O
EN OMMELANDS
Of
Zaterdag 5n Oogst 1905.
5 centime!! 'i blad.
40ste jaar. Talmerk 2066
C:
Juicht, Yper, juicht
TUINDAG 1905
STADSNIEUWS
O. L. Vr. Onbevlekt
Gemeenteraad
De Koning te Brugge
Prijsdeeling
Huwelijk
Te Yper
ROND DE WERELD
Engeland
Oorlog
Vrankrjik
isi%
mmm
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap wezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars.
Echt en recht, 'fc oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God. getrouwe ik wezen zal
t
Zaterdag 5 Oogst
Zondag 6 Oogst
Maandag 7 Oogst
Dinsdag 8 Oogst
Woensdag 9 Oogst
Donderdag 10 Oogst
Zondag 13 Oogst
Dinsdag 15 Oogst
De Koning; te Brugge
Do toestand tusschen Engeland en
Duitsehlaad is tamelijk gespannen, en
lal om eene reden in den schijn zeer
envüttdig.
Engeland heeft besloten een deel
ij nor vlote te zenden natr de Bal-
ische zee om in verschdlige havens
11 bezoek af le leggen, alzoo gelijk
iet Duitsch oorlogschip naar Ant
werpen gekomen is.
Dat nieuws heeft de Duilschers in
te neuze gekitteld en sommige bla-
lea hebben voorgesteld de vlotste
aten komen maar niet meer te laten
wcderkceren. Ondertnsschen zonden
ie fransche, spaansche en italiaansche
•'loten met de duitsche samenspannen
u al te gare de engelsche aanvallen
en 't ware gedaan met de engelsche
overmacht op zee!...
Gelukkig de zaken staan nog zoo
erg niet en Willem zal de engelsche
oorlogschepen heel vriendelijk ont
halen in de Duitsche havens, mcar
tnderlusschen rond zien wat er hem
te doen staat.
De gezanten zijn te New-York aan
gekomen en zullen dezer dagen verga
deren om te hooren als er middel is
van overeenkomst. De groote bladen
schrijven dat er op geen wapenstil
stand noch vrede te peizen is, maar...
we zullen't best zien bij eenige dagen.
De groote zake ter bespreking bij
onze zuiderburen is de krak van de
suiker.
Een spekuleerder, M. Jules Jaluzot
v? n de Printemps te Parijs heeft 15 of
16 millioen verloren op de suiker en
tengevolge daarvan zijn er verschei
dene huizen die hunne
hebben moeten staken.
betalingen
VAN Y
't Nieuwsblad van Yper verschijnt's Vrijdags, en's Zaterdags na w
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgeniand. iP
Het Mad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt S§|
op voorhand betaald.
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Xs £6, te Yper. gü
De bekendmakingen kosMn 0,fr.l5 de reke binnen't d i, ihlads
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas. 'e Brussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place dg la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaandern wonen.
Tuindaglied.
Juicht, Yper juicht, en viert den blijden dag,
Waarop des vijands vaan moest wijken voor uw vlag;
Juicht, Yper, Yper, juicht, en viert met dankbaar hert
Al wat u door de macht der Maagd bekomen werd
Hair rieptgij te uwer hulp 't lag rondom al in puin,
Doch gij, ge werdt verlost door onze Vrouw van Thuyn 1
Waakt, Yper, waakt daar rijst de vijand weer,
En komt met wild geweld uw vrome volk te keer
Niet om uw Halle en muur in puin en gruis te slaan
Uw zeden, uw geloof, dat randt uw vijand aan
Wacharrcm 1 Yperling, steekt op uw krijgsbazuin
En nog komt tc uwer hulp de Lieve Vrouw van Thuyn
Blijft, Yper, blijft getrouw aan God en Kerk
Blijft christen in uw woord, blijft christen in uw werk
Blijft vlaamsch van hert en ziel, dat waarborgt uw geloof 1
En of bet rondom u in gruis en puinen stoof,
Gij, Yper, gij blijft staan, gebouwd als op arduin,
Geschut, gesterkt, bewaard door onze Vrouw van Thuyn
Fr. Hendrikong. Carm.
De Gemeenteraad,
Bepaalt als volgt het programma van
het Gemeentefeest van 1905.
Ten 6 ure 's avonds, zal de beiaard
de opening van het Gemeentefeest aan
kondigen.
Ten 8 1/2 ure, CONCERT, Groote
Markt, door de Stadsharmonie.
