DIT IS
SpreeMraafl 52
EN OMMELANDS
MENG ELM AHEM
Op Zaterdag 9n Maart 1907.
5 centimes 't blad.
42e jaar. Taimerk 3049
Te trekken bij den Uitgever, 7h 86, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaars
Voor Z. II den Paus
ONDERWIJS
Leerplicht
De Scheiding
Chamberlain te Nice
ROND DE WERELD
Kiezing te Londen j Een arend in Seine-et-Oise
Rusland
Duifschland
Kiezing te Montpellier
Ernstige Onlusten
STADSNIEUWS
Stad Yper Gemeenteraad
Katholieke Wacht
Kattefeest
Fanf ire
Nieuwe Maatschappij
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Verslag
Milicie
Kolen
Boom^n
St Pieters
Traras
Grondverk cop
Krediet
Feesten
'T NIEUWSBLAD yas YPEB
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
strate, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
1 1,1. 1 11. gggeaaaa
Onder de gestemde voorvaarden vinden
I wij
1. Om deel te nemen in de maatschappij,
moet men boven de hooger genoemde voor
waarden, inschrijver zijn van twee aandeelen
van 10 frank elk.
2. De maatschappij mag alle zaken onder
nemen, die hare leden kunnen nuttig zijn.
3. De maatschappij mag leeningen aan
gaan.
4. De aankoop door een lid der maat-
schappij gedaan ten profijte van een persoon,
vreemd aan de maatschappij is ongeoorloofd
1 en de overtreder wordt uitgesloten.
Het bestuur der Samenwerkende Maat
schappij De Spaarzaamheid is samenge
steld als volgtM. Fiers, treinoverste bij de
Staatspoorwegen, voorzitter, en M. Georges
Vandeweghe, bediende bij de Vlaanders
secretaris.
Onder de bestuurleden zijn er bedienden
van Staat, Vlaanders, Buurtspoorwegen,
Gevang, Post,Genie en Weldadigheidschool.
YPER
De genaamde Abel Cappoen, dienstknecht bij
den landbouwer Thoris,"verdween onlangs na
ten nadeele van zijnen meester een diefstal
gepleegd te hebben.
Cappoen werd te Hazebroek, in Frankrijk,
aangehouden door den polieiekommissaris
Francescni.
De kerel werd door M. Coupillaud, onder
zoeksrechter in die stad, ondervraagd en beken
de buiten den diefstal bij M. Thoris, nog een
tiental anderen voor een bedrag van rond de
300 fr. gepleegd te hebDen bij een landbouwer
van Hazebroek, die hem werk gegeven had.
THIELT
Maandag nachtrond 2 1(2 ure,is er een hevige
brand uitgebroken bij M. Henri Simoens,
schoeneufaoriekant in de Hoogstraat alhier.
De bewoners waren te bed, toen eene meid
uit de gebuurtp door de venster harer slaapka
mer zag dat het brandde. Seffens werd het
alarm gegeven en de eigenaars en de geburen
gewekt. Het vuur nam spoedig eene groote uit
breiding, zoodat het huis en de werkplaatsen
de prooi der vlammen werden; alleen de muren
blijven nog recht.
Een deel meubelen zijn gered, alsook eene
hoeveelheid leder, doch verscheidene manden
schoenen, die gereed ingepakt waren om te
verzenden, zijn door dn brand vernield,alsook
veel gereedschap en leesten. De kapmachienen
zijn insgelijks in den brand gebleven.
Vele moedige burgers en de pompiers hebben
dapper het vuur bestreuen en zijn er in gelukt
de naburige huizen te vrijwaren. De schode,
door verzekering gedekt, beloopt verscheidene
duizende franken.
LEEST binst de lange avonden het boeiend
mengelwerk van het Nieuwsblad van Yper
Bakelandt of de Kooversbende van 't Vrij-
busch doorE. H. V. Huys.
Te koop in dedrukkerij van 't NIEUWSBLAD
en bij ai de verkoopers voor 4 FR.
BRUGGE
Eene bedelares,Anna Lauwers, gezegd «Lam
me Nanne werd over twee dagen ziek
gevonden achter de deur van haar huisje, in de
Vischpaanstraat. De vrouw werd naar het gast
huis gebracht waar zij stierf.
In het huisje van de bedelaarster was het
zoo vuil dat men het moest doen ontsmetten.
