SprBeKdraad £8
EN O MM ELANDS
4fte jaar.
Te hekken bij den Uitgever, Tk 36, m de Boterstrafe, te Her, en bij 's landsbooUs'c'napwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
Voor den Paus
Plaatsvervanging
en Vrijstelling
HOND DE WERELD
Vrankrijk
Marokko
Duitschland
STADSNIEUWS
Slad Vper Gemeenteraad
Tc Kortrijk
Avondfeest
Turnfeest
In den Studiekring
Excelsior I
Betooging
In 't Volkshuis
VAN ALLES WAT
Edward STILL AT US
Verbroken
Miljoenendans
Mikroben
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
1 1
Rouwbeklag
Kiezing yan den Sehepene
dit is
'T NIEUWSBLAD
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 Ir. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRATE, T" 36, te YPER.
De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. r overdruk 5 fr. 't honderd, leder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk AT. in de
Zilverstrate, en te Parijs, Fk 8, PLACE DE LA "BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die bulten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Vorige lijst fr. 207 00
R. D. Yper 5.00
Een timmerman 2.00
E. H. Desmet, pastor, Voormezeele 5.00
Eene meid, Voormezeele 2 00
Een heel aardig proces trekt tegenwoordig
de aandacht van heel Vrankrijk en doet alle
andere zaken, zelfs Marokko, voor een
oogenblik vergeten.
Het geldt namelijk de uitvinding van
diamanten te maken, niet de eigendom van
die uitvinding, maar te weten als die
uitvinding werkelijk gedaan werd.
Sedert lang miek men kleine, heel kleine
diamantjes, maar... ze kostten nog meer dan
de echte, 't En was dus de moeite niet weerd
van iets te maken dat nog meer kostte, en
toch mindere weerde had.
Een franschman, Lemoine, had den mid
del gevonden om op goedkoope wijze-groote
diamantsteenen te maken, heele groote, en
die men van echte niet zou kunnen
onderscheiden. Dat was natuurlijk een
baatje en Lemoine zou trachten daar nut uit
te trekken. Wie zou het niet doen
Maar de groote moeilijkheid was nu geld
te krijgen om de noodige materialen en
tuigen bijeen te krijgen ten einde geheel de
doening aan den gang te zetten. Daarom was
geld noodig en al kan men diamant maken
dat en is toch nog geen geld.
Lemoine ging naar Wernher, een rijke
bankier, die voorzitter is der diamantmaat
schappij in Zuid Afrika. Deze had er dubbel
belang bij te weten hoe de zaken stonden
't was ofwel een sterke mededinger of
iemand die men ten allen prijze moest stille
leggen. Maar men koopt geen katten in
zakken. Wernher wilde overtuigd zijn. Hij
ging met een expert naar Lemoine's werk
plaats en in hunne tegenwoordigheid werd
een buize in den oven gesteken en na eenigen
tijd kwam een flinke groote diamant te
voorschijn.
Geen twijfel meer.DeDebeersmaatschappij
kwam bijeen, sloeg raad en besloot Lemoine
zijn geheim te doen schrijven en verzegeld
in een bankhuis te doen neerleggen.Niemand
mocht het pak openen tenzij na de dood van
Lemoine.
Eene fabriek werd gebouwd Sociétê des
forces motrices des Pyrenees die voor doel
had, met den naam de verlichting, maar met
der daad het maken van diamanten, dit
laatste in het geheim.
De fabriek was gereed en te wege in I
werking als Lemoine aangehouden werd,
onder beschuldiging van oplichting.
Lemoine heeft vroeger nog kennisse ge
maakt met het gevang, voor valsche wissels
van meer dan honderd duizend frank.
Bij de huiszoeking bij Lemoine heeft men i
werkelijk diamanten gevonden,die misschien
wel een paar miljoen weerd zijn. Heeft
Lemoine ze zelf gemaakt'? De familie
beweert het en Lemoine zegt dat hij een
oven had, die meer dan 8000 graden warmte I
kon brengen, maar dien oven bestaat niet f
meer, hij is afgebroken.
Wat staat er nu in de papieren die te 1
Londen in de bank zijn neergelegd Zonder
toestemming van Lemoine kan men het
niet weten, tenzij na zijne dood.
Daar is nu de zaak waarmee heel de
geleerde wereld bezig is.
De oude Sultan is door het volk afgezet
en vervangen door Moulai Hafid, die schijnt
vooral de gunst te bezitten der Marok
kanen.
