D I T S
EN OMMELANDS,
Op Zaterdag 17° December 1904.
5 centimen 't blad.
39ste jaar. Talmerk 2035
A AN ONZE LEZERS
VOOR DE MISSIE
VAN OIITOS
Stad Yper Gemeenteraad
ROND DE WERELD
Oorlog
Vrankrijk
ïtalie
FEESTEN
Koninklijke Fanfare
Zondag 8n Januari
Zondag 5 februari
Zaterdag 26 februari
Vaderslied
Maandag 19 December
Stad Yper Gemeenteraad
Davids-Fonds
VAN ALLES WAT
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Th 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Alwie pene inschrijving neemt, op
't Nieuwsblad van Yper» voor 1905,
zal van beden af lot Nieuwjaar hel
blad kosteloos ontvangen.
De herbergiers betalen maar 1.50 fr.
voor één jaar. Voor dezen is bet noo-
iig den naam hunner herberg op b
geven
De naaste week zal men aan onze
geachte lezers t en kwijtbrief doen aan
bieden voor hunne inschrijving op
't Nieuwsblad van Yper, voor 1905.
Discli
Kolen
M. Seys [-7°
Verlichting
liet contrakt
Van het ojrlogstooneel wordt weinig
raerkweerdig nieuws verimld. Dt
koude ginder is hef. 20 graden be
neden zero of vriespunt belet de
grootelegers allebelangrijke beweging
en het beleg van Port-Arthur duurt
uog altijd voort, zonder dat men er
het einde kunne van voorzien.
De Russische vlote zal aarschiiii-
lijk de Japoaeesehe tegenkomen en
wie weet, aangevallen worden voor
aleer zj vébregenoeg geraakt on te
kunnen hier of daar een handje bij
steken voor Port-Arthur of voor
Vladivostock.
Geheel dat land,dat zoo gemakkelijk
wordt in opschudding gebracht, staal
ou in rep en roer door do dood van
den heer Syvefon, die over eenige
weken den Generaal André twee
muilperen gaf iu de Kamer.
Uit de tegenstrijdige berichten der
fransehe dagbladen is niet w,js te
worden. Binst dat de eeneu Ytoeri ver-"
staan dat M. Syvetos zou van kant
gemaakt zijn door de vrijmetselaars,
beweren anderen dat hij zijne dood
gevonden heeft tengevolge van een
familiedrama, dat ook op drie-vier
manieren wordt uitgelegd.
Groote feesten hebben de verleden
weke te Rome plaats gehad ter gele
genheid der 50e verjaring van de
verklaring van het geloofspunt der
Onbevlekte Ontvangenis.
Zondag was het de heiligverklaring
van den gel. Gerar.ius-Majelln, die in
Sin* Niklaaiskorke te Yper op bijzon
dere m niere wordt vereerd en waar
voor in Januari groote feesten z dien
gevierd worden.
Katholieke Wacht
Japonoesche
schoonheids - begrippen
De moeilijkste talen
T NIEUWSBLAD VAN YP
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het Wad en is niet min teirekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
1* 16, te Yper.
m
Bedrag der vorige lijst fr. l58.oo
Ter eere van de Godd. Voorz. en
O. L. Vr. Onbevlekt. Poperinghe 4.00
Verslag der zitting van
Maandag, 12 December 15104.
De openbare zitting begint ten 4 ure
20 minuten.
Al de raadsheeren en de secretaris zijn
aanwezig, buiten M. Fraeijs, die uit stad is.
M. de Burgemeester zit voor.
't Verslag der voorgaande zitting wordt
zonder opmerkingen goedgekeurd.
't Publiek is nog talrijker dan in de voor
gaande zitting; t'einden de zaal wordt men
gedouwen als om te verpletteren.
De wandelgangen zijn ook dicht bezet.
