D I T P EN OMMELANDS, s Zondag 22 April 1906 te Boesinghe te Elverdioghe te Zanlvoorde te Sl-Jan te Woesten te Voormezeele BAEELANDT Up Zaterdag 21" April 1906. 5 een timen blad 41ste jaar. - Talmerk 3003 ten 3 ure, in de Katholieke school ten 3 ure, in het Kasteel ten 4 ure, in de Katholieke school ten 8 ure, in de Katholieke school ten 5 ure, in de Katholieke school ten 6 ure, ter herberg l'Espéranc'4 KOND WERELD Amerika Vrank rijk Duitschland Venezuela Soldaterij TELEFOON 52 Te trekken bij den UitgeverT* 36, in de Boterstrate, te Yperen bij land boodschapwezen ofte post, tegen 3 frank s jaars. Echt en recht, 't oud Volk indachtig; Kinderlijk, niet kinderachtig; Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen 't blad is 't 0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, leder boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken." De Heeren van de Agence Havas, ,'e Bvussel, Tk 34, in de Zilver- strate, en te Parijs, n° 8, Place db la Bourse, ontvangen bekendma kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, van al die buiten Oost- fc Westvlaanderen wonen. Beraads! agfii» g* Niemand gedwongen soldaat Aigemeenen Soldatendienst De 25 fr. te maaude Zware lasten T NIEUWSBLAD VAN YPER 't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en den vrachtloon buiten Belgenland. Het blad en is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald. Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate, T* 36, te Yper. MEETINGEff Eene vreezelijke ramp werd ons Woens dag avond ten 6 ure gemeld San Francisco, de groote stad uit het Westen van Noord- Amerika, is vernield door eene aardbeving. Er zijn meer dan duiiend dooden. Waarlijk de rampen volgen elkander op, en dat zoo snel en zoo verschrikkelijk dat de ongevoeligsten er door verstomd zijn en on vrijwillig denken aan de straffende hand Gods. Na de vreezelijke rampe van Courrières, de overstroomingen in België, de uitbersting van den Vesuvius is 't nu eene rampe in Amerika, zoo overgroot, zoo verschrikkelijk, dat er om «eggens geen voorgaande en zijn in de geschiedenis. San Francisco is de hoofdstad van het goudland Californië, zoo meesterlijk be schreven door Hendrik Conscience. Zij ligt in 't uiterste Westen der Vereenigde Staten, op elf honderd kilometers van New York, met welke stad zij verbonden is door den grootsten spoorweg der wereld de Pacific Gisteren Woensdag nuchtend, ten 5 ure l5 minuten (Amerikaansche uur), dat is volgens onze uur rond ten elven, werd de eerste vreezelijkste schok gevoeld. De aard beving duurde drie minuten. Geheel de stad daverde op hare vestingen en talrijke huizen werden vaneen geschuurd en stortten in met schrikkelijk gedruis. De menschen waren voor het meestendeel nog te bed en stormden in nachtgewaad buiten. De straten waren bedekt met allerhande afval. Korts daarop ontstond eene nieuwe ramp. Door den schok waren de gazleidingen vaneen geschuurd en seffens was er brand ten allen kante. Vruch- Mengelwork van 't Nieuwsblad van YperN* 8 deer E. H. V. HUYS VERBODEN nadruk li Voor my, 'k hadde wel geluibterd naar Wijtens verhaal en tevens mijn beate gedaan om droevig en verwonderd te schijnen. Zoo 'k troostte hem, sprak van zijne moeder, .zijne zuster» en zijnen broeder, die uem vandage nog zouden bezoeken en inder daad hy begon er toch xeta van te gelooven en hij bedankte mij. Na wederzijdsche groetenissen, trok ik langst den voetweg naar de hofstede, met mijne drie reisgezel- len. Maar wat gezeid al» wij t hui» komen van den oudsten zone, al vrat moest doen verschieten van den anderen, niet veel beter», en van den knecht niets wetende Wij waren altyd bezig met middels te beramen om de ongelukkige tijding, voor heuen toch, te kunnen wegsteken, toen wy van verreden pa»tor van de parochie zagen opkomen. Wij achter hem, en geheel de lake verteld, en gevraagd dat hij de arme weduwe al die rampen zou widen kenoaai^ maken. De brave man,die te wege was naai het hof, aauveerdde met liefde, en wij gingen elk naa zijn nuis. 