U i i
EN OMMELANDS,
II
i
is
n
rond de wereld
van" alles wat
Op Zaterdag T September 1905.
5 centimen 't biad.
40ste jaar. Talmerk 2070
De Vrouwen en
bunnen invloed
Rusland en Japonië
Vrede
President Roosevelt
Vredevoorwaarden
Vrank rijk
Een nieuwe krach
De Zoneklips van Woensdag
De diefstal in het Comptoir
d'Escompte te Parijs
Wanneer (rouwt men
Violen
Ouderdomspensioenen
Wettelijke besluiten
ia
wa&sm
TELEFOON 52
Te trekken bij den Uitgever, T* 36, in de Boterstrate, te Yperen bij 's land boodschapje zen ofte post, tegen 3 frank jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min teirekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald
lies moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsen en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr.t5 de reke binnen 't blad is 'i
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas. Ie Brussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place de la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Het is alweer de vrouw die het gedaan
heeft, hoor ik menigeen zeggen als ze mijn
opschrift lezen. Die vrouwen die vrouwen
die vrouwen die hebben het toch erg te
verduren.
Wel lezers, dat bestaat, maar als wij weten
dat men meestal scherst met hetgene wat ons
lief is, dan hebben wij dadelijk op de ge
keerde bladzijde liefde en scherst
Dat de vrouwen van natuurwege nieuws
gierig zijn, kan gezegd worden zonder hen
te kwetsen; immers, dat werd zoo dikwijls
reeds herhaald, dat wij er aan gewoon zijn
geworden
Die nieuwsgierigheid gaat tot het uiterste
bij velen, wanneer het er op aankomt te we
ten wat de mannen over hen zeggen of den
ken. Welnu die weetzucht zal voldaan
worden door de lezing van het hieronder
staande.
De groote engelsche Salisbury geeft als
volgt zijne gedachten over de vrouw
De invloed der vrouw op het gansche
leven is buitengewoon groot, en als wij de
geschiedenis open slaan, doen wij weldra de
overtuiging op dat de vrouwen zeer dikwijls
met groot gewicht op de gebeurtenissen dei-
wereld hebben gewerkt.
Wij kunnen den hoogmoed van ons, hoog
moedige zonen van Adam, niet met dien der
vrouwen vergelijken. Zijn zij niet inderdaad
de bewaarsters der zeden, der godsvrucht,
der kinderlijke liefde? Wie niet een monster
is, bezit deze liefde in zijn hert. Is dat niet
het bewijs der moederlijke macht
Indien de vrouw waardiglijk hare zending
volbrengt door raad en voorbeeld aan haren
echtgenoot en hare kinderen, trekt zij over
hen talrijke zegeningen. Kent gij een beter
onderwijs, eene krachtigere bescherming
dan eene vrouw die hare kinderen de gevaren
der wereld voorspiegelt
Indien de vrouwen mijne meening vroegen
om te weten in welke houding zij hun portret
moesten laten maken, dan zou ik hun zeg
gen daar is geen s'chooner houding dan die
eener moeder, het tafereel der bedorven we-
reld voor de kinders oogen houdende
En indien de jonge dochters mij dezelfde
vraag stelden, hewel ziehier mijn antwoord
Tot op den dag dat gij den huwelijks
sluier of den maagdensluier zult aannemen
laat uw portret maken als deftige jonge
dochter, met de witte lelie in de hand.
Indien de moeder slechts bekommerd is met
concerten, bals, comedies en romancen, de
zorg harer familie aan vreemden overlaat,
zal het niet te verwonderen zijn dat de jeugd
der zonen ontaard wordt en dat de zusters
het voorbeeld hunner broeders volgen.
De moeders zijn huisvrouwen en bijgevolg
moet het huis hunne gewone verblijfplaats
zijn.
't Is daar dat zij over de opvoeding en het
onderwijs hunner kinderen moeten waken en
hun iederen avond vragen «Wat heeft de
meester u heden geleerd
Aldus is het volstrekt noodzakelijk heden
daags de grootste zorg te besteden aan de
huiselijke opvoeding dit moet de grootste
bezorgheid zijn der moeders.
En ik ben overtuigd dat al de netten, om
de jeugd te vangen, zullen scheuren voor de
oogen en de wakende liefde der moeders.