Het was een echte mesthoopoveral lagen
allerhande voorwerpen dooreen, die een ver
pestenden reuk uitwasemen. Men vond er ook
talrijke kleederen, een 30tal rokken, en de
vrouw had nauwelijks iets aan 't lijf toen men
naar naar het gasthuis bracht.
Lamme Nanne bezat een spaarboekje waarop
een som van 7,000 fr. ingeschreven staat 1
Dinsdag werd aan de haven eene kar,geladen
met nitraat, verrast door een koopwaren trein.
De voerman kwam ervan af met eenige kneu
zingen een der paarden werd op den slag
gedood en het andere erg gekwest dat het moest
afgemaakt worden. Het gespan hoorde toe aan
M. Jeroom Saeys.
OOSTENDE
Op de reede van Blankenberghe is een onge
val overgekomen aan de oostendsc c sloep
O 175 De sloep kwam in botsing met eene
groote duilsche stoomboot uit de haven van
Bremen, en werd erg beschadigd. De O 175 is
maandag te Oostende binnengevaren de
bemanning was letterlijk uitgeput, daar zij
onophoudelijk had moeten pompen om te
beletlen dat de sloep zou zinken.
Aanboord van de stoomsloep Mercédès
die maandag insgelijks de haven binnenvaarde,
gebeurde een erg ongeluk. De patroon, M. J.
ClusiDg, werd erg verbrand door het omvallen
van een ketel met kokend water.
Maandag werd een franschman, die in het
postbureel kwam vragen naar brieven blijvende
Overdracht der vorige lijst 1593.64
Onbekend 2 OU
M. W. Voor de zegening van eano
geheele familie 20.00
Onze achtbare Burgemeester M. Colaert
is nogmaals verslaggever der middenafdee-
ling over de begrooting van Binnenlandsche
Zaken en Openbaar Onderwijs.
In bet merkweerdig verslag, dat hij over
die begrooting heeft opgesteld, staan zeer
belangrijke bijzonderheden, waarvan wij er
eenige willen aanstippen.
Maar al te dikwijls worden de katholieken
uitge-cholden als de vernietigers van het
volksonderwijs. M. Colaert heeft eens te
meer met officieële cijfers bewezen dat die
bewering volkomen valsck is.
Vooreerst, onder bet liberaal ministerie,
in 1881, dus in vollen schoolstrijd, werd
voor het onderwijs 32 millioen 's jaars
uitgegeven, en nu, in 1907, omtrent 45
millioen.
Aardige vernietiging, waarlijk, als men
13 millioen's jaars meer besteedt dan deze
die ten onrechte werden bewierrookt als de
groote voorstaauders van het onderwijs.
De begrooting van het lager onderwijs
alleen, die over 25 jaar 20 millioen bedroeg,
is nu gestegen tot 28 millioen.
Een stokpeerdje waarmeê onze tegen
strevers ook geerne voor den dug komen, is
de leerplicht. Volgens hen zijn de Belgen de
meest verachterde, de minst geleerde, de
onwetendste dommerikken van den aardbol,
omdat... de leerplicht of schooldwang hier
niet bestaat.
M. Colaert beeft bewezen dat, zonder
schooldwang, het schoolbijwonen hier niet
te wenschen laat, en dat het getal ongeleer-
den gedurig afneemt.
In t jaar 1880 waren er 80 per honderd
kinderen van 10 tot 15 jaar die konden lezen
eu schrijverj in t jaar 1890 83,37 per
honderd en in 1900 88,22.
Indien dezelfde verhouding blijft, in 1910
zullen er nog slechts 5 per honderd onge
letterden overblijven.
En dan nog moeten van dit per honderd
afgetrokken worden de gebrekkige kinderen,
die door hun toestand belet zijn ter school te
gaan, de schipperskinderen en deze die door
"wangedrag verhinderd zijn met andere
leerlingen in betrek te komen.
Indien onder het stelsel der vrijheid zulke
verheugende uitslagen worden bekomen,
waarom dan tot dwang zijnen toevlucht
nemen
In Vrankrijk, waar de schooldwang
bestaat, is het getal ongeleerden veel
grooter dan in België.
De burgerij^ van Londen vond dat de
progressisten met hunne socialistische bond-
genooten eene les moesten krijgen, dat zij
lang genoeg de stadsgelden vermoorscht
hadden. Ze gaven hun die lesse. 't Was eene
oprechte ramp voor het liberaal-socialistisch
verbond 44 zetels in éénen trek verloren
Oprecht, de wind waait tegenwoordig in
de zeilen niet van het socialisme. Na den
reusachtigen achteruitgang van het socialis
me, dien men in de kiezingen van Duitsch-
land vaststelde, wordt het socialisme nu, in
het graafschap Londen de oorzaak van eene
verplettering voor zijne liberale vrienden.