Abdel-Azis wordt beschuldigd van meê te
spannen met de franschen.
De groote zaak blijft steeds hoe de
mogendheden zullen overeenkomen en als
zij wel Vrankrijk zuilen toelaten orde te
brengen in Marokko.
In Duitschland heerscht er tegenwoordig
rook eene beweging ten voordeele van het
algemeen stemrecht. 'tZijn meest socialisten
die gelijk elders twist en tweedracht trachten
Te stoken om het volk op te maken.'t Zal nog
eens een nieuwe moeilijkheid zijn voor den
Kanselier von Bülow, die al moeite genoeg
had om zijne verbrokkelde meerderheid nog
min of meer bijeen te houden.
Het zal voorzeker niet ongepast zijn eens
te spreken over de plaatsvervanging en de
vrijstelling.
Ziet hier vooreerst hetgeen ouders of voog
den te doen hebben, die eenen zoon of een
pleegkind willen laten vervangen,
i° Vóór 1 Februari, moeten zij hunne
vraag om eenen plaatsvervanger opzenden
naar het ministerie van oorlog,door tusschen-
komst van den ontvanger van 't enregistre-
ment (1).
20 Bij die vraag moet een kwitantie zijn,
tot bewijs dat zij 200 frank gestort hebben in
handen van den voornoemden ontvanger.
Op het bewijs dat de heer ontvanger aan
den storter aflevert, staat langs den eenen
kant de «kwitantie» der storting, en langs
den anderen kant hebt gij de formule waarbij
men eenen plaatsvervanger vraagt.
De heeren ontvangers hebben de goedheid
de formule zelf in te vullen. Met dit schrijf
werk moeten de storters zich bijgevolg niet
bekommeren.
De ontvanger zendt zelf de aanvraag en
het bewijs van storting naar het ministerie
op.
Wie wil laten vervangen, zorge dus bij
tijds.
De gestorte 200 frank worden aan den
storter weergegeven, als degene voor wien
hij gestort heeft er zich uittrekt, en ook als
deze achterna liever zelf voor zijn lot zou
opgaan. De volle prijs der plaatsvervanging
blijft bepaald op 1600 frank.
Iemand die van het gouvernement geenen
plaatsvervanger krijgt, mag er zelf eenen
stellen.
Hij kan, na dat de plaatsvervanger goed
gekeurd is, van alle verantwoordelijkheid
vrij zijn, voor wegloopen of zoo al, mits 400
frank te storten in de kas van het vervan
gingsfonds.
In zake van ontslaging in het belang van
den godsdienst en het onderwijs, moet nie
mand in de plaats der ontslegenen dienen.
Wie ontslegen wordt voor zijne studiën
als seminarist, als geestelijk of als onder
wijzer, telt voor zijnen man. De wet zegt
deswege alsdus
«De bedienaars van den godsdienst zijn in
vredestijd van den soldatendienst ontslegen.»
Zijn ook ontslegen als ze van onbegoede
familie zijn
i° Zij die na hunne middelbare studiën
geestelijk schikken te worden en leerling
ij zijn in godsgeleerdheid.
t 20 De studenten in wijsbegeerte zijn
gelijk gesteld met de studenten in godsge-
leerdheid, als zij zich tot den geestelijken
staat voorbereiden en nog den ouderdom
van 22 jaar vol niet bereikt hebben.
Degene die zich bereiden tot het lager
onderwijs van minderen graad, in de nor
male scholen onder toezicht van den Staat.
3° De leerlingen welke die gestichten
verlaten hebben voorzien van een diploma,
en die onderwijs geven in eene school
waar de Staat toezicht over heeft.
Eir wordt twee jaar tijd gegeven, na het
bekomen van het diploma, om over te gaan
tot eene school die aan het toezicht van
den Staat onderworpen is.
Die nu ontslaging bekomt om eene der
redens opgegeven onder 11" 11 en 3 voor
meld, moet jaarlijks, gedurende acht jaar,
zijne redens van ontslag doen geiden bij den
milicieraad.
Bestaan die redens niet meer, dan wordt
hij ingelijfd.
Indien er, onder deze verscbillige klassen
van personen, zulke zijn die eene gegronde
reden van vrijstelling kunnen bijbrengen,
gesteund op de samenstelling der familie of
op eene lichamelijke onbekwaamheid, waar
van de bestatiging het lichamelijk onderzoek
niet vereischt, dan wordt de vrijstelling van
ambtswege uitgesproken, in plaats van de
ontslaging, en in dit geval wordt een ander
man in vervanging geroepen.
