O iVl rv i ELANDS Op Zaterdag 6n Mei 1^05. 40ste jaar. Talmerk 90S 4 E» Katholieke Bond Een half miliard Onderwijs STADSNIEUWS Laagheid Aan Karei Deweerdt Om te lachen VAN ALLES WAT Geboorte van een prins Frankeeringkosfen Schoone onderscheiding Conceit 118 jaar oud Onverdachte getuigenis Eene wereldtentoonstelling in 1913 Lachkruid Diepte der zee If ost el ij k fruit TELEFOON 52 SsjS w Te trekken bij den Uitgever t Th 36, in de JSoterstrate, te Yperen bij 's land boodschap we sen ofte posttegen 3 franh 'e piars* Echt en recht, 't oud Volk indachtig; Kinderlijk, niet kinderachtig; Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal VRI ES '--f •v RRE il y 5'tod. uuuiiWMii i i in ^ag'-iw ■wii'niMiHiMii'Tinnri—'fHiiiTw -iwirnrnffl^reaflg Ï5 Mnn ■m t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland. Het Mad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald. /.Hes moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate, Tk £6, te Yper. De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen't blad is ü,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't, honderd, tea boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. De Keeren van de Agence Havas, le Brussel, TV34, in de Zilver- strate, en te Parijs, n° 8, Place db la Bourse, ontvangen bekendma kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost- YYestvlaandern wonen. Zaterdag i3 Mei, ten 2 en half ure namid dag, komt de Katholieke Bond bijeen in 't Volkshuis ter bespreking van eene verande ring aan het reglement. De Chronique des Travaux Publics schat dat de uitgaven voor de groote haven en militaire werken te Antwerpen, geen 200 millioen, maar zeker een half miliard zullen bedragen. Een half milliard, dat is Joo millioen En er worden geen twee-drie millioentjes gevonden om de vaart tusschen] Comen en Yper te voltooien En 't zal weldra 5o jaar zijn dat men eraan begonnen heeft t Is reeds vijftien jaar omtrent dat de werken stille liggen Neen, stille liggen en is het woord niet sedert eenige maanden wordt er gewrocht... om de vaart te vullen 't Is eene schande voor onze eeuw En wat is 't dan voor ons arrondissement en voornamelijk voor onze stad Reeds dikwijls hebben wij getoond hoe onnoozel de bewering is van groote en kleine liberale bladjes, die nog altijd houden staan dat de katholieken het openbaar onderwijs ten onder brengen. De verledene week nog hebben wij de getuigenis aangehaald van Amerikaansche bladen, die voor de uitslagen van ons onder wijs in bewondering staan. Dat en zal de liberale bladen niet beletten nog op 't zelfde terug te keeren en te schrijven en te schreeuwen van 4e domperskliek, van de ministers die het onderwijs te niete doen, enz. Als de liberalen schrijven het onderwijs, dan bedoelen zij het gemeente of officieel onderwijs, 't andere en telt niet. Welnu, als men zelfs alleen het officieel onderwijs beschouwt, is de toestand merke lijk verbeterd sedert de 21 jaar dat de katho lieken meester zijn. Inderdaad, ziethier wat wij vinden in het i6e driejaarlijksche verslag (een officieel stuk) 1888 op bladz. 