D 1
9
EN OMMELANDS,
m
m
Op Zaterdag Sn November 1904.
5 centimen #t blad.
39*te jaar. Talmerk 2029
AAN ONZE LEZERS
VOORDE MISSIE
VAN ORTOS
Retraiten voor Werklieden
Stad Yper Gemeenteraad
STADSNIEUWS
Eene Schajide
Avondfeest
Jonkvrouw De Hem
ROND DlTwERELD
Vrank rijk
TELEFOON 52
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Eoterstrate, te Yperen bij 's land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank 's jaars
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
t l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Eoterstrate,
Tk iö, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kostpn:0,fr.l5 de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas. te B. ussel, Tk 34, in de Ziiver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Alwie eene inschrijving neemt op
Nieuwsblad van Yper voor 1905,
zal van heden af tot Nieuwjaar hei
blad kosteloos ontvangen.
De herbergiers betalen maar 1.50 fr.
voor één jaar. Voor dezen is het nno
dig den naam hunner herberg op te
geven.
De onderstaande giften zijn ons voor de
Missie van Ortos toegekomen
Naamloos, Yper ter eere van de
Goddelijke Voorzienigheid. i5.oo
Naamloos, Yper. i.oo
Onbekend, Yper 3.oo
Onbekend, Yper Om eene gunst
te bekomen 2.00
Zondag 20 November aanstaande
PRACHTIG FEEST
gegeven in het Volkshuis, door de vermaar
de St-Michielsturngilde met medehulp van
St-Michielsharmonie,van de koormaatschap
pij den Orphéon en van verschillige
muziekliefhebbers.
Het eerste deel bestaat in de verheerlij
king van Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ont
vangen, ter gelegenheid van den 50en ver
jaardag der uitroeping van dit geloofspunt.
Dit deel begrijpt 3 nummers
1° Prachtig vertoog en tafereelen door de
120 St-Michielsturners.
Gezang. Engelenkoor. Maria gij fijt
wonderschoon in uwe blijde Ontvan
genis.
2® Lofzang. Maria Onbevlekt ter eere
gezongen door de leden van den
Orphéon.
L'Immaculée Conception. Chant du pélé
rinage national Beige a Lourdes.
Paroles de M. l'Abbé Duplouy. Mu.
sique, J. Schoofs, organiste de la Basi-
lique de St-Martin a Liége.
3° Het uitvoeren van het meesterstuk
De vermaarde Maria's cantate.
Wooidenvan Z. E. H. Wuijts, Pastor
van St-Bartholomeus, Antwerpen.
Muziek van Meester Dierckx, orgelist
kapelmeester van Sint-Andreaskerk,
Antwerpen.
1 80 uitvoerders.
Zondag laatst zijn dertig werklieden van
Yper naar Gent gereisd, om er, bij de eerw.
Paters Jezuiten, Bestormstraat, de oefenin
gen bij te wonen eener geestelijke afzonde
ring.
De werkman, meer dan iemand anders,
is gedurig bezig met zijne stoffelijke belan
gen, met zijn werk, met zijne toekomst, met
die zijner vrouw en kinderen. Geen uurtje is
te verliezen, of beter van zijn dagelijksch
werk af te nemen, om ook eens te denken
aan de toekomst zijner ziel, om zich te ver
sterken en op te beuren in den strijd voor
het goede, om eens zijne geestelijke belangen
te overdenken en meteen deze van vrouw en
kinderen.
Drie dagen lang het werk laten staan is
hem onmogelijk, daar hij niet in staat is drie
maal zijne daghuur te missen, die brood en
kleeren verschaffen moet voor vrouw en
kinderen.
't Is dus eerst en vooral noodig, eer men
voorden werkman aan eene retiaitc denkt,
te zorgen dat hem de verloren daghuur ver
goed worde. Gelukkig, brave en goedhertige
zielen hebben het belang ingezien dat er voor
den werkman bestond in eene geestelijke af
zondering zij hebben onmiddellijk de noodi-
ge schikkingen genomen,Comiteiten gesticht
van geestelijken en wereldlijken, het noodige
geld bijeenverzameld als er goed te doen
is, de katholieken hebben altijd geld genoeg
en onder 't beleid van een geestelijken bestier
der, die het werkvolk kent, en dc bescher
ming van hunnen jongen maar verdienste
lijken voorzitter, is het werk in stand, in
groei en bloei.
