p I -|-
S
P
EN OMMELANDS
t
Op Zaterdag 27" Mei 1905.
Herziening der Kiezerlijsten
1906— 1907
Godsdienstig en zedelijk
VAN ALLES WAT
Het officieel onderwijs
Niet vergeten
Vrank rijk
Nagedachtenis
ROND DE
WERELD
Holland
Wie'rijden bij on weder
Chinefsch
Onverdachte getuigenis
Duitschland
Te Luik
De archieven
TELEFOON 52
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschapthesen ofte posttegen 3 frank 's jaars
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
STAD YPER
Het Gollegie van Burgemeester en
Schepenen der stad Yper brengt ter
kennis van het publiek, «lat ingevolg
artikel 55 van het kieswetboek, er zsi
overgedaan werden, van 1steD Juli tof
gjsten Oogst aanstaande, tot de herzie
ning van de lijsten der burgers, di<
geroepen zijn om deel te nemen aan
de kiezing van de leden der Wetge
vende Kamers,van den Provincieraad
en van den gemeenteraad, van 1" Mei
19H6 tot 30" April 1907
Volgens ariikel 54 derzelfde wet,
wordt ieder burger uilgenoodigd,voor
den in Juli, itt bet Gemeente Secreta
riaat, de titels in te dienen van her»,
niet geschreven staande op de in voege
zijndelijsten.aanspraak mogen maken
op kiesrecht, alsook van hen die, op
deze lijsten gebracht zijnde met een
onvolledig getal stemmen, aanspraak
mogen maken op bijkomende sten -
men.
De burgers hebbeu er belang bh
deze aanbeveling na te komeu, ter»
einde, zooveel mogelijk, de bezwaren
te vermijden vóór het Gollegie en vóór
het hof van Beroep.
Yper, den 15 Mei 49o5
De Burgemeester en Schepenen
R. COLAERT.
De Sekretaris,
M. GORRISSEN.
ene nieuwe schoolwet
Oorlog
T NIEUWSBLAD VAN YPER
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk So, te Yper.
De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen't blad is 't
0,f.30 van 's Rechters wegen1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas, ,*e Bvussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place d& la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, v.m al die buiten Oost-
Westvlaandern wonen.
Een der voornaamste kenmerken van het
vlaamsche volk, was ten alle tijde zijne gods
dienstige en zijne zuivere zeden.
Van over eeuwen reeds werd er door de
overheid geijverd om de godsdienstigheid
onzer voorvaderen te bewaren en meteen
zijne echte vlaamsche zeden.
Alle pogingen aangewend om het vlaam
sche volk zijne liefde voor God en godsdienst
te ontnemen zijn mislukt, zoolang als de
zedelijkheid werd in eere gehouden.
Niet alleen bij de Vlamingen, maar ook bij
onze stamgenooten van Duitschen oorsprong,
evenals bij de bewoners van Zuid Afrika en
Noord-Nederland zijn verwijfde zeden als
eene ontaarding veracht en verafschuwd.
Cronje, de beroemde Zuid Afrikaansche
generaal, ondervraagd over den oorlog met
het overmachtige Engeland, gaf getuigenis
van den heldenmoed van zijn volk, vertelde
van de dapperheid van zijn mannen, maar
hetgeen in zijn verhaal meest trof, het was de
oprecht eenvoudige godsdienstigheid, bene
vens de aartsvaderlijke zeden van de Trans-
valers en Vrijstaters.
Dr Kuyper, de opperminister van Noord
Nederland, tracht door wijze wetten en
gepaste maatregelen de godsdienstigheid van
zijn volk te handhaven.
Keizer Wiilem, de machtige vorst der
Duitschers, laat geen enkele gelegenheid
voorbij gaan om zijn volk tot zedeiijkheid en
godsdienstigheid op te wekken en aan te
moedigen.
