DIT IS
EN OMMELANDS
VlfcJMi ELM. UIEN
SpreetiM Si
1
Of> Zaierdag 29 Februari 1908.
mm,
43ö jaar
Falmerk SI 00
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrüte, ie Yper, en bij 's landsboodschapwezert ofte post, tegen 3 frank 's jaars
Voor den Faus
ROND DE WERELD
I talie
Beize
Turkijen
Congolard
Fortugaal
Duitschlancl
In Marokko
VAN ALLES WAT
Eene nieuwe mitraljeus
Eene Italiaansche
orgeldraaister
Colombus ei
Een gespro en gazette
De heer Peperman
A m ri k aa nsche gee st i g h ei d
Waarschuwing
voor landverhuizers
Het gesehonden zilvergeld
Een goede maatregel
Seven Kimpe.
Wm»?
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
i
nt\
*t NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
strate, Tu 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten ofr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Vorige lijst fr. 855.00
Eene dienstmeid, Yper 2.00
Onbekend 1.00
M. Theodoor Benoist en Zusters,
Dranoutre 3.00
E. H. Ed. De Beir, pastor, Kemmel 20.00
E. H. L. Cornette, onderpastor 5.00
Jufvr, Amelie Vermeersch 10.00
Mr Mme Ev. Huys 5.00
Coleta Devooght 5.00
Eudoxie Van Hocke 11 2.00
Dat 'is nu maanden reeds dat de oud
minister Nasi eerst voorloopig gevangen
gehouden en dan voor het hooger gerechtshof
werd verzonden, beschuldigd van... 't land
bestolen te hebben. Nu is hij veroordeeld
tot elf maanden en 20 dagen gevang.
D: oud-minister heeft reeds zeven maan
den lang opgesloten geweest. Hij en zal dus
niet te lang meer moeten achter de grendels
gaan. Daarbij is hij nog voor vier jaar van
zijne burgerrechten berooid. Maar we moe
ten erbij voegen dat Nasi de minste straffe
mogelijk krijgt.
Uit de besprekingen en getuigenissen
blijkt dat de miinister eerder dom dan op
recht met kwade trouw te werke ging.
Nasi is natuurlijk niet content, de Iogien
ook niet, maar zijne kiezers zijn nog meest
van al ontevreden in Sicilië is 't een rechte
opstand. De studenten loopen rond, verbrij
zelen deuren en vensters, en stoeten door
trekken de straten en houden betooging om
te verkrijgen dat Nasi genade zou bekomen
en wie weet, misschien weder in eere hersteld
zijn.
Als een staaltje van de manier waarop Nasi
handelde, staat geboekt dat als de St Markus
toren te Napels ingestort was, de minister
naar die stad ging en 3ooo frank aanteekende
voor plaatsen in den schouwburg. Nu, alle
schouwburgen waren gesloten uit oorzaak
van rouw. In 1902-03 werden verscheide
honderd duizend frank bestemd voor de
lagere onderwijzers. Deze ontvingen ten
hoogste i3.ooofr. en ineer dan 25,ooofr.
gingen in den zak van anderen 1...
f) Dateer in Italië gestolen wordt op groote
schaaliis juist niet te verwonderen heeft de
grootvader van den huidigen koning niet het
voorbeeld gegeven als hij de Staten gestolen
heeft van den Paus? Het is nog al natuur
lijk dat anderen dit voorbeeld volgen, en
kunnen ze zooveel niet stelen, dat ze toch
doen wat ze kunnen 1...
Verleden Donderdag had Koningin Mar-
gareta een wandelrid gedaan per auto en in
het terugkeeren naar Rome had zij het
ongeluk een kind omver te rijden. Seffens
wierd gestopt en de koningin stapte dadelijk
uit, nam het kind in hare armen en bracht
het naar het Pauzelijk hospitaal, dat niet
verre van daar is. H. M. bleef bij het kind
totdat het verzorgd was en door poppen en
speelgoed geheel en gansch gestild en reed
dan naar het huis der ouders om deze gerust
te stellen.