M. Vanderghote begeert te weten, en
hij denkt dat bet publiek er ook belang bij
heeft welke beweegreden er toe gebracht
heeft'dit jaar, ter gelegenheid van de ver-
schilüge patroonfeesten van gilden en maat
schappijen, de dans- en muziekfeesten te
verbieden.
M. de Voorzitter. Als in 1897 en '99 het
reglement gemaakt werd, is er wel verstaan
dat de toelating enkel gegeven werd aan
bijzondere maatschappijen, in hun lokaal,
aan hunne leden. De talrijke misbruiken
hebben ons verplicht alle toelating te weige
ren Er waren er die zelf uitnoodigingen
zonden om volk bijeen te roepen in eene
openbare plaatse.
Wilt gij 't reglement veranderd hebben,
doet voorstellen, maar met het tegenwoordig
reglement moesten wij handelen gelijk wij
het gedaan hebben.
M. Vanderghote. Ik begeer dat het
reglement herzien worde.
M. de Voorzitter. Wij zullen het onder
zoeken.
M Sobry. We hebben gezien dat de
Staat eene horloge gaat plaatsen in de statie
van Lokeren. Zou de heer Voorzitter met
willen aandringen bij de Vlaanders om een
uurwerk te krijgen voor de statie van Yper.
De plaatse is er voor geschikt
M. de Voorzitter. - We zullen 't vragen
en we zijn zelve beschikt nog daarbij te vra
gen dat de trein, die's avonds ten 7 en half
uit Brussel komt, zou correspondentie krij
gen niet alleen tot Comen, gelijk nu, maar
tot Yper. Wij zijn daarover eens met de
andere volksvertegenwoordigers en Senators
van het arrondissement.
M. Sobry bedankt.
M D'Huvetterre vraagt dat het voor
land in gebruik gesteld worde van aan de
Weldadigheidsschool tot aan de Zulebeek-
StcltlC.
M. de Voorzitter—De herstelling is reeds
begonnen....
M. D'Huvettere. Ja, maar met vollein-
digd
M. de Voorzitter. 't zal gevraagd wor
den en bekomen ook, hoop ik.
M. D'Huvettere bedankt.
Rekening van 1903 en begrooting igo5
worden op het bureel neergelegd.
De aanbieding voor 't leveren van Kolen
voor 't waterkasteel heeft der volgenden
uitslag opgeleverd
M. Dumont 164.99 per 10.000 kilos.
M. Latour iM° Per duizend.
M. Vonck 1L60
M. Vergracht i5,5o
M. Latour is aanbesteder.
MCaenepeelis in de laatste zitting niet
kunnen tegenwoordig zijn, anders had hij
ook het contrakt gestemd.
Hij protesteert tegen het gerucht dat
wordt verspreid, dat hij aan den groep
Yperlingen de voorstellen van M. De Brou
wer zou meegedeeld hebben.
De groep heeft hem niets gevraagd, en hij
heeft dus niets moeten weigeren.
M.de Voorzitterzeker had de groep reeds
kennis van de voorstellen De Brouwer.
Maar ik heb niemand van den Raad beschul
digd, en 'k en geloof ook niet dat er iemand
van den raad die meedeeling heeft gedaan.
In onze laatste zitting hebben wij lang
durig 't contrakt besproken. Er blijft ons nu
de voorstellen te bespreken, die ons zijn
gedaan geweest door den groep Yperlingen
en doorM. DeBrouwer.
M. Valcke aanveerdt ons contrakt niet,
dus blijven er maar twee voorstellen, die wij
zullen onderzoeken.
De Y'persche groep vraagt noch twee
maanden uitstel, om het contrakt te onder
zoeken, te bespreken en overeen te komen.
Die twee maanden zouden noodzakelijk tot
een jaar moeten verlengd worden. Die
heeren beloven dat zij M. Valcke zouden
trachten te bewilligen om nog een jaar voort
te doen gelijk nu. Zij zijn overtuigd dat M.
Valcke er in zal toestemmen.
