D I T I S
EN OMMELAND
mm
Op Zaterdag 8" April 1905.
5 centimen 't biadu
40ste jaar. Talmerk 2050
ROND DE WERELD
Schrikkelijke aardbeving
in Engeisch-Indië
Dood van Mgr. Favier
Ellende in >punje
Koning Edward in Frankrijk
a
Koningin Alexandra
Te Kales
Naar Marseille
In Ifaro' ko
Rusland
Keizer Wilhelm te Tanger
VAN ALLES WAT
Japansche aankondigingen
Onderwijzers
in beschikbaarheid
Vanwaar komt de influenza
De «griffe»
der burgemeesters
Een trek vau liefde
van Pius X
Verboden te lachen
in Rusland
Japonië
Te trekken bij den Uitgever, Th 36, in de Bolerstratei te Yper, en bij 's land boodschap we sen ofte posttegen 3 frank 's jaars.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
M. 1011 bes
ifisiukte aanslag tegen de Czaar
De rechten der Polen
VAN
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars3 f. en den vrachtloon buiten Belgenïand.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
m
m
m
m
De bekendmakingen kosten O.fr. 15 de reke binnen't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd, ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren vau de Agence Havas. te Brussel, T!g34, in de Ziiver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Dinsdag in den vroegen morgen heeft
eene geweldige aardbeving gansch het land,
van Agra tot Simla, verwoest. Men heeft elf
schokken gevoeld, waarvan een drie minuten
duurde.Geen het minsteonderaardsch gerom
mel kondigde het natuurverschijnsel aan. De
eerste schok was zoo plotseling dat de Hin
does, die gehurkt hunne «houka» rookten,
met 't gelaat tegen den grond geworpen wer
den. De schokken richttenzich van het westen
naar het oosten. Te Missouri kon men
onmogelijk recht blijven staan. Alhoewel men
nog niet de belangrijkheid van de schade
schatten kan,is het zeker dat al de gebouwen
en al de huizen van de stad min of meer
geleden hebben. Een deel van het Savoy-
Hotel is ingestort, alsook verscheidene ka
tholieke kerken. Op verscheidene plaatsen
gebeurden kleine aardinzakkingen. Men
spreekt van talrijke slachtoffers; hier werd
eene vrouw gedood, daar werden verscheide
ne inboorlingen erg gekwetst.
Uit de distrikten van Dolvadern en Rady-
poure komt de tijding toe dat daar ook de
de schade overgroot is. Lahore is een der
meest beproefde steden De aardbeving was
er zoo geweldig, dat men er nooit grootere
gevoeld heeft. Langs alle kanten vluchtten de
inboorlingen uit de bouwvallige huizen.Men
vreest dat er vele slachtoffers zijn.In de steden
waar vele hooge en schilderachtige oude hui
zen ingestort zijn, vielen de hooge huizen op
deze die lager stonden.
De torens van de Gulden Moskee zijn in
gestort,-de muren van de Moskee van Ouazis-
khad zijn gescheurd. Te Simla werden de
huizen ook erg beschadigd, maar te Delhi is
de schade gering.
Het is de tweede maal op 3ojaar tijd dat
zulke ramp Lahore treft. In december 1875
deed eene aardbeving verscheidene gebouwen
in puin vallen; een zeker getal personen wer
den gedood. Drie jaar vroeger werd de stad
Lebrée, in dezelfde streek gelegen, door eene
aardbeving ten gronde vernield.
Lahore telt ongeveer 210,000 inwoners;
deze stad is omringd met eenen muur voor
zien van dertien poorten. Verscheidene ge
bouwen van Lahore dagteekenen van de
regeering der mongooische keizers.
De stad Dharmsale is door de aardbeving
ten gronde vernield. Al de huizen liggen in
puin. Verscheidene europeanen en een groot
getal inboorlingen zijn omgekomen. De ellen
de is groot tusschen de bevolking.
Te Lahore is de verwoesting zoo groot dat
er geene grootere aangestipt wordt in de
geschiedenis van Indië. De steden Arnritzar,
Jullundur, Eerozepor, Muitan, Rawalpiudi
en Mussoorie zijn uiteen geschokt. De grond
beefde verscheidene minuten lang. Te Kas-
hmire, Dahousie, Dehradon, Pukal, Maler-
Kothla is de schade ook groot en zijn er vele
slachtoffers Nadere bijzonderheden ontbre
ken. Te Lahore werden 70 inboorlingen ge
dood en verscheide gekwest.
Men heeft de aardbeving te Calcutta en te
Bombay gevoeld, doch slechts licht.