De burgerij wil van die ruststorende partij
niet,die alles in gevaar en ten ondere brengt.
Eene bijzondere depeche uit Rome meldt
dat het Vaticaau bedreigt met de afkondiging
van documenten,die bezwarend zouden zijn
voor Frankrijk. Er zouden stukken bestaan,
die bewijzen dat Frankrijk aan het Vaticaan
heeft gevraag 1 om tusschen te komen bij de
andere gouverinenten ten voordeele der
Fransche belangen,en zulks voor de afbraak
van het concordaat.
Het Vaticaan beweert daarenboven dat
het Fransch goifvernement Spanje aangezet
heeft tot eene anti-katholieke politiek.
Jozef Chamberlain, wiens gezondheid erg
geschokt schijnt,zal voor eenigen tijd te Nice
komen verblijven.
De ex minister der koloniën is zondag
avond te Parijs aangekomen en twee ureu
later roorlgereisd naar het zuiden.
geklopt zijn. Vooreerst is Rusland een schis
matiek land en de katholieken maken daar
eene kleine minderheid uit, buiten in Polen.
De vervolgingen, die de christene Polen
vroeger en nu nog te lijden hadden van wege
het bestier toogen genoeg hoe weinig katho
liek de russische ministers zijn.
1
Zaterdag heeft bet algemeene kiezing
geweest voor den raad van het graafschap
Londen. Die raad is gelast met het opper
bestier der stad Londen, die, zooals men
weet, boven de vijf millioen inwoners telt,
meer dus dan menig landeke.
De vooruitstrevende liberalen waren
meester in dien raad. Zaterdag hebben zij
eene schrikkelijke nederlaag geleden.
De volgende vergelijking zal er u laten over
oordeelen
Voor de kiezing van
zaterdag zetelden 84
vooruitstrevende libe
ralen in den raad, en
34 gematigden en be-
houdsgezinden.
Nu zetelen er in
den raad 78 gema
tigden en behouds-
gezinden en
40 vooruitstrevende
liberalen.
In andere woorden, de vooruitstrevende
liberalen (progressisten) hebben zaterdag 44
zetels verloren II 't Zijn de gematigde par
tijen die ze gewonnen hebben.
Waaraan is die verbazende achteruitgang
toe te schrijven 1 Hoort.
De vooruitstrevende liberalen waren te
Londen tenauwe vrienden met de socialisten.
Om hen te believen, hadden zij de stad
Londen in overgroote schulden gesteken. Zij
hadden allerlei regiën, uitbating van gaz,
electriciteit, enz., ingevoerd. We gaan er
schatten mee winnen,zegden de progressisten
en socialisten, 't Was juist integendeel deze
regiëu dekten hunne kosten niet en wogen
loodzwaar op de stad.
Bij den vijver van S.-Quentin, tusschen
Versailles en Rambouillet, heeft een arend
zijn nest gebouwd de vogel meet omtrent
2m25 vleugellengte.
Dezer da en klampte hij tweemaal eenen
schaaphond, en op zekere hoogte moest
hij telkens, onder den aanval der nabijzijnde
boeren, zijne prooi loslaten.
Zaterdag wierp hij zich op eene koe, in
eene kudde van 150 en plantte zijne klau
wen in den rug van het beest, welke razend
van pijn, wegvluchtte en haren aanvaller
meedroeg, tot hij eindelijk losliet.
Denze'fden dag hing het roofdier boven
eenige spelende kinderen te zweven, toen de
vrouwen kwamen aangeloopenen den roover
verdreven.
Boschwachters en jagers gaan eene klop
jacht inrichten.
De Russische Kamer of Doema is deze
week geopend.De heer Golovine is voorzitter
gekozen. Hij behoort tot de gematigde
linkerzijde. Na zijne kiezing heeft hij met
den Czaar een onderhoud gehad binst een
halve ure.
Gisteren was hij met den minister voor
zitter nogmaals bij den Czaar ontboden.
Sommige belgische gazetten zouden willen
doen gelooven dat de liberalen in meerder
heid in de Doema en dat de katholieken daar
De Duitsche Rijksraad is aan 't bespreken
van de algemeene politiek van het gouverne
ment Meteen zijn de kredieten voor de
afrikaanscbe bezittingen weder te berde
gekomen, kredieten die de oorzaak waren
van de ontbinding van den Rijksraad.