Het is ons onmogelijk dien uitstel te ver-
leenen. Indien wij een jaar wachten, zijn we
niet zeker met de nieuwe firma te zullen
overeenkomen, we zullen M. De Brouwer
niet meer hebben,en alles ware dan misschien
te herbeginnen.
Daarbij dat jaar verlang zou aan de stad
gooo fr. kosten en aan de burgerij 3 c. per
kub meter gaz. Wij mogen dit verlies niet
doen ondergaan aan de stadskasse, en die
vermeerdering van betaling niet eischen van
het volk.
Al is 't dat de groep Yperlingen tegen eene
gemeentelijke maatschappij is, wilt hij toch
onze voorstellen aannemen en belooft zich
in betrekking te stellen met Poperinghe en
Waasten om ook daar de vergunning te
verkrijgen.
De heer Voorzitter leest brieven van
Poperinghe en Waasten, waarbij die stads
besturen laten weten dat zij de voorstellen
De Brouwer aannemen en met geene andere
firma onderhandelen.
De pogingen der Ypersche groep zijn dus
nutteloos,daar Poperinghe en Waasten reeds
hun besluit hebben genomen.
De Y'persche groep vraagt nog om een
naamloos vennootschap te stichten, maar
geeft den naam niet op van den bestierder
die met den teknischen dienst zal belast zijn.
Dat is nogthans van zeer groot belang.Want,
al zijn de heeren onderteekenaars eerlijke
burgers, wij moeten nogthans weten met
wien wij te doen hebben, wie er hun gaz-
gesticht zal besturen.
Hun voorstel om de openbare verlichting
voor niets te geven, is enkelijk een aanloksel,
die slechts de onnoozelaars zal vangen...
Inderdaad, die schijnbare kosteloosheid
zou aan stad meer kosten dan het voorstel
Valcke en het voorstel De Brouwer aan 1 c
per bek en per uur.
M. Struye, onze achtbare Schepene, zal
daarover nadere inlichtingen geveu.
M. Struye, Schepene. Inderdaad, mijne
heeren, als men onderzoekt wat het aan
steken, uitdooven, onderhoud van netjes,
lanteerns, vernieuwing van lanteerns, als
men dat alles onderzoekt, dan kost dit
ruimschoots een halven centiem per bek en
per uur. (Gerucht onder zeker publiek t ein
den de zaal. We kunnen moeilijk onder
scheiden wie de rustestoorders zijn, daar zij,
als gewoonte, zich verduiken).
M, de Voorzitter. 't Is aan het publiek
verboden geruchte te maken of teekens van
goed- ot afkeuring te laten hooren. Die nog
herbeginnen zal ik onmiddellijk de zaal doen
verlaten.
M. Struye bewijst zijn gezegde met cij
fers en komt tot het besluit dat het koste
loos verlichten aan stad 7.500 fr s jaars zou
kosten, als het volgens de voorstellen Valcke
en De Brouwer maar 6.000 fr. en zou kosten.
M. de Voorzitter. Gij ziet dus dat die
kosteloosheid enkel voor doelhad eeu schijn-
voordeel te geven om het volk te misleiden.
Ten andereu in de meeting heeft men nog
op andere wijze trachten de openbare denk
wijze tegen ons op te veuzen, met te doen
gelooven dat wij M. De Brouwer zouden
bevoordeeligen met hem het contrakt met te
doen uitvoeren.
Wij zijn vast besloten M. De Brouwer
zoowel a.s een ander het contrakt te doen
naleven en is het dat de Verlorenhoek waar
er kiezers wonen van M. Lemahieu, belang
rijk genoeg is om tot daar de gaz te doen
leggen, 't zal moeten gedaan worden.
Op eene andere wijze heeft men getracht
de koolmarchands tegen ons op te jagen,met
te beweren dat M. De Brouwer den koolhan-
del zou plat leggen.
