D I T I S
EN OMMELAND3
m
t
m
Kiezerslijsten
rondde wereld
Op Zaterdag 29° September 1906.
S
centifüen blad.
41ste jaar, -Talmerk 30!2o
Opgepast
I eert een ambacht
Vrankrijk
A postaal
Duitschiand
Rusland
Zwitserland
Holland
Ontslaggevers van '79
Nieuwsoortige operatie
mt zwakke geslacht
't Pensioentje
VAN ALLES WAT
Onze paarden te Milaan
e pensioenen der
spoorwegwerklieden
Papieren* hoeden
Spinazie
TELEFOON 52
7e trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's land boodschap wezen ofte posttegen H frank
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijkniet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten 0,fr. 15 de reke binnen 't blad b
0,f.30 van 's Rechters wegen f. 1; overdruk, 5 fr. 't honderd, iedei
boek, waarvan ons twee afdruKsels zijn gezonden, wordt besproken.
De Keeren van de Agence Havas, Ie Brussel, P 34, in de Zilver
strate, en te Parijs, n° 8, Place db la Bourse, ontvangen bekeudma
kingen voor 't Nieuwsblad van Yper, v ;n ai die hutten Oost-
Westvlaanderen wonen.
In alle gemeeuten liggen thans de
kiezerslijsten ter inzage van eenieder
in het gemeenlesecrelariaat.
Wij kunnen onze lezers niet genoeg
aanwakkeren om die lijsten te onder
zoeken, en te zien als zij het getal
stemmen bezitten waarop zij recht
hebben.
De reklamatiën moeten nu gedaan
worden aan het gëmeentebestier.
Tijdens de kiezing komen er altijd
personen kb gen dat zij recht hebben
op meer stemmen, dan is bet te laat.
Zorgt aan tijden en onderzoek de
kiezerslijsten.
Opgepast
T NIEUWSBLAD VAN
pta
't Nieuwsblad van Yper verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na
de markt, tegen 3 f. 's jaars; 3 f. en deu vrachtloon buiten Belgenland.
Het Wad en is niet min teirekken dan voor een geheel jaar en 't wordt
op voorhand betaald.
l'es moet vrachtvrij ingezonden worden naar de Boterstrate,
:.6. te Yper.
Morgen is het weer winter, het verlof is
ten einde en een heel leger jongens zal den
nuchteren kop in de wereld gaan steken om
het terrein te verkennen,waar het weldra ook
den strijd om het leven zal moeten meêstrij
den.
Een groot deel zal gelaten,wellicht welge
zind vader volgen naar het werkhuis, den
weg der eerlijke kostwinning. Dat u dat niet
vernedere, jongens, want gelijk O. L. Heer
gezeid heeft, dat ge in het zweet uws aan-
schijns uw brood gingt eten, ik zeg dat zij,
die u minachten nog zullen zweeten van den
honger.
Een ander deel zal weer denken, zooals
ieder jaar, dat het daar niet voor is dat ze
zoolang naar de school geweest zijn, dat een
smid er te zwart en een schilder er te wit uit
zien, en opnieuw zullen zij de bureelen der
fabrieken en openbare besturen bestormen,
om een plaatsken gelijk welk, als zij maar
schrijver zijn.
Arme schrijvers Ge zijt met honderd
waar er één noodigis. Ik beklaag u, ik wil
meer doen... ik wil u een raad geven: wordt
geen schrijver, wordt ambachtsmanbegrijpt
welk een schoone en edele roeping het is,
met uwe handen het doode hout tot duizende
nuttige dingen te bewerken, te doen weer
blad en bloemen dragen, het ruw metaal te
kneden en te dwingen naar al de grillen
uwer jonge fantasie, den ruwen steen kappen
tot lijst en loof, dat eeuwen lang zal leven, te
schilderen met goud en kleur rond u, also!
gij een kind der zonne waart...
