EN OMMELANDS
I
m
H
8
Op Zaterdag 19n Oogst 1905.
5 centimen blad.
40ste jaar. Talmerk 2068
ROND DE WERELD
Holland
Beieren
Vrede
STADSNIEUWS
Luchtbal en vuurwerk
Visschers
Ongeluk
De Wereldtentoonstelling
van Luik
VAN ALLES WAT
Genootschap van
St-Vicentius a Paulo in
België
Barbaren
Bravo!
De toestand in Belgie
ill I
i
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, Th 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we zen ofte post, tegen 3 frank 's jaar».
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na w
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon huiten Belgenland. w
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald. j||
/.lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Is £6, te Yper. Mi
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De gematigde liberalen van Holland
zijn er in gelukt een ministerie samen
te stellen. Doch, hoe lang zal het in
stand blijven, dat is eene andere
vraag.
Het is samengesteld als volgt
Minister van binnenlandsche zaken,
M. Demares Van Swiuderen, gezant te
Washington eerste minister en
justicie, professor van Hamel, der
Hoogeschool van Amsterdam; binnen
landsche zaken, M. Rink, lid der
Tweede Kamer marine kapileiD
Cohen-Sluartgeldwezen, M. De
Meester,onder-voorzilter van den raad
voor Iudië oorlog, geueral Siraal
openbare werken, handel en nijver
heid, M. Krans, bestuurder der
technische Landbouwuniversiteit
arbeid, M. Voegens, gewezen lid der
Tweede Kamer; koloniën, M. Fock,
lid der Tweede Kamer.
Dat ministerie 'n heeft in de Kamer
geerie meerderheid en in den Senuai
is het zelfs maar eene geringe minder
heid 't zal dus moeten steunen at den
renen kant op de socialisten, en al den
anderen kant op de katholieken
't geen moeilijk zal gepaard gaan.
Dat is groot rijk uit Dnitschland,
dat wat met het duitsche rijk verbon
den is maar op zijn eigen Kamer,
Ministerie en Koning heeft.
Daar is er nu kiezing geweest eD
de liberalen hebben er eene schrome
lijke klopping gekregen.
Er zijn daar 159 volksvertegen
woordigers. De nieuwe Kamer, die
komt gekozen te worden, zal bevat
ten 103 katholieken tegen 23 libera
len Daarenboven zetelen er in de
kamer: 14 socialisten, 16 behouds-
gezindeu, 3 boeren, 2 democraten en
1 lid van de Burgers vereeniging. In
éénen trek hebben de liberalen 31
zetels verloren 1!
Daarvan zwijgen onze liberale
gazetten. Ma«r de liberale bladen van
Duitschland spreken. Uit deze ver
pletterende nederlaag trekken zij het
volgende besluit meer dan vroeger
moet het duitsch liberalisme de gods
dienstige overtuiging der katholie
ken eerbiedigen. Zoo schrijft de Allge
meine Norddeutsche Zeitung, het
grootste liberaal blad van Dnitschland.
Hei katholiek Belgeuland zal ook
alzoo spreken en handelen. Het zal
liever het voorbeeld volgen van het
machtige Duitschland dan Frankrijk
na te volgen. Frankrijk weieens
zoo machtig en dat nu zoo klein is
tegenover den Duitscher.
De gezanten van Rusland en Japo-
nië zijn nog alsaan bezig met over de
voorwaarden van den Vrede te
onderhandelen, 't Schijnt dat er nog
al kanse bestiat van overeen te
komen.
Reeds zijn vier artikels van het
verdrag gestemd, 't Ware te wen-
schen dat er aan de onmenschelijke
moorderij in het verre Oosten een
einde werd gesteld.
Ziehier de reeds aanveerde voor
waarden.
1. Herkenning door Rusland van
den overwegenden invloed van Japo
nic over Corea.
2. Alle twee de volkeren moeten
Mandchoerye ontruimen en aan China
weder overlaten.
3. Japonic zal het meesterschap van
China in Mandchoerye weder inrich
ten.
4. Rusland en Japonië zullen alle
twee de chineesche overheid eerbiedi
gen en vrijen handel laten drijven in
Mandchoerye.