Dat is een voorval dat door sommige
doodrijders zooals ze genoemd worden,
wel tot voorbeeld mocht dienen.
De schoonmoeder en de vrouw van den
gevangenbewaarder wisselden het geld uit.
Bij alle handelaars van den omtrek waren
er valsche stukken te vinden en wat men ook
deed, men kon de herkomst van dit geld
niet vinden, totdat zekeren dag de schoon
moeder vaste zat, door twee stukken te gare
uit te geven.
Seffens wierd huiszoek gedaan, maar niets
gevonden. De vrouw wierd losgelaten en de
policiezou de zake laten varen als een inspec
teur het gedacht kreeg zich te laten in het
gevang steken, om misschien op die wijze op
1 het spoor te geraken. Hij bewoonde eene
cel nevens die van den valschmunter. Zekeren
nacht hoorde hij gerucht in de cel en zoo
kwam geheel de zaak in den klaren, die reeds
maanden duurde.
De bewaker, zijne vrouw en zijne schoon
moeder mochten alzoo den valschmunter
gaan gezelschap houden in het voortaan
beroemd gevang van Rensburg.
Keizer Willem en de Kroonprins doen
een reizje naarGrieken and.Groote toebereid-
1 seis worden gemaakt om de duitsche vorsten
met eere te onthalen, 't Schijnt dat de Groote
Tur k een oorlogschip zenden zal om den
duitschen Keizer bij zijne aamkomst te
groeten.
Het ander nieuws uit Turkenland is minder
goed men verwacht binst dezen zomer een
oorlog tusschen Ruslanden Turkijen,kwestie
van de grenzen tusschen de twee landen.
Terwijl onze belgische kamerheeren en
ministers bezig zijn met schikkingen te
beramen om op eervolle wijze voor koning en
land de overeenkomst noüens Congoland te
regelen en de overname mogelijk te maken
van onze afrikaansche colonic, zitten de
Engelschen nog altijd aan het z -gen en
rinkevijlen om toch een middel te vinden dat
hen toelaat die colonie in te palmen.
Te Londen werd eene groote volksverga
dering belegd, voorgezeten door den Lord-
Mayor in ambtsgewaad. Hij spoorde de
toehoorders aan niets te zeggen dat krenkend
was voor België, eene bevriende natie,die op
het punt van beschaving en ander zedelijk
oogpunt even hoog staat als Engeland zelve,
eene natie die op eervolle wijze aan al hare
verplichtingen volkomt en geen verantwoor
delijkheid draagt voor het bestuur van Con
goland.
Maar als de lord-mayor gesproken had
ging het er op los tegen Z. M. Koning
Leopold II, dien een der sprekers vergeleek
met Cesar en Neron.
Na de vergadering werd tot besluit gestemd
dat men ia Congoland volledige handels
vrijheid verleene en dat er een aanneembaar
plan van overname door België worde voor
gesteld door tusschenkomst der engelsche
ministers, en zoo België den Congo niet
begeert over te nemen, dat in alle geval
maatregels worden genomen om de engelsche
handelaars den vrijhandel in Congoland te
verleenen.
t Schijnt dat de politie een complot ont
dekt heeft, dat ten doel had den Koning en
de koninklijke familie te vermoorden. De
Koning Manuel moet reeos een groot getal
dreigbrieven ontvangen hebben, die hem
raden afsund te doen van den troon, indien
hij aan zijn leven houdt.
jpiVerschiliige dagbladen hebben aangekon-
at^ de kapitein van Köpenich zou los-
ge a en^zijn op bevel des Keizers, maar nu
wordt er gemeld dat er daar niets van is.
Voigt doet zijne straf uit en zal nog zoo gauw
niet op vrije voeten komen.
Maar, vermits we met gevangenis doende
zijn, moeten we een ander voorval aanstippen
dat in een duitsch gevang gebeurd is.
