DIT IS
SpreeKdraas ll
EN OMMELANDS
I m m m
rond de wereld
Op Zaterdag 23' November 1907.
o centiiuen
42' jaar. Taimerk 3086
Te trekken bij den Uitgever, 7* 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
ieuwe Inschrijvers
Trouwen is geen Kinderspel
Oostenrijk
Marokko
Vrankrijk
Engeland
STA DSN 1 EU
Stad Vper Gemeenteraad
Koninklijke Fanfare
Touring-Club
Wandel-Co nee; l
Veree d
Jubelfeest
Tooiieelfeest
'ladsgrond eo Eenten
blaci
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Dr- nieuwe irischruvers voor 1908
zullen 't Nieuwsblad. van Yper
kosteloos ontvangen van nu
lot einde December 1907.
EP! IP
Kosteloos Onderwijs
Keukenschool
Godshuizen
Leen inq
jfsaSsa
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt *s Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Zondag 24 November viert de Koninklijke
Fanfare heur jaarlijksch Ceciliafeest.
Ten 11 1/2 ure misse in Sint Maertens-
kerke.
Ten 6 ure Concert, en 's avonds ten 7
ure feestmaal in de Iweinszaal.
Zondag 22 December, groot Concert in de
Iweinszaal, met medewerking van verschei
dene befaamde artisten.
Zondag 23 Februari 1908, tweede groot
Concert.
Kent gij die jonkheid
Wel ja, 'k ken bem zoo wel.
En meent gij met hem gelukk'g te zijn?
Zekerlijk, anders zou ik er voor geen
geld van de wereld meê trouwen
Ja, ge kent hem, en gij zijt zeker met
hem gelukkig te zijn, dan moet gij ook wel
weten dat hij niet.... al te oppassend is, dat
<ic weken gewoonlijk voor hem ma >r 4
dagen tellen, werkdagen wel te verstaan...
dat hi) van zijn ouders een deel van zijn
weekloon achterhield, dat vader en moeder
nog al over hem te klagen hadden... dat hij...
Ja. ja, dat hij juist niet heel volmaakt
is kan wel zijn,en ook wie is er volmaakt
in alle geval, hij staat mij aan,'t is ne knappe
jongen en flink, en snel Hij is van goede
familie... en men mag toch niet eischen dat
iemand volmaakt zij
Volmaakt, 't is nog al moeilijk
Zoo sprak Sophietje Wampers tegen Mijn
heer Vroomes, waar zij heur huwelijk kwam
aankondigen.
Vier maanden later kwam Sophietje weder
Mijnheer Vroomes groeten. Heur hoofd was
omwonden met een grooten doek, en zij die
eenige maanden geleden nog onder de flink
ste meiden geteld wierd, ziet er nu uit als
eene arme sloore.
Wat scheelt er, vrouwtje
Och zie 1 Mijnheer, en den doek af
doende, wees Sophietje op heur oog, die
blauw en zwart geslegen was. Zie, Mijnheer,
dat gaat toch te verre, dat kreeg ik dezen
morgen van mijn lieven man, die scheuvel
dronken t' huis kwam. 't Is Woensdag en hij
heeft nog niet gewrocht deze weke. Hadde
ik maar naar u geluisterd, Mijnheer
Ja, maar ik had goed u te willen doen
begrijpen dat het niet genoeg is een flinke
jonkman te kiezen voor man, dat hij andere
hoedanigheden moest bezitten. Gij wildet
niet luisteren, en nu ondervindt gij... als het
te laat is.
Dat is een historietje dat heele dagen
voorvalt. Ze loopen er bij dozijnen de jonge
meisjes, die meenen dat het genoeg is dat
een jonkman goed zijn knevels kan krullen,
veel bier kan drinken, flink eruit ziet, om
een voorbeeldig echtgenoot te worden, en
die door een waar martelaresseleven hunne
lichtzinnigheid moeten bekoopen.
Ouders, biechtvaders, vrienden en ken
nissen hadden hun zoo ernstig, zoo klaar,
zoo duidelijk met zooveel liefde en verstand
trachten te doen begrijpen dat schoonheid
en goedheid niet altijd gepaard gaan. Naar
niemand wilden zij luisteren I Zij wisten het
beter en vonden duizend uitvluchten om hun
zin te doen. En gewoonlijk was 'tpraat
zooveel gij wilt, hem laten doe ik niet 1 En
het gevolg, het natuurlijk gevolg is Die niet
hooren wil, moet voelen, en zij voelen het
maar al te dikwijls en maar al te bitter 1
Neen, trouwen is geen kinderspel
"fie Oostenrijksche katholieken zijn thans
"bijeen voor hun jaailijkschen landdag.