181 Gemeentescholen 4028 Klassen 83o3 k'. Leerlingen 431413 ij 2ie Verslag, 1902 blad\. ig6 ■^.Gemeentescholen 4'76 Klassen 10283 Keerlingen 489764 Dus in plaats van eene vermindering is er eene verhooging van 448 lagere gemeentescholen, 1931 klasseken 58,352 leerlingen. In f8.83, wanneer de scholen Van Hum beek hun toppunt bereikt hadden, waren er 4487 gemeentescholen, deze zonder leerlin gen meëgeteld. Er waren 8657 klassen met 3.i8,leerlingên, in Juni, 343,687 in De- ceiffCTef. Er waren dus op I December 1902, 1628 klassen in de gemeentescholen en 144,770 leerlingen in die scholen FflEER dan onder het liberaal ministerie van Ï883. Ziedaar hoe de katholieke regeering en bijzonder Minister de Trooz het officieel onderwijs ondermijnt We verwachten de liberalen om boven staande te weerleggen Zondag laatst stond geheel de stad over- einde om reden van het nieuws onzer Rijschool. Ziehier wat er gebeurd was. Den 18 April waren eenige mannen der school onderofficieren en onder-luite nanten naar Poperinghe gegaan om in den theater Renouprez eenen avond door te brengen. Een dozijn onder hen kwamen op het tooneel, verkleed en geheel onkennelijk. Een der mannen had nen trommel, een andere eene trompet. Op een oogenblik der vertooning werd er valsch geblazen op de trompette en daarop t'einden de zale geschui feld door eenen toeschouwer. Maar 't volk heeft zelfs de spelers toegejuicht en terugge roepen. t Was dus doodeenvoudig een lachtertje voor jonkheden,die noch schade noch schan daal verwekt en heeft bij niemand. Jamaar, nen mostaardlekker van Poperin g .e heeft dat niet kunnen lijden en een naamlooze gedrukte kaarte gezonden naar Wien het aangaat om te klagen dat het voik veröntweerdigd was en dat alle soldaat het ontzag voor het leger moet in stand houden en verheiffen. Na genomen inlichtingen kunnen wij ver zekeren dat bovenstaande geheel en gansch waarheid is. 't Progres van Yper, dat zegt niet te weten wat er te Poperinghe gebeurd is, neemt toch de naamlooze kaarte over en verergert ze nog met te zeggen ook aan wien het aangaat dat er hier te Yper nachtstoringe gebeurd is en dat de klachten daarover algemeen zijn. Welnu, er is te Yper noch nachtstoring noch klachten geweest, buiten de klachten van 't Progrès, maar de policie en weet van niets. Indien er sedertdien klachten gedaan zijn te Yper en er zijn er vele 't is tegen het Progrès en tegen den schrijver van dien dwazen artikel, die misschien alle twee niet en wisten wat zij deden, en die vele beter... gezwegen hadden. Maar 't kwaad is gedaan, niet aan het gezag van het leger, maar aan eenen officier die voor de zake van Poperinghe zich niets te verwijten had, een man van ieder geacht en bemind te Yper, zoowel van zijne leer lingen als van zijne onderdanen Die man wordt gestraft voor een prulle van niet, door zijne ondcrhoorigen bedreven, die gewillig hunne straffe uitdoen, verdiend of niet, maar die lijden omdat hunnen overste verantwoor delijk gesteld is en getroffen werd door hunne lichtzinnigheid. werd hersteld, vertelt dat de een heel legioen uitmaken te 't Progres beschuldigt den Journald Ypres van laagheid omdat hij geschreven heeft dat een staatsbediende de teekenaar was van het tafereel van 't Groot Proces een plak- sanctje zoo dom als 't groot is, waarover wij reeds gesproken hebben. Een ambtenaar aanranden, 't is zonder twijfel de aandacht zijner oversten op hem trekken met het doel hem te benadeelen. Dat is erg en men zou moeten ten minste ware en gegronde zaken aanhalen. Zoo schrijit het Progres. Dat is klappen, ProgresjeliefWelnu, moest de minister dat plaksantje zien, hij zou doen gelijk al de Yperlingen, er nen keer hertelijk meelachen, en 't ware uit. Maar als dat eene laagheid is voor 't Jour nal, de uwe is veel erger nog. Uw artikel Aan wie het aangaat heeft voor gevolg, zoo niet voor doel gehad, groot misschien onherstelbaar nadeel te doen aan iemand. Gij hebt geholpen om eenen minister te bedriegen die door zijne bediening veel kittelachtiger is dan eenen ander-en minister. De man die getroffen wordt verstond en leerde altijd dat elke soldaat verp icht is de eere en 't ontzag van 't leger in stand te houden en te doen aangroeien. 