De bekendmakingen kosUn O.fr.lö de reke binnen't blad is 't
0,f,30 van 's Rechters wegen f. i; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
Hl boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken,
gl De Keeren van de Agence Havas, te B.ussel, Tk 34, in de Ziiver-
jsfr strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma-
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van ai die buiten Oost-
fsP Weslvlaanderen wonen.
Welnu, M. De BrAuwer heeft de verplich
ting genomen geen koolhandel te drijven.
Wij hebben vandage zelf eene petitie ont
vangen geteekend door een groot getal han
delaars, die ons vragen aan de gazmaatschappij
niet toe te laten kolen te verkoopen.
Dit was volstrekt nutteloos, daar dit wel
verstaan is door ons contrakt zelve.
(De heer Burgemeester herhaalt daarna
in't Vlaamsch hetgeen hij kwam te zeggen
nopens den koolhandel).
De heer Voorzitter bewijst verders dat
het voorstel De Brouwer zeer voordeelig is
voor stad, dat de nieuwe inrichtingen der
gaz aan drie vier honderd werklieden zullen
werk verschaffen misschien een jaar lang,dat
de gaziririchtingen bestuurd door M. De
Brouwer niets te wenschen laten, bijzonder
lijk waarde bec Auer gebruikt wordt,hetgeen
tot in de kleinste straten zal gedaan worden
hier te Yper en hij besluit dat er zou overge
gaan worden tot de stemming over de twee
voorstellen.
De schepenraad stelt voor geen uitstel te
verleenen aan den Yperschen groep.
Die van 't gedacht zijn van den schepen-
raad,zullen NEEN stemmen,die willen uitstel
geven, stemmen JA.
M. Vanderghote. Ik en zie het nut niet
en van die stemming, daar er reeds een ak
koord bestaat tusschen M. De Brouwer en
Poperinghe en Waasten.
M. de Voorzitter Poperinghe en Waas
ten hebben eene verbintenis, maar wij zijn
volkomen vrij te handelen naar goeddunken.
De raad,meteenparigheid van stemmen,
weigert twee maanden uitstel.
(Een deel van 't publiek verlaat de zaal,en
beneden wordt er gezongen A bas Co-
laertbinst dat de achtbare Burgemeester
rustig boven voort c iet met het contrakt De
Brouwer.
De betoogers zijn nu weg en alles loopt in
de beste orde af).
Na de stemming wordt er overgegaan tot
de bespreking der artikels, die opvolgentlijk
gestemd worden.
Uit de verschillige artikels blijkt er dat de
zetel der gazmaatschappij te Yper is, dat het
bestier de voortbrengsels mag verkoopen
maar geen kolen.
M. D'Huvettere ondervraagt hierover
nog de heer Voorzitter, opdat dit punt door
het volk duidelijk zou verstaan worden.
De uitbating der gaz mag niet aan anderen
toegestaan worden, gedurende den termijn
der vergunning. Nogthans zijn de gemeenten
vrij van ander licht aan te nemen, die voor-
deeliger is.
De burgers ook kunnen een ander stelsel
van verlichting aannemen, en er hunne ge-
buren laten van genieten, mits niet over den
openbaren weg te gaan met de leiding. Zelfs
in zekere gevallen kan er van den openbaren
weg gebruik gemaakt worden, bij voorbeeld,
als iemand zijn eigene werkplaatsen of huizen
langs den overkant der strate zou willen
verlichten met het stelsel dat hij in zijn huis
gebruikt.
De maatschappij zal een kapitaal bezitten
van een millioen 100 duizend frank, verdeeld
in aandeelen en schuldbrieven van 5oo fr.
De gemeenten zullen mogen inschrijven voor
meer dan de helft. Daarbij bestaan nog 5oo
nijverheidsaandeelen, die deel hebben in de
winst, maar niet inl de verdeeling van 't ka
pitaal, bij uitscheiding.