Nog eens, wordt ambachtsman, wordt
kunstenaar, laat u niet zeggen dat kunst in
geboren is en vatbaar maar voor éeu op
duizend. Van zulke kunst spreken wij niet
Ruskin zegtl'inspiration c est de travailler
tous les jours en dat is de waarheid. Gaat
dus naar het werkhuis, maar bijzonderlijk
gaat naar zondagscholennaar teeken-nijver-
heid- en beroepscholen, daar zal men u den
weg leeren, tot breede en voor u onbekende
levensbanen, u leeren genieten de schoonheid
van vormen en kleuren, het geheim dat uw
ambacht tot eene kunst verheffen moet. Daar
zult gij ondervinden dat het niet nutteloos,
maar noodzakelijk was hetgeen gij in de
school geleerd hebt hoe zoudt gij kunstge
schiedenis leeren, zonder wereldgeschiedcnis
en aardrijkskunde te kennen,hoe bouwkunde
zonder rekenkunde hoe lezen en leeren wat
in andere talen over uwe kunst wordt toege
schreven, zoo gij geen vreemde tale kent
Voor u, burgerskinderen, moeten de zon
dagscholen.de teeken-nijverheids- en beroeps
scholen hoogescholen zijn, en langs daar is
uw weg,de eenige die u overblijft buiten het
bereik der machien daar zijn er altijd han
den en heotden te kortwordt koperdrijver,
kunstsmid, beeldhouwer, meubelmaker, ver
sieringsschilder, glasschilder, bouwkundige,
leert tapijten, stoffen, kanten teeken, maar
begint als ge jong zijt.... want morgen is t
KV
weer winter.
Ga\et van Hasselt.
De franscha ministers en hebben nog
altijd geene beslissing genomen aangaande
hunne houding tegenover de bisschoppen
die Zondag in al de kerken hunnen brief
hebben doen lezen in antwoord op den brief
van Z. H. den Paus.
Wij laten hier den korten inhoud volgen
van dien brief
De bisschoppen beginnen met hunne
dankbaarheid jegens den H. Vader uit te
drukken, wegens het zenden zijner laatste
encycliek. Allen staan dicht rond zijnen
troon geschaard, om de Kerk en Frankrijk
te redden. De scheidingswet legt de Kerk
eene gansche nieuwe richting op. Zij
verklaart dat enkel eeredienstelijke bonden
de uitoefening van den godsdienst mogen
regelen, naar bepalingen en statuten die
naar hunne luim steeds zouden kunnen
gewijzigd worden.
Verder draagt de wet in kerkelijke
zaken, de oppermacht aan den Staatsraad
op. Dat is een soort van burgerlijke inrich
ting der Kerk. De Paus kon niet anders
dan dergelijke strekking veroordeelen.
1 Pius X heeft afgekondigd dat geene
eeredienstelijke bonden tot stand kunnen
worden gebracht, zonder rechten te kren
ken, die eene levensvoorwaarde der Kerk
zijn. Hij poogde de bedoelde bonden over
een te brengen met de kanonieke voor
schriften. Hij moest zijn pogen opgeven,
bij gemis aan zekerheid. De H. Vader
houdt slechts het belang der Kerk van
Frankrijk in het oog. Wij vragen enkel dat
men uit onchrichtelijke wetten den grond
slag der Republiek niet samenstelt.
Gelijk kardinaal Guibert tu 1896, wil
het Fransch episcopaat zijne verantwoor
delijkheid dekken tegenover de rampen,
die het land te wachten staan. De schei
dingswet, gelijk zij thans is opgevat, zou
Frankrijk niet alleen zijnen titel van
katholieke natie ontruoven, maar ook zijne
ware vrijheid erne religie te belijden, die
zijn leven en zijne grootheid was.
i Wij hopen nog dat ons land gespaard
b'ijve van religieoorlog. Wij vragen niets
anders dan de vrije uitoefening van onzen
godsdienst.
i Dat men bedenke, dat in gelijk welk
land de uitoefening van deu godsdienst
slechts in akkoord met het hoofd der Kerk
geregeld wordt.
Indien men ten allen prijze de Kerk
van den Staat wil scheiden, men late ons
ten minste het gebruik der kerkgoederen,
en gunne ons de rechten, die eiken burger
worden toegekend.
De brief besluit met eenen oproep tot
eendracht en eene gezamenlijke werking
in broederliefde.
De Fransche en Belgische geuzenbladen
inaken groot beslag aangaande den gewezen
pastor van Chatenay, die afvallig geworden
is, en schandaal verwekt de wereld door.