't Is een soldaat in de ziele, stipt in al wat hij doet, die noch door anderen noch door hem zeiven de minste inbreuk zou laten maken op de regeltucht van het leger. 't Is een vreemdeling,dat is waar,en volgens u, en bestaat er onder 't bestier van M. Colaert maar toegevendheid voor de vreem delingen. En de nachtstoring door 't Progres uitge vonden, wordt ook aan vreemdelingen toegeschreven. Loopen die vreemdelingen misschien het Progres en zijne vrienden in den weg Hebben de Yperlingen over die vreemde lingen te klagen Vroeger, over eenige jaren, werd er nu en dan een perte uitgemeten door jonkheden van de school, maar sedert eenige jaren is dat vergeten en 't is ongetwijfeld dank aan de waakzaamheid van de overheid, en namelijk van dien zelfden officier misschien, die door den laster getroffen is, dat die perten ophiel den. Dat is uwe laagheid Progres. Wij en hebben niemand benadeeld. Gij, integendeel, kwaadwillig of in de dommig heid,hebt groot nadeel toegebracht aan eenen man, die u nooit in 't minste had misdaan. Dat is eene laagheiddie niette verschoonen is 't Week Blad, de persoonlijke gazette van M. Deweerdt, die door den Journal d' Ypres nog al 't nauwste gezeid werd,verschoont zich met te zeggen 't en is al maar voor een lachertje Daarop een klinkend antwoorde, die onge twijfeld een merkteeken in Sarloo s kake zal prenten... Wij gevenhiervoor onze lezers devertaling van die meesterlijke afranseling.... Ah 't is om te lachen dat gij schrijft van 'nen tweeling die geboren werd in een der kloosters van stad t is om te lachen dat gij afschuwelijke feiten aanhaalt, zoo gezeid gepleegd in een onzer pensionnaten 't Is om te lachen dat gij vertelt dat er priesters op de vestingen betrekkingen hebben met vrouwspersonen 1 't Is om te lachen, dat gij, gebruik makende va,n eenen naam, die door het fransch gerecht I zelve in eere flamidiens Y'per Om te lachen is het dat gij ter laste van zekere hoofdmannen onzer partij feiten wilt doen gelooven, die maar en kunnen ontkie men in uwe verdorvene inbeelding. Om te lachen nog dat gij ter gelegenheid der omhaling voor de gedenkenis van de Onbevlekte Ontvangenis, de Damen die rondgaan op onbeschofte wijze beschimpt 't Is nog om te lachen dat gij in ingebeelde rslagen van den gemeenteraad zinsneden stelt die u voor het Assisenhof kunnen doen komen. Gij tracht die zinnen te veranderen in een volgend nummer, maar dat is al om te lachen Al uw gezegden zijn dus leugens 't Is al om te lachen. Om te lachen of niet, ge zoudt moeten den moed hebben deze die gij bedoelt te noemen M aar gij hebt het geschreven Karei Deweerdt gaat geld winnen 't is geschreven om geld te winnen 't Geld en heeft volgens u noch kleur noch reuke.Maar 't gene gij alzoo wint heeft zeker reuk Het riekt uw bedorven verstand en de vuilheid van deze die uwe artikels helpen schrijven en bespreken in zekere herbergen, het riekt naar de vuiligheid die gij op ande ren werpen wilt het stinkt 't Is daarom dat gij en uwe medewerkers met den vinger wordt gewezen Gij bedriegt u als ge denkt dat wij van dezen zijn, die niet en kunnen lachen, die niet en verstaan dat jonkheden hun amu seeren, die alles draaien en keeren dat het een heel anderen zin heeft en kwaad vinden in alles. Wij zijn van dezen die, alhoewel liberaal, uwe verachtelijke artikels ons hebben aange toond, als wij die reeds in den vuilhoop