In oorlogstijd worden de milicianen waar
van hier kwestie is, ook opgeroepen, doch
gebezigd tol nuttige diensten in het leger
staf, gebouwen, ambulancen, enz. Zij worden
in geene soldatenkleeren gesteken.
Zij maken niemand van hunne broeders
vrij.
Die Yoorloopig vrijgesteld geweest is,
blijft vrij, indien de gegronde redens van
vroeger nog bestaan.
Verslag der zitting
van Zaterdag 11" Januari 1908
De openbare zitting begint ten 5 ure.
Al de raadsheeren zijn aanwezig, uitge
nomen M. Iweins d'Eeckhoutte die onpasse
lijk is. M. de Burgemeester zit voor.
't Verslag der zitting van Dinsdag 3ln
December wordt zonder opmerkingen goed
gekeurd.
M. de Voorzitter herinnert dat de
Bestendige alveerdiging de kiezing van 20®
October heeft goedgekeurd.
De gekozene heeren Fraeijs,Fiers, Vanden
Peereboom, Biebuyck, Begerem en Boone
leggen allen den eed af in 't vlaamsch,
M. Re my Bouquet, in't fransch.
M. de Voorzitter, rechtstaande, brengt
hulde aan de nagedachtenis van M. Vande
Voorde, alsook aan de heeren Begerem en
Canepeel, die steeds met iever en' bezorgd
heid hunnen plicht hebben gekweten als
gemeenteraadsheer. Hij hoopt te mogen
rekenen op de algeheele medewerking der
nieuwe laadsheeren voor het welzijn der
stad. M. Boone heeft steeds bewijzen
gegeven van bezorgdheid voor het algemeen
welzijn en de heer Begerem is evenals M.
Biebuyck de zoon van een gewezen raads
heer, die onder zijne medeleden het beste
aandenken heeft nagelaten.
M. de Voorzitter, rechtstaande brengt
eere en hulde aan de nagedachtenis van den
diepbetreuraen heer minister de Trooz.
Namens den raad zal aan Mevrouw de
Trooz een brief van deelneming gezonden
worden.
De raadsheeren aanhooren rechstaande de
aanspraak van den heer Voorzitter.
De woorden van den redenaar werden
geestdriftig toegejuicht en wanneer M.Fraeijs
naar voren trad om den heer Voorzitter en
de leden der Wacht te bedanken voor hunne
goede gevoelens te zijnen opzichte, werd hij
opnieuw door luide toejuichingen begroet.
Na zang en tombola ging de vergadering
om 9 ure uiteen.
Het gemeentebestuur had eenen prijskamp
uitgeschreven tusschen eenige bouwmeesters
van Kortrijk en andere steden, voor het
opmaken der plannen van de nieuwe paro
chiale kerk op Groeninghe.
Men vroeg een gebouw, dat ongeveer
2000 menschen kan bevatten, en dat ten
hoogste 25o.000 fr. moet kosten.
De ingezonden ontwerpen werden te
Brussel verzameld en beoordeeld.
De jury bestond uit bekwame vakmannen,
die onbetwistbaar aller vertrouwen ver
dienen de heeren Blomme, Delacenserie en
Janiet, bouwmeesters en leden der konink
lijke commissie van monumenten Mortier,
bouwmeester te Gent, en Sonneville, bouw
meester te Doornik.
Met eenparigheid gaven zij de voorkeur j
aan het werk van M. Coomans,bouwmeester j
te Yper. Drie andere ontwerpen werden op j
den tweeden rang gesteld met eene premie
van 1000 fr. ieder.
Dé ycrschfiïige plans hangen ten tooge te f
Kortrijk in het Stadhuis.
Bericht aan de liefhebbers en hertelijke s
gelukwenschen aan onzen kundigen stads- jj
bouwmeester.
0
Zaterdag aanstaande,25" Januari, Soire'e-
Tabagie, in de Iweinszaal. De feeste begint
!en en half. Heeren van stad en van den
vreemde verleenen hunne medewerking.
Excelsior 's conferentien geniéten met
rechten reden veel bijval. De ingeschrevenen
verwachten met belangstelling de twee
laatste voordrachten.
De eerstvolgende wordt gegeven op
Woensdag 29 Januari. E. P. Martial zal
handelen over den zedelijken invloed van
het christendom. De laatste voordracht is
vastgesteld op Woensdag 12 Februari. E. P.
