O t
MMELAf
>3
II
Op Zaterdag 23" September 1905
5 centimes
blad.
40vte jaar. Talmerk 2073
m SÈ
SPORT
ROND DE WERELD
Italië
Duitschland
Rusland
Japonië
Nederland
Jubelfeest van den
Ouderlingen Rijstand
VAN ALLES WAT
Tomliola van Luik
De nieuwe Postkaarten
;ene huichelarij ontmaskerd
Eene soldatenleugen
TELEFOON 52
Te trekken bij den Ui
36, m cfo Boterstrate, te f pere» hij 't land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank s jaars.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal 1
De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen 't blad is't
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1overdruk, 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken, j
De Keeren van de Agence Havas, te Brussel, Tk 34, in de JZiiver-
strate, en te Parijs, n°8, Place de, la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost-
Westvlnanderen wonen.
Dat woord doet mij droomen.
Als het nu somtijds gebeurd dat
eeuige bejaarde mensehen, onder het
smooren van een gezellig pijpken en
onder het drinken van een lekker
pintjen bier, spreken, vertrouwelijk,
onder elkander, over het tegenwoor
dige, het verledene en het toekomende
't en gebeurt niet zelden dat die gezel
lige besprekingen afgeknoopt eri ge
sloten worden met die spreuke
Wat zijn de tijden toch veran
derd
Is dat wel inderdaad alzoo
Ehwel ik denke van neen Daar
en is niets nieuws onder de kappe des
hemels 't En zijn de tijden niet die
veranderen, wij zijn het die verande-
deren,.... met verouderen.
Korte dagen geleden hoorde ik een
van mijne bejaarde vrienden, man
van goeden wille, van oudervindinge,
een gouden herte, vol toegevendheid,
een en uitval doen tegen hrtgeen hii
noemde: het jammerlijk ie kwiste
gaan van al de oude ontspanrjings-
middels die onze voorouders en
ouders handhaafden, om zich te he; ei
den tot nieuwe krachtinspanning, om
den strijd voor het leven te herne
men.
Het damberd, het schaakspel, de
kaarte, al de gezellige speeltjes im
mers wierden door mijnen achtbaren
vriend aanzien als onverbiddelijk ver
loren en te kwiste, en om plaalse te
maken voor wat
Les sports veld, footbal, wai
weet ik al, het verderf der hedendaag-
sche jonkheid, voegde mijn vriend
erbij.
Ik moet bekennen, en ik doe hel
goedwillig, dat ik met een eerste op
zien de strenge beoordeeling van
mijnen vriend deelde.
Maar toch 1
De hevigheid der beknibbeling
dreef mij tot overweging, tot zoo verre
dat ik mij de drij volgende vragen
stelde
1. Zijn de hevige, geweldige li
chaamsoefeningen goed of slecht
En mijn geweten antwoordde: goed.
2. Kunnen zij aanleiding geven tol
kwaad
En mijn geweten antwoordde Ja.
3. Moeten zij natuurlijk, noodzake
lijk, uit hoofde van hunnen vorm,
hunne strekking, hunne vereischten,
aanleiding geven tot kwaad
En nog eens, mijn geweten ant
woordde neen
Deze mijne overwegingen dreven
mij aan om dat vraagpunt te onder
zoekeu, te bestudeeren, te wikken en
te wegen, om alzoo tol de mogciij -
heid te geraken er mijn beredeneerd
oordeel over te geven.
Ik moet erkennen dat ik maai
moeilijk tot eene beslissing en kwam
die mij gansch bevredigde, eu dat ik
gereed was het op te geven zonder er
voor of er tegen post te vatten, toen
al met eens, en zonder dat ik mij er
aan verwachte, mijne oogen vielen op
de volgende woorden die ik gedrukt
vond in de Roomsche Nota's van
den Patrio te onder datu r. 6 sepl
1905
De paus, zoo schreven deze
nota's, wenscht de grootste plech
tigheid mogelijk te geven, aan de fees
ten der kaf boli ke lichaamsoefenings
maa schappijen van Itatië. Hij he< f
de feestaanieiders met geestdrift ont
haald. Man weet dat die beweging
maar kort geleden goed onthaal in
he katholiek kamp ontvangen heeft.