Er was vele volk in stad Zondag laatst voor
den luchtbal te zien opgaan. Dat is een
nummer van een feeste die altijd veel volk
aantrekt.
Dat, zoowel als een vuurwerk, valt altijd
in de goeste van 't volk en iedereen, als 't
reeds gedaan is, verlangt om nog en zou
willen, dat't nog lange duurt.
347 visschers namen deel aan den prijs
kamp in het lijnvisschen. Waarom de stoet
afgeschaft? Dat was nog al 't zien weerd zulk
een groep en 't gaf leven en beweging in
stad.
De prijs voor 't grootste getal vreemdelin
gen werd behaald door de Poisson dor
van Roubaais, en van verstkomende, door
eene maatschappij van Rijsel.
De heer Joseph Maurau behaalde den
prijs van den zwaarsten visch en voor 't
grootste getal visschen werd de prijs behaald
met 14 visschen op een half uurtje tijds.
Waarlijk visschen meet een goed stieletje
zijn als men er 14 per halve ure vangt.
Zondag avond was er vele volk in de statie
te Yper Vooreerst voor den trein naar
Poperinghe Hazebrouck, die wat verachterd
was en maar rond ten acht en half hier toe
kwam. Dan voorden trein voor Komen, die
ook rond 8 en half vertrekt.
In de haaste om op den trein te geraken
werd eene vrouw uit Vlamertinghe omge
worpen en de vingers van hare eene hand
afgereden.
Men moet toch zoo voorzichtig zijn in de
Statiën
Hoe gedaan om in éénen dag de tentoon
stelling te bezoeken
't Algemeen Belang doet dat zoo schoon
uiteen, dat wij bijna letterlijk zijnen gids
zullen volgen.
De meeste onzer lezers nemen den trein
tot Luik Paleis, zij kunnen dan toch in
dien zij het goed vinden, een kaartje heen
en weer nemen tot Luik-Guiliemins, om daar
zoo zij 't verkiezen, in het wederkeeren op
te stappen.
Wanneer zij in het paleis zijn afgestapt,
dan gaan zij eenige meters verder, naar de
Paleisplaats, links, waar gedurig trams ge
reed staan, die hen voor 10 centiemen bren
gen tot aan de Handelsbrug, bij den ingang
dor tentoonstelling, in den Acclimatatie-tuin.
De ingang is heel lief, ofschoon heel een
voudig, daar kunnen zij, indien het bun
lust, voor 5 centen plaats nemen in een
automobiel op riggels, die hen langs den
tuin en de verschillige inrichtingen op, tot in
't midden der expositie brengen zalmaar
alzoo rijdende, ziet men niet veel.
Zij zullen liever met ons te voet wandelen,
om, wel te verstaan, bij tijds in de groote
hallen aan te komen, die om 5 ure gesloten
worden.
Eens den hof binnen, nemen zij, voor ben
uit den weg links, en komen seffens aan het
Syndikaatder Ambachten, een mooi gebouw
dat zij bezoeken moeten, daar vinden zij
eenige gemeubelde kamers, die waarlijk de
moeite weerd zijn om te bekijken, evenals
de heele inrichting.
Van al de kleine paviljoens, cafés, restau
rants en aantrekkelijkheden, die er overal
tusschen t groen komen uitpiepen, gewagen
wij natuurlijk niet, alleen van de voornaam
ste zaken, die zij op hunne baan ontmoeten.
Verder links ligt het gebouw voor Gereed
schappen voor Burgerambachten, waar heel
leerrijke dingen zijn,die misschien meer dan
iemand in zijne betrekking kunnen nuttig
zijn.
Een beetje verder ligt een lieve Japa-
neesche hof, en dan links een Chineesch
dorp, waar een aantal modellen van Chi-
neeschen bouwtrant, en hoog op, in een
allerliefst vlakje, vanwaar men schoone
kijkjes heeft, een bont gekleurde, en scherp
geteekeude Chineesche toren, te bezichtigen
zijn.
Van daar gaat men naar het paleis van
Afrika, Fransche sectie, Fr ankrijks colo
nies, en wat hooger links, het paviljoen van
Algerië, dat de moeite weerd is om te
bezien links van het gebouw kan men zelfs
een glas algierschen wijn nemen aan 5
centen, als men er lust toe heeft.