hadden geworpen, en die denken dat de liberale partij niet en moet beschuldigd zijn u te aanzien als den vuilbak waarin gij al de vuiligheid spuwt die zij zelve niet en zou durven schrijven. En 't is ongetwijfeld daarom dat gij ver loochend werd door uwe vrienden Wij eischen, M. Deweerdt, dat gij de per sonen noemet, die gij bedoelt. Doet gij het niet, wij zullen u en uw blad brandmerken. Wij zullen aan de huisvaders, die belang stellen in de zedelijkheid hunner kinderen, het gevaar doen opmerken, en wij zullen uw blad bevechten tot dat het, wij verhopen het, versmacht. Doet gij het met, wij zullen u schandvlekken als den laagsten der lafaards benevens den laatsten der ^edeloo^e schijvers. t Woord is aan u gij hebt het recht ons te vervolgen, indien wij u onrechtveerdig beschuldigen! brengt ons voor de rechtbank! Tenzij gij uwe eerloosheden nader bepaalt en ons en onze vrienden meteen toelaat u voor het gerecht te brengen. Maar u niet lafhartig te verduiken achter den rok eener vrouw, gelijk uwe vrienden van Gent, of achter de brilglazen van eenen ouderling van 70 jaar, voor wien de lijfsdwang niet en bestaat. Ten anderen, zulke middels en luk ken niet altijd Nog eens 't woord is aan u, Mijnheer Deweerdt, uitgever van een blad dat men niet en noemt en niet en grijpt tenzij met eene tange Is het dommigheid of dubbelzinnigheid Verslag gevende over eene voordracht in de liberale wacht, klaagt hetzelfde blad dat er zoo weinig volk was, dat de leden en zelfs het bestier liever elders leute zoeken, en namelijk met hetgeen Sarloo in zijne beschaafde tale heet coymooiefeem... 't En is aan ons niet de liberale jonkheid te verontschuldigen, maar men zou haast peizen dat de schrijver een ontsnapte is uit het een op 't ander zothuis, die bijgevolg niet verantwoordelijk is voor de beestigheden die hij uitkraamt Velen vinden nogthans dat wij met dezen uitleg te meegaande zijn en dat,is de schrijver onverantwoordelijk om bovengenoemde reden, hetzelfde niet en kan tellen voor M. Deweerdt. Prinses Elisabeth von Windischgratz, dochter van prinses Stephanie en kleindoch ter van den koning der Belgen, heeft te Praag het leven geschonken aan een zoontje. Is al 't tweede zoontje. De president der fransche republiek heeft toegelaten dat een wetsontwerp worde neer gelegd, bepalende dat de taks der gefrankeer de brieven in het binnenland en voor de ko loniën zal zijn 10 centiemen, voor niet ge frankeerde brieven 20 centiemen. Voor de zendingen onder band en voor drukwerk 3 centiemen tot i5 gr., 4 centie men van 15 tot 20 grammen. Voor pakjes en stalen die niet verzegeld zijn met 5 centiemen per 5ogr. tot 4 kilogr. Met veel genoegen vernemen wij dat de jury der algemeene tentoonstelling van S' Louis, in Amerika, eene GOUDE MEDALIE, toegekend heeft aan den Vaderlandsche Bond tegen Alcoolism als belooning voor de be langrijke werken die hij had uitgesteld en voor zijne onvermoeibare werkzaamheid. Wij bieden onze warmste gelukwenschen aan den Algemeen Raad van den Bond. Het Concert der Stadsharmonie, Maandag avond in de Groote Zale van 't Stadhuis,heeft grooten en welverdienden bijval genoten. De drie stukken door de Harmonie gespeeld werden uitgevoerd met ware kunst en zijn eene eere voor de wakkere muzikanten en hunnen verdienstelijken bestierder. Mene Flament, contre-alto dej Concerten van 't Conservatorium te ^rüssel.bezit eene prachtige stemme en vu" toe gejuicht. T Jufvrouw Cornelis, hai55^ gemeld Conservatorium,is 1 als kundige muzikante.Hei voudig en niets en schijnt lijk. De wereldberoemde