D I T
EN OMMELANDS
Bericht
mam
ijl
Op Zaterdag 18" November 190b.
centimeo 't blad.
40ste jaar. Talmerk 2081
STADSNIEUWS
Stad Yper Gemeenteraad
Damen der Voorziening
Sle Cecilia
In 't Volkshuis
Toelagen
Goed voorbeeld
Noorwegen
Zwitserland
VAN ALLES WAT
Het Vlaamse li
Hospitaal voor vissehen
Albrecht Rodenbach
De graal van Vlaanderen
is erg ziek
ROND DE WERELD
Duitschland
De slem als drijfkracht
Biljardnieuws
Het statistisch jaarboek
@s
Li
TELEFOON 52
Te trekken bij den UitgeverTh 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap we zen ofte posttegen 3 frank jaar.:.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De nieuwe insch rij vers op het
Nieuwsblad voor 1906 krijgen de
gazette voor nieten van nu tot Nieuw
jaar.
Percin was hierover verbitterd,
keerde op zijne stappen terug eD
groette ditmaal op eeue wijze dat ge
neraalBrugère het moeste zien. Maar
nog eens hij 'u\ kreeg geen groet
terug.
Generaal Percin deed 'n klacht bij
den minister en na een onderzoek
bleef het gelijk te voren Generaal
Bi ugère verklaarde dat hij den eersten
keer niet gegroet en had omdat hij
Percin niet en zag, eo de tweede maal,
om at hij door generaal Percin niet
'11 wilde gedwongen zijn fe groeten
Eu 't bleef daarbij.
Natuurlijk dat de gazetten die zake
cergrooten sommige zouden wilien
lat Brugère gestraft wierde, anderen
ragen dat Percin achter zulk een
iffront zou zijn ontslag geven, en elk
veugelken schuifelt zijn vooizeken.
In den Senaat is men nog alsaan
Maandag en Dinsdag werd !e Rijsel
leen congres gehouden van de katho
lieken van het noorden van Vrank
rijk. Welgeschikte voornemens wer-
Iden gemaakt voor het toekomende.
Jammer dat -ie uitvoering en de eens-
jgezinite werking 2'iet en volgt op dit
schoone voornemens.
't Referendum of de Volkstemmiug
in Noorwegen is met eene groote
meerderheid voor het koningdom. D-
nieuwe vorst is Prins Karei van Dene
met op eene bijzondere manier de
militaire deugden te^pcfenen en stap!
de eersten in den weg der vreeze Gods,
der getrouwheid en der gehoorzaam
heid
Moest de Koning der Belgen in eene
aanspraak tot het leger, zulke tale
durven voeren, ge zoudt de geuzen-
bladjes hooren
En nogthans, 't is gekend en ge
weten dat het duitsch eger aan 't
hoofd staat van al de legers der we
reld.
De kiezingen van den bondsraad
zijn eene ware verplettering voor de
socialistenpartij. Maar één huune'
nannen werd gekozen in de herstem
ming. 't Is dat het volk overal begint
kla r zien en die groote belovers naar
weerde schatten.
De fransche gazetten zyn deze weke
uezig met twee voorname zaken
werkstaking in de krygsarsenalen en
Generaal Bi ugère
't Aardigste in die volksstemming,
't is dat mannen die gekend zijn als
republiek gezind, toch voor het Ko
uiugdom gestemd en gewrocht heb
ben.
Zij zijn trouwens overtuigd dat het
Koningdom de beste regeeringsvorm
lis, en 't voorbeeld van Vranknjk 'n
Vruokriik I moet hen juist niet aanmoedigen om
ook eene republie& te stichten.