Mgr Favier was 68 jaar oud; 43 jaar Jang
behoorde hij tot de missies in China. In het
Orde der Lazaristen getreden, werd hij on-
middelijk na zijne priesterlijke wijding en
zijne studies, te Parijs voltrokken,naar China
gezonden. Hij gaf bewijzen van eenen onver-
moeibaren iever en maakte zich in vele om
standigheden uiterst verdienstelijk, en laatst
nog, tijdens den oorlog van 1900, toen de
missie te Peking woedend belegerd werd en
de belegerden in den uitersten nood verkeer
den. Mgr Favier, eens de rust hersteld, sloeg
moedig de handen aan 't werk om de bescha
digde kathedraal te herstellen en de afgebran
de kerken, scholen en weezenhuizen der
missie herop te bouwen; hij richtte ook een
internationaal gasthuis en eene groote
fransch chineesche school op.
Mgr Favier had in 1899 van den Paus een
coadjutor bekomen in den persoon van Mgr
Jarlin deze zal hem,van rechtswege opvolgen
als bisschop van Peking.Mgr Jarlin was sinds
dertien jaar de verkleefde medewerker van
Mgr Favier. Hij is geboortig uit het bisdom
Montpelliea en 48 jaar oud. De fransche
regeering heeft hem, ter gelijkertijd als aan
Mgr t-avier, voor zijne deelneming aan de
verdediging van Pei Tang, de fransche
concessie te Peking, het kruis van het legioen
van eer geschonken.
In een groot deel van Spanje, voornamelijk
in Andaluzië, heerscht eene groote ellende;
ten gevolge van de aanhoudende droogte!
vinden de boeren geen werk en zij leven
enkel van den ondeistand,doorde burgerlijke
en geestelijke overheden uitgedeeld.Te Jerez,
te Utrera en in gansch Aragon, heeft niet
alleen de landbouw, maar ook de veefokkerij
van de droogte te lijden; de eigenaars zijn
verplicht, met groot verlies,hunne kudden te
verkoopen.
En toch en is die vriendschap in 't geheele
niet gemeend konden of dierven de fran-
schen, ze zouden niet lange wachten hen te
wreken over het affront van over eenige
jaren te Fachoda in Afrika
De groote dag. laden zijn nog altijd bezig
met het bezoek van keizer Willem te Tan
ger. Iedereen wil de ware reden kennen van
dat onverwacht aanlanden.
Vrankrijk en Engeland vooral zijn daar-
meê erg bekommerd.
En 'tis ongetwijfeld met dat doel dat
Edward VII een bezoek heeft gebracht aan
den Voorzitter der fransche Republiek te
Parijs.
t Is waar, men geeft voor reden dat
koningin Alexandra te Marseille verblijft en
dat koning Edward haar al door Vrankrijk
gaat afhalen.
Koning Edward vertrok uit Douvers giste
ren Donderdag ten 12 en half s noens) met
de stoomboot Queen.
Hij is ten 1 ure 40 te Kales aangeland.
Bij zijne aankomst werd Edward VII geest
driftig toegejuicht. En 't waren vooral de
franschen die riepen Leve de Koning
't Is aardig in de fransche Kamers zijn
ze zoo bekommerd met hunne republieke en
alshet volk ievers 'oen koning geware wordt,
hun herte danst van vreugde
a
In de statie werd aan koning Edward een
licht ontbijt aangeboden. In 't fransch
heeten ze dat een lunch zeker omdat
het woord lunch niet meer fransch en is
als vlaamsch.
Ten 2,40 stond de prachttrein gereed om
naar Parijs te vertrekken, of beter naar
Pierrefite, een klein statietje niet verre van
Parijs.
was uit Parijs vertrokken en kwam te Pierre
fite ten 5.40. In afwachting der aankomst
van koning Edward ging M. Loubet met den
engelschen ambassadeur een koutertje slaan
in t kamertje van deu statieoverste.
Ze waren daar nog maar een kwartje, den
tijd om een cigaartje te smooreu, als de
koninklijke trein de statie binnenstoomde.
Het rijtuig van den koning stond juiste
voor de kamer van den statieoverste. Voor
zitter Loubet ging tot bij de deure, binst dat
koning Edward zijn hoofd buiten stak. Na
nen hert dijken handdruk zei Edward Dat
is toch neu keer wel van u mij hier te
komen goèn dag zeggen
Voorzitter Loubet stapt in het rijtuig van
den koning en de engelsche ambassadeur
ofte gezant gaat hem in een hoekje zetten,
binst dat de andere heeren een woordekeu
gaan klappen in het ander rijtuig met de
heeren die meê zijn met den koning.