Hierin volgen zij het voorbeeld van hunne
Duitscbe broeders met jaarlijks eens den
afgelegden weg te overzien, de winsten en
verliezen te schatten, die ze deden binst het
verloopen jaar en maatregels te beramen
om de eenen te bevestigen en ae andere in
het toekomende te ontgaan.
Maar 't zijn daarbij nog de groote belang
rijke kwestien die in zulke bijeenkomsten
worden besproken. In Oostenrijk, gelijk
overal elders loeren de vrijmetselaars gedu
rig op alles wat hun kan dienstL zijn oin
den invloed van den godsdienst te keer te
gaan. Alzoo deden zij onlangs nog smeek
schriften rondsturen om de wet op de
echtscheiding te doen doorgaan. Ze verwier
ven iu korten tijd 70.000 han.iteekens ten
voordeele dier wet, maar de katholieken
sliepen ook niet; dank hunne vereenigingen
werden op eenige dagen de vertoogen om
de huwelijkswet te behouden bekleed met
4,800,000 handteekens. Tegenover de aan
vallen op het christelijk karakter der
scholen werd de katholieke schoolvereni
ging gesticht dia meer dan lüOO vergaderin
gen en dank aan de machtige beweging die
zij tot stand riep, alle pogingen der vrijmet
selarij vernietigde. Het Los-von-Rome
dat eens dreigde de Oostenrijksche regeering
in moeilijken toestand te brengen is om
zeggens dood en begraven.
De katholieke arbeiders ook hebben op
sociaal gebied een lastlgen kamp te voeren,
en nog altijd moeten voormannen op de
bres staan om het socialisme te kunnen
tegenhouden.
Ook de letterkunde en de pers werden
moedig gehandhaafd van katholieke zijde
niet alleen letterkundigen van naam en
beroep zijn gedurig aan het werk, maar
daarbij hebben de bladen bijna iu elk dorp
mannen die inlichtingen zeuden over alle
gebeurtenissen van eenig belang, die voor
vallen. Zoo zijn de katholieke gazetten
gedurig op de hoOgTü vau a.lle uicu-rro o.*
zijn in staat de weetgierigheid hunner
lezers te voldoen en misschien ook wel
andersdenkenden hun schrijven te doen
lezen en zoo soms meê helpen aan volledige
omkeering.
Al deze punten werden aangehaald in de
openingsrede van Vrijheer Spinette, en door
de honderden deelnemers gulhertig toege
juicht. Vervolgens werd overgegaan tot de
samenstelling van het bureel en dan las
Kardinaal Gruscha een eigenhandigen brief
van Z. II. den Paus tot de Oostemijksche
katholieken.
De Paus wijst op het goede, gesticht door
den katholiekei.dag en ook op den nieuwen
strijd, voor het toekomende
De vijanden rusten niet, want óf zij
belasteren de kerk en heure bedienaars en
trachten haar den invloed te benemen dien
zij noodig heeft voor het onderwijs der
jeugd ói zij trachten door leugenachtige
beloften de arglooze menigte, namelijk de
arbeiders, te onttrekken aan den invloed
der kerk.
Aan hen die al hunne krachten gebruiken
tegen Godsdienst en Staatswezen, moet gij
in de gewichtigste omstandigheden des
levens eendrachtig het hoofd bieden, gelijk
gij het doet in dezen oogenblik, eendrachtig
van hert en zin.
De Fans wakkert aan, den strijd nooit op
te geven maar immer sterkeren iever te
ontwikkelen en te steunen als eertijds op
het oud gekende
j Help u zeiven, zoo helpt u God
I De woorden van den H. Vader werden
door een storm van toejuichingen begroet.
Later spraken nog vele beroemde rede
naars en namelijk de burgemeester van
Weenen Dr Lueger, die aankondigde dat in
Oostenrijks hoofdstad priesters en onder
wijzers samenwerken om de kinders deugd
zaam en godsdienstig op te voeden, en dat
niemand het nog wagen zou het kruisbeeld
uit de school te verbannen.
De Minister van Openbare Werken heeft
gisteren Donderdag op het bureel der Kamers
een ontwerp neergelegd tot goedkeuring van
een verdrag tot overname van den ijzeren-
weg van Hazebroek naar de Belgische
grens.
De indringer Mulai-Hafid, die gehoopt
had den Sultan weg te krijgen en zelf in
zijne plaats tö komeD is totaal versiegen
door de regelmatige troepen. Rond Casa
blanca is alles rustig.
