E N
MELANDS
m
op Zaterdag 13n Oogst 1904.
5 eentimen 't blad,
39ste jaar. Talmerk 2015
jjzsa^
BOND DE WERELD
In Holland
De Oorlog
Frankrijk
M. Waldeck-Rousseau
Later
Jubelfeest
In de Iweinszaal
't Verslag
M. Beyaert
Het feestmaal
X
m I
11
i I
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschapwesen ofte post, tegen 3 frank s jaars.
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na j
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland. W
Het Wad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
T* £o, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
was 't Woensdag kiezing voor de
Eerste Kamer (Senaat), die tot heden
in meerderheid liberaal was. Er zete -
den daar, tot nu toe, 21 liberalen
tegen 23 anti-liberalen. Nu, na de
kiezing, zijn er nog 18 liberalen tegen
29 anti-liberalen.
[b t «christelijk anfirevolufionnair»
minis'erie beschikt dus over de meer
derheid ia de twee Kamers. De libe
ralen gaan gedurig achteruit in Hol
land.
*-
De verliezen der Japaners
voor Port-Arthur
Op 7 Augustus telegrafeerde gene
raal Stoessel uit Port-Arthur: At de
aauvalleu der Japaners tegen Port-
Arthur op 26, 27 en 28 Juli onderne
men, zijn door ons zegepralend afge
slagen. De Japaners hebben een tien
duizendtal mannen verloren. Onze
verliezeu beloopeu tol omtrent 1.500
man gedood of gekwetst, waaronder
40 officieren. De vloot heeft de troepen
bijgestaan do >r hel beschieten op kant,
van het japansche leger.
Voordeel door de Russen behaald
Op 6 Augustus stuurde generaal
Kouropatkine het volgende telegram
naar den Keizer te Sint Petersburg:
Op 5 Augustus werd eene vei ken
ning gedaan op den zuidelijken vleu
gel van den vijand. Onze kanonnen
beschoten met goeden uitslag het dorp
Enchwanchan (Nanchau chwang?) op
48 kilometers ten noordoosten van
Niuchwaug. Dit dorp werd ia brand
gestoken en eene vijandelijke afdee-
ling, samengestelduit 2 of 3 schadrons
en verschillende compagnies, nam in
allerijl de vlucht, een aantal peerden
achterlatend, evenals een deel van een
konvooi krijgsvoorraad en de ketels
die den mondvoorraad bevatten, wel
ken men aan het bereiden was. He!
vuur onzer kanonnen heeft de vluch
telingen achtervolgd en tezelfder tijd
verdreven de kozakken de japansche
ruiters uit eeu naburig dorp vau Tan-
tsiau-pu. Ouze ruiterij heeft ook de
japansche voorposten van Tu-lu chai
verdreven, op 5 kilometers van
Enchwanchen.
Verleden Zondag was 't herstem
ming voor den algemeenen raad
iets in den aard van onze provinciera
den.
De uitslag ervan heeft heel weinig
verandering gebracht in den toestand.
't Fransche volk en gevoelt nog
niet genoeg ie roede die hem geesell,
en zooals de groote fransche sehrijver
Paul de Gassagnac zegl: de grooten
peizen enkel op reizen, kasteeleo, bad
steden, leute en plezieren, en burger
en werkman trachten de grooten na
te apen.
Ongelukkig land
die in 1901 de eerste wet deed stem
men tegen de kloosters is deze weke
gestorven.
Hij moest opnieuw eene operatie
onderstaan. Beroemde heelmeesters
waren gevraagd en de operatie was
De bekendmakingen kosDn 0,fr. 15 de reke binnen't blad is 'l
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Iieeren vau de Asence IIavas. te 6 ussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n°8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yrer, van a! die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
wel gelakt, maar de man is niet meer
weder ontwaakt.
Hoe groot de kunst van den heel
meester ook weze, als God zijn werk
nieten zegent, niets en kan baten.
M. Waldeck-Rousseau was sedert
eenigea tijd in onvriendschap mei
Gombes. Hi' vond dat de apostaat Ie
verre ging in het vervolgen der kloo
sters en had willen den godsdienst
oorlog doen ophouden.