Die drie dagen doen den werkman toch
zooveel deugd naar ziel en lichaam.
Deugd naar ziel omdat zij hem toelaten
ook eens te zorgen voor zijn geestelijk wel
zijn. Zij doen hem inzien hoe kostelijk de
christene opvoeding is zijner geliefde kinde
ren, welk belang hij moet echten aan het
deugdzaam opbrengen zijner kleinen, aan
hun goed gedrag, hunne deftigheid en eer
lijkheid. Zijne plichten jegens zijne meesters
worden hem herinnerd en 't wordt hem
betoogd dat hij zekerlijk het recht en de
plicht heeft zijn stoffelijk welzijn te betrach
ten, maar dat hij evenwel en meer de toe
komst zijner ziele moet behertigen. Dat zijne
plichten hem opleggen de belangen zijner
werkgevers in te zien en te trachten zijne
dagelijksche bezigheid te verrichten zoowel
mogelijk, evenzeer in zijn eigen belang als in
't belang van zijnen patroon.
Die dagen zijn hem tezelvertijde een stof
felijk voordeel, daar hij in die afzondering
kan overdenken waarin hij soms ten achteren
blijft, wat hij in gedrag en houding behoeft
te verbeteren, hoe de matigheid eene hoofd
zaak is om zich zeiven te verheffen en op te
helpen.
Maar hoe gaat den tijd daar voorbij Drie
dagen lang sermoenen en bidden bidden
en sermoenen, hoe kunnen die mannen dat
daar uithouden
Luistert hoewel de dag ginder verdeeld is
's Morgens kwart voor 6 ure wordt men
gewekt. Eerst aan God gepeisd, rap het bed
uit, gewasschen en gekleed en nu verlaat
iedereen zijn kamerken.
Elk zijn kamerken
Wel zeker, ieder heeft zijn eigene
kamer, waar hij t'huis is. Net en eenvoudig
is er alles een zacht bed, eene nachttafeltje
met al het noodige, kam, borstel, schoen
trekker,daarbij een lavabo of waschtafel.eene
kleine tafel met schrijfgerief en boeken, een
stoel, een bidbankje, een paar slaffers, een
wijwaterpotje, een kruisbeeld. Wat wilt gij
meer? De kamer is 6 m.op 4 en wel 4 meters
hoog, met eene groote luchtige venster. YTele
burgers en hebben 't zelve zoo breed niet in
hun eigen huis.
Kwart na 6 ure klinkt nog eens de bel
voor het Morgengebed, daarna de misse en
dan een goê potje koffij met lekkere boter
hammen.
dun van snee
en vet van breê
zooveel als men er begeert.
Bij het begin eene geestelijke lezing en
daarna komen de tongen los.
Achter 't potje koffij, wordt er een pijp
ontsteken met nen truis de toebak is trou
wens niet duur :men heeft hem voor 't smoo-
ren En er wordt een hertelijk treksken ge
daan.
Ten 8 ure, sermoen en daarna onderzoek
op de kamer, ten 9 1/4 bezoek aan het heilig
Sacrament, kort gebed en dan vrijen tijd om
een boek te lezen.Ten 10 1/2 nieuw sermoen.
Kwart voor 12 ure onderzoek van consciën
tie. Ten 12 ure noenmaal.
En wat krijgt men daar zoo al
Horktlekkere soep, vleesch met aar
dappels en groensels, en daarbij een groote
pinte van 't beste bier.
Het eten is opperbest gereed gedaan en op
de drie dagen is er eene aangename afwissel-
ling in de gerechten, 's Avonds is ;t omtrent
gelijk 's noens,buiten dat men voor de recrea
tie nog eene pinte bier erbij krijgt.
's Noens, na eten, is er uitspanning tot 2
ure. Allerhande spelen en een aangenamen
hof zijn ter beschikking der retraitanten.