Te St Quentin in Vrankrijk moest dezer
dagen de gemeenteraad beslissen over de
vraag als men het gasthuis verwereldlijken
zou. De groote meerderheid van den raad is
radikaal en een deel is socialist.
Hier kwam nu ter verdediging der zusters
een Ridder voor den dag. waarop niemand
gerekend had. De hoofdopsteller van Le
Combat een socialistenblad, die lid is van
den Raad, vroeg het woord, en zei onder
andere het volgende
Er zijn twee soorten van wezens, die wij
in onzen tijd van nood en ellende niet missen
kunnen, wij willen zeggen de gasthuis
nonnen en de zusterkens der armen. Alles
wel beschouwd ken ik geen vrouwen die met
zooveel opoffering als deze te werk gaan en
zich aan de naastenliefde en de broederlijk
heid toewijden.
De verwereldlijking werd met bijna alge-
meene stemmen verworpen, maar 't zou te
verwonderen zijn indien die socialist niet
algauw aan de deure werd gezethij is te
eerlijk en te rechtzinnig.
De Keizerin van Duitschland is reeds
naar heur land teruggekeerd. Op de terug
reis is zij door Holland gepasseerd en werd
er zeer herteiijk toegejuicht. De keizer
blijft nog 14 dagen in Engeland.
Verslag der zitting
van Zaterdag 16" November
De openbare zitting begint ten 5.10.
Al de raadsheeren zijn aanwezig, buiten
de heeren Fiers en Iweins d'Eeckhoutte.
M. de Burgemeester zit voor
De Bestendige Afveerdiging Iaat weten dat
de kiezing van ion October goedgekeurd is.
De Schepenraad heeft de nieuwe laan bij
de Statie den naam van Statielaan gegeven
(Boulevard de la Station).
M. D'Huvettere vraagt dat er voor alle
belangrijke beraadslagingen een verslag van
zou ingediend worden, opdat men later
behoorlijk kunne weten om welke reden de
beslissingen van den gemeenteraad zijn ge
nomen en op welke beweegredenzij gesteund
zijn
M. de Voorzitter. Voor alle belangrijke
zaken worden steeds verslagen voorgedragen.
Meestendeels wordt ik zelf ermee belast.
Zekerlijk ware 't te wenschen dat de ge-
meenteraadsheeren beurtelings verslag gaven
over de zaken die in de afdeeiingen onder
zocht wierden. Maar dat schikt ook niet
altijd. Zooveel mogelijk zal nogthans reke
ning gehouden worden van de begeerte van
het achtbaar raadslid.
M. D'Huvettere heeft nog vernomen
dat er eene vergadering zal gehouden worden
der voornaamste burgemeesters van 't land
om te onderhandelen over de ruchtbaarheid
te geven aan de praalgebouwen en merk-
weerdigheden der bijzonderste steden van
België. Spreker zou begeeren dat de heer
Burgemeester van Yper aan die vergadering
deel neme.
M. de Voorzitter zal trachten de bijeen
komst dier heeren Burgemeesters bij te
wonen, zoo niet om deel te nemen aan hunne
beraadslagingen, ten minste om te middelen
te kennen die beraamd worden. Yper en
bezit geen bijzondere nijverheid, zijn handel,
al is hij belangrijk, is toch niet uitgebreid
genoeg om te kunnen bestaan. Een groot
deel van de neringdoeners rekenen op de
vreemdelingen en de praalgebouwen van
Yper zijn ook belangrijk genoeg om vele
vreemdelingen aan te lokken. Het herstellen
onzer merkweerdige gebouwen is zeker
daartoe ook zeer geschikt. We zullen dus ook
in dit punt trachten voldoening te geven.
De dischheeren beschikken 1 r,ooo fr. voor
het kosteloos lager onderwijs in 't jaar
1907-08. Daar zijn tusschen 1400 en 1450
kinders die recht hebben op kosteloos onder
wijs, en de dischheeren maken geen onder
scheid tusschen de scholen van stad.
Binst dat men over scholen spreekt, dient
de heer Sobry een voorstel in om aan al de
kinders die recht hebben op kosteloos onder
wijs eene jaarlijksche toelage te geven van
3 fr. ten einde hen toe te laten deel te nemen
in eene pensioengilde. Het kapitaal zou
voorbehouden worden ten gunste der stad.
