D i T
SB
EN OMMELANDS
Bericht
40ste jaar. Talmerk 2082
Rechtbank
STADSNIEUWS
Ste Cecilia
Liefdadigheidsermoen
Katholieke Wacht
Stad Yper Gemeenteraad
iON'D üi.v
WEffKLO
V rank rijk
Prijs van deugdzaamheid
TELEFOON 52
tï eh ken bij dan UitgeverT* 36, in de Boterstrate, te Yperen hij 's land boodschap ute zen oft' host, 'tegen 3 frank jaars.
't Nieuwsblad van Yper verschijnt's Vrijdags, en's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland.
Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
Tk oö, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De nieuwe inschrijvers op hel
Nieuwsblad voor 1906 krijgen de
gazette voor nieten van nu tot Nieuw-
jaai.
De bekendmakingen ksstpn O,fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
O,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 'i honderd eder
boek, waarvan ons twe^afdruksels zijn gezonden, wordt besproken
De Heeren van de Agence Havas, 'e Brussel, Tk 34, in de Zilver-
strate, en te Parijs, n° 84 Placb dé la Bourse, ontvangen bekendma
kingen voor 't Nieuwsblad van Y'per, van al die buiten Oost-
Westvlaanderen wonen.
Stadsboekerij
at is-oog bezig m i
'■Wihi
D fVan.--.eheS.eii nat is-nog b
besprekingdpr wétop-dehsct
ui Mérl 'en Staat.
Ia eêtf dat» gesXiuu ie., artikel
'dé republiek a-i^borgt c
iat
Openbare Gezondheid
ijver he idschool
Muziekschool
Daarop
w-
IHmPP^r pep. 1 :u -10 - -5 QQ
als de minister pla b i -
len op de volgende vragu D
bliek waarborgt - de vr hm.. 1
geweten, welnu mogen de Heine
nedienden huuue kinders zenden na ;r
de scnole van hunnen keus
De minister bleef het-antwoord
chuilig. Hy dierf noch ja noch neen'
zeggen, maar natuurlijk wierd de
nt woorde gegeven door de senators
zelve, die eene voorgestelde wijziging
verwierpen, omdat Ze al te klaar de
vrijheid van geweten waarborgde.
Dat heeft eens te" meer doen zien
waar de vrijmetselarij, die Vrankrijk
meester is, naar toe wilt zij wil door
alle middels 't geloove by het fr nsche
volk te niete doen.
Deze weke werd te Parijs de prijs
toegekend van deug zaamheid.'t Was
Vi. Paul Deschanel,gewezen voorzitter
der fransche Kamer, die de redevoe
ring uilsprak. De- eerste prijs werd
toegekend aan eeue.... kloosterzuster,
tioort, 't is de gewezen voorzitter die
hare geschiedenis verhaalt
Zuster Julie Hartmanu, geboren
in 1830 te Sint Marle-aux-Mines, be
schikte in het klooster te gaan als z j
20 jaar oud was. Maar ze wierd weeze
met 5 jongere broeders en zusters.
Binst 15 jaar strekte z de jonere tot
moeder, en als zij allen g-.harna t
waren voor het leven, dan nam zij net
alootei kleed aan. In 1868 v er i z j
overste van eene moederscüool e
Besuvais en binst 3ö jaar br cl zij
er de finders op van het volts. Z.j is
nu 75 jaar oud en zij heeft de kinders
van drie geslachten groot gekweekt,
T NIEUWSBLAD VAN
Woensdag nuchtend werd voor de recht
bank van Yper het proces opgeroepen,
ingespannen doorM. Colaert, Burgemeester
van Yper en volksvertegenwoordiger, tegen
't Weekblad zijnen uitgever K. Deweerdt,
en M. Devaux, [Jean sans peur), voor laste
rende artikels in dat blad verschenen.
De rechtbank was samengesteld uit de
heeren Biebuyck, voorzitter, Montens en
Veys, rechters, Thienpont, procureur des
Konings, en Bouquet, greffier. Bachten de
rechters zaten de heeren Vandaele, onder
zoeksrechter, en Vandermoere, substituut-
procureur des Konings.
Mter Begerem, trad op als eischer voor M.
Colaert, en Mters Thooris van Brugge, en
De Sagher van Gent, hadden zich belast met
de verdediging van Deweerdt en Devaux. Al
de avokaten der balie van Yper woonden de
zitting bij. 't Publiek had de voorbehoudene
plaatsen ingenomen en in de gehoorzaal en
den gang werd men geduwd om te versmach
ten;
Ten io ure juist kreeg Mter Begerem het
woord.