Wat wil men daarover zeggen Onder de
twaalf Apostelen, door Christus zelf uitge
kozen, was er een verrader is het dan te
verwonderen dat er een priester gevonden
wordt, die zijne plichten vergeet
Na de katholieken te Essen, zijn het nu
de socialisten die Congres houden, en een
overzicht houden van hetgeen zij beraamd,
gedaan en gelukt of mislukt hebben in
verleden jaar, en middels beramen om in
het toekomende meer dan ooit het werkvolk
onder hunner hiel te houden.
Bij dien verdubbelden aanval der slechten
is het meer ooit den pücht van alle goede
katholieken te strijden om het werkvolk
hunne kostelijke vrijheid en zijnen gods
dienst te behouden.
Te Lods werden drie policieagenten neer
geschoten twee wrrden gedood te Irkoutsk
schoten booswichten op bankbedienden
nabij Poltawa werd een groote eigendom in
brand gestoken.
Na een diefstal van 1500 roebels staken
te Petropavloka dieven het vuur aan ver
scheidene huizen 15 brandden af. De
gevangenen geraakten in opstand en sclto
ten, met de geweren der bewakers, op de
schildwachten. Er zijn gekwetsten.
Te Elisabethgrad werden eigendommen
in brand gestoken.
Van overal meldt men
aanslagen en diefstallen.
gelijkaardige
De stad Koopin, in het distrikt Kamenetz,
waar de Joden in meerderheid zijn, is
door de boeren der o liggende dorpen in
isch gelegd.
Verscheidene personen werden om het
leven gebracht en een aantal vonden den
dood iu de vlammen, jen kent niet juist
het getal der slachtoffers.
Te Yanta, in de Krim, heeft een 16 jarig
meisje zich gezelfmoord, omdat zij door
het revolutionnair komiteit, waarvan zij
declmaakte, aangewezen was om een
hoogen ambtenaar, den vriend haar vaders,
te vermoorden.
Drie Russische revolutionnairen zijn
aaDgehouden, die in eene tresorij in den
Kaukasus 315.000 roebels, bijna een miljoen
frank, gestolen hadden en er naar Zwitser
land meê gevlucht waren.
Er is sprake de rechten op suiker en
genever in Holland over te brengen met de
echten die in Beigie geheven wordeu op
beide voortbrengselen. Daardoor zoude men
trachten een middel te vinden om tusschen
de twee lauden eet.e overeenkomst te sluiten
aangaande verbruikattikelen.
Maandag had te Mechelen de plechtige
betooging plaats ter eere der onderwijzers,
ontslaggevers van '71.
In 1842 hadden katholieken en liberalen
gezamentlijk eene schoolwet gemaakt, ge
stemd op de vrijheden der Grondwet.
De overgroote meerderheid der Belgische
bevolking, behoort tot den Katholieken
Godsdienst. De godsdienstleer in de school
moest wel deze zijn volgens onzen Gods
dienst. De kmders die tot een ander geloof
behoorden, moesteri de catechismuslessen
der andere leerlingen niet volgen. Alzoo was
de vrijheid van Godsdienst ongeschonden.
De vrijmetselaars besloten den godsdienst
uit de school te bannen om het Belgisch volk
te ontkristenen. Te zamen met hunne kwee-
kelingen, de liberalen, trokken zij ten strijde.
In 1878 wierden de liberalen onbeduidende
meerderheid in de wetgevende Kamers het
Ministerie was samengesteld uit zes logie-
mannen.
ken ontwerp van schoolwet werd neerge
legd, den godsdienst uit programma van
l onderwijs schrabbende,de scholen moesten
onzijdig zijn. Deze wet werd gestemd met 1
stemme meerderheid, deze van Boyaval van
Brugge, die ook gekozen was met 1 stemme
meerderheid.
De katholieke weldenkende menschen, om
de zielen der kinderen te redden, deden de
grootste opofferingen. Vrije scholen wierden
overal gebouwd, in alle steden,in alle dorpen
des lands, wat 3o millioen frank gekost
heeft. Het onderhoud vau dit onderwijs
kostte hen 9 millioen 's jaars.
De zake was nu van schoolmeesters te
hebben. En ziet overal heeft men den troost
gehad den schoolmeester te zien overgaan
met zijne leerlingen tot de katholieke vrije
school. Die mannen mag men waarlijk helden
noemen, in den strijd tegen het geuzendom,
legen het gebriesch der hel. Zij verzaken aan
een vast en zeker bestaan, met schoon inko
men zij verzaken aan het pensioen voor
den ouden dag, waarvoor zij sedert jaren
stortingen gedaan hebben zij gaan het zuur
orood eten, met geschooid geld betaald.