Ziedaar de strenge woorden van een wijs
man.
Weinig onzer eerbare lezeressen, die zon
der twijfel met buitengewone belangstelling
deze regels hebben doorlezen, zullen eene
mea culpa hebben uitgesproken; 't is ook
zeer lastig zich plichtig te erkennen. Daaren
boven vinden wij nog vele brave huismoe
ders, die hunne taak tamelijk wel verstaan.
Zij zullen eene aanmoediging gevonden
hebben in de woorden van den grooten
Salisbury, en door dit artikel bezitten zij nu
de overtuiging dat wij eerder den naam van
vrouwenminnaar in plaats van vrouwen-
vredevoorwaarden en binnen eenige
dagen zal het vredeverdrag door beide
Yarfijen onderteekend z:jn.
De tijding van het eindigen van
dezen wreden oorlog is niet alleen in
Rusland en Japonië, maar in gansch
de beschaafde wereld met levendige
vreugde vernomen geweest.
De Russen wilden van geene oor-
ogschatting, noch afstand van Sakha
ine weten, en op het oogenblik zelve
lat ze meenden dal hunne weigering
eene afbreuk der onderhandelingen
zon hebben, kregen zij voldoening.
Men weet nog niet juist welke ge
heime invl. ed er in 't v. erk is geweest,
ma> r een dingen is zeker, 't is dal
President R losevelt er een handje
toegestoken beeft en de Mikado van
Japonië uit rnenschlievendheid loegc-
ven heeft orndat er geene verdere
rnenscbeiislachterij zou plaats hebben.
hater verdienen.
De Postrijder.
ISBEN.
Dinsdag zijn de gevolmachtigden
der beide landen te Portsmouth
vergaderd overeengekomen over de
liet ee ste telegram van gelukwen-
sching aan President Roosevelt is ge
zonden door Koning Edward VII.
President Loubet en Keizer Willem
hebben insgelijks hunne lofbeluigen
per telegram opgestuurd.
I)e Japoneezen hebben toegegeven op al
de betwiste punten Zij eischen geene oor
logschatting meer en stellen zich tevreden
met de zuidelijke helft van Sakhaline, zon
der eenige betaling vanwege Rusland te
vragen voor de noorderlijke helft.
Zooals men weet, hadden zij er reeds in
toegestemd, de russische oorlogschepen
die in de omzijdige havens aan de ketting
liggen, niet te eischen en geene beperking
te stellen aan de russische zeemacht in het
verre Oosten.
De vredevoorwaarden zijn dus de vol
gende
Erkenning door Rusland van het Japo
neesch gezag over Corea.
Erkenning der onschendbaarheid van
Mandchourië, 't is te zeggen, teruggave van
die streek aan China.
Gelijktijdige ontruiming van Mandchourië
door de russische en japoneesche troepen.
Afstand aan Japonië van Port Arthur,
Dalny, do Blondes en Elliotteilanden en
van het schiereiland van Liao-Tung, 't is te
zeggen van de pacht van 99 jaar, welke
Rusland daarover van China bekomen had
Teruggave aan China van den Oost-Chi
neeschen spoorweg en vau den Transmand
chourischen spoorweg van Port Arthur-Dal
ny Niuchwang naar Kharbin.
Recht op de visscherij voor de Japoneezen
in het russisch kustwater ten noorden van
Vladivostock tot Kamtchatka.
Afstand aan Japonië van de zuidelijke
helft van het eiland Sakhaline.
De Parijzer handelsbeurs is door
een nieuwe krach getroffen, nogmaals
veroorzaakt door de krisis in de sui-
kernijverbeid. M. Cronier, voorzitter
van den bestuurraad der Suiker-
ratïineerderij Say, heeft zich Zondag
morgen in zijne woning der Lisabon-
straat te Parijs, g zelfmoord.
Donderdag en Vrijdag had M. Cro
nier zijne papieren in orde gebracht
en Zaterdag bad hij aan zijnen zoon,
zijnen schoonzoon en den geneesheer
der familie geschreven, om hen te
verzoeken Zondag morgen bij hem te
komen. Toen zij er zich aanboden,
vonden zij M. Cronier in zijne kamer
dood uitgestrekt op den vloer, voor
zijn bed. Nevens hem lag d. revolver,
waarmee hij zich een kogel in het
hert gescholen had.
