dit is
9
e rsi
OMMELANDS,
Grand Concert
HL
Ik
Op Zaterdag 25" Februari 1905.
5 centimen 't blad.
40ste jaar. Talmerk 2044
JSieuwjaargiften
aan Z. II. Paus Pius X
FEESTEN
Zondag 26 februari i 905
Maandag 27 februari
Zondag 5 Maarl
Shakespeare
Maandag 6 Maarl
Zaterdag 11 Maarte 1905
POLEN
Onze Franschmans
VAN AlLRS WAT
rattendooder
Om te weten hoe oud
een kieken is
H. Sakramentskongres
Nieuwe bankbriefjes
Een russische reus
Potplanten
Schotelwassehen
Porcelein
Tafelmessen
Kasserollen, ketels, blik
en vertind keukentuig
Hoe moet de Vlaamsche
benaming
Aardewerk en steengoed
Glazen
Karaffen
TELEFOON 52
Te trekken bij den UitgeverTk 36, in de Boterstrate, te Yper, e?i bij 's land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank t jaars
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Dimanche 26 Février 1905
)e electriciteit als
M BERTEN
Flesschen
T NIEUWSBLAD VAN YPER
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na jg
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland. w
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate, f||
T* £o, te Yper.
De bekendmakingen kosten O.fr.lo de reke binnen 't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd, teder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
gH De Keeren van de Agence Ha tas, le B.ussel, TJ£34, in de Zilver-
#strate, en te Parijs, n° 8, Place d& la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
W' Westvlaanderen wonen.
Bedrag der vorige lijst fr. 135o.34
Naamloos, Vlamertinghe 100.00
's Avonds ten 7 ure en half, in de Iweins-
zaal, Groot Concert door de Koninklijke
Fanfare.
Op verzoek van vele eereleden zal het
Concert maar beginnen ten 'Y en half.
SALLE IWEINS
donné le
a 7 i/a h. du soir, par la
FANFARE ROYALE
sousjla direction de M. EUG. VERSTRAETE,
ir Prix du Conservatoire Royal de Bruxelles,
avec le concours de
Mademoiselle M. JOLIET, cantatrice,
ir Prix du Conservatoire Royal de Bruxelles,
Mademoiselle VAN ELSLAHDE, pianiste,
laureate du Conservatoire Royal de Gand,
Monsieur ALB. DE JONGHE, ténor,
ir Prix du Conservatoire Royal de Gand,
Monsieur EUGÈNE LOONIS, mandoliniste,
Monsieur J. HUYGHE, guitariste,
M. E. WENES, pianiste-accompagnateur
LECAIL
Massenet
van hun land bezingen en daar schuilt de
levenskracht van dat heldenvolk daaruit
straalt de hoop, ja, de zekerheid der verrij
zenis. De Polen, hoezeer ook verdrukt en
gekluisterd, laten den moed niet zinken. Ze
hopen dat er omstandigheden zullen komen,
die alles zullen ten goede brengen ze ver
wachten dat er een verlosser zal optreden,
een Mozes, die hunne ketens zal verbrijze
len ze leeren de wapens en de exercitie
onder de verfoeide Russische vlag, met het
betrouwen dat ze eenmaal hunne krijgskunst
en hun oorlogstuig tegen hunne verdrukkers
zullen richten. Over eenigen tijd stierf een
der grootste dichters van Polen. De Rus ver
bood aan alle nieuwsbladen niet alleen van
den lof van dien dichter te verkonden, maar
ze mochten zelfs zijne dood niet kenbaar
maken. De Polen mogen zelfs in het Poolsch
geen enkel telegram wegzenden't moet
Russisch zijn, alleen Russisch.
Doch tusschen Rus en Pool is tot nog toe
geen de minste toenadering. Alhoewel onder
éénen Keizer vereenigd, blijven ze elkander
vreemd en vijandig.