vioolcel, M. Edward Jacobs, leeraar in de Brusselsche muziek school, heeft eens te meer zijn wonder talent laten toejuichen. Jufvr. Pottelet en heer L. Vanhoutte, die zangster en spelers op depiano en harmonium begeleidden, hebben met hun gekend talent hunne moeilijke taak vervuld. Onder de aanwezige overheden, hebben wij bemerkt M. Baron Gaston de Vinck, senator, M. Colaert, Burgemeester, M.Ferd. Mergelynck, arrondissements-commissaris, M. Struye, schepen, M. Fraeijs, voorzitter der Harmonie, enz. benevens andere burger lijke en militaire overheden. Was de ruime zale niet dicht genoeg bezet, het publiek was zooveel te keuriger, en de Y'persche handelaars zullen een goeden stuiver verdiend hebben aan al die prachtige toiletten die er te zien waren. De oudste vrouw van Europa is voorzeker osephine Eder, die te Spitzendorf in Neder- Beieren woont en in 1787 geboren is. Het oude moedertje is nog zoo kloek, dat zij niet aarzelt in den winter barrevoets op straat te komen. 1 Het is klaarblijkend, schijftde socialiti-, sche senator l'icard, dat Belgie thans een tijdperk beleeft van buitengewoon voorspoed n al de vakken der nationale bedrijvigheid, n de kunsten, in de wetenschappen, in d' nijverheid zien wij de uitwerksels eener waarlijk merkweerdige en heropbeurde in wendige kracht. En dan durven liberale en socialistische bladen vertellen dat het katholiek bestuur het land naar den ondergang leidtCitoyen Picard leert hun het tegendeel. Het bestuur van den Bond Antwerpen- Vooruit heeft vrijdag avond eene zeer belang rijke vergadering gehouden. Er werd beslo ten dat de Bond de inrichting op zich zal nemen eener wereldtentoonstelling te Ant werpen deze zou plaats hebben in igl3 ter gelegenheid van de 5oe verjaring der vrijma king van de Schelde. Doorschijnend. Onderwijzer" Alzoo, din gen, waardoor men zien kan, noemt door schijnend. Emiel geeft mij eens een voor beeld Emiel «Een stuk glas Onderwijzer: «Zeer goed. En gij, Kaatje, iem nu ook eens zulk een doorschijnend voorwerp Kaatje: Een sleutelgat, meester Op het tribunaal. Zijn er ooit krankzinni gen in uwe famillie geweest Ja, Mijnheer, mijne zuster wilde eens met eenen baron trouwen... En 1 Hij wilde ze niet Tegen hèt rooken. De wetgevende ver gadering van Indiana heeft eene wet aange nomen, die Zaterdag van kracht is geworden waarbij -het ven aardigeh 'en verkoopen van in dien Staat wérd verboden. Vele handelaars h^nben hun voorraad van m/ en.-waa' verbrand. De rookers van cigaretten zijn woedend en moeten voornemens zijn een beroep te doen op het bondshooggerechtshof, daar zij de wet in strijd met de grondwet achten. Zoo men er toegekomen is de diepte der zee op verschillende punten waar te nemen, toch kan men niet met zekerheid bevestigen, dat de grootste diepte alreeds ontdekt is. In het begin der verledene eeuw waren de geleerden nog van gedacht, dat de grootste diepte der zee niet grooter zijn kon dat het hoogste punt van het vasteland hoog was. De bemanning van het schip «Challenger» mocht eens 71UU meters lijn laten afloopen, vooraleer het lood den bodem raakte het Amerikaansch schip Tuscarorapeilde tot nagenoeg8500meters; en in het zuidelijk bekken van den Atlautischen Oceaan, tusschen het eiland Tristan d'Acunha en de monding van de La Plata rivier, mocht men eene diepte bestatigen van 12270 meters deze diepte overtreft met 3470 meters de hoogte van den Mont Everest, denhoogsten top van hetHimalaya-gebergte,den hoogsten berg der aarde. In het noorde.ijk bekken van den Atlantischen Oceaan, zuidelijk Newfoundland