M.de Voorzitter heeft er niets tegen dat
het voorstel naar de afdeeiingen verzonden
worde en aldaar onderzocht, maar hij begeert
dat de heer Sobry de middelen aanduide die
zullen toelaten het geld te vinden voor zulke
nieuwe uitgave. De stad geeft nu al reeds
4000 fr. aan de pensioengilden, en al de
kinderen die deelmaken vaAynsioengilden
trekken premiën. 't Is nie^e^' *,g gedurig
nieuwe uilgaven te stem, ien moet
daarbij de middelen aandü. die uit
gaven te dekken.
Rekening 1907 en begrooting 1908 der
keukenschool van de Lamothen worden
eenparig goedgekeurd.
De Godshuizen worden bemachtigd om
eene partij land te koopen bij het gesticht te
Locre 85 aren 20 voor fr. 4857,50. Daarbij
worde nog 83o fr. vergoeding toegestaan
aan den pachter.
M. D'Huvettere vraagt waar de Gods
huizen het geld nemen voor dien aankoop
Komt het van besparingen op de gewone
uitgaven, hij heeft niets op te merken, maar
is het geld van de erfenis Godtschaick, hij
zal zich onthouden bij de stemmen.
M. de Voorzitter.Daar Locre een ge
sticht is afhangende van de nalatenschap
Godtschaick, zal het noodige geld natuurlijk
daargenomen worden.
Verschillige overdrachten van kredieten
worden goedgekeurd. M. D'Huvettere ont
houdt zich daar hij de noodige inlichtingen
niet heeft nopens die overdrachten.
Eene vraag tot verleenen van een door-
gangsrecht wordt tot eene volgende zitting
verschoven.
ijaucrc.u uiilég
over de leening aan te gaan met de Burger-
lijke Godshuizen aan 3a5 fr. per honderd en
5o c. voor afkorting. Het ontwerp van
overeenkomst zal gedrukt worden en aan de
raadsheeren uitgedeeld In 66 jaar zal de
leening terugbetaald worden. De titels zijn
van duizend frank en de interesten betaalbaar
in twee termijnen per jaar. Na het ioe jaar
mag de gemeenteraad het geld teruggeven
vóór tijd. Indien de stad eene nieuwe leening
aanging zouden de Godshuizen de voorkeur
hebben. De Godshuizen hebben het recht
hypotheek te nemen op de goederen van
stad, maar moesten de schuldbrieven later
verdeeld worden in brieven van 100 fr. die
de Godshuizen aan anderen zouden afstaan,
het recht van hypotheek zou vervallen.
M. D'Huvettere en M. Fracijs maken
opmerkingen nopens het ontwerp en de raad
beslist vervolgens eenpariglijk over de zaak
te beraadslagen in de naaste zitting.
De openbare zitting eindigt ten 6 ure.
iri v-t V- UGinillGl
te vertolken van het beroemd drama La
voleuse d'enfants in ;t vlaamsch geschikt
onder den titel van Het ontstolen Kind.
Met veel eere hebben zij die moeilijke taak
vervuld en de talrijke geestelijke en wereld
lijke overheden, alsmede het uitgelezen
publiek hebben hunne toejuichingen niet
gespaard.
Tusschen de bedrijven werd als gewoonte
menig lief deuntje gespeeld door de sympho
nic, onder het handig beleid van heer
G. Desramault.
Naar we vernemen zal de heer Devaere.de
befaamde jonge pianist van Kortrijk, die
Zondag laatst aldaar zulken bijval genoot,
zijne medewerking verleenen ia het Concert
van 3»n December aanstaande.
Morgen, Zondag 2411 November, ten 6
ure namiddag, zal de Koninklijke Fanfare
een Wandel-Concert geven in de Halle
(Pauwelszaal).Ingang onder het Nieuwwerk.
PROGRAMMA
1. Marche Fédérale, J. MERTENS.
2. Richard IIIouverture R. GlLSON.
3. Danse Bohémienne G. MANENTE.
4. Manon, fantaisie J. MASSENET.
5. Tourbillon, valse F. ROUSSEAU.
De bevelhebber der Ypersche Brandweer,
M. Karei Baus krijgt van Koningswege het
Burgerkruis van 2e klasse, voor de diensten
door hem bewezen in het uitoefenen van zijn
eervol ambt.
De heer Majoor I.igy van de Burgerwacht
bekomt om dezelfde redenen het kruis van
2C k'asse.
De heer deurwaarder Emiel Noliet bekomt
hel kruis van i« klasse.
