, maar ben overtuigd dat het beter
is maar een tekst te bespreken; 'k heb al
reeds gezeid waarom. Ik eerbiedig ieders
recht en antwoord gewoonlijk in de taal
waarin men mij ondervraagt.
M. Sobry. Om te toonen dat ik mee
gaande hen, stel ik voor een akkoord te
sluiten: in 't toekomende zullen al de regle
menten en schikkingen in de twee talen
voorgesteld, besproken en gestemd word«en.
M. de Voorzitter.Ik en aanveerd het
niet. Iedereen moet vrij blijven voor te
stellen in de tale die hij verkiest, en ik houd
staande dat het beter is maar in éene taal
voor te stellen, te bespreken en te stemmen
en nadien te vertalen. De zaak kan later
onderzocht worden.
M. Sobry. In dit geval houd ik mijn
voorstel staande en hegeer dat er over
gestemd worde; ik en wil niet dat tiet recht
der v'amiugen miskend worde.
Na eenige opmerkingen van verschillige
zijden wordt er gestemd.
De heeren Fiers en Sobry antwoorden ja,
de andere neen. Bijgevolg is het voorstel
Sobry verworpen met dertien stemmen.
Men gaat over tot de bespreking.
De voornaamste bepalitngen zijn betrekke
lijk de grootte dei- huizen: te lande ten min
ste 24 vkm en 3 m. hoog, twee zolderven
sters van 75 vkdm.
De herbergen moeten eene herbergzaal
hebben van minstens 25 vkm. op drie m.
hoogte.
Na de bespreking vraagt de heerFraeijs
dat er zouden maatregels genomen worden
fransch j om te bouwen op voldoenden afstand van de
kalsijden en besteenigde wegen.
M. D'Huvettere heeft sedert verschei
dene jaren en verscheidene maal reeds de
aandacht van den schepenraad ingeroepen op
de stofwolken veroorzaakt door het vagen
op de Markt, den Zaterdag. Het gbdurig
rijden met Autos en heeft daarin niets ver
beterd, integendeel. Hij begeert in 't belang
van de kleeren en van de openbare gezond
heid dat hierin middel worde geschaft.
M. de Voorzitter. Inderdaad, sedert
1897 heelt M. D Huvettere verscheidene
keeren daarover gesproken. In de twee-drie
laatste jaren en hadden wij J5ecn overyia,
van water, we moestensparen.' »v e verhopen
in korten tijd de waterkwestie te kunnen
oplossen, en desnoods 3 a 4000 fr. 's jaars te
zullen krijgen van de brouwers, die ex meest
Bouwen
De beer Voorzitter heeft van M. Sobry
den 2G Juni eenen brief ontvangen waarin
er gevraagd wordt dat liet reglement op hst
bouwen zou voorgesteld, besproken en
gestemd worden in de twee talen,
en vlaamsch.
De Schepenraad en heeft over die vragel Dat zal onderzocht worden en de raad,
niet meer kunnen beraadslagen, daar del die haastig is om te eindigen, beslist in de
raad bijeenkomt den Maandag, dus vóór ik I volgende zitting te stemmen over het regie-
den brief van M. Ssbry ontvangen had Iment, in tweede lezing.
Wat meer is, ik vind het onnoodig del M. de Voorzitter.Wij zouden kunnen
twee teksten tezamen te bespreken en te den vlaamschen tekst meteen geven,
stemmen; we zullen achterna eene vertaling
maken en doen afkondigen te zamen met
den franschen tekst.
M. Sobry. Eene- vertaling is een werk
zonder weerde; dat en telt noch voor wet
noch voor regiement.
De Vlamingen hadden in 1898 van Veurne
tot het noorden van Limburg de koppen
bijeengesteken en gelijkheid geëischt voor
de twee landstalen.
M. Sobry bedankt.
De zitting wordt- om 8 1/2 ure geheven.
is Zondag namiddag uitgegaan en heeft een
overgrooten toeloop van volk uitgelokt.
Langs geheel den weg stonden honderden
en honderden menschen nieuwsgierig en
We zijn de groote helft I eerbiedig den godsdienstigen stoet aan te
van 't land, hetgeen wij wilden was recht en
billijk en omdat
we wilde» wat was recht
we wonnen wat wij wilden.
En nu zou men hier te Yper, dat recht
komen vernietigen, dat wij met zoovele
moeite gekregen hebben Wij, Vlamingen,
wij bggefereirook de wetten cn reglementen
te bennen daaraan wij onderworpen zijn,
en\ daaro4t aa8 uitdrukkelijk dat er
overh ^-Srstel gestemd worde, het
regle\monyL alen en te zamen met den
fransiSBj^^1- - Neapreken en te stemmen
M. Dt-xi Jk en ben niet tegen
St-Pietersprocessie is ook eene der schoon
ste en voorzeker de eigenaardigste van geheel
de stad, en telken jare wordt ze schoontr en
schooner.
Morgen, Zondag avond
ring in het Volkshuis.
maandvergade-
oud-minister, wordt Senator in vervanging
van den heer Baron Surmont de Volsberghe,
die zich niet meer en laat voordragen,
mm
T NIEUWSBLAD VA1
zien.
4:
,-r
i, I-Jij
<y 4'
1