De lijkschouwing van M. Cronier,
heeft bewezen dal hij, vooraleer zich
een revolverschot in het hert te lossen,
gepoogd had zich te vergiftigen bij
middel van cyanuur van potasium.
M. Cronier laat eene weduwe, een
zoon en twee dochters achter.
Volgens er verzekerd wordt, zal de
suikerraffineerderij Say min te lijden
ïebben dan men eerst vreesde het
dividende zal enkel een jaar of twee
niet betaald worden.
De krach zou in 't geheel 89 miljoen
bedragen, waaronder 20 miljoen van
ie persoonlijke fortuin vaD M. Cro
nier.
Verscheidene parijzer bankhuizen
zijn door deze krach getroffen. Er zijn
er die wel 6 miljoen frank verliez n.
De raffineerderij Say, had over
enige jaren de suikerfabriek van
Fi ves-bij-Rijsel gekochtzij bezigt
2,000 werklieden waaronder 1200
vrouwen.
Over eenige maanden moest de fa
briek verscheidene honderd duizend
frank boete betalen, om eenen aan
zienlijken slock suiker uiet aangege-
en te hebben en in 1902 was M. Cro
nier, te gelijkertijd als M. Jaluzot,
vervolgd geweest voor omkooperij,
Joch beiden werden vrijgesproken.
Zooals men wel denken kan, hec-ft
die krach eene groote opschudding op
1e Parijzer Beurs veroorzaakt. Maau-
dag was er op de akiies der Suiker-
ra ffio eerder ij Say eene daling van
370 fr. per titel. Op de Handelsbeurs
waren de verhandelingen op de suiker
volkomen opgeschorst.
Het parket heeft een onderzoek in
gesteld. Verleden week nog had M.
Cronier 35 miljoen zakken suiker ge
kocht, te nemen op den oogst der nog
niet gezaaide beeten
Woensdag 3o augusti heeft een zoneklips
plaats gehad, waarmee de geleerden van
gansch de wereld zich sedert lang reeds be
zighouden. Voor eene strook van den aard
bodem, zich uitstrekkend van af Canada,den
Atlantischen Oceaan over, verder door Span
je, Tunis, Egypte en Arabië, zal de zonsver
duistering volledig zijn, en op verschillende
plaatsen in die streken zijn wetenschappelijke
expedities aangekomen, om er waarnemin
gen te doen. Zoo bevindt zich onder andere
eene belgische expeditie te Burgos in Spanje.
De zonsverduistering is ten 11 ure voor
middag begonnen en het eerst zichtbaarnabij
de Hudsonbaai zij is ten 2 ure 43 minuten
geëindigd en het laatst te zien geweest in
Arabië. In de omstreken van Burgos, Soria
en Almazan heeft de eklips drie minuten en
3 i seconden geduurd, hetgeen zeer lang is,
in vergelijking met de laatstezoneklips zicht
baar in Spanje, welke op 28 mei 1900 plaats
had en toen slechts 79 seconden volledig was.
In België was de eklips van Woensdag
slechts gedeeltelijk en moest te zien zijn van
af 11.56 ure, maar door het slecht weder kon
men in den omtrek van Yper niets bemerken
tenzij kort na den noen eene groote avond
schemering.
Te Brussel was de eklips rond r uur zicht
baar gedurende een tiental minuten. De zon
was nagenoeg twee derden door de schaduw
bedekt.De menigte nieuwsgierigen, die naar
den eklips stonden te zien, werden door eene
geweldige regenvlaag op de vlucht gedreven.
Te Parijs, Guelma, Burgos, Sfax, enz
was het weder geheel gunstig en de sterre-
kundigen hebben in hun onderzoek menige
wetenschappelijke waarnemingen opgedaan
E.H. Moreux, de beroemde sterrekundige
te Bourges in Tunis, is uitnemende tevreden
over zijne menigvuldige waarnemingen
Vele inboorlingen van Tunis, nogtans
verwittigd,waren verschrikt door het natuur
verschijnsel en klopten op aUerfei -gerief om
hunne gedachten te verjagen De tuiNksche
tempels waren vervuld van biddende
mannen.