En waar haalden de Duitsche soldaten in
den oorlog van 1870 die geheime macht om
spijts alles te zegepralen over het fransche
volk? Bij eiken soldaat vond men, benevens
landkaarten van Vrankrijk,om goed den stand
te kennen van het land dat zij wilden bemees
teren, ook een gebedenboek, waar de krijgs
man kracht ensterkte putte om de wisselval
ligheden van den oorlog met onverschrokken
moed te verdragen.
In Duitschlandis de soldaat niet beschaamd
onder het geleide zijner oversten ter kerke te
gaan, en niet zelden gebeurt het dat men in
de misse officieren aan dén altaar ziet, die
heel stichtend en zedig de misse dienen,alzoo
aan hunne onderdanen hetvoorbeeld gevende
van ware godsdienstigheid.
Ook is in Duitschland, Holland en Zuid
Afrika de krijgsoverheid streng tegenover
dezen die door godslastering of onzedigen
klap de mindere mannen verergenis geven.
Hier in ons katholiek Vlaanderen, heeft de
vrijmetselarij den kop opgestoken, en wilt
door Godtergende vloeken en ontuchtige
liederen en gezegden trachten te verkrijgen
wat zij door hare geheime werking nooit
bekomen zou,namelijk de ontchristening van
ons vlaamsche volk.
Mannen zijn opgestaan, en het gevaar
inziende, hebben zij besloten manhaftig te
strijden tot behoud van onzen heiligen
godsdiensten onze onverbasterde zeden. Dal
is het werk van het Christen Vlaamsch
Verbond.
Reeds duizenden leden hebben den oproep
van denhoofdman,heeradvokaat Devisschere.
beantwoord en zich laten inschrijven als lid
van dat verbond, wiens doel en strekking
zondag avond zoo wel en zoo krachtdadig
werd uiteengezet door den welsprekenden
brugschen redenaar.
Dat verbond bedoelt vooral eenen dam op
te werpen tegen den stroom van goddeloos
heid en zedeloosheid, die ons voornamelijk
uit het Zuiden komt aangespoeld, door
vuile gazetten, kijzige boeken en printen, als
een andere vuile Spiere.langswaar de fransche
verrotting Belgie inkomt.
Daartoe strekken
i° Het bestrijden der goddelooze en zede
looze drukpers, hetgeen hier in Y'pei
bijzonderlijkeene noodzakelijkheid geworden
is.
20 Het verspreiden van deftige liederen.
3° Het bekampen van schandalige printen,
kaarten, enz.
40 Het wegnemen van vuile bladen,boeken,
prenten en schriften.
5° Zelf het voorbeeld geven om nooit geen
halve noch geheele vloeken uit te spreken
noch ontuchtige of zedelooze liederen ol
gesprekken te voeren ofte aanhooren, en dit
zooveel mogelijk bij onderhoopigen beletten.
6° Edele en heilzame Vaderlandsliefde
aanvuren en bij het volk de godsdienstige en
zedelijke gebruiken te helpen in stand houden
of weer in te brengen.
Eene afdeeling van dergelijke bond werd
zondag avond hier te Yper ingericht onder
het Eerevoorzittersehap van den Z. E. H.
kanunnik De Brouwer, pastor-deken van
St-Maartens en met de medewerking van de
heeren AntoyJulien, Baus Jules, Bouquei
Remi, Bouteca Kamiel, Delahaye Gustaaf.
Dehem Maurits,Desramault Gustaaf, Dumelie
Eugeen, Flamey Gustaaf, Gruwez Daniel,
Louwyck Achiel, Morlion Robert, Nolf Ka
miel, Notebaert Joseph, Seys Ernest, zoon
Vandenboogaerde Emiel,Vanderghote Henri
Werbrouck Gustaaf, en Callewaert B. en
Sobry H.,afgeveerdigden bij den provincialen
bond.
Wij juichen hertelijk de inrichting toe van
een dergelijk verbond en zijn overtuigd dat
zij, gelijk heer Advokaat Devisschere zoo
welsprekend zei, machtig zal bijdragen tot
den zedelijken vooruitgang en tot het in stand
houden van den godsdienst bij ons vlaamsche
volk.