De Duitsche Keizer Willem ontvoug
De werkstaking in de krijgsarsena-lover eenige dagen de nieuwe rekruten,
len is gelukkiglyk geëindigd, anders jonge soldaten, van zijne bijzondere
't lei aan om bet voorbeeld van Rus-1 wacht. In Duitschland moeten de sol-
iand te volgen, dat juist niet zeer aandaten den eed afleggen van getrouw
- 'beid en dat geschiedt met groote
te bevelen is.
eneraal Brugère, dat is de opper- plechtigheid in de kerae
jeneraal vau 't fransche icger tiy is|
'ekeud vooreen der bekwaamste man-
Keizer Willem,die geerne klapt met
,zyu volk en ook wel ter tale is, heef;
uen, maar, soldaat in 't herte, hy is te dier gelegenheid eene aausprake
rechtzinnig, openhartig en 'n gaai gedaan, die oprecht t hooren weeiu
voor mets uit den weg als de eere I was:
eldt van 't leger of zyn piicht. I «Ge ziet op dezen autaar, zegde hy,
Generaal Percin was een der hulpen het kruis, het zinnebeeld van ai le
van Generaal André,als deze minister christenen, t Is als christenen dat gij
vau oorlog was en geheel het leger in getrouwheid hebt gezworen aan hei
uen grond zoa helpen door de over- vaandel. Ik wensch en ik verhoop da,
dragerij. Was er levers een officier,die gij dezen eed altyd zult voor oogen
S Lr de misse gieg, of wieeshebben^p dese^e»
De Staat geeft de volgende toeiagen-«m ue zelve naar de misse ging, 01 Wiens ueuuou.
Ypersche pensioengilden voor de stortingen 1 vrouwe ter kerke ging of zelfs maar I ik mij een gedenkwee g j p-
gedaan in 1904. in betrek'n was met christene men- Als Keizer Leopold van üostenry
AiAAt At* aanmoedieinss- iu nm nmnffm-IrnfYPn Lnr, Ann honnPmHpn Prins biU2f66II C
fr. 648
378
177
Opold van Oostenrijk
schen.'t was genoeg om overgedregen |aan den beroemden i rins Eugeen ue
te worden door de vrijmetselaars aan luppermacht van het leger schonken
den minister,en 't was gedaan met alle I !lfcm den Maarschalkstaf ovei handig-
verhoogmg: afgeschrabt van 't boek-l,ie, nam prius Eugeen een krmsbeeh;
ie. Bekwaamheid, deftig gedrag, moed. eu stak het omhoog,roependeZiebiei
tat alles en telde niet als er sprakel ieze die onze oppeigeneraal zyn
was van katholieken. Jmoet!»
Zulke doening moest afkeer ver- 't Zyn ook zulke gevoelens die ik
alle rechtschapen men- Lau u i-erwacht. la mpa^eger wilik
godvruchtige en moedige ^soldaten,
maar gcene goddeloozeu. Gö^geiiiei
bij
wekken
schen.
Nu over eenige dagen kwam gene- u D
raai Brugère op wandel generaal üet voorrecht hier te Potsdam
Percin tegen en wetens ol onwetens, maken van mijne bijzondere m
üij 'n groette niet. Maakt u altijd weerdig van die gur
fobeWJefk. Mies t»
.en.
S
:#r!
f -
T NIEUWSBLAD VAN
r - jpLfÜJ s£fGi
r-
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Hei blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
1'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk £6, te Yper.
De bekendmakingen kosten 0,fr.l5 de reke binnen 't blad is 't
6,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. I hondéra. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas. 'e Bvussel, Tk 34, in de Ziiver-
strate, en te Parijs, n° 8, Place d& la Boursb; ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad n Yper, van al die bruten Oost-
Westvlaanderen wonen.
De gemeenteraad van Yper vergadert he
den Zaterdag ten 5 ure. om de volgende
zaken te behandelen
1. Mededeelingen.
2. Verslag over het bestier der stad in 1904.
3. Neerleggen der begrooting van 1906.
4. Boekerij begrooting voor 1906.
5. Nijverheidschool begrooting voor [906.
6. Muziekschool
7. St Pieterskerke
8. Keukenklasse der Lamotheschool reke-
kening van 1904 en begrooting voor 1906
9. Lager onderwijs Lijst der kinders die
recht hebben op kosteloos onderwijs.
Morgen, Zondag namiddag ten 4 ure, zal
de beroemde redenaar Pater Caruel, S. J.
een liefdadigheidsermoen preêken in Sint
Maartenskerke.
Te Parijs, in Onze Vrouwkerke, en te
Brussel in Sint Gudula, waar de welspreken
de predikant verscheidene keeren den vasten
heeft gepreêkt, was de toeloop zoo groot, dat
er, twee ure vóór dat 't sermoen begon, geen
middel meer was nog plaatse te vinden.