Men geraakt verder, links nog, aan het
paleis van schoone kunsten, en eerst in een
nevengebouw daar aan vast, aan de parti
culiere expositie van den beeldhouwer
Léon Mignon, die voor 10 centiemen aan
iedereen open is.
De inkom van het Paleis der schoone
kunsten kost 50 centiemen, maar wij raden
de bezichtiging er niet van aan aan jonge
lieden van beide geslachten overigens in de
tafereelen die er tentoongesteld zijn, zijn er
toch zoo kolossaal veel die niet bekijkens-
weerd zijn.
Het Paleis der oude kunst, waarvan de
inkom ook 50 centiemen kost, dat is andere
peper alles is er niet alleen deftig, maar
prachtig, leerrijk, overvloedig schoon. Dat
ligt wat verder, ook links, achter het paleis
vau Canada.
Rechts bevindt zich het paviljoen van
Bulgarië, dat groot is en schoon, en waar
gij eens door henen moet.
Daar tegenover links is Canada. Ga daar
binnen. Heel Canada is t v te zien doorzijue
produkten, maar tentoongesteld door een
wouderbare kunst van aantrekkelijkheid
de onder- en de bovengrond van het land,
plantengewassen, vruchten en fruit, vee en
wild, al wat er in Canada te zien is, vindt
gij daar. Vergeet niet naar boven te gaan,
daar ziet gij fruit tentoongesteld, zoo
schoon, zoo aanlokkend,dat gij er wel zoudt
willen in bijten, en herbijten ook.
Rechts komt gij in het Palais de la den-
telle. Die liefhebbers zijn van kantwerk
mogen daar hun hert ophalen er is van
alle soort te zien en van de grootste pracht
ook. Al de Yperlingen moeten daar natuur
lijk eens binnen.
Van het paleis der kanten, gaat gij nog
rechts, naar le Palais de la f emme het
paleis der vrouw, waar gij het vrouwen
handwerk in al zijne bijzonderheden kunt
gaan waarnemen. Daar moet ge in, en lang
zaam voort, want alles is er ook de moeite
weerd om met aandacht te worden onder
zocht. Kijk er dus maar uwe oogen uit. Het
kost niemendalle.
En nu weer maar vooruit.
Links ligt het Photorama lumière, en een
prachtige Cinematograaf. Die Photorama-
lumière is eene nieuwigheid. De inkom kost
50 centiemen. Maar als ge tijd hebt zult ge
daar, dien halven frank niet betreuren, 't ls
eigenlijk een panorama in cirkel bouw,
maar niet met een gezicht maar met 500
afwisselende gezichten.
Links, ziet ge nu een oud gebouw dei-
stad Luik. 't Is de afbeeldiug vau een vroe
ger oud Stadhuis, 't Is heel schoon nage-
gemaakt. Men zou zweeren dat het echte
muren zijn en echte steen. Gij kunt daar
binnen voor niets, gelijk overal waar wij
den prijs van inkom niet opgeven, maar als
gij geen tijd over hebt, gaat dan maar langs:
aan aantrekkelijker zaken zult ge uwe oogen
mogen besteden.
Nu stapt gij de brug over, de Ourthe
over. Die brug is in beton armé zij werd
in drie maanden tijds verveerdigd.
Links hebt gij een merkweerdig gebouw
waar gij binnen moet, het is le Palais de
I'Alimentation franchise. Daar gaat gij
onder boogbruggen van Cuampagne fles-
schen en van Chocolade, gij ziet hoe men
er den wijn maakt en honderd zaken meer.
't ls er heel schoon.
Komt gij nu daar uit. sla dan" Hak5* in,
dan komt gij langs eenige winkeltjes
La feoucle De inkom kost 50 centiemen-
In het wagentje zitten kost één fr. Dat
wagentje valt werkelijk langs riggels naar
beneden, klimpt op door de verkregene
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't d iblads
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Hayas. 'e Brussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de, la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaandern wonen.
snelheid in een ring, zoodat de menschen
die er in zitten het hoofd omlaag hebben,
en worden voortgestuwd eene andere helling
op, waar het wagentje stil houdt. De afge
legde rit is zoo omtrent van 100 meters, en
dat wordt gedaan in 6, zegge zes, seconden.