De prijs der gaz is 10 c. voor stad en l5 c.
voor de bijzonderen, dat is 5 c. min voor de
openbare verlichting en 3 c. min voor de
bijzonderen. Voor nijverheid en verwarming
mag nog eene nieuwe vermindering toege
staan worden (aan 12 c. in plaats van 15).
Bij de kleine burgers en werklieden zullen
toestellen geplaatst worden, die, voor 10 c.
een kubiek meter gaz zullen leveren.
M- Sobry drukt zijn spijt uit het con
trakt niet te kunnen stemmen omdat hij het
nutteloos vindt.
De tegenwoordige omstandigheden belet
ten het contrakt toe te passen.
Daarbij, spreker weet niet als het contrakt
voordeeliger zou zijn voor stad en in hoe
verre het de stadsgelden kan in gevaar bren
gen. Om al die redens kan hij zijne goed
keuring niet geven aan het ontwerp.
M. de VoorzitterIk herhaal voor den
honderdsten keer dat als er nadeel is aan de
gemeentelijke maatschappij wij er niet en
zullen ingaan.
Na twee-drie jaar, we zullen zien hoe de
zaken staan,dan zal de schepenraad voorstel
len doen. Vindt gij nog de zaak nadeelig, gij
zult het ons zeggen. Maar is 't eene goede
affaire we willen de gelegenheid hebben
er ook profijt uit te trekken,---^
ivi. 'D rluvettere Ik was jegen hef
grondbegin der gemeentelijke maatschappij f
en heb er tegen gestemd. De meerderheid'
was van een ander gevoel. Eens dit groc''"^
beginsel gestemd, zie ik niet iu waaronz-'1
niet zou medewerken om uit het ges
het meeste voordeel mogelijk te trekk
Er wordt overgegaan tot de stemming
en de raad keurt het contrakt goed met
eenparigheid, buiten M. Sobry, die tegen
stemt.
De openbare zitting eindigt ten 7 en half.
Heden zaterdag,ten 8 en half Soirée-Taba-
gie met medewerking van de heeren VAN-
NESTE, vioolcel, MARIËN, kluchtzanger,
DE RUDDER basse en DE NUDT, ba-
ryton.
Avondfeest voor Damen
Groot Concert
Soireé-Tabagie
Morgen, Zondag, 's avonds ten 7 ure,
groot tooneelfeeste in 't Volkshuis.
Men speelt
drama in 4 bedrijven.
Voorbehoudene plaatsen aan 1 fr. bij M.
Callewaert-De Meulenaere.
Tweede plaatse o.5o en derde plaatse 0.20
Zondag noen en Zondag avond in '1 Volks
huis.
Muziekfeest door den Cercle Synpkonique
Yprois in den stadsschouwburg.
z'U|ng, heden Zaterdag ten 5 ure.
Dagorde
Stadsboekerij voor f905.
I? het orgelspel.
\°or de openbare verlichting.
God wil hetZij zullen haar niet hebben,
de schoone ziel van 't kind Dat was de kreet
der katholieken tijdens den schoolstrijd in
België ontstaan uit de wet van r Juli «879.
De liberale partij, vrijheidlievend in i85o,
nog eerbiedig voor den godsdienst in 1843,
wilde bij hare aankomst in 1878, het volks
onderwijs verwereldlijken en vergoddeloo-
zen. Onze Bisschoppen kwamen daar geza-
mentlijk tegen, 1 ij schreven merkweerdige
herderlijke brieven naar alle geloovigen, de
goddelijke zending der H. Kerk in zake van
onderwijs voor oogen leggende. Ontroering,
opschudding, en zielenijver der katholieken
waren er het gevolg van. Niettegenstaande
alle pogingen wierd de schoolwet gestemd
den 6 Juni 1879, in de Kamers met 67 stem
men tegen 60 en eene onthouding, en in 't
Senaat den 18 Juni 1879 met 33 stemmen
tegen 3i en eene onthouding.