's Achtei'uotns keerde ik weder naar het hof en men heeft er mij gehouaen tot in den avond. Verstaat gij nu waarom ik zoo late ingekomen ben I Gy rijt een rechte roover, zei Bake- landt, al slaand» op de schouder van aen teloos poogde men met zakken zand en aarde de ontsnapping der gaz te dempen maar de vlammen sloegen uit langs alle kanten enmen vond geen middel om te blusschen, daar de waterleiding eveneens opengescheurd was door de aardbeving. Omtrent drie uren later werd er een nieuwe schok gevoeld, en vele gebouwen die door de eerste aardbeving werden gescheurd, maar niet ingestort waren, vielen bij den tweeden schok ten gronde. Het stadhuis, dat 7 millioen dollars gekost had (een dollar is 5 fr.) is totaal vernield. Talrijke andere gebouwen zijn insgelijks ingestort. De reddingsdienst is uiterst moeilijk, daar men in vele straten niet door en kan door de steenen en ander materiaal van de ingestorte huizen. In een der voornaamste straten zijn scheuren te bemerken van meer dan een meter breed. Op andere plaatsen is de grond ingezonken tot zelfs i.ao m. diep en in Valenciastraat rond de drie meters. Tusschen Quisnau en Bricia is de ijzeren weg ingezonken op eene lengte van ruim 5 kilometers. Al de telegraafdraden zijn gebroken. Verscheidene andere steden van het om liggende zijn evenzeer geteisterd. Andere staan totaal in brande. De schepen die in de haven geankerd lagen zijn grooiendeels vernield door een stort vloed. Volgens berichten zijn er in San Francisco 54 blokken huizen geheel en gansch inge stort. Het telegraafbureel van San Francisco staat ook in brande en zoo zijn de gemeen schapmiddelen met de verwoeste stad afge broken. «an——a^p—pww anderen. A sa, bier, gasten, eer wij voorts- doen, tapt en schenkt wat haastig Natuurlyk wierd er al drinken er gerede' ka^eld over hetgeen door Loden verteld was geweest. Bijna elke omstandigheid moest hij herhalen, om de nieuwsgierigheid van den eeuen en den anderen te voldoen. Men tikte met hem, men dronk op zijne gezondheid, en de tijd ging voorbij. Verdonders, zei de kapitein, 't is twee of daaromtrent, en wij en zijn nog nievers Zwijgt nu daa.van, mannen 't is hoog tijd van wat anders aan te gaan en te peizen op hetgeen er ons te doen staat. 't En moest hun geen tweemaal gezeid zijn van te zwijgen ais 't laatste woord van Bakelandt uit zijnen mond was, had men eene mui» hooreu loopen te midden dat volk, dat ie vooren zoo woelig was. Loden, 't is gij vandage die de man zijtzeg eens, ea rap en Haar, hoe wij gemakkelijkst aan het geld van Libeers zullen geraken Kapitein ik en weet geen woord meer als in onze laatste bijeenkomsle.en ik houde staan wat ik daar bebbe gezeid 't er is vele geld in de hofstede, en wy en kunnen er niet ach er gaan zonder te weten waar het verdoken zit. Kunt gij niet uitpe.zen waar Daar en i» geen peizen noodig Gij hebt Naas onder uwe han> en indien hij spieken wil,daar zult gij zekere inlichtingen krijgen want zijne moeder en houdt niets Men schatte Donderdag nuchtend het getal dooden en gekwetsten op 5ooo. Een geweldige stormwind blaast over de stad en belet alle poging om den brand te beperken. Een hotel is ingestort, 155 menschen onder de puinen begravende. Een weezenhuis met 200 wcezen is ingelijks ingestort. Volgens eene amerikaansche gazette New- York American zouden er 10.000 dooden zijn en de schade zou op 200 millioen dollars beraamd worden. Niet alleen te San Francisco, maar elders in Californië zijn ook min of meer erge aardbevingen gevoeld, die wel zulke groote schade niet hebben veroorzaakt als te San Francisco,maar nietemin als eene ware ramp mogen worden aanzien. De werkstaking in het Noorden en rond Lens wordt een ware revolutie. De werk stakers