't Is eene eere voor de Yperlingen en eene
buitengewone kanse zulken redenaar te
kunnen hooren en tezelvertijde te kunnen
meedoen in een uitmuntend lieidewerk.
Hopen wij dat morgen Sint Maartensker
ke zal te kleine zijn en dat de omhaling
gedaan in evenredigheid zal zijn van het
toeloop van volk.
Wie voorden armen geeft,
leent aan God,
Personen die zouden belet zijn het ser
moen bij te wonen mogen hunne junste
zenden naar
Mevrouw Vanden Berghe
Mevrouw Struye de Bieberstein
Jonkvrouw Rosalie La Grange.
Ter gelegenheid van Sinte Cecilia zal de
Koninklijke Fanfare Zondag 26" November
de misse bijwonen, ten 11 1/2 ure in.Sint
Maartenskerke.
's Namiddags ten 5 en half, Wandel-
Concert in de Pauwelszaal.
Ten 7 ure, feestmaal, in de Iweinszaal.
Zondag ion December, ten 7 ure en half,
groot Concert in de Iweinszaal
Kunstzangers en muzikanten van eersten
rang hebben hunne meewerking beloofd voor
die feeste.
Morgen Zondag, ten 9 ure, plechtige miss
in Sint Niklaaiskerke tot geestelijk en tijde,
lijk welzijn van de leden der Katholieke
Wacht.
's Avonds ten 7 ure, jaarlijksch feestmaal
voor eere-, bescherm- en werkende leden.
Zondag 3n December, groote feeste door
de spelersgilde Willen is Kunnen.
De Staat geeft de volgende toelagen aan de
Zaaien om te maaien
Mutualité école Moyenne
Oudleerlingen Stadsschool
Katholieke Ziekentroost
208
441,60
399 88
1828,30 1014
214 48
Er waren den 3i December 1904 in al die
gilden 2264 leden, die ten minste elk 3 fr.
gestort hadden.
De Thieltsche Werkman had, hetgeen in
sommige bladen de gewoonte is, M. De Bra
bandere, gemeenteraadsheer te Thielt, op
schandige wijze belasterd.
M. DeBrabandere, kloeg het blad aan bij
de rechtbank van Kortrijk, en de Thieltsche
Werkman werd veroordeeld tot 1000 frank
schadevergoeding,5oo f. inlasschingen in de
dagbladen en de kosten van t proces.
Dat is een voorbeeld dat elders dan te
Thielt zou behooren navolgers te vinden
al te lang hebben sommige liberale papier-
bekladders gepeisd dat zij priesters en katho
lieken mogen bespotten, beschimpen
llLtVtll lilUgt-il ULOpU l UtOLUlliJ^tU Clll «OU n O
bezwadderen, en 't wordt hooge tijd daar! bezig met de wet op de scheiding van
een einde aan te stellen en aan sommige j Kerk en staat. Schoone redevoeringen
lichtgeloovigen niet toe te laten te peizen I worden uitgesproken maar t en za! al
dat de liberalen de waarheid schrijven,omdatl uiet baten De vrijmetselaars willen
hunne lasteringen niet gestraften worden! Ie scheiding en 't gouvernement ge-
Wanneer volgt men elders het voorbeeld j tioorzaamt.
van Thielt?
Er liep overtijd hier te Yper een klein
vernukkeld hondje, met een kalvermuiletje,
al slinks en rechts in de vuilhoopen snuffe
lende,tot op de Leet, bij Sint Maartensker
ke. 't Beestje vond dat dien toren daar weg
moest en 't ging aan een van de hoeken,
hefte zijn pootjen op en (de reste is in
't fransch 't Werk gedaan, 't keek nen keer
omhoog als de toren niet om en viel
t Zelfde gebeurt sedert nen tijd met zekere
onnoozele jongens, die wanneer zij al de
uuuuuicic juiigcuo, ui.- vvanuvv.i ItlleUWe VOUSl IS rrius rvaiei VCIU LJCilC
godslasteringen en vuile klaps die zij Uier enj(Qapken. Hij is getrouwd met prinses
daar in vuile bladen en vuile koten opgera-l vjau,j >an Engeland, dochter vai
feld hebben, uitbraken tegen Kerke en pries- j £juarfj Vil. Zij hebben een kindje
ters, peizen voorzeker dat dezen keer del [exander dat omtrent een jaar oud
Kerke te niete is
En als die kereltjes reeds lange zullen
't fransche in zijn en ginter vergeten, zal de
Kerke nog altijd onwrikbaar blijven als een
rotse
Tot spijt
Van die 't benijdt
Menige franschgezinde bladen schrijven
dat het Vlaamsch onze moedertaal
maar weinig uitgebreid is en dat de Vlamin
gen ongelijk hebben hunne taal, als voertaal,
te willen doen aannemen boven deze die
meer verspreid zijn!... t fransch, onder
andere.