In 1893, toen de verovering van Polen
den iooe keer verjaarde, moesten op bevel
van den Gouverneur Gourko in al de kerken
plechtige gedenkfeesten geschieden in alle
steden moesten soldatenparaden plaats grij
pen en de Poolsche edellieden moesten op
het bal van den Gouverneur verschijnen.
Welke vernedering voor het heldhaftig volk
Tegen al dien dwang stelt Polen eensge
zind en overal een en hetzelfde wapen zijne
taal. Zoo lang het dit wapen vasthoudt, is
het Poolsch volk niet gansch overwonnen,
neen, het is onoverwinnelijk.
Welke les voor de Vlamingen
Programme
1Les Gladiateurs, ouverture
pour Fanfare,
2. Sapho, air pour ténor, par
M. de Jonghe,
3. Sonateop. 27, pour piano,
par Mlle van Elslande, BEETHOVEN
4. Folie d'Hamlet,
par Melle Joliet, AMB. THOMAS
5. Fantasiamarche de concert
par MM. Loonis et Huyghe,
6. aJeugd en LiefdeL. MOEREMANS
bGeurend, blowend bloeit gij.
Roosje,door M.deJonghe, O.VAN DURME
1. aCzardas n° 1, G. MICHIELS
bAir de Ballet, pour Fan
fare, E. DE NEUFBOURG
2. Suzanne, par Melle Joliet, PALADILLE
3. Rhapsodie Hongroise VIII,
par Mdle van Elslande, LlSZT
4. Pffcato du Ballet de Sylvia,
pour mandoline et guitare, DELIBES
5. Duo de Carmen, par Melle Joliet
et M. de Jonghe, BlZET
's Avonds ten 7 ure stipt, Prachtig Turnfeest,
door de St-Michielsgilde en de St-Michiels-
harmonie.
Voordracht in de IWEINSZAAL over
door Mr Leopold Soenens, substituut
Oudenaarde.
te
's avonds ten 8 ure, AVONDFEEST inde
Iweinszaal, voor de leden van den Katho
lieken Kring en hun huisgezin.
's Avonds ten 8 ure en half, Soirée-
Tabagie in de Iweinszaal, door de Ko
ninklijke Fanfare.
Warschouw, in het fransch Varsovie, is de
hoofdstad van Polen. De Russen, sedert
weldra i5o jaren, laten niets onbeproefd om
Polen te verrussen Om daartoe te geraken
wenden ze alle middelen aan om het Poolsch
spreken, het Poolsch schrijven en drukken
het Poolsch leeren te verbieden. Niets mag
Poolsch, alles moet Russisch zijn. Maar dat
krijgen ze niet gedaan. De Russen weten
eens de taal dood, is ook het volk dood. De
taal is de ziel en het leven van een volk.
Maar de Polen weten dit zoo goed als de
Russen en, al hebben de Polen geen eigen
Koning meer, geen eigene Grondwet, geen
eigen leger, er is toch iets dat ze hardnekkig
bewaren, een duurbaren pand, die ze in het
heiligdom van elk huis als een reliek van het
verleden eerbiedigen, en dat is de taal. De
Poolsche moeder leert hare kinderen de taa!
der voorouders, de Polen leeren de dicht
stkuken hunner schrijvers, die hun het ver
eden, de roemvolle daden en ook de rampen
HetBerek tot bescherming van de West-
Vlaamscbe tijdelijke uitwijkelingen naar
Frankrijk heeft een kort overzicht van het
verslag uitgegeven over zijne werkzaam
heden binst het jaar 1904.
YVij zijn verheugd het Berek te mogen
gelukwenschen over den goeden uitslag,
dien het bekomen heeft in zijn edel werk
de bescherming van een zoo belangrijk deel
onzer landsche bevolking.