C. RONJE
Dinsdag heeft de Tweede Kamer van dt
Staten Generaal (hetgeen overeenkomt mei
onze Kamer van volksvertegenwoordigers:
gestemd met 56 stemmen tegen 38.
Door die wet worden de vrije katholieke
en protestantsche scholen gelijkgesteld mes
deofficieele scholen. Aan de vrije gestichten
zal betaald worden voor lokalen en school-
oenoodigheden de vrije onderwijzers zullen
dezelfde jaarwedden en voordeden genieter
als de officieele meesters. Dit alles in even
redigheid van het getal leerlingen van elkt
school.
Is dit geeneschoone en geene rechtveerdige
wet Elk krijgt gelijk. Elk bekomt het zijne.
Wat zijn wij daar nog verre van in ons
katholiek België Inderdaad
i° In België krijgen de hoogescholen van
den Staat te Luik en te Gent, en zelfs di
vrije vrijmetselaars hoogeschool te Brusst i
millioenen hulpgeld van den Staat en de stao
Brussel. De katholieke hoogeschool vai
Leuven, die door meest leerlingen gevolgd
wordt, wier onderwijs beroemd is, krijg
geen centiem
2" De rijke liberalen zenden hunne Win
ders naar athénées en middelbare scholen,dit
stukken van menschen kosten, waarvoor dt
Staat millioenen uitgeeft. De katholiek»
collegiën, die het vertrouwen van de over
oote meerderheid der ouders genieten
ontvangen geen centhulpgeld noch van Staat
noch van gemeente.
3° Wat de lagere scholen aangaat, de vrijt
gestichten ontvangen een hulpgeld, dat verre
beneden de sommen staat, welke de officieel»,
scholen kosten.
Dus, in ons katholiek België zijn de katho
Heken nog verre achteruit gesteken, bij
hetgeen nu in Holland door de wet toegestaan
wordt. Ehwel.hetgsne bij ons gedaan wordt,
is, in de oogen vari de liberalen, nog te veel
De katholieke scholen zouden, volgens dit
vijanden der vrijheid, geen duit uit Staats- ot
gemeentekas mogen ontvangen; 'tzou al voor
de liberalen, en voor hen alleen moeten zijn!
In den vreemde, zelfs in proteslantscht
landen, kunnen wij menige lessen voor onzt
liberalen vinden.
Iragen bij de bruiloftfeesten van den kroon
prins.
Nog altijd geen betrouwbaar nieuws over
den oorlog, noch van te lande, noch van te
water.
Er werd gisteren gemeld dat er een zeeslag
zou geleverd zijn, waarin de Japoneezen
verslegen werden, maar dezen morgen wordi
het nieuws alreeds gelogenstraft. Zoo gaat
tiet gedurig met alle tijdingen die van het
oorlogsveld toekomen.
De twee Staatahoogscholen van Gent en
uik kosten 2,548,100 i'r., terwijl deze van
.euven, die ver verheven staat boven de
».wee officieele te zamen, geen centiem kosi
tan het laad.
Het middelbaar onderwijs kost 4,624,460f.
De onkosten van het lager onderwijs
beloopen 17,599,900 fr.
Dat is te zamen een schoon aantal mil
ioenen, die heel het land betaalt, ook de
katholieken die daarbij zeiven voor hunne
-cholen en het onderwijs hunner kinderen
zorgen.
Wij hebben destijds het overlijden gemeld
hier ter stede van den achtbaren Heer Louis
Roets, opziener van 't vrij onderwijs voor de
dekenijen Yper, Poperinghe en Meenen, en
voortijds onderwijzer te Beernem en te
Sweveghem.
Wij vernemen nu dat de talrijke onderwij
zers, oud leerlingen en vrienden van dien
verdienstvolle man, om zijne nagedachtenis
te bewaren en uit dank voor al het goede,dat
hij gedaan heeft in eene loopbaan van meer
dan vijftig jaren aan het volksonderwijs toe
gewijd, op zijn graf een gedenkstuk zullen
oprichten.