steenigen de gendarmen en de sol daten de huizen van bijzonderen worden belegerd, de kramen op de markt worden leeggeplunderd, het huis van den mijnbe- stierder M. Reumaux, werd belegerd en met steenen de ruiten ingesmeten. De gendarmerie was onmachtig om het volk tegen te houden en moest hulpe vragen. Als de versterking toekwam gingen de werkstakers achteruit tot bij den ijzerenweg en daar verschansten zij zich achter het stakijt en wierpen met steenen naar de sol daten. Twee officieren werden gevaarlijk gekwetst en verscheidene soldaten zijn gewond. Minister Clemenceau is ter plaats geweest, maar en is niet lang gebleven. In de statie heeft hij een tijdeken gesproken met den generaal Jacquelot, iie het gebied voert over de troepen en nij is dan naar Arras gaan slapen. Te Parijs zijn meer dan 3ooo drukkers gasten in werkstaking. Nog alijd zijn de brievendragers niet allen weder aan het werk. Ten anderen een deel zijn afgezet en andere zijn in hunne plaats geuoemd. Mochte de aanstaande kiezing van 6 Mei een einde stellen aan dien gedurigen opstand, aan dien toestand, die Vrankrijk ten allen kante ondermijnt en onvermijdelijk naar de omwenteling moet geleiden, Het drieverbond Duitschland, Oosten rijk, Italië springt op krukken. Sedert de conferentie van Algesiras en zijn Duitschers en Italianers niet zeer vriendelijk meer ten opzichte van malkaar. Trouwens te Algesiras waren de Italiaansche gezanten eerder franschgezind dan ten voordeele hunner duitsche bondgenoten. Dat heeft Keizer Willem nog al gekitteld en bij de uitbersting van den Vesuvius en heeft hij zelfs geen telegram van deelneming gezonden naar de Italiaansche Vorsten. Nogthans Willem en is in 't geheele niet gierig op zijne draad maren, evenmin als op zijne redevoeringen. Men zal misschien nog wel onthouden hebben dat de Voorzitter Castro van die gedoken voor hem, en hij begint zelve al geld te ontvangen en uit te geven. Gaat er omme dan en brengt hem hier, gij baas maar verblindt en koord hem wel, verstaat gij 't Verstaan, kapitein antwoordde de baas, en, met een lampken in de hand, ging hij 't kamerken binnen. Ik alleene voer het woord, vervolgde Bakelandt, tot dat wij zien hoe de zaken draaien de om tandigheden zullen wel aanwijzen wauueer de tijd van spreken voor ugekome-.. is. E11 ik die zoo wel gekend ben, vroeg Loden, ik moet weg zeker Blijf maar, hij en kan u toch niet zien, en, als gij zwijgt, u niet verstaan. En dan nog, of verkende hij u,hij en zal algelijk uit onze handen niet meer.... De kamerdeure ging open en Naas verscheen, voortgesleept aan koorden, die zijne handen rn-pen, met eeuen rooden doek V0"i zijue ougen en voor een deel van zijn aangezicht gebonden. Bij zijne intiede. sprongen de moordenaars op, ruttelden hunne banken of stoelen, en maakten ge- druisch, om te doen hooren dat zij met velen waren en om den jongman vreeze in te jagen. Inderdaad, hij beefde en week achteruitmaar twee felle arms stootten hem voorwaarts, tot in t midden van de ronde. Geheel de bende zat Deder en zweeg er volgde reu oogenblik van doodsche stil e. Jongman, zei Bakelandt, gij zijt in treffelijk gezelschap, et. ik en weet niet waarom gij zoo staat te beven 1 Amerikaansche Republiek de franschen een leelijk affront had aangedaan. De franschen zonden eenevlote om verschooningteeischen, maar de president Castro lachte de franschen vierkant uit en in plaats van vergiffenis te vragen, deed hij hen nog een nieuw affront. Nu op 't onverwachts heeft Castro voor- loopig zijn ontslag gegeven. Hij gaat een speelreisje doen rond de wereld. Zijne vrien den en beschermelingen die in 't bestier al de vetste postjes hadden zijn reeds inge scheept en Castro is op dit oogenblik ook reeds op weg naar New-York. Zou hij niet eens zijne fransche vrienden gaan groeten binst dat hij op weg is in Europa? 