God vooralis hun ordewoord
verdienen dit grootelijks, want zij hebben 1 worden samen gevlochten tot strengen en
meer dienst bewezen aan 't vaderland, danlgenaaid op eeu model van ijzerdraad, over-
de lafaards die den moed niet hadden de j trokken met dunne stof.
stem van hun geweten te volgen, dan diel De garniering doet men er dan naai
in hunne scholen zonder God, zonder leer-jwensch op.
lingen waren, en mochten konijntjes kwee-1 Bij strooien hoeden, hebben deze papieren
ken op het speelplein. hoeden allerlei voordeelen aan. Zij zijn
Daarom, helden van '79 hertelijk proficiat I buitengewoon licht; men voelt die nauwe-
lijks op het hoofd, en zij kunnen, als liet
materiaal en de garniering handig worden
samengevoegd, ook zeer schoon effect
maken, door dat het papier in allerlei
matten tinten verkrijgbaar is.
De uieuwe mode bevredigt ook de behoeite
van verandering bij de damee, door dat de
papieren hoeden zonder moeite en bijna
zonder kosten,om zoo te zeggen «dagelijks
vernieuwd kunnen worden.
't Komt uit Amerika, en daarom zal het
misschien een beetje onwaarschijnlijk voor
komen.
Een knaap had eene naald ingezwolgen.
Bij middel der Xstralen ontdekte men de
naald in de strot.
In plaats van den knaap te opereeren,
kreeg een geneesheer een heerlijk gedacht.
Men bracht een magneetsteen in de keel
vau den knaap en de naald kleefde er ou-
middelijk aan en werd uitgehaald.
Men weet dat voor het verwijderen van
kleine stukjes ijzer uit de oogen een sterke
magueet ook zeer doeltreffend is.
Te Elsene is eene belangrijke statistiek
opgemaakt, waaruit blijkt dat men groot
met uwe welverdiende onderscheiding.
De antikatholieken hebben schoon te
lachen met het pensioentje van 65 fr. i3o
fr. per huishouden, waar man en vrouw in
leven zijn. De menschen houden er aan. In
veel andere landen hebben ze O te
beginnen met dat fameus Frankrijk, waar de
antikatholieken sedert zoo lang meester zijn,
en waar ze beloofden sedert lang 1 fr. daags
te betalen.
Maar om het pensioentje te trekken moet
men wel opletten van de voorwaarden te
vervullen. Dus leest nog eens goed het vol
gende
De personen, die in nood verkeeren, en
welke in 1841 geboren zijn, moeten hunne
vraag van pensioen vóór het einde van het
jaar 1906 indienen. Ze kunnen zich daartoe
tot het stadhuis wenden, en wonen ze in
Yper, dan mogen ze komen naar de Boter-
straat, 36.
De personen geboren in 1842 moeten
hunne vraag indienen vóór het einde van
1907.
Goed verstaan Ja. 't Is niet moeilijk.Maar
let op het volgende
Personen geboren in 1843 moeten, om
hun pensioentje van 65 fr. te genieten, ten
minste 18 fr. storten, in drie jaar in 1906,
1907 en 1908. De 18 fr. zijn gebracht opjongelijk heeft het schoone geslacht ook den
naam van zwak geslacht te geven.
In 't algemeen worden er meer jongens
dan meisjes geboreu. En toch zijn er meer
vrouwen dan manuen. De sterfte onder de
mannelijke kinderen is veel grooter dan
12 fr.,door den bijleg der openbare besturen.
In andere woorden, die in 1H43 geboren isI
moet, gedurende drie jaar, ten minste vier
[rank's jaars storten. Die in 1843 geboren is,
en nog niet begonnen heeft,moet zich haasten
vóór nieuwjaar ten minste vier frank door I onder de meisjes.
tusschenkomst eener erkende maatschappij I Te Elsene, in 1905, stierven er honderd
te storten. I en elf knaapjes van minder dan vijf jaren
De personen geboren in 1844 moeten het-luud en slechts acht en zestig meisjes. Ook
zelfde doen in 1907, ipoSen 1909. Willen louder wordend schijnen de vrouwen beter
zij in 1906 beginnen, zij mogen. Ze zullen bestand tegen ziekten en overlijden dan de
dan in 1909 niets moeten storten. I mannen.