Een berek is reeds gevormd dat zich met
het inzamelen der inschrijvingen onledig
houdt, onder het Voorzitterschap van den E
H. Laga,Bestuurder van St Aloysiusgesticht
te Yper.
is het in Holland
Binnen eenige weken
algemeene kiezing.
In Holland is eene regeering aan 't hoofd,
die zich openlijk christelijk noemt. Zij be
staat uit protestanten en katholieken, die een
verbond sloten om de samenleving te verde
digen tegen het goddeloos liberalisme en het
revolutionnair socialisme, dat er een gevolg
van is. In Holland gelijk hier werd het
liberalisme al meer en meer vijandig aan den
godsdienst, gelijk denwelken, en naderde
steeds dichter bij het socialisme
Vandaar het verbond van alle geloovigen,
zonder onderscheid van geloof, om de grond
beginselen, die eigen zijn aan eene christene
samenleving, te verdedigen vandaar ook de
aansluiting van alle vredelievende cn voor
uitziende burgers bij de partij, die het socia
lisme bestrijdt en er geen gemeens wil mee
hebben. Zoo kwam de anti revolulionnaire
partiji) tot stand. Zoo wordt het Verbond
genoemd van de geloovige protestanten en
katholieken.
De nabijheid der kiezingen belet de Hol
landsche anti revolutionnairen niet zich met
de belangrijkste wetten bezig te houden
Het artikel 4 van het wetsontwerp, betrek
kelijk de scheiding van Kerk en Staat, ovei
eenige dagen door de fransche Kamei
gestemd, bepaalde dat het gebruik der Ker
kelijke goederen zou verleend worden aan dt
vereenigingen, die zullen gesticht worden om
de uitoefening van den eeredienst te verzeke
ren. De logebroeders en de socialisten waren
zeer misnoegd over die stemming, en zij
hebben pogingen aangewend om de Kamer
op die beslissing te doen weerkeeren.
Dinsdag moest het artikel 6 besproken
worden, en de uiterste linkerzij had daai
eene wijziging aan voorgesteld, die feitelijk
artikel 4 vernietigde, en den Staatsraad heer
en meester maakte over de kerkelijke
goederen. Verscheidene redenaars, onder
ander M. Rikot, hebben krachtdadig die
wijziging bestreden en het gevaar doen uit
schijnen, dat de stemming van dit voorstel
zou opleveren.
Groote toebereidselen worden gemaakt
voor de ontvangst van Koning Alfonse in
Vrankrijk.
Er zullen te Parijs te dier gelegenheid
prachtige feesten gegeven worden.
Maar de anarchisten maken ook toebereid
selen om hunnen haat tegen het Koninkdom
bot te vieren twee van hunne mannen die
bijzonder belast waren met den koning te
vermoorden binst dat hij te Parijs verbleef,
zijn aangehouden.
Koning zijn en is toch geen aangenaam
stieltje, want daar zijn er altijd op uit om u tc
vermoorden, niet omdat gij misdoet, maar
omdat socialisten, anarchisten en andere
deugnietisten vijand zijn van alle gezag en
voor leuze hebbennoch God, noch
meester
De liberale willen 't volk doen gelooven
lat ze nog leven ze beginnen nu hemel en
aarde te verroeren om met de aanstaande
kiezing de bovenhand te verkrijgen. Zondag
over 14 dagen was 't algemeene meeting in
het land. Natuurlijk hebben ze uitgevallen
op pastoors en nonnen, ministerie en katho-
ieke partij,en gouden bergen beloofd tegen
lat zij aan 't roer komen. Maar de Belgen
ïebben hun dwangbestuur van 1879 eu hun-
ue dwaze geldverkivistingen niet vergeten,
laarom hebben zij de liberalen met klank
afgestemd. Er zal nog veel water onder de
Drug loopen vooraleer de liberalen nog eens
aan het bestuur geraken.
Een geuzenblad schreef onlangs Indien
de liberalen in 1884 afgedankt werden in
België, 't was omdat het liberaal gouverne
ment, geld noodig hebbende om scholen te
bouwen, overgroote lasten gelegd had op
het volk.