In dit verslag lezen wij dat binst den
winter 1903-1904, hier in Vlaanderen 30
vergaderingen gehouden werden waar in
het geheel 6,935 uitwijkelingen tegenwoor
dig waren. Achttien maatschappijen van
onderlingen bijstand of ziekengilden voor
de uitwijkelingen zijn in onze gouwe inge
richt geweest. Zij tellen 860 leden en binst
het eerste jaar van hun bestaan betaalden
deze gilden aan 39 deelgenooten, die ziek
of gekwetst waren, 780 fr. Veertien zon
dagen rekewijs werden, binst den zomer
in Frankrijk vergaderingen gehouden, na
melijk vijf in de Noorderlandsafdeeling, zes
in de Pas de Calais en drie in de Oise.
Het verslag deelt eenige brieven mede
geschreven door uitwijkelingen naar hun
nen toegenegen aalmoezenier E. H. Denys
Hoe menigeen zal met ons niet zeggen, na
die eenige uittreksels gelezen te hebben
wat goede zielen onder die ruwe schors
Een weekblad De Stem uit liet Vaderland,
opgesteld voor onze uitwijkelingen, brengt
hun wekelings in hun ballingsoord het
nieuws uit het verlaten vaderland. In 1904
werden binst de 20 weken van 27 april
tot 6 september dat het blad verscheen
42,975 nummers gedrukt.
Het vereffenen der geschillen, die helaas
zoo dikwijls ontstaan tusschen de Vlaam
sche werklieden en de Fransche werkgevers
heeft het Berek uit het oog niet verloren
Door dezes tusschenkomst, werden aan
eenige werklieden, verschillige sommen uit
betaald,die anders voor hen zouden verloren
geweest ziju.
Mochte dit verslag in handen komen van
al dezenzoo geestelijken als wereldlijken
die zich met volkswerken bezighouden, om
hun een klaar gedacht te geven van dit zoo
verdienstelijk werk, de Bescherming der
tijdelijke West-Vlaamsche uitwijkelingen
naar Frankrijk mochte het medegedeeld
worden aan de uitwijkelingen, opdat geen
één van hen naar Frankrijk zoude trekken
alvorens zijn adres te hel ben opgegeven.
Dit verslag, dat een boekje uitmaakt van
72 bladzijden, is te bekomen bij den druk
ker, M. Gustaaf Stock, Goudenhandstraat
14, Brugge, aan den prijs van 25 centimen
Een onzer lezers schrijft ons Voor een
jaar of zes was ik erg met ratten geplaagd.
Alles wendde ik aan, geene kosten werden
ontzien, doch alles was te vergeefs. Het
spreekt van zelf, dat wanneer het 't gesprek
medebrengt, men daarover klaagt.
O, j) zeide iemand van die ratten kunt
ge afkomen, wanneer gij wilt. Zeer
nieuwsgierig vroeg ik natuurlijk door welk
middel. Ge neemt», kreeg ik ten antwoord
een lange turf (geen plagturf of schadden)
hoe losser en vlossiger hoe beter en leg die
drie dagen in runderpekel (of varkenspekel
goed is, weet ik nietj en leg dan de turf op
de plaats waar de ratten zich ophouden.
Binnen acht dagen zult gij ze kwijLzijn.
Dit middel heb ik toegepast en langer dan
twee jaren ben ik er van bevrijd geweest,
waarna ze wederom kwamen opdagen. Ik
gebruikte weer het zelfde middel en, weg
waren ze ook. Het is nu reeds weer bijna
twee jaren dat ik geen last meer van de rat
ten gehad heb.
Komen de ratten op.twee of drie plaatsen,
dan dan men de turf in twee of in drie stuk
ken verdeelen; Het is een eenvoudig en
nietskostend middel, terwijl het geheel
onschadelijk is voor de huisdieren.
In een graanmagazijn te Rochester ver
oorzaakten de ratten zooveel schade dat de
eigenaars alle middelen aanwendden om de
plaag te keer te gaan. Noch katten noch val
len,noch vergif hielpen. In plaats van te ver
minderen vermeerderde het getal ratten.
Nu kwam men op het gedacht de dieren
bij middel van electriciteitte dooden Ziehier
hoe men te werk ging Men nam een plat
stukje koper en verbond dit met den elec-
trischen draad. Op het koperen plaatje werd
een groot stuk kaas gelegd. Daarna werd een
tweede koperen plaatje op den grond gelegd,
derwijze dat dit de eerstej'trede, het andere
de tweede trede van een trap voorstelde.