Hij herinnerde op klare wijze geheel de
toedracht der zaak, hoe Deweerdt in
Weekblad sedert meer dan een jaar, door
eene reeks artikels spottende verslagen van
den gemeenteraad en later fransche brie
ven geteekend Jean sans peur had over
gedrukt in zijn blad, artikels die voor doel
hadden den achtbaren heer Burgemeester van
Yper in zijne eere te krenken 't is daarvoor
dat de -heer Colaert herstelling
eischen.
De artikels zijn begonnen van in de
oogstmaand 1904 en hebben geduurd
einde September 1905.
Mter Begerem bewijst door uitreksels uit
de gazetten dat er een stelsel bestond van
belastering. De eerste artikels hadden in den
schijn weinig belang, maar kregen gedurig
nieuwen uitleg. Dezelfde zinspelingen werden
herhaald en hernieuwd en uitgelegd in fran
sche brieven, tot dat eindelijk den 3on sep
tember 1905,twee verschillige artikels een
vlaamschen en een franschen den gods-
klop gaven met een schrijven, dat alle voor
gaande aanvallen overtrof.
Eerst onderzoekt de achtbare advokaat de
zaak onder rechtskundig oogpunt en besluit
dat Devaux en Deweerdt beiden verantwoor
delijk zijn voor de schade die zij den heer
Colaert hebben gedaan in zijn eere en faam.
Spreker haalt al de opwerpingen aan die
ertegen zijne zienswijze kunnen ingebracht
worden en bewijst dat beiden DeWeerdt en
Devaux, plichtig zijn.
Na den rechtskant der zaak te hebben
onderzocht bespreekt Begerem de ver
schillige artikels.
-Bij de bespreking van 't artikel van
20 oogst beweert M'" Thooris dat de heer
Colaert niet bedoeld werd.
M«« Begerem toont dat zijn tegenspreker
hem vergist en dat het artikel onweerlegbaar
tegen M. Colaert geschreven was.
14ter Begerem brengt hulde aan dezen die
op zeker oogenblik vonden dat Deweerdt
te verre ging en die het blad verloochend
hebben.
Sprekende over het schandalig vlugschrift
d#t zonder naam van drukker of schrijver
's nachts werd rondgestrooid in stad, vindt
hij indrukwekkende woorden om dat schrift
te schandvlekken, en, ware 't toegelaten ge
weest, zeker zou het publiek in luide toe
juichingen zijn losgebroken bij de welgepaste
tot
't Is ia ure en een kwart als M. Begerem
zich neerzet.
Mter Thooris denkt dat de eischer zijne
opzoekingen nopens de artikels te ver heeft
uitgebreid. Hij zal ze trachten tot hunne
wezenlijke grenzen terug te brengen.
Vooraleer den grond der zaak te bespreken,
denkt de heer advokaat dat de gazetschrijvers
zich hier op eenen gebied hebben gewaagd
dat hun altijd zou moeten ontzegd worden.
Spreker is ook gazettier in zijne vrije uren,
maar hij denkt dat het bijzonder leven zou
moeten ontzegd worden aan den gazetschrij
ver die alleen grondbeginsels of bestuurzaken
moet bespreken. Fransche en vlaamsche
artikels hielden hiervoor geen de minste reke
ning, evenmin als van de tale der wellevend
heid en der gedoogzaamheid.
Maar indien de bewoordingen -door de
schrijvers gebruikt deze niet zijn die gebezigd
worden in een treffelijk gezelschap, zijn de
zinspelingen af te keuren, dat en bewijst
niet dat de aantijgingen schadelijk zijn en
zij rechtveerdigen niet de vrage tot lijfs
dwang.
Spreker onderzoekt op zijne beurt de
verschillige artikels en ziet natuurlijk daarin
de lasteringen niet die Mt2r Begerem erin
ontdekte.Hij vindt zelfs aardig dat de andere
personen in de artikels bedoeld, geen proces
inspannen, waarop Mtet Begerem antwoordt
dat hij tijd heeft om te wachten.
Mt9r Thooris besluit dat de Rechter den
eischer zou afwijzen, van zijne vrage ten
opzichte van Deweerdt. Alleen Devaux blijft
verantwooYdelijk voor den franschen artikel
t:n Mter Desagher zal bewijzen dat daarin ook
geen grond van beschuldiging bestaat.