't Is waar, dat er andere Europeesche talen
zijn, die meer verspreid zijn dan het
Vlaamsch, maar in België en Holland en
zelfs in Fransch-Vlaanderen is de gewone
taal Vlaamsch.
Naar hun zeggen, is het genoeg fransch
alléén te kennen
Omdat het fransch in Frankrijk en een
deeltje van België veel verspreid is, is het
daarom hetzelfde niet in andere landen.
Indien een franschman, zonder engelsch
of duitsch te kennen de wijde wereld moest
ingaan, zou hij grootendeels gevaar loopen
van niet verstaan te worden en gelijk een
verdoold schaap naar zijnen stal zoeken.
Ware het dan te veel geëischt, als de Vla
bakje
ts.
in eene gleuf steken. Dan gaat het
open en kan men beginnen spelen.
Na een kwart uur rijst de biljard, langs
ééne zijde, twee duimen. Spelen is daardoor
onmogelijk geworden. Men moet nog eens
tien centiemen in de gleuf laten vallen, om
den biljard te doen zakken.
Te Weenen worden zieke waterdieren,
sedert eenige dagen, in een hospitaal bijeen
gebracht... Wat zal men nogal hooren.1
Daar vindt men karpels die met de pokken
liggen of die geplaagd zijn met appendicites
(ontsteking van den blinden darm, ziekte die
nu straf in de mode valt). Daar zwe'mmen
bruinvisschen die liggen te hoesten zij zijn
trouwens aangedaan van longontsteking.
Daar zwemmen ook forellen dik van 't water
of verblind door dobbele cataracte. Na de
oogen gepeeld te zijn,zullen zij waarschijnlijk
eenen bril dragen.
Velen onzer vrienden herinneren zich nog
den zwierigen zanger, den gevoeligen dichter
Alb. Rodenbach, stichter der vlaamsche
Studentenbeweging, en leerling van Verriest
en Gezelle.
De stad Rousselaere heeft eene toelage
van 7000 fr. gestemd om aan Zaliger Alb.
Rodenbach een standbeeld op te richten in
zijne geboortestad.
De beeldhouwer Julius Lagae, dezelfde die
zijn grafzerk ontwierp, zal ook belast wor
den met de trekken van den onsterfelijken
zanger in het brons te beitelen.
Woensdag avond werd te Brussel het
nieuws verspreid dat de graaf van Vlaande
ren erg ziek is. Doctor Melis werd eerst
bijgeroepen en later Doctor Rommelaere, en
na malkaar geraadpleegd te hebben, werd
aan de gravin van Vlaanderen kenbaar ge
maakt dat de toestand erg is.
Gisteren nuchtend werden opnieuw beide
3 VJlMCi CU
mingen, die het grootste get«i der be\o t^inggenecsjjeeren geraadpleegd en het volgende
uitmaken, hunne rechten zouden doen gel-j,
5n 1 'I I r YX/Allr»rr* i 1 a CTPP
De eerste somme duidt de aanmoedigings
premie aan en de tweede, de toelage van 2 fr.
per boekje waarop ten minste 3 fiweid
gestort.