De genaamde Galley, bediende van de
Comptoir d'Escompte van Parijs, ging in
verloi van den 1 Juli tot den i5 Aug. doch
keerde niet meer terug. De boeken werden
onderzocht en men bevond dat hij vertrokken
was met één miljoen Na zijne vrouw in
eene villa van den parijzer omtrek gehuisvest
te hebben, is Galley met eene juffer naar den
Havre vertrokken, waar hij voor 154,000 fr.
eene yacht de Caterina gekocht heeft; sinds
is men zijn spoor kwijt
De parijzer policie heeft dinsdag niet min
der dan voor 3,600 frank telegrammen
gezonden, naar al de streken der wereld, ten
einde Jean Galley op te zoeken, die het
Comptoir d'Escompte niet voor één, maar
voor verscheidene miljoenen bestolen heeft.
Het Comptoir looft een per cent uit op de
ontvreemde sommen aan den persoon die het
gerecht op het spoor van den oneerlijken
bediende zal brengen.
Mad. Galley, de ongelukkige vrouw van
den bedrieger, heeft zich maandag naar het
Comptoir d'Escompte begeven en heeft den
bestuurder de juweelen, die zij van haren
man had gekregen in de laatste maanden en
eene som van 3,000 fr. die hij haar uit Havre
had gezonden, willen overhandigen.
De bestuurder wenschte haar geluk met
hare handelwijze, maar weigerde de terug
gave aan te nemen.
Vrijdag namiddag, ten 4 ure, ontving de
parijzer prefektuur van policie bericht dat
den vluchteling en zijne medeplichtigen aan
gehouden zijn te "Bahia in Brazilië.
Het telegram luidde als volgt
Alles in beslag genomen; persoonsbe
schrijving echt; de kapitein bezit afschrift
van het kontrakt voor het huren van de boot.
Zal de idenditeit van de drie personen on
derzoeken en wacht nieuwe onderrichtingen
De onderzoeksrechter begaf zich Vrijdag
voormiddag naar het ministerie van buiten-
landsche zaken en had een lang onderhoud
met M. Rouvier over de uitlevering van de
aftruggelaars, te Bahia aangehouden. De
rechter begaf zich vervolgens naar het bureel
der rechterlijke policie en nam met M. Ha-
mard de noodige schikkingen voor de terug
reis der vluchtelingen. De overste der veilig-
heidspolicie heeft het geraadzaam geoordeeld
vier agenten naar Bahia te zenden, voorzien
van het uitleveringsdossier; deze agenten
zullen gelast worden de aangehoudenen naar
Europa terug te brengen.
Aan boord van de Catarina had Galley de
genegenheid en de bewondering van de be
manning weten te winnen.
Verscheidene matrozen van de yacht heb
ben aan hunne familiën brieven geschreven,
die door de engelsche policie Vrijdag mor
gen aan M. Hamard besteld werd. Nooit,
zeggen zij in hunne brieven, uit Las Palmas
verzonden, hebben wij aangenamer reis ge
kend De rijke millionnairs aan boord, voe
gen zij erbij, zijn lieftallige lieden.
Volgens deze matrozen vertellen, deed
Gallay, die den valschen naam van baron de
Graval aangenomen had, alle avonden eene
piano op 't dek brengen en zijne vriendin
speelde dan, in 't stille van den nacht, ver
scheidene stukken, tot vermaak van de be
manning. Gallay deelde dan sigaren aan de
matrozen uit, en ook alle avonden kregen zij
een roomer champagne, waarvan het schip
overvloedig voorzien was.
De terugreis van Gallay en zijner twee
medeplichtigen zal zoo aangenaam niet zijn
De parijzer policie ontving Vrijdag eene
nieuwe depeche van den policieoverste van
Bahia, luidend als volgt Geld in beslag
genomen, ongeveer 600.000 fr., alsook be
langrijke documenten. Geneesheer niet be
taald, hij eischt 2000 pond. .Kapitein eischt
200 pond voor terugreis. Wat moet ik doen?»
De depeche werd door den onderzoeksrechter
aan het Comptoir d'Escompte meegedeeld.
Men was daar niet weinig verwonderd dat
het geld aan boord in beslag genomen, maar
600,000 fr. bedraagt.