Voorheen bleef men er onver.-chilli»
aan. Van alle kanten zijn jongbloedi
ge gildeu, onder de bescherming van
den tl. Philiep de Neri en dom Bosco,
tot stand gekomen.
Kom, zei zijne Heiligheid Pius
X tot zijne oudste kardinalen, recht
over den moed en den geestdrift dier
bravejongeiingen zult gij u verjongd
gevoelen. Zij zullen eenen geestigen
klank in het stille valikaan do n
hergalinen.
De paus zal meer dan 200 gouden
en zilveren gedenkpenningen doen
üitdeelen
Ik en behoedde mijne studie niet
verder te drijven... Die pauze! ij ke
beoordeeling was mij voldoende.
Eu ik besluite
Doe lichaamsoefeningen mijne
jonge vrienden, God, de kerke en de
zienswijze van den Paus getrouw,
Niek Brozen
ill
Wts-
t Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt', tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenlaad.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
/.l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
ïk te Yper.
De aardbevingen in Italië duren nog altijd
voort.
Zondag namiddag, ten 1.40 ure, heeft
men te Monteleone eene nieuwe aardbeving
gevoeld, en de bevolking vluchtte verschrikt
de huizen uit.
De woningen die bouwvallig zijn, worden
door de soldaten afgebroken. De bevolking
verblijft onder tenten in afwachting dat er
houten huizen opgestegen zijn.
Tijdens de eerste en groote aardbeving
vluchtte te Paravati een i5 jarig meisje uit
het huis dat inviel en werd op straat door de
groote klok, die uit den kerktoren viel,
getroffen en op den slag gedood. De pastor
van hetzelfde dorp redde met levensgevaar
zijne grootmoeder, io5 jaar oud, van onder
de puinen der ingestorte pastorij.
Volgens officiëele inlichtingen zijn er tot
heden door de aardbevingen4.600 gebouwen
vernield, waarvan 4 prachtige kasteden en
rond de 90 kerken. Men telt meer dan
70.000 menschen zonder dak en 4.000 die
het leven verloren hebben.
De Popoio Romano beweert dat de Paus
totheden méér dan 800 000 frank aan de
slachtoffers gezonden heeft. M. Loubet,
president van Frankrijk heeft insgelijks eene
som van 25.ooofr. gezonden.
De cholera maakt nog altijd voort slacht
offers in Duitschland. Tot nu toe zijn er
202 gevallen bestatigd, waarvan 75 met
doodelijken afloop.
Sedert eenige maanden is tengevolge der
schaarschheid van het vee, de prijs van het
vleesch op onrustwekkende wijze vermeer
derd en de opslag duurt nog altijd voort.
Een groot getal beenhouwers zijn reeds
ten onder gebracht. Te Berlijn telt men er
8gsedertacht maanden van hier,te Hamburg
55, te Francfort 59, te Stuttgart, 12 en in de
andere steden in evenredigheid.
Men vreest nog altijd nieuwe onlusten te
Bakou. De Tartaren weigeren hunne win
kels te openen, ten einde de Armeniërs uit te
hongeren. Naar het schijnt, zouden reeds
velen dezer laatsten, die vergiftigde vruchten
geëten hadden, gestorven zijn.
De keizerlijke petrolfabriek te Bakou is
Maandag gedeeltelijk door brand vernield.In
verschillende andere ontginningen zijn 4
millioen pond napthe de prooi der vlammen
geworden. De troepen zijn niet in voldoen
de getal om de petrolontginningen te be
schermen.
In de omstreken van Bakou zijn in het
geheel 21 ontginningen van petrolmaatschap-
pijenen i3 bijzondere eigendommen vernield
Er is besloten dat de troepen de streek zul
len blijven bezetten tot de orde volkomen zal
hersteld zijn.
Tijdens de reis werd er aan boord van
't schip een concert gegeven ten voordeele
van de weezen en weduwen der matrozen
van de stoomvaaicmaatschappij. Men ver
zocht M. Witte zijitVhandteeken op een stuk
papier te zetten en het werd verkocht voor
175 fr. Nog andere zulke papiertjes werden
aan den man gebracht en de verkoop bracht
in 't geheel rond de 2000 fr. op, ten profijte
der kas van de weduwen en weezen.