De Ouderdomstroost
Oud en Vrij
H. Germana
Zorgen voor Morgen
St-J acobspensioenkring
St Michielspensioenkas
St-Maartenspensioenkring
St-Pieterspensioengilde
St-Niklaaispensioenkring
Help u zeiven
P ensioengilde de Looie
fr. 23o
1210
294
3o6,6o
150
1440
406
1591,40
307,80
182
627
108
325o,io
g5o
290
70
li93,5o
320
62
in LI turen 11 WdJ mei, vunoiuuv; rvio u--'-"'D R1 A
Yai
den
Voor de Vlamingen, die van hunne jonk
heid af, vlaamsch spreken en studeerén, is
het aanleeren van engelsch en duitsch, maar
een kinderspel.
Integendeel is dit geheel moeilijs voor de
Franschen en Walen die maar fransch alléén
kennen.
Daarom, zonder 't fransch te verwaarloo-
zen, vooruit en vooral goed onze moedertaal
aangeleerd.
Een vreemd tijdschrift doet eene uitvinding
van Edison kennen welke nog niet openbaar
vertoond werd, omdat de uitvinder niet juist
wist welk praktisch nut hij er uit zou kunnen
trekken hebben.
Die uitvinding is de stemmotor, in bewe
ging gebracht door de stem van den
mensch.
Op den stemopnemer van een verbeterden
telefoon wordt een stalen stang geplaatst, die
bij middel van tandwieltjes een ander wiel
doet draaien. Aan den boom van dit laatste
wiel is het jachtwiel vastgehecht.
Het zijn de trillingen der stem welke den
stemmotor in beweging brengen. Het jacht
wielvan den motor draait naar het schijnt met
zulke kracht, dat er een sterke rem noodig is
om het in te houden, wanneer men wat hard
voor den stemopnemer gaat roepen.
Bij middel van eenen riem had men eene
draaiende zaag aan den stemmotor verbonden
en in weinig tijd kon men daarmede een
dikken boom doorzagen.
In de plaatsen waar men voor het spelen
op den biljard afzonderlijk moet betalen,
ontstaat er soms betwisting nopens den tijd
dat men gespeeld heeft.
Een Duitsch biljardmaker heeft nu eenen
gemaakt, die alle betwistingen zal
w -n weggedoken in een bakje
nhestst zich moet tien centiemen
-jjgen .ZOOWt,.
jbulletijn werd afgekondigd
Z. K. Hoogheid de graaf van Vlaanderen
is aangedaan van eene ontsteking der -lucht
pijpen. De toestand is erg. De zieke heeft
een slechten nacht gehad.
Geheel den dag was 't in de Regentiestraat
een weg- en weerloop zonder einde. Al d
voorname personen zijn komen inlichtingen
vragen over den zieke.
Z. M. de Koning is zijn: hroMir gaan
bezoeken in den achternoene. Hij is wel drie
kwart bij den zieke gebleven en had den dag
door per telegraaf en telefoon bericht gekre
gen over den toestand.
Prins en Prinses Albert zijh'óok alle twee
omtrent geheel den dag bij hunnen vader
gebleven.
's Namiddags' werd een niéuw bulletijn
afgekondigd
De toestand blijft zeer erg.
De graaf van Vlaanderen is van 't jaar 3^,
dus van de jongste niet meer. 't Was reeds
verscheidene maanden dat hij ziekelijk was
en alle mogelijke voorzorgen nemen móést.
's Acbternoens zijn de hertog en de hèrto
gin van Vendome toegekomen de andere
kinders zijn ook per telegraaf verwittigd en
werden nog gisteren verwacht'.
Het statistisch jaarboek der stad Berlijn
getuigt, dat in ieder huis der Duitsche
hoofdstad gemiddeld 76 personen hun gere
geld verblijf hebben.
Maar dat is het gemiddelde, het algemeene
het bijzondere is erger. Er zijn vele
huizen met 260 bewoners, er zijn er ook met
5oo en in de Achnerstrasse is een menschen-
pakhuis, waar 900 personen te zamen zijn
geduwd.
Noemt men een afzonderlijke woning een
huisgedeelte, uit minstens een kamer en
keuken bestaand, dan heeft bijna de helft,
47 procent der bevolking van Berlijn in het
geheel geen woning slechts één vertrek, een
zolder, een kelder of iets dergelijks.
En dit lijkt iets bijzonders, vooral voor
ons Belgen, die zoo op ons huiselijk leven
tjjj a
I