Ten 7 ure 's morgens, Esplanade,
Prijskamp in Vinkengezang.
Ten 9 ure, uitgang van de Processie van
0. L. V. van Tuine.
's Middags, Groote Markt, Duivenlossing.
Onmiddellijk nadien, CONCERT, door
de Koninklijke Fanfare.
Kruisboogschieting in den Doel, ingericht
door de Koninklijke maatschappij Les
Francs Arbale'triers
Prijskamp in het Gaaibollen, ingericht door
de maatschappij gevestigd v Aux Trois
Fleurs de Lys Boterstraat.
Ten 3 ure, Bloemenstoet voor Rijwielen.
Ten 8 ure 's avonds, CONCERT,
Groote Markt.
's Middags, CONCERT, Groote Markt.
Ten 2 ure, Boomgaardstraat, Hondenloop.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Ten io ure, in de Halle, Prijsdeeling, aan
de leerlingen der Staatsmiddelbareschool.
's Middags, CONCERT, Groote Markt.
Ten 3 ure, Vandenpeereboomplaats,
Wielrijdersfeest Ringsteking, (ingespannen).
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Ten 4 ure, op 't Zaalhof, Volksspelen.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Prijskamp voor Reisduiven, ingericht door
Duivenliefhebbersbond.
Schieting met den Handboog, ingericht door
Koninklijke maatschappij van Sint-
Sebastiaan.
Prijskamp in het Lijnvisschen, ingericht
door de maatschappij Les Pêcheurs in-
dépendants.
Ten 6 ure, Vandenpeereboomplaats,
Opstijging van eenen Luchtbal, door den lucht
vaarder J. Dumortier, van Brussel.
Ten 9 ure, Minneplein, Vuurwerk.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt
ALGEMEENE SCHIKKINGEN
Gedurende de Kermis zal het publiek
vrijen toegang hebben tot het Muzeum en
de Halle (Nieuwwerk).
De Zwemkom zal open zijn van Zondag
6 tot Dinsdag i5 Oogst medebegrepen.
Gedaan in zitting te Yper, den i Juli igo5.
De Burgemeester-Voorzitter,
R COLAERT
De dd. Secretaris,
N. BOU DRY
den
de
ONDERSCHEIDENE FEESTEN
Prijskampen in biljardspel, bolspel, kaart
spel, enz., ingericht door de verbondene
maatschappijen, zullen plaats hebben op
Tuindag en de volgende Zondagen.
Onderscheidene feesten zullen insgelijks
des Zondags plaats hebben in de buiten
wijken.
Bijzondere omzend- en plakbrieven zullen
de omstandigheden der verschillige prijs
kampen en feesten opgeven.
Maandag 7 oogst, plechtige inhulding
van het gedenkteeken.
Ten 9 en half, misse.
Ten 10 en half, stoet onder het zingen
van den Magnificat.
Gezang door de meisjes.
Gezang door de jongens.
Aanspraak van E. H. Bruloot.
Inhulding en wijding vanhetgedenkteeken
Mariascantate.
Te Deum, gezongen door het volk.
's Avonds, algemeene verlichting van den
Leet.
Ten 8 1/2 u. Concert, door de Koninklijke
Fanfare.
Heden Zaterdag namiddag, om 5 ure,
vergadert de Ypersche Gemeenteraad om de
volgende punten te bespreken
1. Burgerlijke Godshuizen: grondverkoop te
St-Jan.
2 Burgerlijke Godshuizen: grondverkoop te
Yper.
3. Kerkfabriek St-Jacobs begrooting 1906
4. Kerkfabriek St-Niklaais verpachting van
goederen.
5. Staatsmiddelbareschool: begrooting 1906.
6. Stadsgelden rekening der stad voor
1904.
7. Slachthuis vergrooting van het woonhuis
van den Bestuurder vraag om krediet.
Wij geven onder 't stadsnieuws het ver
slag der Brugsche feesten, omdat het onder
vele opzichten zoowel onze stad als Brugge
aanbelangt.
o O o
Van on\en Briefwisselaar
Wij 'n hebben nog nooit eene vaderland-
sche betooging bijgewoond als deze Zondag
laatst te Brugge ter eere van onzen welbe
minden Koning Leopold II.