En niet tegenstaande die nieuwe lasten
was er in 1*82 in de kas van 't land een
tekort van 15 millioen franks, in 1883 een
tekort van 18 millioen, in 1884 een tekort
van 16 millioenen, en dan was de maat vol
men zond ze naar de maan.
De katholieken integendeel hebben sedert
1884 de putten gevuld die tie liberalen
gegraven hadden en nooit hebben ze hunne
rekening met tekort moeten sluiteu. Sedert
1884 hebben zij een gezamentlijk overschot
-;ehad van 163 millioen franks.
Dat heet men besturen.
Bij de nadering van het seizoen wordt er
opmerkzaam gemaakt, dat er levensgevaar
aan verbonden is, wanneer men gedurende
het onweer op zijn rijwiel zit of er mee in de
hand loopt.
De schrijver dezer heeft het ze'.f onder
vonden, toen hij in den vorigen zomer met
zijnen vriend door een onweder werd ver
cast. Daarbij trokken de rijwielen, waarop
zij zateii.door hunne staaldeelen den b ik
sem aan, zoorlat zij van hunne rijwiele
reslingerd en uit hunne vingertoppen er
vuurvonken sloegen Zij waren toen ge
dwongen. hunne rijwielen in den steek te
laten en hun heil in eene gracht te zoeken.
Wij raden dus ieder aan, bij een naderend
onweer zijn rijwiel zoo spoedig mogelijk in
zekerheid te bregen.
naar 't zeggen van deze die hem vergezelden
op deze wandeling, werd hij warmer, herte
lijker toegejuicht dan het 't geval is geweest
te Luik.
Evenmin als de burgerij heeft de werken
de klas gehoorzaamd aan het ordewoord der
onthouding gegeven door de leiders der
Populaire
Men heeft zelfs een socialistisch schepene
met de andere gemeenteraadsleden zijne
hulde zien brengen aan den koning in het
paviljoen, opgericht door de stad Luik
Niets van dat alles is ontsnapt aan den
koning, die een zeer fijn waarnemer is en
die,hoewel niet dikwijls te Luik geweest
zijnde, niettemin uitstekend het terrein ken
de, op 't welk hij zich bevond.
En ten rechte op zeer gepaste wijze tevens
heeft de koning in zijne redevoering het
Luiksche volk geprezen en herinnerd welk
deel het genomen had in de stichting onzer
onafhankelijkheid en in de ontwikkelingen
van den voorspoed des lands.
Een Engelschman at te Hongkong bij een
Chinees en het smaakte hem nog al wel.
Maar toen er vieesch werd opgediend, herin
nerde hij zich gehoord te hebben, dat de
Jhineezen katten eten.
Hij zou het vragen maar hij verstond
geen Chineesch en de Chinees geen En-
elsch. Daarom wees de Engelschman op
den schotel en vroeg miau, miau De
Chinees schudde het hoofd en antwoordde
wau wau 1 (het blaffen van een hond).
Het is klaarblijkend, schrijft de socialis
tische senateur Picard, dat België thans een
tijtperk beleeft van buitengewonen voor
spoed in al de vakken der nationale
bedrijvigheid, in de kunsten, in de weten
schappen. In de nijverheid zien wij de
uitwerksels eener waarlijk merkweerdige en
heropbeurende inwendige kracht.
En dan durven liberalen en socialistische
bladen vertellen dat het katholiek bestuur
het land naar den ondergang leidtCitoyen
Picard heeft zich echter verklapt.
De Duitsche keizerin is bijna verongelukt
te Wiesbaden. Zij begaf zich naar de kamers
van den keizer, de handen vol papieren,
welke zij aan haren gemaal wilde toonen,
toen zij, den to.p afdalend, op haar kleed
trapte en viel. Er was toen niemand in de
nabijheid. Eerstop haar hulpgeroep kwam
men toegeloopen. Zij had eene wonde aan
den slaap bekomen eene ader was doorge
sneden en had eene uitwendige en inwendige
bloedstorting veroorzaakt, die gansch het
gelaat heeft doen blauw worden. De wonde
werd onmiddelijk toegenaaid zij levert geen
het minste gevaar op.