Te Rendsburg, op de vaart van Kiel, zat
«r een man gevangen, veroordeeld 'voor
valsch geld gemaakt te hebben. Hy had een
gevangenbewaarder overhaald hem het
noo ig alaam te bezorgen om zijn stieltje
voort te zetten en in het gevang zelve eene
a rie - op te richten van valsche munte. Hij
miek stukken van 5 mark (6.25 fr.).
't Loopt van langs om min op wieltjes voor
de franschen in Noord-Afrika. De fransche
troepen hebben zelfs eene nederlaag onder-
gaan volgens de dagbladen en er zou sprake
zijn versterkingen te zenden naar Generaal
d'Armade.
Te Interl ock, Duitschland, heeft men eene
nieuwe mitraljeus beproefd, uitgevonden
door kolonel Schwarzlosse. Deze mitraljeus
is eenvoudig van bouw en kost maar de helft
j van eene Maxim mitraljeus zij weegt ook
lichter. De bekomen uitslagen zijn beslissend,
i De kogels hebben, op een afsland van 460
tot 600 meters, negeu menschenlijken, eene
zandbank van twee voet breed en eene plank
van drie centimeters do irboord. Wanneer
het nieuw moordtuig verhit geraakt, zijn de
uitslagen min schrikkelijk.
De krijgs-experten verzekeren dat de mi
traljeus, in eene schans geplaatst en op
grooten afstand bij middel van elektrieke
draden afgeschoten, duizend menschen zou
kunnen dooden vooraleer de vijand hare
ligging zou ontdekken.
Raphaela genaamd, speelde zondag avond
zonder toelating op het grondgebied van
j Ëlsena. Een agent wilde haar in contraven-
tie nemen, maar zij vluchtte op het grond-
I gebied van Brussel. De policieageut volgde
haar. Zij weigerde haren naam te zeggen en
viel als een furie op den agent, sloeg en
stampte hem. Na wanhopigen weerstand
werd zij iu een lijtuig gebracht en naar het
naaste commissariaat gevoerd, maar onder
weg sloeg zij deruiten in stukken en kwetste
zich erg aan da hand Toen het rijtuig ter
bestemming kwam was zij met bloed over
dekt. En dan zegt men nog dat de muziek
de zeden verzacht
Ileeren die in een theater hun hoed bij
zich willen houden en er op hun knieën meê
onthand zitten, doen verstandig de leeren
voering naar buiten te slaan. Zij kunnen dan
hun hoed op dien rand gerust ouder hun
stoel zetten en voorkomen daardoor dat de
rand vuil wordt.
Sommige lezers zullen zeggen dat men er
overal vindt, tot op het kleinste dorp bestaan
er van die lange tongen (niet te zetten slang.e
tOwgca) ..iu aitijd het eerste en 't laatste
nieuws rondbellen, bijzonderlijk als het is
om iemand te beuadeeleu en zijn eere en
faam te benemen. Maar 't is dezen keer
een heel ander slagvan gazette. Horkt liever:
De Scientific American levert bijzonder
heden omtrent dat gesproken dagblad.
Vanaf 9 ure 's morgens tot 9 ure 's avonds
galmen stentorstemmen vooreen reusachtige
microphoou en lezen de kopij, door den
opstelraad overhandigd. Eu daar de nieuw
tjes volgens eene vastgestelde volgorde
worden overgemaakt, zoo moet iedere
abonneut slechts luisteren naar hetgeen hem
belang inboezemt.
De Telephon Hirmorido heeft veel meer
voordeden dan een gedrukt dagblad het
verschait zijne abonnenlen het vermaak,
een concert, eene voorstelling op den
schouwburg te hooren, terwijl zij aan tafel
zitten, of een kaartje spelen, in hun huis.
Prekers, lezers, kunstenaren, bedienden zich
van de instelling, om zich tot een publiek
te wenden, verspreid in alle deelen der stad.
De aankomst van vreemdelingen wordt
zorgvuldig afgekondigd. Eene bijzondere
bel is de voorbode van een nieuws van
algemeen belang, dat onmiddellijk verdient
geweten te werden.