Wij bieden die heeren onze hertelijkste
gelukwenschen
De handelsreizigers van stad bereiden eene
betooging van hulde en genegenheid aan de
heeren Francois Angloo en Cyriel Baghein,
ter gelegenheid van hun vijftigsten verjaar
dag als handelsreizigers De leeste zal plaats
hebben Zondag i5n December. Men zal die
heeren hun portret aanbieden en de feeste zal
eindigen met een feestmaal den jubilarissen
aangeboden. Alle handelsreizigers van Yper
zullen gevraagd worden om in die plechtig
heid deel te nemen.
Willen is Kunnen, 't is de naam der
tooneelafdeeling van het Volkshuis, en waar
lijk die heeren hebben Zondag nog eens
getoond dat ze oprecht kunnen wat ze willen,
al willen ze zelfs heel moeilijke zaken. Ze
hadden namelijk besloten eene vrije vertaling
Een reisje naar den Libanon wie van
ons had dat durven droomen, als we over
meer dan dertig jaar op de schoolbanken
voor het eerste lazen van die wereldberoemde
Cederboomen De ceders van den Libanon
zien en dan... sterven en was juiste onze
wensch niet, gelijk de bewoners van die
streke ginder vragen naar een pannendak
om er onder naar de eeuwigheid te gaan»,
neen, maar toch hoe verlangde onze jeug-
wij dat genoegen,en dan nog onder 't geleide
van eenen Mentor, dien Ulysses ons zou
beneden hebben En we genoten al het
schoone, het schilderachtige van de streke,
konden een lekker potje Moka driedraad
meesmekken, rondslenteren op de sneeuw
velden en klauteren op bijna ongenaakbare
rotsen, zonder Ons zelfs in 't minste te ver
moeien, dank aan het uitmuntend gedacht
van den Touring-Club, die ons zoo vrien
delijk den Jezuiet Pater Chevalier tot ridder
lijken gids geschonken had. Binst dat de
goeste tot reizen er nu is, zouden velen met
ons nog geerne wat meer te weten komen
van hetgene de verdienstelijke missionaris
met zooveel fijne en snedige gezegden weet
voor te dragen en door wonderprachtige
lichtbeelden duidelijk maakt. Wanneer het
vervolg
Een. liberaal blad, dat daags vóór de
gemeentekiezing het stadsbestuur verweet
van voor 326,088 fr. 42 0. grond verkocht
te hebben sedert 1891, trekt nu die be
knibbel]...g in, en vindt, gelijk iedereen, dat
de katholieken dien grond mochten ver-
koopen.
Maar al het geld, zegt het, dat daarvan
voortkwam hadde moeten op intrest ge
steld geweest zijn, want nooit wierd de stad
bemachtigd om dat geld te verteeren.
Rechtuit gesproken, wij hadden wel willen
326.088 fr. belgische renten in stadskas
gezien hebben in vervanging van den
verkochten grond maar wij verstaan dat
onze vrienden, die zoovele groote werken
hebben doen uitvoeren, al dat geld niet
hebben kunnen sparen zij hebben er rond
de 50.000 fr. van op intrest geplaatst in
1899, en een groot deel ervan zit in het
jaarlijksch overschot, dat van 1892 tc119l)6
tusschen 43,052 fr. 96 en 119,180 fr. 43
's jaars bedraagt.
Wij kennen geene wet die zegt dat al het
geld dat voortkomt van verkooping van
grond moet in belgische renten geplaatst
worden, en wij gelooven niet dat er zoo een
artikel bestaat.
Wat wij weteD, 't is dat de Grondwet het
meesterschap in de gemeenten aan de ge
meenteraden heeft willen geven, behoudens
de goedkeuring hunner daden waar en
wanneer ©ene wet het zegt (Art. 108 p. 2)
Wat wij nog weten 't is dat sedert de wet
van 30 dec. 1887 de beslissingen der ge
meenteraden enkel moeten goedgekeurd
worden in de gevallen uitdrukkelijk voor
zien door eene wet.
Wat wij, zoo 't schijnt, beter weten dan
het liberaal biad, 't is dat de beslissingen
van Yper 's gemeenteraad van een deel
grond te verkoopen, waarvan de weerde het
tiende niet overtreft van de gewone ont
vangsten-der gemeente, 't zij 37,255 fr. 54
volgens stadsbeerooting van 1907 enkel door
de Be-tei.dige afveerdiging van den Gouw-
raad en geenszins door den Koning moet
goedgekeurd worden art. 76 p. 3 der ge
meentewet.
Telkenmale de gemeenteraad van Yper
besüstte grond te verkoopen, wierden die
beslissingen door de bevoegde overheid, die