Indien 't waar is dat, zooals het Comptoir
bevestigd heeft, Gallay twee miljoen ont
vreemd heeft, mag men veronderstellen dat
hij de helft van de som, voor zijn vertrek, in
Zien wij de cijfers na. De mannen trou
wen meest van 21 tot 30 jaar. Van 18 tot 21
jaar zijn er nog al betrekkelijk veel maar
zou men gelooven dat er in 1903 zeven man
nen waren die zich lieten beet nemen aan
min dan 18 jaar. Te beginnen van 30 jaar
schijnt de man wat koeler te worden, niette
min vindt men nog veel mannen die op 50
jarigen leeftijd en ouder nog in het huwelijk
treden. Men geraakt zelfs tot het getal van
1522 in een jaar in België.
Wat de vrouw aangaat, de toestand ia
natuurlijk dezelfde niet. "t Is vooral van 18
tot 30 jaar dat de vrouw in het huwelijk
treedtvan af 30 jaar verflauwt de verhou
ding. De vrouw schijnt dan op geen huwe
lijk te denken, 't Is ook zeker waar dat er
meer aanbod is dan vraag.
Nogtans telde men voor 1903, tot 811
vrouwen van meer dan 50 jaar oud die zich
er toe besloten van burgerstand te veran
deren.
De slechtste ouderdom voor de echtschei
dingen schijnt deze te zijn van 35 tot 50
jaar oud.
Tot aan 30 jaar is het vooral de vrouw
die schijnt te wiilen scheiden na dezen
leeftijd herneemt de man zijne rechten en
behoudt ze. Volgens zekere cijfers zou
men nog denken aan echtscheiding op vijf
tigjarigen leeftijd.
De beroemde Paganini bracht eens toen
hij in Parijs vertoefde, een zijner beste
violen, een Stradivarius, naar den bekwa
men instrumentmaker Gaud, om er eene
kleine herstelling aan te doen.Gaud maakte
van de gelegenheid gebruik om zich tegen
over den grooten kunstenaar eene grap te
veroorlooven. Hij was een meester in de
kunst om oude instrumenten na te maken
zelfs beproefde kenners wist hij in een
dwaalspoor te brengen zoodat zij koppel en
origineel niet- van elkaar konden onder
scheiden.
Toen Paganini terugkwam om zijne viool,
legde Gaud hem twee speeltuigen voor die
in alles aan elkaar gelijk waren,en verzocht
hem meteen fijn lachje zijne eigene viool te
nemen. De meester bezag de beide violen
nauwkeurig en bleef laug weifelen toen
greep hij de verkeerde. Gaud verheugde
zich in zijne zegepraal doch slechts vooreen
oogenblik. Want Paganini nam eene strijk
stok en streek er mêe over de 11 la snaar
toen legde hij de viool neer en nam de an
dere, zijn eigen speeltuig. Mijn waarde
heer Gaud zei hij, mijn oog kunt gij be
driegen maar mijn oor niet, dat zal u nooit
gelukken.
De personen in 1843-44 en 45 geboren,
welke in nood verkeeren en het ouderdoms
pensioen wenschen te ontvangen, zijn ver
plicht 18 fr. te storten in een tijdverloop
van 3 jaren. Die van 1843 moeten zelfs dit
jaar nog storten of kunnen het pensioen
niet meer bekomen.
Geen verteer moet zijn begonnen
Als nog 't geld niet is gewonnen.
"heid gebracht heeft
Bij koninklijk besluit van 16 Juli, heden
in den Moniteur verschenen, wordt de land-
bouwdecoratie onder andere verleend aan de
volgende personen
Kruis van ic klas M. F. Verhoest, Vla-
mertinghe.
Kruis van 2klas M.M.E. Aiderweireld,
Beveren-aan-Yzer T. Coquel, Ploegsteert
V.Delbecque, Yper E. Depuydt, Reninghe;
S. Flament, Komen L. Laflere, Lange-
marek H. Lalleman, Waasten F.Laseure,
Beveren-aan-Yzer I. Moentjens, Yper L.
Notredame, Waasten I. Pauwels, Ghelu-
velt.
Bij koninklijk besluit van 2 r Oogst
worden de volgende maatschappijen van on-
derlingen bijstand wettelijk erkend Zorgen
voor Morgente Bixschote De Heilige
Moeder Anna, te Brugge Meulebeeksche
Franschmans, te Meulebeke en Sint Jo\ef te
^aasten.
i
"-li
Hfl
ji
BLAD VAN YPER
4 f