Mter Desagher begint zijne pleidooi met te
zeggen dat hij verre is van de bewoordingen
der artikels van Devaux en Deweerdt te
willen verschoonen. Hij keurt ze af en
verstaat geheel wel de veronlweerdiging van
M''r Begerem, wanneer deze sprak van het
vlugschrift van Devaux, waarin de gods
dienstige ©vertuiging der overgroote meer
derheid der bevolking werd aangerand.
Maar dat 'n bewijst niet dat er lastering
bestaat in de artikels ten opzichte van M.
Colaert. Devaux bedoelt een stelsel van aan
val regen het clericalismus, ten voordeele der
Vrijdenkerij. De toon der vluchtschriften is
gewoonlijk bitsig andere mannen zijn op
dezelfde wijze te werke gegaan Rochefort,
Drumont, yeuillot, gebruikten in hunne
vlugschriften bijtende zinsneden. Van geheel
den redetwist blijft er enkel het artikel van
3o september De uitleg die Mter Begerem
geeft is verkeerd dat Deweerdt en Devaux
de oorzaak van de drukfout in M. Co-
iaert's naam op verschillige wijze verklaren
bewijst duidelijk dat ze niet op voorhand
malkaar hadden geraadpleegd.
Dit artikel is ten anderen een antwoord op
de Journal d'Ypres,en had geenszins het
doel van M. Colaert in zijne eere te kwetsen.
Mttr Desagher, besluit zijn pleidooi met te
vragen dat de Rechtbank zou den eischer
ongegrond verklaren in zijne vraag en hem
afwijzen.
't Is één en half als de zitting geheven
wordt en 't neerleggen der dossiers verscho
ven tot 29" November, ter voortzetting.
Morgen, Zondag 2Ón November, zal de
Koninklijke Fanfare in stoet naar Sint
Maartenskerke gaan om de misse bij te
wonen, van ten elf en half.
Het Wandel-Concert, aangekondigd voor
Zondag namiddag in de Pauwelszaal, is
verzet tot later, uit reden van den rouw der
Koninklijke Familie.
en welverdiende zweepslagen,zoó meesterlijk
toegediend door den weisprekenden rede
naar, aan den godvergeten schrijver van dat
geschrift.
Na al de artikels overloopen te hebben
sluit Mter Begerem zijne prachtige pleitrede
met te vragen dat de rechtbank benevens de
schadevergoeding van 25,ooo fr. den lijfs
dwang zoude uitspreken, opdat de beschul
digden, zoo zij weigeren te betalen, in het
gevang de dwaasheid hunner schandalige
aanvallen zouden kunnen overwegen.
's Avonds ten
Iweinszaal.
7 ure, feestmaal, in
de
Maandag 27 November, ten 1 ure, feestmaal
op het Stadhuis voor de Stadsharmonie.
Zondag ion December, ten 7 ure en half,
groot Concert in de Iweinszaal.
Vele volk was er opgekomen naar het
sermoen van Pater Camel, eene der beste
redenaars, die er in Yper nog werden j
hoord.
We vernemen dat de opbrengst ook in
evenredigheid was en dat de armen en onge-
lukkigen er de beste zullen bij varen.
Hulde aan den befaamden redenaar en
dank aan de milde gevers
-Zondag nuchtend, ten 9 ure, werd in Sint
Niklaaiskerke, de plechtige misse gezongen
tot geesielijk en tijdelijk welzijn der leden
van de Katholieke Wacht.
Bestier, eere en werkende leden woonden
in zeer groot getal de misse bij.
's Avonds ten 7 ure had in 't Volkshuis het
jaarlijksch feestmaal plaats. 700 werkende
en eereleden waren aanwezig. Aan de eereta
fel zaten de heeren Sobry, voorzitter, Boone,
eerevoorzitter, Baron de Vinck, senator, Co
laert, burgemeester, Struye, oud-senat'or en
schepeue, Vanden Boogaerde, schepene,
Fraeijs, gouwraadsheer, Bouquet,ondervoor
zitter en gemeenteraadsheer, Kannunik De
Brouwer, pastor-deken E. H. Ryckeboer,
proost.de eerw. heeren pastors der parochiën
en andere heeren geestelijken en voorname
personen der katholieke partij.