Van 's nuchtens vroeg kwamen van ten
allen kante de vreemdelingen toe, uit alle
hoeken van West-Vlaanderen. Ieder gemeen
te was vertegenwoordigd door Burgemeester
en Schepenen en 't was waarlijk de moeite
weerd om rond den noene iedereen te zien
optrekken naar de groote Hallezaal, waar de
Provincieraad de gemeentehoofden op eene
lekkere maaltijd onthaalde.
van den Heuvel en vander Bruggen,benevens
Graaf d'Oultremont, groot Maarschalk van
't Hof en andere hoogweerdigheidbekleeders.
Van de statie tot aan de Markt weerklinkt
onophoudelijk 't geroep Leve de Koning
en dan nog meest in 't vlaamsch, hetgeen
zekere man uitnemende aardig vond, tot
preuve zijn zeggen On dirait quöl y a des
gens qui ne savent pas crierVive le Roi
DE GROOTE MARKT
was prachtig met haren reusachtigen Halle
toren, waartegen het verhoog was opgericht,
'aar rechtover de beelden onzer helden van
3o2 en volk, bij duizenden en duizenden
en duizenden.
Als Z. M. plaats genomen had onder
Baldakijn bij het gouvernement, waar
Sire eerst en vooral Zijne Hoogweerdigheid
Mgr. Waffelaert ging groeten en gulhertig
de handen drukte als nen ouden vriend, nam
Baron de Bethune eerst het woörd om Z. M.
te verwelkomen en de wenschen der bevol
king te doen kennen.
Met genoegen hebben wij bestatigd dat in
die aanspraak de voltooiing der vaart van
Comen werd gevraagd.
Vervolgens sprak de heer Burgemeester
van Brugge in 't Vlaamsch.
Z. M. in zijn antwoorde op beide aanspra
ken, gaf onder andere nuttige wenken aan
den Brugschen Gemeenteraad, wenken die
hier te Yper evenwel zouden gepast zijn.
Wij 'n willen niet nalaten ze hier aan te
halen Brugge heeft gelijk \ijne Praal-
gebouwen te herstellenzorgvuldiglijk zijn
eigen aard te behouden, de stadsgrachten
niet te vullendie het omzoomen, zijne oude
poorten te bewaren en zijne eigenaardige
woonsten niet te laten afbreken. Ik ben blijde
te zien dat men nu daarover algemeen eens
schijnt te zijn, wat vroeger niet bestond
(De vroegere gemeenteraad van Yper die
aan de statie onze schoons vestingen deed
afbreken, hadde zeker aardig staan kijken bij
zulke lesse
DE WERELD IN
De heerlijke kinderkantate van den onster-
felijken Peter Benoit werd vervolgens gezon
gen door 1 5oo kinders onder t beleid van
meester Karei Mestdagh, die daarover door
Z. M. 'nertelijk werd geluk gewenscht.
Tot slot werd nog een stroofje gezongen
van Wijd en Zijd Gevaert's nieuw liedje,
en vervolgens werd de stoet hervormd en
geleid naar het stadhuis, waar de prachtig
herstelde Schepenzaal werd ingehuldigd.
Leopold II had een vriendelijk woord ten
beste voor de befaamde kunstenaars, bouw
meester De la Censerie, schilder Juliaan De
Vriendten beeldhouwer Anthone, die hun
talent hebben bewezen in het herstellen dezer
heerlijke zaal.
Onder de aanwezigen heeft Z. M. onzen
achtbaren heer Senator Baron de Vinck be
merkt en M. Van Merris, onzen Volksverte
genwoordiger. Seffens doet hij teeken dat hij
hun geerne spreken zou, en binst eenige mi
nuten is hij met hen in drukke onderhande
ling geweest, wie weet, misschien over de
vaart van Comen 1..
Na een kort bezoek aan Gruutbuuse, gaat
de stoet naardehofbouwtentoonstelling, waar
onze stadsgenoot M. Van Winsen bewijzen
heeft gegeven van zijn talent.
Z. M. wordt ontvangen in het prachtig
bloemen- en plantenpaleis. Binst een uur en
half doorwandelt koning Leopold die kun
stig aangelegde parken, bewondert de rijke
verzamelingen en geeft lof aan wie lof toekomt.
Onder de aanwezigen bemerkt men vooral
eenen schepene van eene kleine gemeente uit
het noorden, die met zijn klakke en zijn pijpe
in zijne hand Z. M. gaat aanspreken «Ah
Mijnheer de Koning, zegt hij, 'k ben con
tent van u weer te zien k Heb u gekend bij
het leger in 't jaar [857 en 'k en had u sedert
niet meer gezien Z. M. lachte dat hij
schokte en drukte zijnen «schepene» vriende
lijk de hand. De schepene was fier gelijk een
pauw, dat hij «Mijnheer de koning» had
durven aanspreken, en hij is overtuigd, dat
hij, dank aan den invloed en de voorsprake
van een Y'perschen heer uit 's konings gevolg
algauw zal gedecoreerd zijn.