Twee minuten later wordt er geschuifeld:
de trein gaat voor it en de koning groet de
personen die buiten staan. In 38 minuten is
de trein in de Lyonstatie van Parijs. Bijna
ni maud en was in de statie Als de trein
stilhield is Edward seffens uitgestapt, ge
volgd door M. Loubet.
M. Lcubet is nog eenige oogenblikken
blijven klappen met den koning en bij het
afscheid zei hij Wel bedanktM. de
Voorzitter, voor uwe vnende.ijkheid en
ge ief mijne hulde aan te bieden aan Me
vrouw Louuet
Dan beeft de koning nog wat gesproken
met den engelscben gezant en ten 7.10 is de
trein vertrokken naar Marseille, waar bij
beden Vrijdag nucbtend ten 9 en ba'if is
angekomen.
Zou men niet zeggen franschen en
engelscben zijn oude maatjes ja de beste
vriendeD der wereld
jmmm
Bmst dat M. Loubet en koning Edward
malkaar flikflooiden rond Parijs, hadden
andere fransebmans xVl. Cecil Gurney, engel
scben consul, belast de koningin te gaan
groeten, die to Marseille op haar schip was
Victoria and Albert.
De koningin hoeft gevraagd om persoon
lijk den beer burgemeester te bedanken voor
het vriendelijk onthaal der bevolking en
daarop is M. Gbanot met een bootje naar
liet schip gevaren en de koningin beeft op
nieuw den burgemeester gelast te zeggen
aan de bevolking dat zij uitnemende gevoe
lig is aan de blijken van genegenheid die
baar gegeven werden.
Te Tanger is het bericht toegekomen dat
de fransche ontdekkingsreiziger M.de Segon
zac, die nog altijd door den cheik Sultana
gevangen gehouden wordt, in goede gezond
heid verkeert en wel behandeld wordt. De
cheriff van Pajerouai heeft aan den cheik
geschreven,om hem te vragen,M.de Segonzac
onmiddelijk in vrijheid te stellen; hij stelt
zich borg voor de betaling van het gevraagde
losgeld.
Er wordt verteld dat maandag avond, op
het oogenblik dat in het keizerlijk paleis te
Tsarskoie-Selp den dienst der week afgelost
werd, de policie een officier der kozakken
opmerkte, die,met een licht kasje in de hand,
in den vleugel van het paleis drong, waar de
Czaar verblijft. Het gelaat van den officier
was onbekend en de politieagenten sloegen
zijne bewegingen gade;zij bemerkten dat zijn
sabel niet op de voorgeschreven wijze was
aangegord en dat hij geene ordonnandieleer-
zen droeg. Er was niet aan te twijfelen de
verdachte kerel was geen officier.
De policie ondervroeg hem, en, na eerst
geprotesteerd te hebben, liet de zoogezegde
officier zich aanhouden. Het kistje, dat "hij
droeg, bevatte twee bommen. De aangehou
dene weigert op de hem gestelde vragen te
antwoorden en men heeft geene papieren in
zijn bezit gevonden. Er zouden nogtans, in
verband met die zaak verscheidene aanhou
dingen gedaan zijn, onder andere van eenige
policieagenten.
De policie heeft insgelijks de oudste doch
ter van een gewezen provinciegouverneur,
graaf Leontieff, aangehouden, die dicht bij
't duitsch gezantshap te St-Petersburg woont.
Ten gevolge van een naamloozen brief werd
er bij haar eene huiszoeking gedaan, en in
hare kamer, onder het bed, werden verschei
dene kistjes ontdekt, twee bommen en ont
plofbare stoffen bevattend.
In de laatste weken hebben talrijke hooge-
schoolstudenten te St-Petersburg zich ge-
zelfmoord.
Mudenten onder do wapens
Ten gevolge der sluiting van de hooge-
school van Warschouw, werden woensdag
1600 studenten naar huis gezonden al
degene die vrijstelling van dienst bekomen
hadden om hunne studies te kunnen doen,
zullen nu onder de wapens geroepen worden.
De russische mimsteraad heeft besloten
de voorschriften, waardoor het aan de Polen
verboden werd staats ambteTK te bekleeden,
af te scfraffen, uitgenomen vooVte,^etgeen de
hoogere ambten betreft. Er is 00^ besloten
dat de ondergeschikte bedienden in L<4e negen
gouvernementen van West-Rusland, taal
der streek moeten kennen, t zij dus yYy,
het geval, het poolsch of heMéttisch.
hl Polen
In het distrikt van Warschouw is de
verkoop van revolvers, pistolen en kardoezen
verboden.