Zijne begraving zal wa .rschij'nlijf
Dinsdag plaats hebben op de kosten
van den Staat. Men verwacht hierover
de beslissing van den familieraad.
De familie Waldeck en heeft de be
graving op staatskosten niet aan veerd.
Dj lijkdienst zal heden Zaterdag
plaats hebben in Sint Clolildekerke.
Geen uitwendig eerbetoon zal aau-
veerd worden.
't Is een troost te vernemen dat de
heer Waldeck gebiecht heeft over
eenige dagen en op zijn uiterste de H.
Olie heeft ontvangen.
Moge God zijne ziel genadig wezen!
Dinsdag, kwart voor ten tienen, trok een
lange stoet uit Sint Michielsschole naar Sint
Maartenskerke, waar ten 10 ure een plech
tige misse van dankzegging werd gezongen,
gevolgd van Te Deum, ter gelegenheid van
het zilveren jubelfeest der St Michielsschole.
St Maartenskerke was proppende vol,
hoe groot zij ook is.
Een vijftig schooljongens voerden een
misse uit in gregoriaanschen kerkzang,
de eenige zang, die in de kerke op zijne
plaats is. 't Was kapelmeester Lod. Van-
koutte, die de jongens bereid had, en 't moet
te zijner eere en lof gezeid worden dat de
uitvoering weerdig was van den meester.
Na de misse trok de lange lange stoet al
de Leet, de Neermarkt en de Rijselstrate
naar de Iweinszaal.
Vorenop St Michielsharmonie in haar
nieuw eu lief kostuim, zoo fijn uitgedacht,
zoo meesterlijk in zijne eenvoudigheid,
't Strekt tot eere aan clen kunstenaar, die er
het gedacht van heeft opgevat en... milde-
lijk helpen uitvoeren.
Na het muziek volgden Sint Michielstur-
ners, de talrijke leerlingen der schole, de
meesters, de oud-leerlingen, de vrienden en
beschermers der schole, en de heeren Jubi
larissen.
Onderwege werden gedurig geestige deun
tjes gespeeld en op vele plaatsen juichte
het volk toe.
Aan vele huizen wapperden nationale of
Yperscke vlaggen. Kortom de stad was in
volle feeste.
Wat een verschil, zeiden de honderden
toeschouwers, die den stoet met vreugde en
fierheid aanzagen, bij die handvol kinders
die over vijf en twintig jaar, onder 't geleide
van zaliger M. Da Meulenaere en van mees
ter Rogiers, al Sint Jacobsstrate naar de
markt gingen als do klasse gedaan was, en
die aldaar door 't spotgelach der geuzen van
dien tijde werden onthaald.
Sint Michielsschole is doodgeboren
Ze 'n zal 't geen jaar houden klonk het dan
ten allen kante, zelfs uit den mond van
flauwhertige katholieken.
En't is die doodgeborene, die sedert vijf
en twintig jaar leeft en roert, en die, God
lof! nog steeds in bloeienden toestand ver
keert en wier zilveren jubelfeest werd ge
vierd.
Op eenige minuten was de Iweinszale
proppende vol. Eerst werden verscheidene
omstandigheidsliederen gezongen er wa
ren er een heel boekje bereid
Dan kwam een der tegenwoordige leerlin
gen met klare stemme een schoonen Ledan-
kingsbrief aflezen, die menigmaal door
geestdriftige toejuichingen werd begroet.
Vier andere jongens boden aan elk der
vier jubilarissen een prachtigen bloemtuil
aan, binst dat geheel de zale rechte sprong
en geestdriftig juichte en zwaaide met hoe
den en neusdoeken en riep dat 't dreunde
Leve M. Meersseman
Leve M. Struye
Leve M. Biebuyck
Leve M. Fraeijs
over het vijf-en-twintig jarig bestaan der
schole werd voorgedregen door den heer
Griffier van 't Vredegerecht, G. Flamey,
oud-leerling der schole.