Het centrum weigert 29 millioen te stem
men maar wil 20 millioen toestaan voor de
duitsche koloniën, zelfde somme die men in
December laatst ter beschikking van het
gouvernement wilde stellen.
Men voorziet dat de tegenwoordige
meerderheid der Kamerdekredieten stemmen
zal alleenlijk de socialisten en het centrum
zullen er tegen stemmen.
Uitslag der kiezing in de eerste omschrij
ving van Montpellier: M. Leroy-Beaulieu,
liberaal republikein, wiens kiezing werd
verbroken door de radicale meerderheid,
herkozen met 8264 stemmen op 15,658
M. Lau ent, radicaal, behaalde 5406 slem-
men, M. Revoul, socialist, 1913.
De kiezing van M. Leroy-Beaulieu heeft
aanleiding gegeven tot ernstige onlusten, in
zoover dat gendarmerie en policie machte
loos bleven om de orde te handhaven en de
troepen werden uitgeroepen.
Al de redactiebureelen d r dagbladen en
het hotel van M. Leroy-Beaulieu werden
door de troepen bewaakt.
Zondag nacht ten 2 ure werd de menigte
op de Place de la Comédie op 100,000 man
geschat en de gisting onder het volk was
onbeschrijfelijk.
Allerwege wordt gepatroeljeerd en voort
durend werden nog gewonden weggedragen.
Drie aanhoudingen zijn gedaan in betrek
king tot deu aanslag op M. Leroy-Beaulieu
te Montpellier. De toestand van dezen
laatste is voldoende.
der zitting van Zaterdag 2 Maart 1907.
De openbare zitting begint ten 5 ure 20 m.
Tegenwoordig al de raadsleden, buiten
MM. Struye en D'Huvettere, die belet zijn,
en de heer secretaris, Gorrissen.
't Verslag der voorgaande zitting wordt
zonder opmerkingen goedgekeurd.
De verordening, genomen door den heer
Burgemeester, waarbij het aan de lotelingen
verboden wordt, zingende en in groepen
door de straten te loopen, binst de zittingen
van den milicieraad, word eenparig goedge-
I keurd.
Eene nieuwe aanbesteding voor 't leveren
der noodige kolen voor het Waterkasteel,
wordt goedgekeurd. De heeren Durein aan
fr. 23.5o en Jean Dumont aan 21.74 Per
duist kilos, hadden ingeteekend. Het leegste
aanbod, van den heer Dumont, wordt aan-
veerd. Bij elke levering zal een getuigschrift
van herkomst moeten gevoegd worden.
De verkoop van boomen, door 't ambt van
den deurwaarder Dechièvre, voor rekening
van stad, heeft fr. 4018,19 opgebracht.
Eenparig goedgekeurd.
Voor de aanbesteding der werken aan Sint
Pieterskerke hadden aangeboden
M. Campers van Brugge 24.829,47
en Me Roose en Zoon, Yper 24.872.00
De heer Campers is aannemer verklaard.
De raad beoordeelt gunstig deze beslissing
en de stukken zullen ter goedkeuring naar
de Bestendige Afvaardiging gezonden wor
den.
De raad keurt eenparig de overeenkomst
goed tusschen de stad en de trammaatschappij
Yper-Gheluwe waarbij aan laatstgenoemde,
mits 10 s jaars, het gebruik wordt toegestaan
van de buitenwandeling tusschen de Zwem
plaats en den steenweg naar Veurne.
De verkoop van grond in den Kanonweg
wordt goedgekeurd.
Een bijgevoegd krediet van 200 fr. voor
het Slachthuis en van fr. -414,25 voor de
veranderingen aan het bluschalaam der
Ypersche brandweer in 1906,wordt eenparig
goedgekeurd en bij de begrooting van 1907
gevoegd.
De heer Burgemeester zegt dat de verbe
teringen aan het bluschalaam zeer nuttig
zijn, en dat erdoor min verjies zal zijn van
water.
Het berek der Peerdenloopen krijgt een
toelage van i5oo fr., benevens de hulp van
Stadsharmonie en Pompiers, voor de feeste
van 23 Juni. Er zullen kosteloos t5oo kaar
ten uitgedeeld worden aan het yverkvolk van
stad.