In verschillende sleden van Japonië heb
ben er nog altijd betöogingen tegen den vrede
plaats, doch er worden geene wanordelijk
heden meer gemeld.
De Japoneescke troepen gaan voort met
de russen uit hun toegewezen deel van Sak-
haline te verwijderen. Zij brengen hen over
naar de kust der Kastriesbaai en van daar
zijn de ongelukkigen verplicht 70 kilometers
te voet door de bosschen af te leggen om
eene bewoonde plaats te bereiken.
Koningin Wilhel'mina heeft Dinsdag den
zittijd der Staten-Generaal van Nederland
geopend. In hare troonrede verklaart zij dat
de algemeene toestand van het land en de
koloniën bevredigend is en dat de toestand
op Java verbeterd. De tegenstand van eenige
Sultans op Borneo is gedempt en de veld
tocht op de Celebesreilanden heeft gunstige
uitslagen opgeleverd. De betrekkingen met
de vreemde mogendheden behouden hun
vriendschappelijk karakter.
Het wetsontwerp op het werkverdrag en
eenige andere, doquNhet ministerie Kuyper
neergelegd, worden, behouden. Er zullen
wetsontwerpen neergelegd worden voor de
herziening van het handelswetboek, de voor
waardelijke veroordeeling en de wijziging
der vergunningswet. Het zal noodig zijn be
zuinigingen te doen, daar men voor 1906
een tekort op de staatsbegrooting voorziet.
Er zal een wetsontwerp neergelegd worden
betrekkelijk de oefeningen der jeugd, om
de wapens te dragen. De troonrede kondigt
ook de herziening der grondwet aan om het
kiesrecht te regelen.
De Oud- leerlingen der stadsschool.
Op zondag in October eerst komende,
viert deze maatschappij volop feest ter gele
genheid i° van hajjr meer dan 25 jarig
bestaan; 20 van de. stichting eener afdeeling
voor mannen, die geen oud- leerlingen der
stadsschool zijn en ,3° van hare aansluiting
bij den bond der West Vlaamsche Maat
schappijen van Onderlingen Bijstand.
De feesten die heg luisterlijk beloven te
zijn, zullen om negen ure 's morgens aan
vang nemen. Al de leden worden dringend
verzocht op dat uur in het lokaal ten stad
huize te willen aanwezig zijn. De verschil
lende bons, de loterijbriefjes der tombola en
de toegangskaarten tot de feestlokalen zullen
s morgens aan de leden uitgedeeld worden
die in 't bezit moeten zijn van hun ledenboek
je en in regel met de wekelijksche betaling.
De herbergiers, bij wie men bons voor een
glas bier, geteekend door een bestuurlid, in
betaling aanbiedt, mogen deze gerust aan-
veerden. Zij zullen hun op zondag 8n Oct.,
in 't lokaal, stadhuis, van 9 tot u ure voor
middag uitbetaald worden.
Name?is het bestuur
£)e d. d. scheijvee,
R. D. CORDENIER.
Wanneer over eenige dagen in het post
bureel van St Nikolkas het bericht toekwam
om de niet verkochte nummers der tombola
van Luik terug te zenden, besloten de be
dienden en briefdragers, ten getalle van 21
M. Witte, de russische gevolmachtigde
is Maandag te Plymouth met het schip Kai
ser Wilhelm II aangekomen en vandaar
onmiddelijk naar Cherbourg vertrokken. Op
de landingskaai werd hij onthaald door het
geroep «Leve Rusland!». Na eenige uren
in een gasthof uitgerust te hebben is M.
Witte naar Parijs voortgereisd.
de 18 overblijvende loten gezamentlijk te
koopen.
De dag der trekking kwamen de bedien
den overeen om de briefdragers eene «farce»
te bakken zij mieken eea-vtdseh telegram
meldende dat een hunner nummert het lot
van 15.000 fr. gewonnen had. De bfkpidra
gers die geloof hechten aan dit teleg
vierden deze kans en zetten er eentjen
laat in den nacht.