Spreker herinnert achtervolgens de on
gelukswet van 1879, het stichten van vrije
scholen ten alle kante, en namelijk hier te
Yper Sint Michielsschole, hot nederig begin
van dat gesticht in eene der zalen van Sint
Vincents College, zijn rappen voortgang,
dank aan de onverpoosde werkzaamheid
van haren voortreffelijken bestierder,zaliger
M. De Meulenaere, en den iever barer
wakkere meesters.
Verders herinnert het verslag den onge-
hoorden bijval der schole in de prijskampen,
waar zij eens te meer de uitmuntendheid
betuigde van het katholiek onderwijs. In
1889 weidde schole pijnlijk getroffen door
het afsterven van haren stichter.
Deze word vervangen door eenen priester,
Eerw. heer Neuville, die niet alleen de
school in stand hield en nog deed aangroeien
maar daarbij talrijke andere gilden stichtte,
die met Sint Michielsschole verhonden wa
ren en die alzoo'de weldaad van 't onder
wijs uitbreidden, bekrachtigden, staafden
en de go ie vruchten ervan deden voort
duren Noe noa wij enkel de Turners, St
vljchielshannonie, de spaarkas, de patro
nage, de onthoudersbond, enz. enz., allen
inrichtingen even bloeiend als de Sint Mi-
ckielsschool zelve.
In 1900 werd de ieverige heer Neuville
vei vangen door den Eerw. heer Laga, een
nau van 't vak, die onderwijs en opvoeding
n de geliefde school nog gedurig doet
vooruitgaan en ze aan 't hoofd der opvoe
dingsgestichten van stad doet blijven.
denige toehoorder uitte den wensch dit
er.kweerdig verslag van M. Flamey te zien
erschijnen in druk, om alzoo tot blijvend
gedenkteeken te doen dienen van al wat er
te Yper werd gedaan om de schoone ziel
Ier kinders te redden uit de klauwen der
.'oddeloozen.
van Brugge, een strijder van de eerste ure
voor de schoolkwestie, besteeg vervolgens
liet spreekgestoelte eu binst omtrent eene
uro hield hij de aandacht zijner toehoorders
staande door zijne schoone voordracht over
het onderwijs, de steun van 't Christendom
in de samenleving.
Met die krachtige stemme en diepe over
tuiging, dat gemak van spreken hem eigen,
herinnerde M. Beyaert ons het begin van
den schoolstrijd, de ongehoorde pogingen
lie werden aangewend om toch hier en daar,
al was 't maar een enkel kind te behouden
in de goddelooze scholen, de wraakroepende
vervolgingen tegen armen en noodlijdenden,
waarvan spreker verschillige voorbeelden
aanhaalde, die hier te Yper zelve werden
gepleegd door de beulen van den arme...,
voorbeelden die diepe verontweordigitig de
len ontstaan onder de toehoorders.
Maar, mieken die herinneringen pijnlij
ken indruk, zijne aanhaling uit den strijd
vau O'Connell integendeel bracht troost en
neni op dc wonde en een donder van toejui
chingen brak los wanneer spreker de arme
vrouw van Ierland ons voor 't gedacht
bracht, die in den uitersten nood en moeder
van tien kleine kinderen haren man zij tie
plichten herinnerde en deed stemmen voor
den wakkeren O'Connel. De man keerde
terug naar 't gevang, liever dan te stemmen
tegen zijn geweten, liever dan de ziel zijner
kinderen te leveren in de handen der godde''
loozen.
En wanneer spreker in uYgggstering bij
zijne slotrede uitriep
Neen 1 ze zullen haar nooit hebben
De schoone ziel van 't kind
stond geheel de zale recht en uit volle borst
weerklonk het strijdlied van voorheen, ter
wijl de omstaanders den spreker hertelijk
geluk wenschten.
De tijd was voorbijgevlogen zonder dat
men het bemerkt had en 't was met spijt dat
men de uitvoering der schoone cantate
moest verzetten tot later, in eene der feesten
van Sint Michiels turners.
De
Ten één ure werd in het Volkshuis een
feestmaal opgediend aan lond de drie hon
derd oud-leerlingen, vrienden, beschermers,
tegenwoordige en oud-professors van Sint
Michielsschole.