De draad van de gloeilampen die nu de
stroom terugvoert wérd met dit koperen
plaatje verbonden.
Het eenvoudig toestel werd in een hoek
geplaatst. Om den kaas te bereiken moest de
rat dus op het eerste koperen plaatje stappen;
dat hinderde haar natuurlijk niet, maar nu
moest zij haar voorpooten op het andere
Naatje zetten waarop de kaas zoo verleidelijk
lag uitgestald, maar door die beweging
vormt haar lichaam jf ist de verbinding die
den electrischen stroojji voltooit, zoodat het
dier dood neervalt, zonder zelfs tijd gehad te
hebben om te piepen.
Zelfs de oudste en wijste ratten vermoeden
in deze uitvinding geen valstrik. Na de
eerste proefneming vond men des morgends
reeds verscheidene slachtoffers. Een vijftal
van die vallen werden bijgeplaatst en thans
behoort de rattenplaag in dit gebouw bijna
tot het verleden.
Tot den leeftijd van 4 1/2 maanden heeft
kieken geen spoor aan den poot. Is het
7 maanden oud, dan is de spoor ongeveer 3
millimeterslangen recht. Is het kieken 2
jaar oud dan is de spoor z5 a 27 millimeters
en gebogen. Op 3 jaar is de lengte 36 a 38
millimeters en gebogen met een stompe
punt. Op 4 jaar is de spoor 5o a 54 en op 5
'aar 62 a 65 millimeters lang.
Het internationaal H. Sakramentskongres
zal op 4, 5, en 6 Juni aanstaande te Rome
hehouden worden. De plechtige processie zal
in de hovingen van het Vatikaan plaats heb
ben en Z. H Paus Pius X zal er zelf aan
deel nemen.
Heel waarschijnlijk zullen er in het kort
nieuwe bankbriefjes van ao frank in omloop
worden gebracht.
De Nationale Bank bestudeert tegenwoor
dig de uit te geven type
De tegenwoordige briefjes zullen niet lang
in omloop ztjn geweest, vermits ze slechts
sedert acht jaren gangbaar zijn.
Dinsdag nu laatst, is er te Londen een
russische reus aangekomen in de Victoria
statie.
De reus kwam van Berlijn hij is 2 meters
80 lang, en weegt 190 kilos. Hij werd naar
den Hippodrom gevoerd in open rijtuig. De
reus is 23 jaar oud hij is geboren te Tchar
kov in Aziatisch Rusland. Hij spreekt Rus
sisch en Duitsch.
Op weg naar den Hippodrom, moest hij
tweemaal staan, eens om zijn portret te laten
trekken, en alsdan om de mate genomen te
worden voor een nieuw tenue. Op de plaat
sen waar hij stil hield, was de menigte zoo
groot, dat de policie er orde moest hou
den. De kleermaker die den reus de mate
nam, moest op een trapken klimmen. Men
zal ten minste i5 ellen goeds noodig hebben
om eenen tenue te maken voor dien reus
terwijl er voor eenen middelmatigen mensch
maar 4 tot 5 ellen noodig zijn.
AA.-
Oud-Burgemeester van Poperinghe,
Oud-Kamerheer voor 'tYpersche.
Gisteren namiddag is te Poperinghe over
lieden den eerbiedweerdigen heer Telix
|Berten, oud-Burgemeester van Poperinghe,
goud-Kamerheer voor het Ypersche, en binst
Iverscheidene jaren ouderdomsdeken van de
SKamer der Volksvertegenwoordigers.
De heer Berten is gestorven in den geze-
Igenden ouderdom van 94 jaren.
Binst zijne lange levensbaan heeft hij zich!
ten alle tijde ten dienste gesteld van zijne!
medeburgers, steeds bezorgd met hun aller!
welzijn, altijd gereed om dienst te bewijzen!
en hulp en onderstand te verleenen aan al!
wie in nood was.