Aan één frank per 6 second, kost zoo 'n
plezier 600 frank per uur.
Men kan, ook gedeeltelijk toch, het wa
gentje voor niemendalle \ien loopen, als
men buiten blijft.
Daar ligt het Paleis der Feesten
't Is overgroot. Er is binnen niets te zien dan
de grootte van de zaalTrek dus maar
langs.
Wij zijn aan de hallen. Dat is eigenlijk
de tentoonstelling.
Daar moet gij in, en uren binnen blijven.
Daar is van alles te bewonderen.
Wilt ge geen ei'ndelooze uitstalling zien
van costumen, de droom der vrouwen, de
stille schrik soms der mannen, neem dan
niet links, ga voor u uit, tot bij dat cigaret-
tenmachien, dat er 300 duizend per dag
gereed maakt, en treedt zoo dan rechts af,
naar de Japaneesche en Chineesche uitstal
lingen voorbij, zoek links die van Oostenrijk
en Holland, trek af naar de machienen-
galerij, waar gij verbaasd staat bij de
overgroote dynamo's en stoommachienen,
waarbij er een van 40.000 peerdenkracht
kom dan weer daar links door uit, door de
Luiker galerij, den staud der rijtuigen,
automobielen en wandel kris, kras, terug
naar buiten, want al kunt gij toch niet
zien.
Vergeet het niet. Om 5 ure zijn de hallen
gesloten.
Eens buiten, ga dan een kijkje werpen
in het pavilioen de Vieille Montagne, daar
zult gij de ertsen zien waaruit men zink
trekt, en wat al kunst men uit zink kan
verveerdigen omtrent er nevens hebt gij
het pavilioen der kunstmatige zijde van
Tubiqe, ga er niet voorbij zonder eens in te
gaan, ook niet langs het pavilioen van
Melotte, met zijne landbouwmachienen en
melkontroomers.
En nu verder, links, die oude poort, dat
is de ingang van Vieux Liége. Het gaan
kijken kost 20 centiemeD. Trek daar maar
eens gauw door langs die oude straten en
die oude huizen, waarin men heel heden-
daagsche waren opgediend krijgt, zelfs zijn
portret kan laten maken, hetgeen zeker niet
goed overeenkomt met Oud-Luik.
Gij kunt er ook eene kolenmijn gaan be
zoeken en ziet er al de werken zoSats zij
plaats hebben in de groote mijnen.De ingang
ervan is 50 centiemen.
En nu, weer terug buiten.
Hebt gij honger, om een stukje goedkoop
te eten. Rechts van Vieux Liége een
pasje door, hebt gij het Restaurant de
la Teinpérance, daar krijgt ge een groote
tas koffie voor 5 centen en alles even goed
koop.
Nu de groote brug over. Van daar hebt
gij links en rechts prachtige verregezichten.
Er over heen, treft gij er rechts aan Les
Arènes Liégoiseseen middeleeuwschen
grooten bouw. Daar worden gedurig ten
besten gegeven, komieke scènes, muziek,
voorstellingen met kunstig gedresseerde hon
den, goocheltoeren, enz. enz. De plaatsen
verschillen er van 50 centiemen tot fr. 1,50.
Links hebt gij den grooten Calé Bavarois,
waar wel 2000 stoelen zijn. Daar langs de
Wazzerschutz waar een bootje van een
steilen berg komt afgerold en met zijne
passagiers in het water plonst.
Verder is er een soort van caroussel met
schuitjes die door de lucht vliegen, verder
eene Montagne Russe. Daar ook omtrent
een Senegaleesch dorp, waar een heele partij
zwarten muziek maken, en u toonen aan
1 frank hoe zij leven in hun land.
Gij zijt aan den uitgang der tentoonstel
ling. Treed echter niet buiten,zonder rechts
de modelwinning te hebben gaan bezoeken.
Daar kunt gij leeren.