Mits twee stuivers per dag, maakt de
Telephon Hirmondo veel spoediger de
nieuwtjes bekend dan welk ander dagblad
ook. Deze kleine prijs wordt gerecktvlerdigd
door de weinige kosten, gevergd door eene
zoo up to date -> uitgave. Het geniet veel
bijval en verkrijgt eene bijzondere aandacht
in de wachtzalen der geneesheeren, dei-
tandmeesters, in de barbierswinkels en
koffiehuizen. Het richtte zelfs leesavonden
en kiuderconcerten in.
De aboimenten hebben het recht, als zij
dat goedvinden, na 4 maanden aan huu
abonnement te verzaken.
De telefoonontvauger heeft twee oorens
zo idat twee personen tegelijkertijd kunnen
luisteren. Het toestel word volgens de be
liefte van den kliënt geplaatst aan zijn bed, I
bij een zetel of zijn werktafel.
Het tefefoondagblad heeft ook aankondi
gingen. Deze worden tusschen twee nieuwtjes
geroepen, liet tarief is 2 fr. 50 voor 12
seconden stentorstem. j
De Telephon Hirmondo heeft zelfs
ongeleerde en blinde abonnenteD, want om te i
kunnen luisteren, moet men noch kunnen
lezen noch kunnen zien. Is dat niet het
laatste woord des vooruitgangs
was gisteren ten hoogste verbolgen op zijn
wederhelft. Men kon hem bijna op straat
hooren schreeuwen
Zijt ge nu gek. Dien, hebt gij een baro
meter gekocht Zoo'n duur ding. Hebt ge
dan niet genoeg aan mijn eksteroogen
Zij woonden beiden te New-York. Er
heersche eene doodsche stilte.Eindelijk sprak
zij
Mijnheer Simpel, weet gij, dat eene
band van het vrijheidsbeeld i5 voet en 5
duim groot is.
Dat heb ik gehoord, n antwoordde
hij, gelukkig dat zij hem eindelijk weer toe
sprak.
«De grootte van het hoofd, van oor
tot oor, vervolgde zij koel, is 10 voet.
«Ja.
«De neus is voet 6 duim lang.
Ja.
De mond is 4 voet wijd.
Dat geloof ik wel.
Deleest is 35 voet.
J.... a.
Nu dan. wilt gij zoo vriendelijk zijn
om uit te leggen, vervolgde zij, opstaande
om de kamer te verlaten, «waarom gij zeidet
in dat gedicht, dat gij mij toezondt, dat ik op
de Godin der Vrijheid gelijk
Na die verontwaardigde woorden liep zij
heen, en nu wist hij waarom zijn uitverko
rene zoo koel tegen hem was.
Het St Raphaels genootschap, eene wel
dadige vereeniging gesticht tot bijstand aan
de landverhuizers, verzoekt de ruchtbaarheid
van ons blad om de aandacht der uitwijke
lingen te roepen, op de zeer ongunstige
omstandigheid, die hun verblijf in Canada en
inde Vereenigde Staten zeer lastig kunnen
maken
Brieven van ginder afgezonden houden
zware klachten in over den bedenkelijken
toestand en toonen genoeg dat bet oogenblik
niet gunstig is voor de landverhuizing. Nog
meer dan in 't verleden moet de grootste
voorzichtigheid aangeraden worden, en ge
luisterd worden naar de raadgevingen van de
ingelichte en bevoegde mannen die het
St Raphaëls genootschap uitmaken.
De bijgevoegde algemeene. secretaris er
van, M. de Baron B. Gilles de Pelichy woont
te Brugge, Gheerwijnstraat, 9.
Uit eenen brief van den minister van
Financiën aan het syndikaat van Handel en
Nijve-heid der stad Brugge, blijkt dat de
versletene.stukken zilvergeld door de Staats
kassen en door de Nationale Bank aange
nomen worden, indien het merk niet gansch
verdwenen is. Worden alleen uitgesloten
de moedwillige geschondene of misvormde
muntstukken.