De keizer, die zich naar Elser.bgch moest
begeven, heeft verklaard dat hij zijne*-gemalin
niet wil verlaten en haar zelf naarl\Berlijn
zal terug leiden. Men denkt dat de keizerin
De koning is van zijn bezoek te Luik
teruggekeerd, vermoeid maar opgetogen.
Vermoeid door zoolang recht te staan,
nagenoeg zes uren zonder ophouden, voor
eerst om al de hooggeplaatste personen te
ontvangen, zoo vreemden als Belgen, die
hem werden voorgesteld, daarna om de
verschillende afdeeliugen der tentoonstel
ling te doorloopeu.
Hij heeft dat alles zeer kranig volbracht,
zich bij zijne wandeliugen steunende op een
stok en noch inspanning noch vermoeinis
toonend indien hij soms bleef staan was
het, om met meer aandacht een tentoon
gesteld voorwerp nader te bezichtigen en
niet om wat rust te nemen.
Enkel in den trein, die hem naar Brussel
terugbracht, kon hij wat rust nemen en
nog heelt hij het vertrek een uur doen vei
tragen.
ik zegde dat hij opgetogen is teruggekeerd
Wat zijn archieven
Zijn het waarlijk, zooals men het wel eens
hoorde zeggen, hoopenoude papieren zonder
het minste nut
En de archivarissen Zouden zij wezenlijk
niets anders te doen hebben dan te beletten
dat het vocht, het vuur, de ratten en de
muizen deze oude papieren, die tot niets
dienen en niemand belang inboezemen,
verdelgen
Helaasmaar al te waar is het dat,ondanks
den vooruitgang van het onderwijs, deze
valsche opvatting aangaande de archieven
en de archivarissen nog bij het grootste deel
onzer landgenoten verspreid is en dat men
n den vreemde, in dit opzicht, niet beter
bedee'd is. Deze bladzijden hebben voor
doel dit langdurig misverstand bij het groot
publiek te doen ophouden.
De archieven zijn de rechtstitels van den
Staat, van de provinciën, van de gemeenten
en van de particulieren. Er bestaan dus
staats-, provincie-, gemeente- en particuliere
archieven.
Natuurlijk zijn de samenstelling en het
belang van al deze archieven niet dezelfde.
Maar alle hebben een zeker getal gemeen
zame uitwendige en inwendige kenteekens,
welke wij hier willen doen uitschijnen om
de archieven uitwat beter te doen kennen.
Zooals men weet, zijn de meeste oude
bescheiden op perkament geschreven. Naar
mate men het huidig tijdperk nadert, neemt
het papier de plaats van het perkament in en
wordt heden bijna uitsluitend gebruikt.
Perkamenten en papieren nemen den
vorm van registers of afzonderlijke stukken
aan. Deze laatste, naarmate zij van meer of
min belang zijn, worden van afzonderlijke
omhulsels voorzien en in kartonnen doozen
geplaatst of wel met andere stukken in
portefolio's of paketten vereenigd. Al deze
registers, kartonnen doozen, portefolio's en
paketten worden, gelijk de boeken eener
bibliotheek, op schabben geplaatst en vor
men eigenlijk een archiefdepot.
Voorzorgen worden genomen tegen brand
gevaar, vocht en knaagdieren, zoowel in de
keus der meubels van het depot, als in het
gebruik der bouwmaterialen.
Rechtveerdigt het belang der archieven
deze voorzorgen
Ja, want kwamen zij te verdwijnen, zoo
zouden niet alleen de belangen van den
Staat maar ook die der bijzonderen gevaar
loopen.
Het is bijna overbodig te zeggen dat,sedert
de archieven bestaan, zij eene kostbare bron
zijn voor de geleerden welke de geschiedenis
nog een verband op het gelaat zal moj'1^ **^daar wa8 ook wel reden toe want nooit. Jvan een land, van eene gemeente, van eenè