't Nieuwsblad heeft nooit groote voor- staander geweest van soldaterij en zijn programma is gelijk dit onzer kandidaten voor de W etgevende Kamers De ze» liberale kandidaten zijn voorstaan ders van den aigemeenen soldatendienst. Dat liberaal programma is zoowel iu den aard van 't ander punt dat wij verleden weke besproken hebben, namelijk het ver plichtend goddeloos, geusch of onzijdig onderwijs, dat we niet verwonderd en zijn dat de liberalen het hebben aangenomen. Wat zou dat te wege brengen I. Af chaffing van de plaatsvervangers. II.Geen vrijstellingmeer voor niemand. III. Afschaffing van de vergoeding. IV. Nieuwe en zware lasten. Oh! de liberalen kunnen zoo wel schrijven en spreken van de gelijkheid, van het werkvolk lat moet dienen voor kanonnen vl.-esch, van de rijken die intusschen een lustig leventje leiden, enz. enz. Gelijkheid Zou er meer gelijkheid zijn dan nu indien iedereen moest optrekken voor zijn lot De rijken zouden gelijk nu. hun werk doen verrichten door minder begcede lieden. Ten anderen, die meest zouden lijden door de afschaffing der plaatsvervangers, 't zouden de burgers zijn en de werklieden. Inderdaad, vele rijken laten hunne zonen soldaat worden, en later overheid, omdat ze er eene geschikte plaats in vinden of omdat het met hunne neiging beter over eenkomt terwijl burgers slechts een plaats vervanger aanstellen, somtijds ten koste van groote opofferingen, omdat zij minder geneigd zijn tot den soldatendienst of zeer dikwijls omdat zij hunne zonen t'huis dub bel noodig hebben om hunnen handel ol hunne nijverheid of hunne boerderij te doen voortgaan. In name van de averechtsche vrijheid willen de liberalen dat handel en nijverheid eerder zouden verkwijn-n, dat de boerderij waar de zoon zoo broodnoodig is, eerder mag te kwiste gaan, dan dat de zoon van den soldatendienst zou ontsl gen worden. Dat vele werklieden in het aanveerden van den dienst voor anderen een gemakke lijk middel vmden om eenen schoonen spaarpot 1500-1600 of 1700 fr. te verga deren en daarmeê later een eerlijken hancie! te beginnen of a s ambachtsman hun le kun- Waarlijk, als de zwaie stemme van den wreeden moordenaar in de ooren van den gevangene klonk, zag men zijne lidmaten intrekken en zijne beenen kluiterden. Jongman, zei Bakelandt voort, zonder eene antwoorde af te wachten, wij gaan u iets vragen, en t is van hier rechtuit de waarheid te zeggen, zonder bedrog, zonder ommi-wegeu. Zijt gij rechtzinnig, t en zal u geen kwaad noch geeue pijue aangedaan worden maar, voel ik dat gij uederspanuig zij t en met valschheid voor den dag komt zwicht u, kerelwij zijns mans genoeg om u, spijts den duivel, tot rechtzinnigheid te dwingen. Onthoudt dat wel I Naas, hoe beangstigd ook, hadde toch de moed gekregen. Tegenweer en kon hier niet hJpen, hij wist het wel maar al te vele benauwdheid kun ook nadeelig zijn, en de moordenaars te stouter maken. Ten anderen met meer twijfelend ot hij ging vermoord zijn, had hij een soorte van onverschillig heid schielijk in zijn herte en in zijne hou ding laten komen. Vooraleer ik éen woord spreke, zei hij, moet de doek van mijne oogen, opdat ik zie met wien ik te doen hebbe gij zegt dat ik in treffelijk gezelschap beu I... treffelijke menschen mogen gezien zijn. JoDg- d, zei Bakelandt met nijdigheid, als gij ieis te vragen hebt, dien toon niet meer nemen, of gij zult ei kwalijk van ai komen t is wij d e hier bevelen geven, maar gij niet 1 NochtaLS, om u te toouen dat wij niet wonder ijk en zijn, 't zal ge schieden volgens uwe begeeite. Op een teeken van den kapitein, trokken nen stellen en hunnen stiel uitoefenen, een huisgezin stichten en treffelijk mau worden, wat scheelt dat de liberalen,watgaat hun het belang van den werkman aan Zij willen maar een dingen Alleman gedwongen soldaat terwijl de leuze der Katholieken luidt Niemand gedwongen soldaat Maar 't en is niet alleen om het werkvolk te