De bedienden vroegen zich af, wat de
briefdragers 's anderdaags zouden doen,
wanneer zij door de dagbladen vernamen,
dat zij niets gewonnen hadden Maar hoe
groot was hunne verwondering Donderdag
morgen wanneer zij bemerkten dat een
hunner nummers, niet i5.ooo fr. maar
algelijk 5 000 fr. won, die ook't oprapen
weerd is.
Men heeft aanstonds het feestjen herbe
gonnen I...
Het is ongelooflijk welken bijval de
nieuwe postkaarten, versierd met de beelte
nissen van Leopold I en Leopold II, bij het
publiek genieten.
Deze kaarten werden, den 21 Juli laatst
voor de eerste maal te koop gesteld, en reeds
meer dan vijf millioen zijn er van verkocht.
Deze ontzaggelijke verkoop heeft reeds aan
bestuur meer dan 5.000.000 fr. winst
opgebracht.
Volgens de «Vorwarts» officiéél orgaan
der socialistische partij in Duitschland, zeg
de socialist Bernstein, volksvertegenwoordi
ger bij De üuitsche Kamer, in eene voor
dracht gehouden te Berlijn:
«Neen wij mogen de godsdienst niet aan
zien als eene private aangelegenheid, waar
mede wij ons niet moeten bekommeren. El-
ken godsdienst zullen wij uitroeien. En wan
neer wij het geloof'bestrijden, bestrijden wij
de kerk en den Paus, zijne bewaarders.
De hofrfden van bet socialisme, van in de
zes wording, waren daarover eens met ons;
zij waren allen vrijdenkers, wars van Rome»
«Wel is waar, toen de partij in getal ver
meerderde, nam men deze leuze aan: de
godsdienst is eene private zaak.» omdat
men het noodig oordeelde de kleine bur
gers en bijzonder de buitenmenschen,geeD
schrik aan te jagen. In andere woorden
gezegd: om redenen van tactiek en van
propaganda, bet oog op bét aanwerven van
nieuwe leden en meerder stemmen in de kie
zingen, schreef men dezen onzin in ons
programma: «De socialist mag ongedeerd
zijn geloof belijden.»
«Verklaren wij bet ronduit, 'T Was eene
HUICHELARIJ.»
Al de aanhoorders juichten toe.
Werklieden, burgers die in God gelooft,
wij zeggen bet u meermaals, de socialisten
zooals onze andere liberale tegenstrevers,
bedriegen u. Heden gelast zich de «Vor
warts zelf met bet ute bevestigen.
Wij drinken tot dat 't op is,
Tot dat "t op is, tot dat 't op is
Wij drinken tot dat 't op is
En als 't op is... drinken we nog 1
Wild juichend drongen de stemmen van
uit het kantientje tot op de straat door. Ze
waren met drieën, alle drie soldaten en
goede kameraden
Dien Zondag hadden allen hun hertje op
gehaald en nu met den avond zaten zij, wel
niet dronken, maar toch met zwaar hoofd en
loome beenen, te wachten tot dat de klaroen
hen naar binnen zou roepen.
En als 't op is, drinken we nog her
haalde een der drie. Hé Driessen 't mijne is
op, voegde hij er bij. Aan u trakteren.
Geen zaad meer in 't bakje, antwoord
de de aangesprokene, terwijl hij een bedruk
ten blik op zijn ledig glas wierp.
Dan is het aan Van Ham. Die is nog
wel bij kas. Kom, Van Ham, geef een ronde-
ken dan moeten we binnen.
Van Ham schudde zijnen portemonnaie op
tafel uit. Een nickelstuk van vijf centen was
alles wat er uit viel.
Bedrukt bezagen zij elkander. Vijf centen
met drieën Wat armoede
En als het op is, scheiden we er uit
zeide Lievens, de eerste spreker.
Hé Van Ham, ik heb een gedacht. Vijf
centen is juist genoeg voor eenen postzegel
Schrijf naai' huis om geld. Ik zou het zelf
doen, maar ik heb dat middeltje reeds
lr"x».dikwijls beproefd, dat het ginder niet
rJakt. Maar gij zijt een nieuweling ge
Tiet een of het ander uit waarvoor ge
geld noodig hebt en de zaak is geklonken ze
zullen het u voorzeker opsturen.