Op het einde van hét feestmaal, dat uit
nemende wel bereid was en opgediend door
de zorgen van M. Deprost, huisbewaarder
van het Volkshuis, stelde de Z. E. heer
Kannunik DeBrouwer, de gezondheid voor
van Z. H. den Paus, cje groote vriend der
Katholieke Werklieden. Hij herinnerde de
rouw der Koninklijke Familie, door het
afsterven van den betreurden Graaf van
Vlaanderen, rouw, waarin de katholieken
grootelijks deelnemen, en besloot zijne aan.
praak met de gezondheid voor te dragen van
onzen achtbaren heer Burgemeester M. Co
laert, die als hoofd der katholieke partij het
doelwit is van lafhertige.la'ge lasteringen van
wege zekere politieke tegenstrevers, die al
het goed benijden door.'M.den Burgemeester
verricht.
Eene geestdriftige huldebetooging wordt
den heer Burgemeester gebracht, die, diep
ontroerd, bedankt voor de eere hem aange
daan. Nieuwe toejuichingen breken los als
spreker belooft in 't toekomende gelijk in
't verleden te werken tot groei en blo'ei der
katholieke partij en tot vooruitgang der stad
Yper. Hij besluit zijne aanspraak 'met te
drinken op de gezondheid van voorzitter en
leden der Katholieke Wacht.
Verslag der zitting van.
Zaterdag 18 November 1905.
De openbare zitting begint ten'5 ure,
onder voorzitterschap van M. derï burge
meester Colaert, en in tegenwoordigheid
der heeren Struye en Vanden Boogaerde,
schepenen, Fraeijs, Fiers, Vanderghote,
D'Huvettere, Vanden Peereboom, Bouquet
en Sobry, raadsheeren Gorrissen, schrijver.
M. Begerem verontschuldigt zich door
onpasselijkheid de zitting niet
bijwonen. Zijn nog afwezig:
voorde, Iweins d'EeckhouUe en-Lemahieu.
M. de burgemeester, recht staande, brengt
eene treffende hulde aan de nagedachtenis
van Z. JC. H. Mgr den graaf van Vlaanderen
Hij steltvoor aan Z. M. den koning en aan
H. K. H. de gravin van Vlaanderen een brief
van deelneming te zenden. Zijne woorden
worden door de raadsheeren en door het
publiek rechtstaande aanhoord.
zicht der vestingen te.schenden met sommige
boomen te snoeien en misschien hier of daar
wat te dunnen.
M. Sobry dient nog een plan -in ter
verbreeding van de Pompestraat, nevens de
Brouwerij L'Yproise Hij zou dien weg
doen doorkomen tot aan de kslsijde naar
Dickebusch, al over de doening van M.
Lapiere en dan ook de Maloulaan door
trekken tot bij die nieuwe strate.
M. de burgemeester zal die zaak onder
zoeken, die zekerlijk voor Stad groote gevol
gen zou hebben onder finantiëel opzicht.
M. D'Huvettere klaagt nog over den
slechten staat van den voetweg tusschen
Zillebeekstatie en Zillebeke, op 't grondge
bied van Yper.
M. Vanden Boogaerde Wij hebben nog
maar gedaan met er aan te werken Nu, we
zullen nog eens gaan zien w"at er kan ver
beterd worden.
M. D'Huvettere 't Water blijft staan op
den veloweg, die zou behooren verhoogd te
worden.
't Verslag over stadszaken in 1904 en de
begrooting voor 1906 worden neergelegd.
De raad zal ze onderzoeken in "èene volgende
zitting.
te kunnen
MM. Vande
De plaatse voor de statie zal, bij beslissing
van. den schepenraad, den naam dragen van
Statieplaats
Place de la Gare.
Als gevolg aan de vrage door het Stads
bestuur gedaan, laat de heer Minister van
Openbare Werken weten dat de steenweg
naar Comen niet zal overgenomen worden
daar de vernieuwing van den weg naar
Waasten eene genoegzame en geschikte ge
meenschap zal geven met het noorden van
Vrankrijk.
De verkochte boomen "langsde vaart
hebben fr. 7249,35 opgebracht, meA de on
gelden medegerekend.