Te Lodz hebben twee dronken kozakken
Zondag nacht vier voorbijgangers aangeval
len; zij hebben er twee van gedood en de
twee anderen gekwetst.
De nihilist die te Lodz eene bom geworpen
heeft naar de policiekommissaris, is zondag
in het gasthuis overleden, zonder het
bewustzijn weergekregen te hebben.
Scha ikkf lijkc Hlend
In het distrikt van Nijni- Novgorod sterven
de vrouwen der reservisten van honger; tot
nu toe hadden zij onderstand ontvangen van
het zemstvo, doch de hulpmiddelen van dit
laatste zijn uitgeput.
Ter gelegenheid van het bezoek van keizer
Wilhe.m was de stad Tanger reeds van in de
week feestelijk uitgedorscht de huizen wa
ren versierd en met bloemen en rijke drape-
rijen. Overal waDperden duitsche en marok-
kaansche vlaggen. De engelsche kolonie had
een prachtigen praalboog opgericht en zelfs,
op verzoek van het fransch gezantschap,
hadden ook de leden der fransche kolonie
hunne woningen versierd.
Vrijdag morgen ten 8 ure kwam de
stoomboot Hamburgvergezeld van het
pantserschip Friedrich Karlin het zicht
van Tange, en ten 9 ure verscheen hij op de
reede. De fransche kruisers Du-Chayla en
Linois,die in de haven liggen heeschen de
fransche vlag in top en groeten de duitsche
schepen elk met 2 1 kanonschoten Aan wal
werden twee kanonschoten gelost. De Fried
rich Karl beantwoorde de groeten.
De bevelhebber van de Du-Chayla begaf
zich aan boord voor het officiel bezoek. Uit
hoofde van het slecht weder, is keizer Wil
helm tot 11 3/4 ure aan boord gebleven. Het
weer was toen beter geworden,en de keizer is
aan wal gestapt.
Hij heeft een lang gesprek gehad met Ab-
del Malek. oom van den sultan, en heeft
cpvolgentlijk eene marokkaansche afveerdi-
ging en de duitsche kolonie ontvangen. Het
diplomatiek korps, dat 's morgens naar de
kaai gekomen was voor de ontvangst, was
to n reeds vertrokken.
De keizer begaf zich vervolgens naar het
duitsch gezantschap. Bij zijne aankomst op
de Groot Sokkoplaats voerden araabsche
ruiters een fantasia uit te zijner eer.Op zijnen
doortocht in de stad werd de keizer geestdrif
tig toegejuicht door de inboorlingen en de
Spanjaards.
In sommige steden van Japan hebben de
werklieden eene aardige manier om hun werk
aan te bevelen.
Op den rechtervoorarm doen zij het ken-
teeken van hun beroep tatoueeren.
De schoenmaker draagt eenen schoen op
den voorarm de houtkapper, eene bijl de
timmerman, eene zaag, enz.
Onder de afbeelding van het werkalm staat
gewoonlijk Ik werk goed en goedkoop
ofwel Ik werk beter dan mijne stielgenoo-
ten
De werkelooze arbeiders sloven de rechter
mouw op en wandelen door de straten, tot
dat iemand hun bezigheid verschaft.
ln het driejaarlijksch verslag over den
toestand van het lager onderwijs in Belgie,
lezen wij dat het getal gemeenteonderwijzers
en onderwijzeressen in beschikbaarheid door
afschaffing van bediening, thans nog beloopt:
18 voor de provincie Antwerpen, 23 voor
Brabant, 74 voor West-Vlaanderen, 42 voor
Oost-Vlaanderen, 34 voor Henegouwen, 14
voor Luik. 33 voor Limburg, 41 voor
Luxemburg en 68 voor Namen, zijnde totaal
347.
Zij trekken samen 233,961 fr. wachtgeld,
zegge gemiddeld een loon van 670 frank.
Op een te Londen gehouden kongres van
geneesheeren, werd een debat gehouden over
den oorspong der enfluenza.
Dr. Chifford Abutt, oud professor aan de
hoogeschool van Cambridge, zegde dat deze
ziekte ons uit het Noorden van China per
expresstrein is toegekomen. Volgens hem is
bet aan het leggen van den Transiberiaan-
scben spoorweg te wijten, dat deze ziekte
zich naar westelijk Europa heeft kunnen
^verzetten.