De plechtige begraving heeft plaats Dins-§
dag toekomende, 28 Februari, ten 10 en halfg
ure.
die in den kelder moeten overwinteren, mo
gen noch te veel begoten worden, nog
geheel uitdrogen. Zet men de potten ruim,
dan droogen ze snel uit en het gevaar ze te
veel water te geven is dan grooter, omdat
men zulke potplanten zeer dikwijls moet
begieten in den winter. Neemt men echter
de plant met kluit uit den pot en zet die in
het zand in den kelder evenals men met
koolplanten doet, dan komt ze meestendeels
zonder gieten den winter door.
Men walgt van spijzen in slecht gewas-
schen vette tellooren voorgezet. De tellooren
moeten kort na den maaltijd gewasscben
worden, anders kleeft het vet er stijf aan.
Men zal best een paar zinken bekken
gebruiken, het eene met lauw, het andere
met heet water gevuld. Men gebruikt eenen
schoteldoek van groef linnen of eenen
schotelwasscher van koordjes net houten
handvast. Eerst wascht men 't kleinste en
minst vétte gleiswerk men wascht elk stuk
in het heete water en spoelt het in het lauwe;
men schikt de gewasschen tellooren en ander
gleiswerk in 't schotelrek en droogt ze af als
zij afgedruipt zijn. Na het wasscben worden
bekkens, schoteldoek en de pompsteen met
kokend en laatst met koud water goed ge
spoeld.
wordt met koud water gereinigd en de
'skkenjmet zand uitgewreven kokend
water neemt de kleuren spoedig weg en is
gevaarlijk voor 't springen.
maar het is een allergevaarlijkst bijtend
vergif. Citroenzuur of azijn kunnen ook ge
bruikt worden.
(zie karaffen.) Ook gebruikt men soms lood-
korrels, wat niet zonder gevaar is het ware
beter een stalen kettingske te bezigen.
Men wascht het lemmer in kokend water
en droog ze af, houten beenen en hoorn
hechten worden beschadigd, als men ze in
het nat dompelt.
worden met kokend water en soda afge-
wasschen. Men schrobt het zwartsel der
bodems af met zand en eene handvol strooi.
wordt met kokend water en soda afgewas-
schen.
spoelt men in frisch of lauw regenwater,
men laat ze afdruipen zonder zeat te drogen;
desnoods zal men een weinig fijne asch in
't water mengen^om ze schoon te krijgen.
worden weer helderrein.als men er gebroken
eierschalencof fijne assche, of zand goed in
omschudt met een weinig water. Zwavel
zuur maakt^het glas onmiddelijk weer klaar,
onzer stad geschreven worden schrijft men
uit Yper.
Uit alledaagsche ondervinding blijkt, dat
deze benaming op minstens tien verschillige
wijzen geschreven wordt. Inderdaad, men
ziet en leest leper, lepere, Ieperen, lper
Ipere, Iperen, Yper, Ypere, Yperen Ypers,
en misschien nog andere.
Het behoorde dus dezen staat van zaken
te doen ophouden en, te dien einde, ééne
enkele Vlaamsche benaming aan te nemen,
zooals er ook maar ééne enkele Fransche
benaming bestaat. Overwegende dat, vol
gens de woord afleikunde en de oude betee-
kenis, de benaming Yper als de nauwkeu
rigste moet aanzien zijn dat, overigens,
deze benaming alleen gebruikt wordt in de
gewone uitgesprokene taal der streek, zoo
heeft het Schepencollege in eene zijner zit
tingen besloten
i° Het woord Yper met Grieksche i
wordt alleen als wettelijke Vlaamsche be
naming der gemeente aangenomen.
20 Het college is gelast deze beslissing
aan de hoogere overheid bekend te maken
en het gebruik dezer benaming voor te
schrijven in de besturen en gestichten van
de gemeente afhangende.
3° Het publiek, alsook de besturen of
comiteiten welke met het gemeentebestuur