M. Sobry begeert te weten als er zu
boomen verkocht worden bij de Esplana
M.de schepen Vanden Boogaerde
dat men zal kunnen vermijden, van het uit
M. Sobry bij het bespréken der be
grooting van 1906, begeert dat de jaarwedde
van den boekbewaarder zóu óp debëgrooting
der boekerij gebracht worden, dat er buiten
de toegestane vergoeding van 25o fr.,woning,
licht en vuur, geene andere sommen zouden
gegeven worden, aan den huisbewaarder,
ten ware zé op de begrooting staan. Het
geldt hier 20 fr. die hem als gift worden
toegekend, om zijne aansluiting bij de lijf-
rentkasse te vergemakkelijken. Hij klaagt
nog over de fichen, over't stof, en over de
moeilijkheid om tegenwoordig de boeken te
vinden die er gevraagd worden en dat er een
meubel gemaakt worden óm die fichen te
plaatsen. M. Sobry zou nogthans beter
vinden de fichen te vernieuwen en veel te
verminderen; we zouden't winnen in den-
prijs van 't meubel.
M. de Voorzitter Wat. de jaarwedde van j
den boekbewaarder betreft, die komt op dei
begrooting van stad, bij die der andere)
stadsbedienden. 't Is iets dat geheel ten laste
is van stad, zonder toelagen van Staat of
Provincie.
Wat de andere punten betreft door
Sobry aangehaald, zij betreffen da commissie
der bibliotheek en-niej den .'gemeenteraad
wij moeten er enkeltusschénkomen om de
noodige-kredieten te stimtnen.
De lijste der .arme kinders wordt bepaald
vastgesteld op 498 jongens en 478 meisjes.
De disch geeft 8 fr. per kind.
Op eene bemerking van M. Sobry nopens
die lijst wordt de stemming tot eene volgende
zitting verschoven.
De schepenraad wordt bij dringendheid
bemachtigd om 'grond te verkoopen op den
hoek der Capronstraat en der Waterkasteel
straat.
M. Vanden Boogaerde klaagt dat er
sommige lieden moedwillig al de moeite ortl
de vestingen in orde te houden, nutteloos
maken. Er zijn er die strooisnijdsel en kaf
uitijdelen in de wandelingen en nooit en
wordt er iemand betrapt.
De heer Schepene zou willen premiën
uitloven om de plichtigen te kunnen betrapen
en doen straffen, bij voorbeeld 2b fr. als men
iemand met zekerheid vast heeft.
M. de Voorzitter is van t zelfde gedacht
als de heer Schepene. Wegen en wandelingen
worden bedorven, spijts al de moeiten en
kósten door het stadsbestuur gedaan.
Spreker twijfelt als het uitloven van
premiën zal helpen 't is de opvoeding dié
te wenschen laat. De kinders moete. ver
maand en opgewekt worden, en ondej^ dat
opzicht is er onbetwistbaar reeds verbetering
te ibestatigen.
M. BouquetZou willen nieuws weten
over den tram naar Belle.
M. de Voorzitter Er zijn nu andere za
ken te onderzoeken. Heb nog wat geduld en
gij zult in 't korte nieuws krijgen.
De openbare zitting wordt opgeschorst en
daarna hernomen voor de stemming van de
begrooting der muziekschool
In geheime zitting heeft de raad M. Delva
benoemd als lid van den Dischraad ter
vervanging van M. Rabau de Roriff, ont
slaggever.
M. de Burgemeesterheeft aan doktor
Vanrobaeys een verslag gevraagd- over den
gezondheidstoestand der stad. Slechts vier
kinders zijn tot nu toe door den kroep aan
getast geweest. Alle noodige voorzorgen zijn
genomen om de voortzetting der besmetting
te beletten.
y
M. Bouquet vraagt dat de commissie
zou de kinders aanwakkeren om allen de
prijsdeeling der nijverheidschole bij te wo
nen.
M. de Voorzitter. Wij kunnen ze niet
dwingen maar enkel aanwakkeren.
M. Sobry zou willen dat een onderwij
zer die sedert lang de stad heeft verlaten, zijn
ontslag geve van de nijverheidschole, om
dit postje aan een Yperling te geven.
M. de Voorzitter.De persoon in zake
geeft regelmatig zijne lessen wij kunnen
hem niet dwingen zijn ontslag te geven.
Eene verhooging van i5o fr. voor de pia
nolessen en van 100 fr. voor de lessen van
contrebasse zal in geheime zitting besproken
worden en daarna in openbare zitting
gestemd.
T>e begrooting der kerkfabriek van Sint
-wprdt goedgekeurd evenals de reke-
t begrooting der keukenklasse in de
theschool.
3 i \i ci èJ[
der li
OU'