Rond 5 1/2 ure verlaat de koning de ten
toonstelling en stapt in den trein te Brugge
Noord, terwijl hij de aanwezige overheden
bedankt voor het prachtig onthaal en dat
nogmaals uit aller borsten de kreet weer
klinkt
LEVE DE KONING 1
Binst de misse werden door M. Van Egroo
en M. Wenes verscheidene schoone stukken
gespeeld, 's Avonds ten 6 ure is de harmonie
een serenade gaan geven in den hof van M.
Colaert.
Onze beste ge ukwenschen aan de jonge
echtelingen en aan hunne familie.
Gisteren Donderdag, had in de ruime
feestzaal van Sint Vincents College de prijs
deeling plaats aan de talrijke leerlingen van
dit bloeiend gesticht. De plechtigheid werd
voorgezeten door den zeer eerw. heer Kanu-
nik De Jaegher, afgeveerdigde van Z. H.
Mgr. Waffelaert.
Onder de talrijke aanwezigen bemerken
wij nog, zeer eerw. heer Kanunik De Brou
wer,pastor deken van Sint Maartens,Senator
Baron de Vinck, burgemeester M. Colaert,
M. de schepen Struye, de heer Voorzitter
Biebuyck, provincie- en gemeenteraadshee-
ten en talrijke geestelijken.
Na prachtige zang- en muziekstukken en
een heerlijk tooneelspel «Le gondolier de la
mort» gaf zeer eerw. heer Kanunik De
Jaegher lezing van den uitslag van den
wedstrijd, die eens te meer de deugdelijkheid
van Sint Vincents College bewijst.
Op 109 mededingers bekomt Yper in
Rhetorika een prijs in Latijnsche redevoe
ring, M. Ach. Vanhoecke en in Vlaamsche
redevoering een ie acc. M. Vanhoecke en een
3e acc. M. Gust. Colpaert.
In't vierde Latijn behaalde Yper
leerlingen, in Latijnsch thema.
MM. Jan Morel
Maurice De Jaegere
Wilfrid Van Eecke
Paul Valckenaere
Louis Déroulez
Georges Cuvelie
In Latijnsche overzetting.
MM. Georges Cuvelie
Wilfrid Van Eecke
Maur. Cocle
Maur. De Jaegere
A. Vander Meersch
De feeste eindigde met de uitreiking dei-
prijzen aan de verschillige klassen.
Wij bieden onze hertelijkste gelukwen-
schen aan de leerlingen en lof en hulde aan
de heeren Principaal en leeraars, die dank
aan hunne onverpoosde werkzaamheid,
zoowel den naam en de faam van het College
in eere houden.
op
16 5
3e acc.
5e i)
ioe
I2e
i3e
i5«
DE STOET
die na den middag statiewaarts trok al de
prachtig versierde markt en straten, bestond
voornamelijk uit soldaten van 't peerdevolk
't voetvolk en Burgerwachten.
Ten een en half stoomt de nieuwe Konink
lijke Prachttrein de statie binnen, terwijl eer.
zegekreet Leve de Koning 1 de lucht weer
galmen doet en dat het militaire muziek
onder't geleide van M. Muyldermans eene
klinkende Brabanconne speelt,
j Z. M. is vergezeld van Minister-Voorzitter
i Graat de Smet de Naeyer,Ministers de Trooz,
Dinsdag werd in Sint Jacobskerke hier ter
stede het huwelijk ingezegend van Jonkvrouw
Colaert met M. Leleux van Robaais.
De getuigen der bruid waren M. De
Neckere, Vrederechter te Dikseftrtde cn V
Colaert, haar broeder. Voor M. Leleux, 2>
schoonvader M. Delmasure, en zijn broede"
Het huwelijk werd ingezegend door kanu
nik Duclos.
ie acc.
ie
4e
7e
1 ie
De stad bewaart een groot gedeelte van
hareoude vestingen. Het zijn prachtige wan
delplaatsen geworden met boomen en strui
ken, water en kronkelende paden, rustban
ken en looverhuisjes. Hier en daar heeft men
een prachtig vergezicht op de schilderachti
ge omgeving.
m
Na den veldslag van West-Rosebeke, in
382, lieten de Franschen een groot deel
van hun leger in Vlaanderen, waar men nog
vele maanden aanhoudend vocht. Zelfs kwa
men de Engelschen er nog bij, die de Gente
naars ondersteunden.