Dc namiddag is omtrent gelijk verdeeld als
de nuchtend, met bijvoeg van kruisweg, en
ten 8 en half avondgebed, en lof, en daarna
ter ruste, om 's anderdaags te herbeginnen.
Zooals ge ziet, is de dag goed verdeeld, en
van verveling kan er geen sprake zijn.
Natuurlijk moet men den eersten dag wat
de dagorde gewend geraken, want alles gaat
stipt op ure, maar na een halven ctag is men
het reeds gewend en er zijn er zelfs die nog
zouden willen blijven.
Den laatsten dag komen eene goede biecht
en eene vurige Communie het werk bekronen
en de mannen keeren, hersteld naar ziel en
lichaam, verstaald tegen den strijden vast
besloten in het toekomende meer en meer te
werken en zich te gedragen als ware aposte
len en dappere vrienden van de goede zaak
En meteen beter dan ooit te zorgen voor
hun stoffellijk welzijn, maar vooral voor de
geestelijke verbetering van hun zeiven en
van vrouw en kinderen..
Verslag der zitting
van Zaterdag 29 October 1904
De openbare zitting begint ten 5.20 ure.
Tegenwoordig de keeren Colaert, Burge
meester- Voorzitter Struye eu Vanden Boo-
gaerde, Schepenen; Begerem,Fraeijs,Fiers,
Vander Ghote, D'Huvettere, Vanden Peere
boom, Bouquet, Sobry, Lemahieu, raads-
keeren Gorrissen, stadssckrijver.
De keer Burgemeester bekandigt het bur
gerkruis aan M. Pieter Dumerlie, veld
wachter en Jan Gontier, landwerker.
Hij wensckt de gedecoreerden hertelijk
geluk, onder de toejuichingen der raads-
keeren
Schoolbegrootingen
Bij het onderzoek der sckoolbegrootingen
stelt de keer Sobry voor de toelage van
600 fr. af te schaffen voor het betalen van
schoolgerief in de betalende meisjesschool.
Die toelage is eene gifte, gedaan aan de
binders der rijke burgers, daar iu al de
andere betalende scholen de kinders natuur
lijk kun schoolgeld en hun schoolgerief be
talen.
De heer Burgemeester bestrijdt het voor
stel van M. Sobry en de heer Struye onder
steunt het.
Bij de stemming bekomt het voorstel al
de stemmen, buiten- die van den heer Bur
gemeester.
De toelage voor verwarming wordt van
100 fr. verminderd, daar de avondstudie
der hoogere klassen afgeschaft is.
De begrooting, bedragen e 5075 fr., wordt
eenparig gestemd.
De verschillende andere schoolbegrootin-
gen worden insgelijks gestemd.
De heer It. Bouquet vraagt dat er ten
naasten jare eer. muziekfee3te gegeven
worde door de muziekschool, door leerlin
gen en leeraais.
M. Fraeijs vraagt voor de toekomende
begrooting verhoo^ing van jaarwedde voor
zekere leeraars.
Kerkfabriek St-Pieters
De begrooting voor 1905 wordt goedge
keurd.
Stadsrekening voor 1903
legt het verslag neer
Hij besluit tot de aan-
De heer Sobry
over de rekening,
veerding.
De rekening, sluitende met een batig slot
van 52,438 fr. 13 wordt eenparig goedge
keurd.
M. de Burgemeester doet opmerken
dat de opbrengst van de 30.000 fr. gronden,
waarover een blad geschreven heeft, maar
in 1904 werd gedaan er. dus maar in de reke
ning van toekomende jaar kan worden op
genomen.
M. Lemahieu,— vraagt verbetering voor
de verlichting van den buiten en zou be-
geeren te weten hoe verre de inrichting is
van een pompiérskorps op den Verloren -
koek.
De heer Burgemeester antwoordt dat
de kwestie der verlichting ter studie is.
Een gazetje,dat di zen namiddag ver
schenen is, heeft er reeds over geschreven.