tergen en te beletten eeh schoon stuiver tje bijeen te krijgen, dat de liberalen tegen de plaats vei vauging zijn, zij willen nog vooral beletten dat er nog vrijstellingen zonden zijn van den dienst Yoor de pries ters. De pastor» met den ransel op den rug naar de Kazerne en wordt daardoor het aanwerven van priesters belemmerd,zooveel te beter voor hen, weg met den godsdienst is een ander punt van hun programma, dat zij niet al te laid en durven laten kennen, tenzij onder vrienden. die in sommige gevallen tot 30 of 35^ zelf tot. 50 fr. te maande kunnen beuragen, dat is nog iets waarvan de liberale kandidaten niet en willen. En nogthans is er iet» redelijker Vaderen moeder hebben jaren lang den kost moeten verdienen voor hun talrijk kroost.De zoonis 19, 20 jaar oud en verdient reeds een behoorlijke daghuur die toelaat be hoorlijk te leven zonder te moeten een hand uitsteken naar de openbare liefdadigheid, naar Disch of Hospicen. De loting is daar, en de zoon moet soldaat wordenDank aan de 25 of 30 fr. vergoeding zuilen de ouders toch al het voordeel niet kwijt zijn dat zij genoten door de hulp van hunnen zoon. Wat maakt dat de liberalen 1 Zij hebben geen herte 1 Naar de Kazerne moet de zoon, en geen vergoeding meer 1 Kunnen de ouders niet voorzien in 't onderhoud hunner andere kinders, zooveel te beter, ze moeten maar naar den Disch, waar de geuzen, indien ze er meester zijn, een nieuw middel zullen vinden om het Volk slaafs te onderdruk ken. De inrichting van den persoonlijken gedwongen soldatendienst zou een ander en nog een veel erger gevolg hebben dan al wat vorengaat, namelijk te makeü dat er nieuwe en zware lasten zoudeu moeten gelegd wor den om de 8chromlijke kosten van die soldaterij te betalen. Ér zouden namelijk kleeding, geweren, kanons, kazernen, magazijnen, onderhoud noodig zijn, hetgeen de begrooting vau oorlog meer dan verdubbelen zou 1 Waar zouden de liberalen het geld halen? Zij zijn aan geen sparen gewend, daarvan hebben zij vele bewijzen gegeven tijdens hun rampzalig bestier van 1878 tot 1884 spijts al de lasten die meer gevraagd weiden kwamen ze nog altijd te kort. Maarue Kiezers, die klaarziende zijn, ons vlaamsche volk dat beraden alles over denkt zal den 27n Mei zijne meeniug doen kennen nopens dwang en vrijheid en geen twijfel 't zal iuuderen door het land Weg met dwingelandij Leve het vrijwilligers leger 1 ai de moordenaars een doosken uit hunnen zak, zij strooiden wat poeier op het platte van hunne handen en vroren er hun aange- zicüte mede. Zij wierden zwart gelijk mooren en geheel onkenbaar. De doek viel van Naas zijne oogen, en hij kon zien. Eerst, bedwelmd door gespannen te zijn aan bet gezicute, en met der daad niets onderscheidende iu dat duister kotje, vieef bij aan zijne oogen hij zag klaar, maar die zwarte moordenaars wezens, en dan die vier-en-twintig stralende oogen, al^n naar beui gericht, ontstelden hem zoodanig, dat hij steun zoent om niet neder te zinken. Geheel zijn moed was verdwenen; hij peisde meer als ooit dat zijne laatste ure gekomen was, en wankelde en slingerde lijk iemand die bedronken is, binst dat de moordenaars half luide ioegen met zijn ve; schot en met zijne benauwdheid. Het duurde nog eeuen oogenblik voor dat er iemand sprak of roerde, en die stilzwij gendheid viel den jongman zoo wreed, ledereu keer dat hij 't waagde van eenen schuinschen oogslag te geren op het volk dat iond hem zat, scheen zijn toestand schrikkelijker, en bij werd benauwder en bleeker. Jongman, zei dezelfste zware stemme, rij1 gij bereid om rechtzinnig te antwoorden op ai onze vragen Naas keek op naar den kant van waar de stemme swam, maar spreken en durfde hij niet. Hoe is 't wierd er nog eens wat heviger, en met eeneu vioek daartusschen, gezeid, zyt gij bereid of niet 1 ('r Vervolgt

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1906 | | pagina 1