Eindelijk, de personen geboren in 18401 Het gvtal vrouwen van rond de 60 jaren
moeten ten minste vier frank's jaars storten jis Veel grooter dan dat der mannen,
in 1908, 1909 en 1910. Maar nog een keer, jOp 344 sterfgevallen in 1905 vau personen
ze mogen eerder beginnen.
Dus, menschen opgepast. Verzuimt het j
nietanders geraakt gij aan uw pensioentje!
niet Elk zegge het voort. Men verricht een
werk van liefde met de menschen op den
rechten weg te helpen.
't Is eene algemeen zegepraal welke ons
paardenras bekomen heeft te Milaan (Italië)
Niet een maar meest al de paarden droegen
inde verschillende klasseu de eerste prijzen
weg. De tweehoogste prijzen werden.toege
vau meer dan 60 jaren oud, trof men 132
mannen en 212 vrouwen aan.
De pensioenen der werklieden van den
staatspoorweg zullen voortaan door's lands
schatkist gedragen worden, eene som van
2,400,000 fr. is daarvoor ingeschreven op
het budget van 1906. Het maximum van het
pensioen voor de gekwetste werklieden is
gebracht op de drie vierden van het loon, in
plaats van de helft zooals het tot nu toe was.
De kinderen, die slechts tot den ouderdom
kend aan het paard Gambetta, een afstam-1van dertien jaar inrekening kwamen voor
meling van Brin d Ortoehoorende aan den hetverleenen van het hulpgeld in geval van
en ztj
geven met 2000 mannen in eenige weken
lijds, hun ontslag. Bravo i dat is karakter
hebben. Dat is man van geloof zijn
Het is dus niet onverdiend, dat er aan de
800 nog levenden dier heldenschaar eene
eerebetooging geschiede. Het Nieuwsblad
juicht die geloofsverdedigers hertelijk toe, en
wenscht allen geluk met de pauzelijke deco
raiie Pro Ecclesia et Pontificedie op hunne
edele borst mag prijken. Wat we daarbij nog
begeeren, 't is dat al die schoolmeesters in
recht op pensioen hersteld worden. Zij
heer Guyaux, van La Louvière, in de
afdeeling der jonge veulens van twee jaren
oud, en Gambrinus van M. Landuyt, bel-
gische kampioen in 1905.
Ons gouvernement mag fier zijn over]
zulken uitslag, waar het zijn deel in heeft
door de breede ondersteuning we ke bet
jaarlijks aan de verbetering van het paar-]
denras toekent.
De kleine goudstukjes van 5 fr. worden
zeer raar. De reden is dat men in Engeiand,
Cambodge en Java ze doorboort om er hals
kettingen en armbanden van te maken. Het
schijnt dat men ze ginds het dubbel der
waarde doet betalen.
Nu is te Parijs eene nieuwe mode ontstaan,
deze der papie en vrouweuhouden-
Er is niet veel bekwaamheid voor noodig,
om zelf zulke hoeden te maken. Geene dame
die in het handwerk wat bedreven is, die
daar moeite mee heeft. Men gebruikt papier
van dezelfde dikte en dezelfde soort als voor
kappen van lampen gebezigd wordt, en
knipt er smalle reepen van. Deze reepenj
ziekte of van het pensioen der weduwe, zul
len voortaan daarvoor tellen tot den ouder
dom van 16 jaar. Dat zal eene groote verbe
tering zijn voor de werkmansgezinnen.
Spinazie wordt gewoonlijk in Augusti en
September gezaaid, zoowel breedwerpig als
op rijen. Men moet echter niet al te dicht
zaaien en bij den eersten pluk, die drie weken
na het ontkiemen kan plaats hebben, trekt
men de te dicht aaneenstaande plantjes met
den wortel uit of steekt ze boven den wortel
af, opdat de achterblijvende planten meer
ruimte bekomen.
Dan kan men tot het begin van den
winter snijden. In het begin van het voorjaar
worden de bedden goed schoongemaakt en
behakt en men gaat nu met het snijden voort
tot de planten eindelijk i5-2o c. m. van
elkander afstaan. Het uitzaaien in Septem
ber en October doet de plantjes beter den
winter doorkomen, dan die van het zaaisel
van Augustus. Men lette er evenwel op win
terharde soorten te zaaien.