Alles zou reeds beslist zijn. Welnu, de
waarheid is dat de commissie hare werk
zaamheden nog niet geëindigd heeftniets
en is dus vastgesteld, noch nopens deze die
de vergunning zal hebben, noch aangaande
het stelsel dat zal aangenomen worden.
De inrichting van een pompierskorps op
den buiten is ook ter studie.
Beide zaken zullen heel in 't korte opge
lost worden.
De openbare zitting eindigt ten 6 en half.
Horkt
Den 31 December 1905 is 't akkoord voor
de gas tusschen de stad Yper en M. Valcke
ten einde.
Eene commissie is door den raad benoemd
om te onderzoeken op welke manier de stad
in 't vervolg zal verlicht worden en hoe men
best de belangen van stad en hare bewoners
zal betrachten.
M. Valcke, die tegenwoordig de vergun
ning heelt der gas heeft aan Stad drie voor
stellen gedaan.
A. Prijs voor de bewoners 15 c. per
kubiek meter en voor stad 10 c.
Verdeeling der winsten in evenredigheid
der verschoteue sommen.
B. Zelve als A, buiten dat M. Valcke aan
stad 50 c. per inwoner terug geeft, dus voor
18.000 inwoners 9000 fr. 's jaars.
C. De gas aan 12 c. voor iedereen en voor
het overige als A.
Nu, zegt Sarloo's week blad,de commissie
neemt geen een voorstel aan van M. Valcke,
maar aanveerdt het voorstel der firma De
Brouwer en Desclée, die letterlijk hetzelfde
behelst als voorstel B van den Yperling
Alfred Valcke.
Waarom
Ten eerste, omdat het voorstel toelaat aan
het gemeentebestuur eene nieuwe belasting
te heffen van NEGEN DUIZEND FRANK, ten
laste der gasverbruikers van stad.
Ten tweede en vooral omdat tegenover
den Yperling Valcke eene mededingende
firma optreedt van den heer De Brouwer
broeder van on\en deken en den heer Des
clée, neef van on^en oud-schepene Ernest
Fraeys.
En tot slot zegt Sarloo
De heer deken zal ons niet zeggen wat hij
aan de gemeenteraadsleden zal geven of
beschikken, en wij, Y'perlingen, zullen 't
later weten, wanneer wij ervoor zullen
mogen... BETALEN.
Rechtuit gezeid, zou-je niet sterven in
uw hemdemouwen als ge dat leest
Negen duist frank nieuwe lasten Dat
schilt waarlijk te vele
Gelukkig die 9000 fr. en zitten nog maar
in Sarloo's kop, want noch uit den strooi-
br-ief van M. Valcke, noch uit Sareltjes
slimmen artikel en kunnen wij begrijpen hoe
er 9000 fr. nieuwe lasten zullen geleid wor
den.
Wat meer is, Sarei zegt het zelve noch
de commissie, noch den raad en hebben tot
nu toe eene beslissing genomen, en M. de
Burgemeester zei Zaterdag nog dat de com
missie hare werkzaamheden nog niet vol
trokken heeft.
Oordeelt dus, Yperlingen, hoe verstandig
dat geschreven is.
't Schoonste is het slot De heer deken
zal ons niet zeggen wat hij aan de gemeen
teraadsheeren zal geven of beschikken, en
wij, Yperlingen, zullen't later weten wan
neerwij ervoor zullen mogen... BETALEN.
Voorzeker zal de Eerw. heer Deken het
niet zeggen, maar wij zullen 't in zijne
plaatse doen.
We zijn op zoek geweest en we hebben
vernomen dat deze die willen slim zijn,
spreken van 10.000 fr. per raadsheere,
andere zeggen twintig duist en Sarloo, die
in slimheid altijd den gaai afschiet, zal
morgen ongetwijfeld aan zijne lezers ver
kondigen dat de koop gesloten is voor
50.000 fr. per man.
De betaling zal plaats hebben den 3i No
vember aanstaande, tezelvertijde als de
nieuwe uitdeeling van koeken in de Boter-
strate.