Yper hield het met den graaf, en werd ge
durende negen weken belegerd. De ingeze
tenen legden de voorgeborchten asch om in
den vijand tegen te houden.
Op den 8 Augustus 1383 trokken de bele
geraars terug, dank aan de tusschenkomst
van O-L-Vrouw.
Men zegt, dat zij alleen de kruin der stad
bemerkten, besloten in eene sterke omhei
ning, in eenen tuin.
Om dit ontzet te vereeuwigen, stelde men
eenen ommegang in, vallende op den eersten
Zondag van oogst.
Het beeld van O-L. Vrouw van Tuin,
dat nu in de hoofdkerk is, bestond in 1383
nog niet. Het werd trouwens gesneden, in
gedenkenisse ende decoratie van de proces
sie.
Maria heeft haar kindje op den rechter
arm in de linkerhand houdt tij een tuiltje
bloemen.
Voor de Fransche omwenteling was het
beeld in de kerk der Minderbroeders.
Het was Bon Jan Bethune d'Ydewalle, die
in 1857 de kapel van O.-L.-Vrouwversierde.
Kosteloos schonk de kunstenaar de plan
nen en teekeningen van het altaar, van de
muur- en brandschilderingen.
Er bestaat een Tuindagliedje, gedicht in
683 ter gelegenheid van den jubeley van
drij honderd jaer,
De melodie van dit liedje is lief. F. van
Duyse heeft er eene passende klavierbelei-
ding bijgevoegd.
Aan 't hoofd van ons blad staat een nieuw
lief gedicht, passende op den zang van 't
Tuindagliedje, en dat wij te danken hebben
aan eerw. Pater Hendrik der Ong. Carme-
lieten.
Wie de geschiedenis van Yper niet kent,
en deze stad voor den eersten keer bezoekt,
zal wel mompelen Eiene kleine statie
Eenzame straten
Maar op de Markt komende, zal hij blij
ven staan, en verbaasd, neen verstomd op
kijken..
Eene oorkonde uit het midden der Xe
eeuw noemt Yper. Spoedig klom de gemeen
te in belang en in aanzien. Reeds in de XII Ic
eeuw bloeide er de lakenweverij. Tijdens de
gemeentemacht was Yper het derde lid van
Vlaanderen.
De stad bezit heerlijke gedenkstukken van
haren verdwenen luister. De halle de
vroegere tempel van den vrede en den han
del verrijst majestisch op de Markt. Zij is.
heeft men gezegd, het volmaaktste en edelste
voorbeeld van den eersten Gothischen stijl,
op burgerlijke gebouwen toegepast. Haar
voorgevel heeft eene lengte van ruim 125
meters.
Het westelijk gedeelte was in i23o vol
tooid de andere deelen dagteekenen van
1285-i3o2.
Binnen moet de reiziger de muurschilde
ringen van Pauwels, Guffens, Swerts, en
Delbeke bewonderen. Hoe jammer, dat men
de noodige herstellingen op de lange baan
schijnt te schuiven
Een even luisterrlijk gebouw is de St
Martenskerk. Het koor is gesticht in 1221
de voor-en kruisbeuken werden er in 1254
bijgebouwd.
Als verdienstelijke bijvoegingen noemen
wij het zuidelijk zijportaal, uit de XVIe eeuw
de ruime H.-Sacramentskapel, nog in 1623
in Gothischen stijl gebouwd. Maar... her
stellingen zijn broodnoodig. Het regenwa
ter zijpelt door de gewelven...
Kent gij de oude vleeschhalle, op de Neer
markt? Zij behoort deels tot de XIIIe, deels
tot de XIVe eeuw.
Daar is het stedelijk museüm van oudhe
den met Galio-Romeinsche voorwerpen
met wapens en straltuigen uit de middeleeu
wen met voorwerpen, opgedolven te West
Rosebeke met vele beeldhouwwerken en
schilderijen.
Y'per bezit nog andere merkweerdigheden
het museüm-Merghelynck, op de Oude
Kleermarkt kunstwerken in de kerken
en gasthuizen sierlijke woonhuizen in de
Vd«raat, de Rijselstraat, de Hondstraat