Neen, mijne moeder bedriegen doe ik
niet zij heeft het meer noodig dan ik.
Bedriegen Bedriegen Heet dat ook
al bedriegen Alle soldaten doen dat. En ze
zullen ginder voor hunnen soldaat wel een
stuk van vijf frank weten te vinden. Kom
baas,brengt pen en inkt en een bladje papier:
wij zullen u betalen als wij het er van ge
maakt hebben.
De baas kwam met het gevraagde; hij wist
toch dat, als het goed uitviel, hij er de beste
zou bij varen.
Van Ham liet zich gezeggen en zette zich
aan tafel om te schrijven.
Een oogenblik, sprak Driessen, ik zal
dikteeren 't is den eersten keer niet dat ik
zulke brieven schrijf. Begin maar Lieve
ouders.
Maar mijn vader is dood, wierp Van
Ham op.
Dan zal het zooveel te gemakkelijker
gaan. De vaders hebben somwijlen achter
docht ze kennen die trukken een beetje en
ze lossen maar moeilijk. Maar de moeders
zijn teerhertigerdie schieten altijd af,
schrijf maar.
En Van Ham schreef, terwijl Driessen
dikteerde
Lieve Moeder,
Ik laat u weten den staat van mijne
gezondheid die zeer goed is. Zijt zoogoed
mij eenig geld op te sturen, want ik heb mijn
laatste vijf centen voor het kopken van dezen
brief gegeven en nu en heb ik geen cent
meer op zak en ik kom een ongeluk te hebben
op mijn geweer en ik moet het zelf doen
herstellen om geen gevaar te loopen van ge
straft te worden.
- De rest voegt gij er nu maar zelf bij
zegde hij dan gij zult zien dat het geld er
overmorgen reeds is.
Klaroengeschal deed hen opspringen. In
der haast werd de brief met een postzegel
voorzien en onderweg naar de kazerne in de
bus geworpen.
Moeder Van Ham was juist alleen thuis
toen de brief onder hare deure geschoven
erd.Haar gelaat verhelderde 't was nieuws
van haren Hendrik. Zijn tweede brief! Zou
hij het soldatenleven reeds gewoon zijn
In der haast brak zij den brief open en las.
Goede God, de arme jongen. Wat moet
hij verdriet hebben.En ik heb niet meer dan
vijf arme franken
Dan viel haar oog op de doodversleten
schoenen aan haar voeten en zij zuchtte.
Ja, zij waren daartoe bestemd, doch nu
mijn jongen in nood is, kan ik er niet aan
denken. Ik zal nog wel eenigen tijd voort
sukkelen en mijne klompen dragen.
Wie weet of het wel genoeg is, ging zij
voort en of hij toch niet gestraft zal worden.
Doch 't is al wat ik bezit. -
Een uur later viel haar antwoord in de
postbus. Het luidde
Lief Kind,
Met een droef hert heb ik uwen brief
gelezen en ik verhaast mij u deze 5 franks op
te sturen 't is het eenige geld dat ik bezit.
Ik was van zin mij er een paar schoenen
mede te koopen, de oude vallen van mijne
voeten. Doch tot uw welzijn zou ik alles
opofferen, en zal dan maar liever zonder
schoenen blijven.
Moest het gebeuren dat het-geld onvol
doende is om uwe schuld te vereffenen, laat
het mij dan weten, ik zal als 't noodig is,
een stuk huisraad verkoopen.
Uwe teergeliefde Moeder.
Twee dagen nadien kan zij antwoord heb
ben. Ongeduldig wachtte zij de komst van
den briefdrager af. Doch vruchteloos hij
kwam niet.
Ook niet den volgenden dag. Zij wachtte
drie, vier dagen, eene week, twee weken en
met haar aangroeiend verlangen, vermeer
derde ook de bange overtuiging dal hare
opoffering niet voldoende geweest was en
dat de jongen toch straf opgeloopen had.
In angstige zenuwachtige bekommering
bracht zij hare dagen door en de nachten
brachten geen kalmte, want de gedachte aan
haren zoon hield haar uren en uren wakker.
Altijd in dezelfde pijnlijke onzekerheid
was de arme weduwe aan haar huiswerk
bezig. En in haar eigen dacht zij Ik wil
f.