Elk zegge 't voort
Sarloo's week blad gaf- Zaterdag een
kolossaal groo't nieuws: geheel 'teerste blad
vol.
En a opdat er niemand van dat grr- -
nieuws onwetend en blij ve werd het
rondgedeeld aan al de inwoners van stad
Welk was dat nieuws
De leden van den Katholieken Kring
spreken met den grootsten lof over het
wel gelukt feestje, Zondag avond gegeven in
den Katholieken Kring.
De hoeren Joseph Vonck, voorzitter, en
Albert f an Egroo, bestierder van den «Cer-
'phonique» hebben er veel eere van
Derudder. met ziju prachtig
Verhaeghe, met zijn kunstig
floten veel en welverdienden
Onze beroemde kunstschilder, heeft te
St-Louis eene zeer vereerende onderschei-
ning bekomen. Zij verwierf er eene zilveren
eermetaal.
Onze hertelijkste gelukweuschen.
De vrijmetselaars en het leger zijn
tegenwoordig Vrankrijk door en zelfs
de wereld door het voorwerp van alle
gesprekken.
Dat Vrankrijk sedert jaren reeds,
geheel en gansch in de maeht was de?
vrijmetselaars, dat wist iedereen,
maar niemand had kunnen denkea
dat de vervolging zoo ver zou gedre
ven worden als het tegenwoordig aan
ten dag komt.
In de fransche Kamer is daarover
ondervraagd en bewezen dat namelijk
het ministerie en de Vrijmetselaars te
zamen een bureel bezitten waar ge
heel Vrankrijk dooreen afspiedings-
iieost is ingericht.
Zulke officier kaa volstrekt geen
hoogere plaatse bekomen, omdat hij
Ier kerke gaat,
oir dat zijne vrouw, zijne zuster,
zijne moeder of schoonmoeder of zeifs
iemand van zyne familie ter kerke
gaat,
omdat hij zijne kinders laat opvoe
den by de priesters,
omdat hij met priesters iu betrek
is,
omdat hij zich met geene politiek
en bemoeit, en daarom aanzien wordt
als niet meedoende met de Combes-
kliek.
Moest er zulke vervolging hier in
Belgie gebeuren, zekerlijk niet lang
duurde 't eer de bevolking in opstand
zou komen. En in Vrankrijk Daar
zal men gedurende eenige dagen over
schreeuwen, en... T zal wederom gaan
als te voren, of nog erger.
Tengevolge van de bespreking in de
Kamer heeft een officier, die bij het
ministerie met dat uil werk belast
was, zijn ontslag ingediend.
Zal hetaanveerd worden
Iu alle geval, 't en is geen onder
daan die moet getroffen worden, maar
•Ie minister zelf en geheel 't ministerie
meteen, 't Zijn daar de groote plieh-
tigen omdat ze niet en regeertn door
hen zeiven, maar dat ze enkel de
uilvoerders zijn van al de beslissingen
der Vrijmetselarij.
Arm volk Arm land
En zeggen dat de geuzen van allen
rang eu stand hier in Be gië uit gan-
scher herte verlangen om voor ons
Beigen ook een Gombes-rninisterie te
bezitten
Wij geven hieronder eenige staal
tjes van de mauiere waarop men over
de officieren inlichtingen gaf. Over al
de mannen bezit de loge, en 't minis
erie meteen kaarten fiches ge
noemd.
Kolonel Muiron, te Si-Brieuc,
wordt aanzien als een opstandeling
zijne kinders gaan naar godsdienstige
scholen. Hij zelve ontbreekt niet aan
de misse. Niettegenstaande, hij gaat
vaderlijk te werke met zijne mannen;
soms streng, maar recktveerdig,
Daaronder was door een ander bij
gevoegd
M. Muiron wordt aanzien als een
volmaakte klerikaal.
't Gevolg daarvan M. Muiron is van
de lijst geschrabt en gepensionneerd.
Een andere fiche
Kapitein Quenard, Rijsel.
Getrouwd met de dochter van een
hevigen tegenstrever. Voorzeker kle
rikaal, zich zwichten.
T NIEUWSBLAD VAN YPER
V
a
w