De aandacht van het departement van bin-
nenlandsche zaken werd geroepen op het feit,
dat zekere documenten gelijkvormig ver
klaard worden,door ambtenaren der gemeen
tebesturen, bij middel eener griffe des
burgemeesters. Dit is onregelmatig.aangezien
de burgemeester of de afgevaardigde schepe
nen alleen bevoegd zijn om, door een
eigenhandig handteeken, een karakter van
van echtheid aan ambtelijke stukken te
geven.
Onlangs bood de bisschop van een der
armste diocesen, Mgr Bouquet, bisschop van
Mende, aan den Paus eene beurs aan met
6000 frank, die hij had kunnen bijeen verza
melen voorden Sint Pieterspenning
6000 frank! Het is niet veel en de bisschop
achtte het dus noodig zijne kudden te veront
schuldigen wegens hare armoede. Hij drukte
den wensch uit, dat de Paus algelijk dat
penningske zou willen aanveerden, en het
niet naar de weerde aan goud, maar naar de
bereidwillige liefde, waarmede het was
bijeengebracht, zou willen schatten Respi-
ce amorem dantisnon donum amantis. (Let
op de liefde van den gever, en niet op de
gave van den liefhebbende.)» Zoo als het
schoone en diepzinnige woord van de
Imitatie luidt.
Pius X nam de beurs aan.
«Die gifte is mij oneindig veel dierbaarder
dan de rijkste geschenken, en met dankbaar
heid neem ik haar aan. Maar nu wil ik u eene
gelijke aalmoes voor uwe armen geven.
Herneem de beurs de Paus vraagt hetu.»
Maar Mgr. Bouquet zocht dat niet.
Ten slotte is de beurs op het Vatikaan
gebleven ter beschikking van den bisschop
van Mende, die de waarschuwing ontving dat
de Paus er niet zou aankomen.
Het schijnt dat de Keizer van Rusland de
Paus doen verzoeken heeft de katholieke
Bisschoppen in Polen aan te sporen mee te
werken tot de bedaring der gemoederen. De
Bisschoppen hebben geantwoord, dat alleen
de naam Rus in Polen zoo veracht wordt, dat
zij, door voor Rusland te willen ieveren,alle
liefde en gezag zouden verliezen. Ge ziet,
gebuur, als 't nijpt, weten keizers en konin
gen den Paus en de Bisschoppen wonen
Zondag was de vertooning van een circus
te Warschouw door een talrijk publiek bijge
woond dat veel genoegen vond in de toeren
van een gedresseerden ezel, Ferdinand de
ezel volgde een soldaat na, die gedrild werd.
- Voorwaarts beval de dresseur, doch de
ezel stapte achteruit en hoe meer het voor
waarts klonk ging de ezel achteruit. A ha
riep August, ik zie dat gij Kouropatkine zijt.
Een schaterlach ontstond onder het publiek
dat de zet begrepen had. De vreugde was van
korten duur. De policie deed den circus
sluiten en August werd in 't gevang opge
sloten Wat het lot van den ezel Ferdinand
aangaat, het is onbekend.
Een Hollander, die eenigen tijd in Japonië
verbleef, schrijft
Nimmer heb ik het gedacht gedeeld van
schrijvers, die de Japoneezen schetsen als een
volk van poëzie, en veel te rer gaan in hunne
bewondering,maar dat neemt niet weg dat ik
moet instemmen met de waarheid, dat er
geen tweede voorbeeld bestaat van een volk,
dat in zoo weinige jaren tot zulk een verba
zende ontwikkeling is gekomen.
Doch diezelfde reusachtige ontwikkeling
heeft de ijdelheid van het volk, zijn trots,zijn
zucht tot overheersching dermate opgewekt,
dat de gevolgen niet te voorzien zijn van het
overwicht dat Japonië in geheele Oosten kan
verkrijgen, wanneer de mogendheden niet de
handen ineenslaan, om aan overmoed paal en
perk te stellen.
«Dat is 't overwegend belang van Engeland,
Frankrijk en Nederland, die in Azië zulke
uitgebreide koloniën bezitten, en van Duitsch-
land en Noord-Amerika, die er het grootste
deel van den handel in handen hebben.
«Van mijn kort verblijf,ditmaal inJaponië,
breng ik de overtuiging mede, en het was dé
vaste opinie van de verschillende diplomaten
en deskundige personen, met wien ik mij te
Tokio en te Jokohama kon onderhouden.dat
Japonië zich met eene onovertrefbare volhar
ding en eene onnavolgbare sluwheid op dezen
oorlog heeft voorbereid, terwijl Rusland,
vertrouwende op zijne kracht, het naderend
gevaar nooit inzag en teenemaal onvoorbereid
was.
Het gele gevaar!...