bereikte Let peillood 8381 meters, terwijl diepten van 1037D meters ten Zuiden van de Bermuda eilanden worden aangetroffen. Steunende op de reecis uitge voerde peilingen, heeft men gewaagd de gemiddelde diepte van den Oceaau te beiekenen, en gevonden dat men deze tusschen de 4000 en 4400 meters kan vaststellen. Niet ongewensclit zal het waarschijnlijk zijn të weten, hoe diep door de oneindige watermassa de stralen der zon doordringen; eene onlangs in de Middellandsche zee gemaakte proef verschaft ons de gelegenheid den lezer daarover in te lichten. Op eenen afstand van ongeveer dertig meters van cle Corsicaansche kust bestadigde men dat, wanneer het water stil, ongeroerd en klaar is, het licht tot eene diepte van 485 meters kon doordringen.Over het algemeen nogtans is op eene diepte van 50 meters het licht dei- zon slechts nog gelijk aan dat der maan, op honderd meters lijkt het meer op eene schemering, die zwakker en zwakker wordt, tot zij in de volstrekte duisternis vergaat. Eene merkweerdige en zeer nieuwe uitvinding is die van den Italiaanschen ingenieur Pmo bij middel van een toestel. hydroscoop genaamd, kan men van af de opervlakte der zee de voorwerpen onder scheiden, die zich op eene groote diepte bevinden. Groot zijn cle schatten die jaarlijks in de zee verzinken en die men, bij gebrek aan middelen, om te vaststellen de juiste plaats waar zij zich bevinden, genoodzaakt is achter te laten. Onschatbare rijkdommen liggen in de zee bedolven de schipbreuk van do Bourgogne voerde een verlies mede van 84 millioen tijdens clen Noord-Ameri- kaansclion oorlog zonk eene boot, met eene vracht goud geladen ter weerde van 25 millioeneen schip, dat in de Straat van Magellan verging, droeg eene schat van 600 millioen mede naar den afgrond het pant serschip Nerodat zijne verdelging tijdens den oorlog in Crimea vond, had eene weerde van 40 millioen, enz. De nieuwe uitvinding, gepaard met die er onderzeesche booten, zal misschien tot de redding vau menigen schat bijdragen en in ieder geval bij zeeongevallen, schipbreu ken, enz., overgroote diensten bewijzen, benevens andere en menigvuldige nuttige en wetenschappelijke aanwendingen. Achter de ramen van enkele winkels kan men reeds het eerste zomerfruit uitgestald Terwijl de schalen met kievietseieren reeds dagelijks met een goedkooperen prijs prijken, zag men in een enkelen winkel reeds de eerste kersen verschijnen het was een zestal, dat als een kostbaar stel edelgesteen ten in een kistje gelegd was. Zij zagen wat teerrood, wat bleekjes en zwakjes, ze waren wat schraaltjes, niet met de ronde, bolle buikjes van onze meikersen er was dan ook niets merkweerdigs aan dan de datum van hunne komst... en hun prijs Zij kosten twee frank per stuk. Twee maanden verder zal men voor twee frank tien pond er van kunnen krijgen, dié wat hun uiterlijk en smaak betreft, het gemakkelijk zullen winnen van deze vroeg- komertjes. En deze kersen zijn niet eens de eerste, die ter markt verschijnen reeds den 11 maart verscheen in de Parijsche .«bpJlesjL eem. kex> sepboompje met3$ rijpe vrgphrtejiu jean Jief- hebber kocht het voor ^frfmk^. iQük, de eerste aafdljeiem metja$>>ï-e©pfekt in watten, versch?n$© indé fruii.vnink«l«wo©Pde fame».; tpaflfi al(?4}» aij.goadJüO&pcï'dan-de kersenh et bli jvert Lost hu ra mop ju*. 1 Druiven zijn véel.'mlfa OkbsthaSrl Kasdröi- veft-zijn altijd) Jfriaar -k'TitftR\kti van"dén kdudeh gr®nd zijtDffiijnd' öpYlken 'tijd des as h-.AoLi'im Looraoimu 9- a9v

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1905 | | pagina 1