En nu maar uit. Gij zult moe zijn en wel
hoofdzeer hebben
staan stil eenige meters van
u uit. Daar neemt gij den
den trein in wilt stappen om terug te komen,
ofwel tot de Theaterplaats, indien gij in het
Paleis den trein wilt nemen.
Het tramreisje kost slechts 10 centiemen.
En gij zult weldra t huis zijn, niet zonder
vermoeidheid, zeker niet, maar gij zult op
éénen dag veel hebben gezien en veel
geleerd.
Op 3o Juli laatsleden heeft Luik eene al-
gemeene vergadering der konferenciën van
St-Vincentius a Paulo dier stad plaatsgehad.
In die vergadering heeft M. Stinghamer,
voorzitter van den hoofdraad van België, de
olgende bijzonderheden medegedeeld, aan
gaande den bloei en de werkzaamheden van
het Genootschap in ons land.
In 1745, toen het Belgisch genootschap
maar drie jaren oud was, telde het 10 confe-
renciën, met 170 leden die 668 arme huisge
zinnen bezochten en gezamelijk, in dat jaar,
onderstand hadden verleend voor 22,i63 fr.
Thans, achtereenvolgens in al onze pro
vinciën ingericht, telt het genootschap i,o58
konferenciën, gerangschikt onder 121 bij
zondere raden en negen middenraden, bevat
tende 16,987 22,814 eereleden bezoekende
alle weken 25,978 arme huisgezinnen, be
schermende meer dan 15,000 leergasten en
inzamelende, om in allerlei onderstand uit
gedeeld te worden, meer dan een miljoen
twee honderd duizend frank, 't is te zeggen
ongeveer 't tiende deel der ontvangsten van
het genootschap in de geheele wereld.
In het distrikt van den Campo di Marit
(Italië) gebeurde over eenige dagen een ver
schrikkelijk drama. Een li jarige knaap,
zoon van den landbouwer Emilio Conti, was
sindsjaren lam en door de vallende ziekte
aangetastde geneesheeren hadden geene re
medie tegen de kwaal kunnen geven. De va
der ging een ouden dommen buurman vin
den en deze gaf hem dezen ijselijken raad:
de ziek jonge moest begraven worden, al
leen de oogen, de mond en de neus moesten
onbedekt blijven, en de knaap moest vijf da
gen lang in dien toestand blijven en dan
zou de ziekte heel en al verdwenen zijn
Conti aarzelde geen oogenblik.
Hij keerde terug huiswaarts, groef een put
in zijnen hof, droeg er 't arme kind in en o-
verdelcte het met met aarde. Het lam knaap
jekon geen weerstand bieden, doch zijne wijd
opengespalkte oogen zegdengenoeg hoe bang
hij was. De protestaties van gebaren konden
den landbouwer niet van besluit doen veran
deren; hij hield de wacht bij den kuil en
goot van tijd tot tijd een weinig alkoöl in
den mond van den lijder. Twee dagen later
zond de overheid soldaten om den knaap op
te graven. Het slachtoffer stierf terwijl men
het naar het gasthuis bracht. De vader en de
oude vent uit de buurt zijn aangehouden.
De A Capella van Gent, bestuurd door
M. Hullebroeck, heeft Zondag te Brest, in
den zangwedstrijd, den eersten eereprijs be
haald met toejuichingen en gelukwenschen
van den jury; de eersten prijs van lezing op
zicht, en M. Hullebroeck, den eersten prijs
als bestuurder. In den internationalen prijs
kamp van Besancon, zondag nammiddag ge
houden, heeft de fanfare der pompiers van
Cureghem in de afdeeling van uitmnntend-
heid behaald: den ie prijs voor de lezing op
zicht; den eersten prijs van bestuur, met al
gemeenheid van stemmen en met de geluk
wenschen van den jury.
De Chronique schrijft
Wij moeten er ons op toeleggen de ellen-
de te verminderen, werk te geven aan de
werkzamen en de werkloonen te verhoo
gen.
»Zal men durven beweren dat België ten
achter gebleven is in het vervullen van
dien plicht
u h^'Guü^anns, indien gij daar
3
■Hl
3 'ii
i
-tri
«MP*
T NIEUWSBLAD VAN YPER
5}C