Die regel is in voege in alle landen deel
makende van den Muntenbond. Onder de
geschondene stukken zijn er overigens veel
die tot andere landen bebooren, en die daar
volstrekt door de Staatskas worden afge
wezen.
Wij weten heel goed boe lastig bet is zulke
munten bij onoplettendheid te ontvangen
maar wij denken ook noodig te do. n inzien
hoe dwaas dezen te werk gaan die moed
willig de munten doorkerven of beschadigen.
Eens dat hei overal geweten zal zijn dat de
munten niet meer doorgaan, zullen zij allicht
voor rekening blijven der moedwilligen die
ze hebben geschonden. Men moet dus goed
oppassen en onverbiddelijk de beschadigde
stukken weigeren.
Wij vernemen dat op de bijzonderste
lijnen, in onze treinen afdeelingen zullen
voorbehouden worden, uitsluitelijk voor
studenten die zich dagelijks van uit onze
dorpen naar de scholen in de stad begeven.
Dergelijken maatregel vinden wij zeer
goed daar de meeste op- en afreizende
s'udenten jongens van 1516 jaar zijn,
hooren en zien zij soms zaken welke zij liever
niet dienen te hooren noch te zien gezeten
in een voor hen voorbehouden afdeeling,
zullen zij onderweg beter hunne lessen
kunnen nazien.
W j
WYTSCHAETE
Open brief aan Eerw. Heer De Baeckrr.
Mijnheer de Onderpastor
Laat toe eener. mensch, die van de streek is
en den gees! ervan grondig kent, ued. eenige
bemerkingen te maken wegens de schending
van uwen eigendom.
EerstensGij klaagt, zegt men, dat men,
zonder zeggen of spiek-11, zonder uwe toe
slemming te vragen, van uwen grond genomen
beeft.
Ik peis dat gij groot ongelijk hebt van (e
klagen.
Als er iemand, 't zij een openbaar bestier,
't zij een bijzondere persoon, van uwen grond
aoodig heeft, hij en moet dat aan niemand
vragen, en alli-rminsl aan u.
Hij neemt, en 'c is 't zijne.
En als ge daarmeê niet tevreden zijt, liet
is dat gij een lastige, een onverdragelijke
mensen zijt.
Ja maar, zult ge zeggen, en mijn recht van
eigenaar
Uw recht, van eigenaar! het recht van eigenaar
van eenen Pastor Dat is tlauwe praat Dat
bestaat, ja, zoo lange als er niemand en is die
op uwen eigendom goest heeft, maar zoohaast
hij kan dienen voor een ander, dat en bestaat
niet meer.
Bij voorbeeld, ik zou, met het naaste seizoen
van de suikerijen, goest hebben van op uw
land een plein te maken om suikerijen te leggen
meent gij, dat ik de permissie zou moeten ko
men vragen
Gij zijt er wel meê.
Ik zou dat in volle recht mogen doen zonder
vagen, en achternaar, am schoone te doen gij
zijt het, die mij zoudet moeten komen bedanken
om dal, ik u de eere aangedaan heb van uw
land te willen bezigen.
TweedsZiel, zegt gij, wat men gedaan heeft,
ze beweren dat zij den weg rechte willen trek
ken, met zoo diepe in mijn land te gaan ze
maken hem geheel krom; en dan, als ze Ven-
den mijnen grond komen, ze maken eenea
elleboog, om den grond van Mr Vestibule van
Meesen te sparen. Het is al zuivere plagerij
ten mijnen opzichte.
Dat is altemale zeer waar, maar, nog eens
ik denk dat gij ongelijk hebt van Ie klagen.
Gij zijt altijd in doling met te peizen, dat dè
priesters recht van eigendom hebben eeliik
andere menschen. J
Het recht van eenen wereldschen mensch
a la bonne heure Het recht van eenen
liberaal Dat bijzonderlijk is iets, dat allen
eerbied verdient
Maar 't recht van eenen priester Foei dat
is iets, waar men zijn neuze meê snuit, als men
er nog maar niels ergers,meê doet.