Symphoriaan komt spreken over den econo-
mischen invloed van het christendom.
De Conferentien beginnen ieder maal om
8 1/2 ure. De niet geabonneerden kunnen
eene kaart voor de twee laatste voordrachten
verkrijgen aan den prijs van 1 frank.
eertien raadsleden nemen deel aan de
stemming. De heeren Begerem Boone,
jongste leden volgens de tabel, worden als
stemopnemers aangeduid.
De heer Ern. Fraeijs bekomt 9 stemmen.
De heer Sobry twee stemmen.
De heer Cyr. Boone eene stem.
Er zijn twee witte briefkens.
De heer Voorzitter verklaart den heer
Ei nest Fraeijs als sehepene gekozen, en
wenscht hem hertelijk geluk met die be
noeming.
De heer Eraeijs bedankt de raadsheeren
voor het nieuw bewijs van vertrouwen dat
zi] in hem stellen. Hij zal gelukkig zijn te
kunnen meehelpen om het overheerlijk
programma van groote werken door den
achtbaren heer Burgemeester ontworpen,
te kunnen helpen uitvoeren, tot meerderen
bloei en welstand, en tot betere verheer
lijking onzer geliefde stad. toejuichingen
De heer I.emahieu dringt nogmaals
aan opdat de lanteerns langs de voorlanden
tot aan de Potijze toch algauw zouden
geplaatst worden.
De heer Voorzitter zal bij de gaze-
maatschappij erop aandringen.
De openbare zitting eindigt ten 5 en half.
Sint Michielsturners geven nog eens feeste
in het Volkshuis, aan eere- en werkende
leden, morgen Zondag ig Januari, om 7 ure.
Te Yper, bjj M. Masquelier.in de Sterrestraat.
Zondag zijn de weezejongens en hun
muziek den nieuw gekozen heer Sehepene
Fraeijs, Voorzitter der Godshuizen, gaan
gelukwenschen met zijne benoeming.
Wat later in den namiddag is de Stads-
harmonie ook heuren voorzitter gaan heure
wenschen aanbieden,terwijl de Gemeenteraad
en de bestuurleden van den Katholieken
Kring op hunne beurt eere en hulde brachten
aan den nieuw benoemden heer Sehepene.
Spijts de bijtende koude was er vele volk
op gang.
Heden Vrijdag avond wordt eene feeste-
lijke vergadering gehouden in de Iweinszaal,
waar de Koninklijke Fanfare den heere
Voorzitter van den Katholieken Bond zal
huldigen als Sehepene van stad.
Zondag avond ten 8 ure was er gewone
vergadering voor de Katholieke Wacht in
het Volkshuis.
In eene sierlijke aanspraak bracht de heer
Voorzitter Sobry, eer en hulde aan den heer
Fraeijs, den ieverigen Voorzitter van Katho
lieken Bond en Katholieken Kring, en
gisteien Sehepene benoemd van Yper.
Woensdag avond woonden we, in de
Iweinszaal, de vierde voordracht bij over
Géloófsverdediging. E. P. Martial was aan
de spreekbeurt. Het onderwup liep over de
Verrijzenis van O. H. Jesus Christus.
Vroeger had E. P. Symphoriaan uiteen
gedaan wat een mirakel is en hoe een mirakel
een bevestigend bewijs is -van den christen
godsdienst.
Onder alle mirakelen is het bijzonderste,
gewichtigste,dit der Verrijzenis van Christus.
Daarop, zoo leert het de H. Paulus, is
gansnh het geloof gesteund.
Immers, Christus heeft zijne Verrijzenis
voorzegd, heeft haar aangewezen ais het
stelligst bewijs van zijne Godheid en van de
goddelijke waarheid zijner leering. Ware hij
niet verrezen dan verloos zijne leermg hare
goddelijkheid.
Christus is verrezen. De vijanden, pro
testanten en moderne rationalisten, verwer
pen de verrijzenis of trachten haar te loo
chenen.Hunne bewijsredens vallen in duigen
bij't beproeven van den toetsteen. Christus
is verrezen. Zijne verrijzenis heeft H j zelf
getuigd door menigvuldige verschijningen
gedurende veertig dagen, van af zijne ver
rijzenis tot aan de hemelvaart. Christus is
v rschërien aan Magdalena, aan de heilige
vrouwen, aan den H. Petrus, aan Jacobus,
aan de discipelen van Emmaüs, aai de
apostelen samen vergaderd eerst zonder
Thomas, dan met Thomas, later nog
vergaderd in Galilëa. Christus is verschenen
aan de apostelen en meer dan vijf honderd
volgelingen op eenen berg in Galilëa, nog j
veel ander malen en eindelijk te Jerusalem
alswanneer hij ze leidde naar den Olijfberg
van waar Hij ten hemel klom.