Aan de eeretafel, voorgezeten door den
zeer Eerw. heer Kanunnik De Brouwer,
zaten de heeren Jubilarissen, de heer Sena
tor Baron de Vinck, Burgemeester Colaert,
de eerw. heeren Pastors Vandermeersch,
Ryckeboer en Meersseman, de eerw. heeren
Willaert, Laga, Claeys, Neuville, Lepere,
De Meulenaere. De heeren Griilaert, Henri
Roets, Beyaert, Callewaert-De Meu'enaere,
Doktor De Roo,Meester Rogiers, G.Flamey,
Henri Crabbe, Ernest Arfeuille, Joseph
Casier.
De zale was prachtig versierd en deze die
ermee belast waren halen veel eere van hun
werk.
Het feestmaal was lekker bereid door de
zorgen van den heer J ulien Deproost en dat
de dienst niets te wenschen liet,behoort zelfs
niet gezegd te worden, daar de heer Jules
Baus, een meester in dat vak er zich
mjde belast had.
Nu en dan speelde Sint Michielsharmonie
't een of 't ander deuntje, ofwel een der lie
deren voor de feeste gemaakt, dat door al de
aanwezigen werd meegezongen.
Bij het nagerecht stelde de zeer eerw.
heer kanunik De Brouwer de gezondheid
voor van Z. II. den Paus en van Z. M. den
Koning.
Waar Kerk en Staat
te zamen gaat,
is ruste en vreê
in dorp en steê.
Eene geestdriftige Braban^onne begroette
zijne woorden.
Vervolgens stelde hij cenen heildronk in
aan elkeen der vier jubilarissen, alsook aan
een vijfden jubilaris, de weledele heer Baron
Surmont de Volsbergho, wereldlijke voor
zitter van het schoolcomiteit, wiens gezond
heidstoestand hem niet toe en laat zich in
ons midden te bevinden en met ons dit jubel
feest te vieren.
Als blijvende herinnering aan de feeste
van heden stelt de zeer eerw. heer Deken
voor, in Sint Michielsschole eene marmeren
gedenkplaat te stellen met in guldeD letters
de namen der stichters.
Daverende toejuichingen begroetten zijn
voorstel en eene geestdriftige betooging
wordt gebracht aan de gevierde jubilarissen.
M. Fraeijs, als lid van 't bureel, bedankte,
in eene prachtige redevoering, namens de
jubilarissen.
Hij herinnerde de ongelukswet van 1879,
den manha ftigen strijd der katholieken, met
zaliger Minister Jules Malou aan 't hoofd,
de kiezing van 1884, die de vrijmetselaars
wegzond en vrede en ruste wederbracht in
't land en een einde stelde aan den school
strijd, 'tlaud door, buiten in Yper, waar de
geuzen meer dan ooit een razenden strijd
voerden tegen het christen onderwijs, tot
dat ze den heugeiijken 1 Februari 1891 op
hunne beurt werden buiten gezet.
Intusschen groeide en bloeide hier 't chris-
stelijk onderwijs in menigvuldige scholen
onder het wijs beleid van zaliger kanunik
Boone, van den eerw. Deken Boone en van
kanunik De Brouwer, dank het voorbeeld en
de onuitputtelijke mildadigheid van mannen
als onzen eerbiedweerdigen medejubilaris,
den alomgeachten heer Napoleon Meersse
man.
Sprekör sluit zijne prachtige rede met de
ezondhéid voor te dragen van de eerweerde
hoeren bestierders Neuville en Laga.
'i' Gustaaf Delahaye, namens de
gen, stelde een heildronk in aan
de ou^^^^feigenwoordige onderwijzers van
Sint Michielshij bracht eene roerende
hulde aan den stichter M. De Meulenaere
en sloot zijne aansprake met eene prachtige
lofrede aan den onvermoeibaren iever van
eerw. heer Neuville en aan den verdienste-
ijken heer Ilenry Roets.