Yper Hoekje, die ook eene/oelage vroeg,
wordt verzonden naar de fee?^« mmissie.
De rekening voor bewaarscholen en keu-
kenschool in 1906 worden eenparig goed
gekeurd.
M. Bouquet klaagt over den slechten
staat der Maagdenstraat, en hij begeert ook
voorlanden in de Wateringstraat, die in
erbarmelijken toestand is.
M. de Voorzitter. We hebben onlangs
gezorgd voor de verlichting in die straat, en
zullen maken dat ze algauw behoorlijk geleid
worde. De Klaverstraat zal in korten tijd
openbaar aanbesteed worden voor 't herleg-
gen der kalsijde. Tegen Juli zullen wij
trachten al de straten in orde te brengen.
M. Sobryvraagt wanneer de Staat nu
eindelijk het nieuw wegeltje maken zal naar
Zillebeek Vijver, ter vervanging van dat
ingenomen door de Verbeteringschool.
M. de Voorzitter. 'k Zal het altijd als
een misslag aanzien dat dit wegeltje afge
schaft is, maar we konnen het niet beletten.
De heer bestuurder heeft mij beloofd algauw
een plan voor te dragen voor 't maken van
een nieuw wegeltje.
M. Sobry vraagt nog dat men zou
aandringen opdat de Maloulaan weldra in
kalsij geleid worde.
M. de Voorzitter. Eerst was men van
plan de kalsijsteenen te gebruiken die her-
kapt wierden, voortkomende van de kalsijde
naar Waasten.
Een lid. Er blijven geene meer over,
ze worden effenaan weggehaalden ge
bruikt. Algemeen gelach.)
M. de Voorziiter. Als er geen oude
zijn, we zullen dan nieuwe krijgen.
M. Lemahieu vraagt dat de stad aan
dringen zou bij de trammaatschappij Yper-
Gheluwe om de dubbele lijn te behouden
j bij de Bascule 't ware zoo nuttig voor het
laden van beesten voor de markt van Kortrijk
en ook voor de suikerbeeten, in 't seizoen.
Als er algauw niet gezorgd en wordt, zal
men de lijn opnemen. En opnieuw zal men
i met al die beesten moeten door stad komen.
M. de Voorzitter. Ik zal de noodige
vrage doen 't gedacht is heel goed. 't Waie
beter van met de koeibeesten door de stad
niet te moeten komen, dat levert altijd
gevaar op.
De zitting wordt geheven ten 5 .5o ure.
De heer Bonte van Meenen, die beloofd
had, Zondag laatst eene voordracht te komen
geven met lichtbeelden, over het Heilig
Land, is op het laatst oogenblik door zieke
lijkheid belet aan zijn gegeven woord gestand
te blijven.
't Was spijtig, maar uitgesteld is niet
verloren 1
Waren er geen groot getal barakken op
de markt dit jaar, er heelt zeker zelden meer
volk geweest op onze foore dan Zondag,
't Zal een goede dag geweest hebben voor
vele neringdoeners.Nu die menschen moeten
ook vele doen om een oordje te verdienen.
Hebben zij wel nering, en de barakken ook,
't is hun hertelijk gejeund en ook wél ver
diend.
't Concert, dat heel gesteld was op half
vasten, is verzet tot Zondag 14 April.
Volgens le Journal de Roubaix is in eene
vergadering, in 't Hotel de France ge
houden door de bedienden van den Slaat en
zekere besturen, eene maatschappij gesticht,
met name De Spaarzaamheid die haren
zetel heeft te Yper, in de Elverdinghestraat,
18, en hare werking uitstrekt tot geheel liet
arrondissement Yper.
Zij is toegankelijk aan de bedienden in
werkzaamheid of op pensioen gesteld, afhan
gende van den Belgischen Staat, of van de
Nationale Maatschappij der Buurtspoorwe
gen, de maatschappij der Vlaanders de
gehuwde bedienden van 't leger en Nationale
Bank, alsook aan hunneweduwen en weezen.
De maatschappij is gesticht voor dertig
jaar, beginnende den in Maart 1907, en zal
eigentlijk maar den i5 April aanstaande in
werking komen. 270 bedienden hebben
hunne bijtrediug gegeven.
Een voorloopig komiteit had een ontwerp
van reglement gemaakt en deze vergadering
had voor doel dit reglement te bespreken en
te stemmen.
De vergadering, waarin een zeventigtal
personen tegenwoordig waren, duurde eene
uur en half.