De liberalen wierpen de handschoen, de
katholieken raapten ze op. De katholieke
schoolpenning kwam overal tot stand, de
welhebbende gaven edelmoedig, in iedere
gemeente rees er eene katholieke volksschool
op, 1367 onderwijzers en onderwijzeressen
verlieten de gemeentescholen om o;er te gaan
tot het vrije onderwijs, 527 vroegen hun
pensioen en 359 verzaakten aan het onder
wijs in 1884 bestonden er 3885 vrije scho
len, bediend door 8713 onderwijzers en
onderwijzeressenen bijgewoond door5oo,000
leerlingen de katholieken haddden 3o mil
lioen verteerd
Het liberaal ministerie vergetende dat
volgens onze grondwet het vrij onderwijs op
den voorrang komt en de staat enkel geroepen
is het onderwijs te verzekeren waar het niet of-
niet voldoende bestaat, bestreed de opko
mende katholieke scholen d'oor het schoolen-
kwest, de broodrooverij tegenover de katho
lieken, de geldverkwisting voor de officieele
scholen en de afbraak der diplomatieke
betrekkingen met den H. Stoel.
Maar die verkwistingen staken het land
in schuld, 's lands openbare schuld was, in
zes jaar, vermeerderd met 63o millioen, zoo
dat de liberalen, die verstandig gebleven
waren, zich onafhankelijk verklaarden, en
met behulp der aangegroeide katholieken den
10 Juni 1884 het liberaal ministerie veroor
deelden en verpletterden.
Het land ontsnapte aan de bankroet, de
katholieke partij was verlost. Een katholiek
ministerie bracht hier rust alom en evenwicht
tusschen 's lands inkomsten en uitgaven.
God zij er om geloofd
Gewaakt nochtans want de vijand be
raamt een nieuwen aanval. M. Janson schreef
het plan in Le Ralliement van den 24 febru
ari 1904 de Staat moet alleen meester zijn
van alle gemeentescholen, alleen onderwij
zers vormen, alle hulp onttrekken aan de
aangenomene scholen, alle bedieningen ont
zeggen aan gewezen leerlingen van vrije
scholen en de kloosters berooven van hunne
goederen.
Dat zal nooit waar zijn, op voorwaarde dat
de katholieken hun zielenijver bewaren en
vereenigd blijven
Ziedaar eene korte schets van de merk
weerdige voordracht dinsdag laatst gehouden
in de Ypersche afdeeling van het Davids-
Fonds door den Eerw. Minderbroeder Fr.
Sal. Vanhuyse van Mechelen.
Die voordracht is gedrukt en 't onzer druk
kerij te bekomen aan 25 c.
Het eerste winterfeest van het Davids-
Fonds was opgeluisterd door schoon vedel
en klavierspel van de talentvolle heeren A*
Van Eegroo en L. Vanhoutte alsook door
een kloek en klankvol gezang van M. A.
Louwyck.
Japanners zoeken de schoonheid in den
neus. Dit lichaamsdeel is het eenige dat voor
hen een gezicht mooi of leelijk doet zijn.
Het is ook het eenige, dat onderscheid maakt
tusschen de verschillende aangezichten, al
thans voor Europeensche aanschouwers,
want de menschen hebben er allen zonder
uitzondering zwarte oogen, hooge vooruit
stekende wangbeenders en een inspringenden
kin.
Eene vrouw met een grooten neus is in
Japan eene algemeen erkende schoonheid.
Groote neuzen zijn daar te lande zeldzaam
en wie er een heeft verheugt zich in dat
bezit.
Op de meeste Japansche afbeeldingen van
schoone vrouwen ziet men deze altijd met
ontzaggelijke neuzen voorgesteld.
De Chineesche taal is de moeilijkste, de
ingewikkelste, de lastigste en de meest on
handelbare die ooit onder de voikeren in
gebruik was.
Er bestaan achttien verschillende soorten
van, behalve het hofdialekt. Tot eenigen tij