Meester Rogiers van St-Jan bedankte na
mens deoad-onderwijzers, en herinnerde de
onschatbare diensten aan de scholen bewezen
door M. De Meulenaere, wiens onverpoosden
iever en onwankelbaar betrouwen alle moei-
ijkheden zijn te boven gekomen en dank
aan wiens taaie werkzaamheid de schole,
met 12 leerlingen begonnen, reeds een jaar
en half nadien 68 leerlingen telde in de
tweede klasse alleen.
Hij bracht eere en hulde aan de leden
vau het katholiek schoolcomiteit en tot slot
dronk de spreker op den groei en bloei van
't katholiek onderwijs in 't algemeen en
bijzonderlijk van Sint Michielschool.
De eerw. heer Laga, bedankte de aan
wezigen voor de eere hem aangedaan, maar
bijzonderlijk voor den steun en de hulp
geschonken om den bloei der katholieke
scholen te helpen bevorderen. Hij bracht
hulde aan zijne verdienstelijke medewer
kers, de heeren onderwijzers die alles aan
wenden om de kinders eene christelijke
opvoeding te verschaffen en zelfs hunne
gezondheid niet en sparen om aan de jeugd
een deugdelijk onderwijs te geven.
De eerweerde heer Neuville, op zijne
beurt kwam eere en hulde bewijzen aan
de heeren jubilarissen, aan den heer De
Meulenaere, aan al de andere tegenwoor
dige meesters en aan de oud-leerlingen,
die de steun zijn van alle katholieke volks,
werken. Hij dronk op de gezondheid van
Sint Michiels harmonie en van haren be
stierder heer G. Desramault.
De heer Callewaert-De Meulenaere be
dankte voor de eere en hulde bewezen aan
zijnen overleden schoonvader.
Hij brengt hulde aan het stadsbestuur
dat de vrijheid van onderwijs eerbiedigende,
zijnen milden steun geeft aan de vrije ge
stichten, die de jeugd opleiden, derwijze dat
zij een rotsvasten steun zijn voor Kerk en
Vaderland.
De heer Burgemeester Colaert bedankt
namens het Stadsbestuur, en herinnert al
het goede door de katholieke Sint Michiels-
sehool tot stand gebracht en sluit zijne
rede met eene warme hulde aan vroegere
eu tegenwoordige Bestierders en Meestei-3
der Vrije Scholen.
De heer Colaert was inderdaad de man
die eerst en vooral als gemeenteraadsheer,
de uitwerksels heeft gevoeld van het vrij
onderwijs. Wanneer hij in 1887 eerst en
alleen van de katholieken een bresse miek
in het liberaal fort, dat het stadsbestier van
Yper uitmiek, vond hij zijn voornaamsten
steun in het groot getal bekwaamheidskie
zers, hier te Yper gevormd door den heer
De Meulenaere, door meester Rogiers en
door andere heeren onderwijzers der vrije
scholen, 't Zijn de bekwaamheidskiezers
die de eersten de kans hebden doen keeren
en 't is dank aan hen dat de opening werd
gemaakt waardoor in 1891 de katholieke
meerderheid het stadhuis binnentrok.
Wanneer de heildronken ten einde waren
en dat de geestdrift gedurig aangevuurd, ten
toppe gestegen was, klonken ten allen kante
geestige liedjes, blijde deuntjes, en kluchti
ge zetten en 't was reeds 5 ure gepasseerd,
als men 't Volkshuis verliet, om zeggens
met tegenzin, èu om de schoone dingen die
men er gehoord had èn om de aangename
uren die daar waren voorbijgevlogen.
't Nieuwsblad van zijnen kant biedt aan
de heeren jubelarissen insgelijks zijne eer
biedige hulde en hertelijkste gelukwen-
schingen en verhoopt, hij vijf eu twintig
jaar, als 't God belieft, den gulden jubilé
van St Michiels School te mogen meevieren,
met de mannen aan 't hoofd, aan wier mil
de ondersteuning de geliefde schole een
groot deel van haren bloei heeft te danken.
Leve Sint Michielsschool
Leven de J ubilarissen 1
it li
ju
T NIEUWSBLAD VAN
■TM fljij