Daarvan getuigt Paulus, getuigen de
Evangelisten Matheus, Lucas, Marcus en
Joannes. Is er onder hen verschil van zeggen
in zake van minder belang, allen komen
overeen in 't bijzonder punt Christus is
verrezen, Christus heeft zijne verrijzenis
bevestigd door zijne verschijningen. Geen
een die een ander tegenspreekt. Spreker heeft
ook niet verwaarloosd de bijzonderste
opwerpingen te weerleggen en getoond hoe
er geen eene staande blijft bij een onpartijdig
historisch onderzoek.
I Een der meest gekende typen van Kort-
l rijk is vrijdag avoud overleden Edward
Stillatus, bij het volk gekeDd als Natus
Beurde.
r Zijne perten zijn ontelbaar. Had hij niet
eens eenen ezel op de markt een goed nieuws
j aan te kondigen, zoo goed, dat Langoor
j verschoot en recht in eene vitrine liep
Natus leefde in de straten, schier dag en
i nacht, doch niemand hinderende en alles
eerbiedigende.
Nog met nieuwjaar droeg hij zijne wen
schen rond eu met de verzamelde pennin
gen kocht hij eene verrassing voor.... de
weezen van een klooster.
Zoo leefde en was Natus.
Eenige edelmoedige herten hebben geld
omgehaald om den overledeile met eenen
dienst te laten begraven.
Hij ruste in vrede
t,
Het doodsahetje draagt de volgende wei-
gelukte verzen.
Ieder menschenkind wordt Natus
Natus ik en Natus gij
Maar geen Natus ooit zoo blij,
Als onze arme vriend Stiilatus.
Kortrijk loech om zijn gebaar,
Zijn gezang en zijn gedans,
Om zijn spreuken op zijn Fransch,
Om zijn kleerdracht wonderbaar 1...
Ganséh de stad zag geerne Natus,
Onze hinders 't liefst van al
En ons lieve Heere zal
Hem nu noemen Fortunatus.
t Progres van Yper heeft nog eens een
beentje te knagen, de liberale deputatie van
ilenegauwen lieeft de kiezing verbroken van
Chirnay, trouwens de katholieken hadden er
in October do meerderheid behaald. Natuur
lijk heeft de heer Minister nog het laatste
woord daarover te zeggen.
De heer James Paul, een miljardbezitter
uit Philadelphia, Vereenigde Staten, heeft
een bal gegeven dat niet min dan 121/3
millioen heeft gekost.
't Was ter gelegenheid der intrede van
zijne dochter in de wereld.
Die millioenen zullen natuurlijk den han
del vau Philadelphia wel te pas gekomenzijn
nu vooral dat eene nijpende geldkrisis in
Amerika heerscht.
Nochtans dringt zich de vraag op of de
heer James Paul, in verhouding, even vrij
gevig is voor de armen en ongelukkigeu die,
in eene stad als Philadelphia, voorzeker
niet ontbreken.
Wij hopen dat op die vraag eene bevesti
gende antwoord moge gegeven worden.
Men weet dat er, volgens de geleerden,
mikroben zitteu in water, bier, wijn, kaas,
vleesch, brood, kortom iu alles wat wij eten
en diinken.
In huizen en stallen, herbergen en win
kels, rijtuigen en wagons, scholen en schouw
burgen, is de lucht met mikroben verzadigd.
'n Mensch weet waarlijk niet meer waar
loopen of kruipen om die schrikkelijke mi
kroben te ontvluchten, en men zou zich wel
van honger en dorst moeten laten bezwijken,
om niet ten prooi te vallen aan die kleine
onzichtl are diertjes.
Een Amerikaansc'ue geleerde heeft nu nog
iets beters ontdekt, name ijk dat de knevels
waarop de mannen zoo, fier zijn, afschuwe
lijke mikroberiaesten uitmaken.
Dat de mikrob m van den knevel gemak
kelijk in den mond komen, laat zich begrij
pen.