Derds En dal, klaagt gij, wordt men aan
gedaan van katholieken
Maar, eenvoudige mensch toch, weet gij niet
dat het tegenwoordig de mode is van de katho
Heken, van de priesters te plagen Ja ja hier
opde streke is dat nu de groote chic katholiek
zijn en de priesters plagen.
Gij en verstaat niet hoe men dat gare rijmt,
't Is, 'k moet het u rechtuit zeggen dat ga
stijf dunne van kooreneer de zijt.
Luistert'k ga 't uiteen doen.
Men heeft zijne beste vrienden onder libera-
en me 11 is lid van sociëteiten, ,die opentlijk
liberaal, en daarbij goddeloos en zedeloos zijn
men weet immer alle goed van de liberalen'
maar men en weet niets als kwaad van Dries-
ters, katholieken en alle brave menschen in
de kiezingen spant men onder duim soms'met
de=liberalen, men woont in 't donker hunne
ver gad ringen bij, men gaat zelfs bij stervenden,
die dagelijks van de priesters bezocht en ge
holpen worden, om Landteekens voor de
libeinló lijst, merj verklikt bij den vijand ai
geen de vrhnden van zin zijn te hoen doch
priesters en andere simpelaars, die 't 'willen
slikken, zweert men bij hooge en bij leege dat
men goede katholiek is: he wel dat is genoeg
om inderdaad katholiek te zijn, ja, dezen, die
het alzoo doen, zijn de beste katholieken.
Eu die het alzoo niet m doet Dat zijn
zeer flauwe, jallerflauwste katholieken.
Geloof mij, Mijnheer den Onderpastor, dat is
de ware geest onzer streke, en ge moet u daar
naar schikken.
Hope Ued. lat -r nog meer te zeggen en
groe'e vriendelijkst. Ss
ÜIGKEBUSCH
Zondag laatst was het algemeene vergadering
der maatschappij van Ouderlingen Bijstand en
der Pensioengilde. De eerw. heer Pastor eere-
voorzilter, opende de vergadering met de
aanwezigen te bedanken die in zoo groot getal
waren opgekomen, ten bewijze dat de maat
schappelijke kwestie altijd beter verstaan wordt
in de parochie de geest van spaarzaamheid
orde en eendracht zijn een zekere waarborg
voor de toekomst der burgerlijke en godsdien
stige samenleving.
Vervolgens krijgt meester Justin Deraedt het
woord, liij die altijd zoo bekommerd was met
de opvoeding der jeugd, de opbeuring der
behoeftigen en het stichten van maatschappe-
zSnieteomU!.:.Z1Ja eilSpreUk 'S doe Wtden
Spreker zegt dal de heeren Am. Mahieu
voorzitter, L. Vand-voorde, schrijver en.Edm!
Van Isacker de vernieuwing van hun mandaat
aan veerden. Zij wordenbij to juichingen her
kozen. ue jaai misse voor de ietien, zal voortaan
gezongen worden den derden dag der
Kermisse. Na een hertel ij k woord van bedan
king aan de 30 eereleden die aanwezig zijn in
de vergadering, doet spreker de toestand
kennen der Maatschappij. Daartusschen voegt
hij nog een twlelijk dankwoord aan den
geacüten h-a-r Burgemeester en degemeenle-
raadsheeren, die dooreen toelage van 75 fr aan
den Ouderlingen Bijstand en lo fr Wn de
Pensioengilde zoowel hunne genegenheid
betoogen aan die nuttige inrichtingen.
s" De°'- 'aHlSl b"droe8<-" de ontvangsten
434 t. 80 en de uitgaven 512,54, Jus 77,69 f. te
o,.Di'r f,1 D,eC' vroe8er was er f076 f. 72 in kas
ei blijft dus nu nog f. 999 03. De redens
waarom er dit jaar te kort kas,e is, zijn
vooreerst ons aandeel in het aankoopen van
een prachtig vaandel f. 148.24.
De geneeskundige dienst heeft f f09 50
gekost en 12 leden hebben 182 dagen werk-
