DIT IS
Sjrtetmatf 22
EN OMMELANDS
Op Zalertiag 2d" April 1908,
5 centinien 't biad.
43e jaar. Taimerk 3108
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 3 frank 's jaars
Tegen den Godsdienst niet
Veebonden Veekweek
Poesiers
Congoland
Engeland en Congo
Frankrijk
Duitsckland
STADSNIEUWS
Stad Yper Gemeenteraad
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig;
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Vervolg.
ROND DG WKRBLO
Schoon begin
Een goudland ontdekt
Diefstal op den trein
Prins Hu low op hst Yatikaan
AanLesteding
Burgerwacht
T NIEUWSBLAD tan YPER
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
fs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRAfE, Tk 36, te YPER.
De bekendmakingen kosten ofr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o, erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, Place )>E LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
■HMB
Onlangs werd er aan de onderwijzers van
heel Belgenland en aan veel andere personen,
een vlugschrift gestuurd, dat voor titel
draagt Dien n'a pas inspiré la Bible. Dat
is een samenhang van godslasteringen en het
is de plicht van eiken cbristehjken opvoeder-
de bevolking tegen de noodlottige uitwerk
sels van zulke afschuwelijkheden te vrij
waren.
Weihoe 1 een onbeschaamde kerel durft
aan onze deftige onderwijzers, in een onge
hoord schrijven, verwijten dat hetgeen zij
dagelijks onderwijzen.dat hetgeen al de leden
van het onderwijzend personeel in Belgen
land zonder e'éne uitzondering, aan de kin
deren leeren, niet de waarheid is, dat het
onzin is, dat het fabels zijn, dat bijgevolg die
deftige onderwijzers leugenaars en bedriegers
zijn 1 Zulke lage en lasterende aantijgingen
kunnen wij niet laten doorgaan, zonder er
met kracht tegen op te komen.
Het inzicht is klaar het is eene lage en
laffe daad, die voor doel heeft het godsdien
stig gevoel te ondermijnen, het godsdienstig
gevoel, die driedubbele kroon van het
grootsch gebouw, waar allen met hert en ziel
aanarbeidenen hun beste krachten wijden,
de innige samenvatting van het gevoel voor
het ware, het gevoel voor het schoone en het
gevoel voor het goede, het beste, het edelste,
het verhevenste, wat de mensch op aarde kan
genieten.
En zulks om dat beste, dat edelste, dat
verhevenste, ten slotte te vervangen door...
een naren twijfel 1
't Is geen opleiding meer, 't is afleiding
Zoo schreef De Opvoeding in heur
nummer van April.
De zeer eerw. heer Dr Camerlynck,leeraar
aan het Groot Seminarie van Brugge heeft
een antwoorde uitgezonden tegen hoogerge-
meld vlugschrift, 't Is een overdruk uit
Collationes en 't zal met veel vrucht gelezen
worden door alwie zich met opvoeding en
onderwijs bezig houdt.
Prijs per honderd 9 fr. bij Maertens-
Matthys, Brugge.
Men'mag in der waarheid zeggen, dat de
veebond in het algemeen, onder al de onder
nemingen der landbouwers toch deze is die
doorgaans meest geld opbrengt.
Hierin missen sommige eigenaars met
gebrekkige of onvoldoende stallingen ten
dienste der veekweekers te behouden. Het
moet al van den stal komen zoo spreken
sommige onbehendige boeren maar vooral
de boerinnen die toch zoo geern met eene
groote botermande naar de markt gaan.
Hun gezegde is ongetwijfeld onwaar, aan-
gezien sommige nijverheidsvruchten op onze i
dagen toch schoone winsten opleveren.
Die beweert dat alle gewin uitsluitelijk
omzeggens van den stal moet komen,denken
gewoonlijk dat het grcot getal koeien de
groote wensch moet zijn der landbouwers.
Veel te veel menschen zijn alle rekening
vijandig. De slechte betalers natuurlijk, maar
ook de landbouwers die toch doorgaans nog
van de beste betalers zijn.
Als men van eenen boer spreekt, het eer
ste verwijisel dat men hoort, het is: domme
boer, stomme boer, boer- beeste doch
alwie een weinig van den boerenstiel kent,
geraakt overtuigd dat er om wel te boeren
veel wetenschap van doen is, gedurig reke
nen en cijferen.
Het vetten der landerijen bij voorbeeld
vergt grondige kennissen, bcredeningen en
rekeningen, zonder dewelke veel geld op de
akkers te kwistc gaat.
Hetzelfdebehoeft gezegd te worden van den
veekweek.
Onder de koeien eener pachthoeve moet
men gewoonlijk drie klassen onderscheiden.
Eene eerste klasse noem ik alle min of
meer winstgevende dieren.
Hier zijn wij takkoord, hoe grooter getal
hoe, beter, hot meer gewin, hoe grooter
botermande hoe meerder boerinne.
Eene tweede klasse van beesten veretcn
«ebter hun gewin ener blijft alles uitgere
kend, niets over.
Eene derde klasse kosten meer dan zij win
nen en veroorzaken soms aanzienlijke
'verliezen.
Die twee klassen bestaan veel meer dan
men wel zou denken, maar de boeren boffen
geern met h in beste, zwijgen en klagen met
van het slechte, tenzij van het slecht weder.
Het moet al van den stal komen» welja,
van de eerste klasse, maar toch allezins van
de tweede of derde niet.
De veekweekers onderscheiden die derde
klasse gewoonlijk als het te laat is. als men
reeds veel geld verliest, alsjde schade in de
oogen springt, andermaal nog zal de schade
onopgemerkt ondergaan worden, al is zij
niet te min verwezentlijkt.
De landbouwers om zich te verontschul
digen hebben alle drogredens ter hand.
Zij zouden beter bekennen dat er om wel
te boeren, zooals ik hooger schreef, ved
wetenschap, waakzaamheid en rekening
noodig is.
Om dit verder nog te bewijzen, stellen wij
twee vragen.
Kunnen alle koeien evenveel voedsel op
winstgevende manier verbruiken?
Is eene zekere hoeveelheid voedsel bij alle
koeien even winstgevend
Wie ooit kan zulks houden staan? Op de
pachthoeven eilaas is de eerste kwa jongen
de gereedste nog wel genoeg om poester te
zijn of koeier. Is een werkman te lui of te
dwaas om anders werkte doen, men steekt
hem in den koeistal.
Ware'torn hooi te eten, het ware een
klein ongeluk.
Staan de beesten mager, het is een slechte
poester, zegt men, maar staan de beesten
goed, dan is de boer tevreden, de poester
krijgt een stuk van één frank drinkgeld,
't is de beste poester van de wereld.
Zoo spreekt en zoo handelt men op de
hofsteden, doch men mist grootelijks.
De poester moet \erstandig en oppassend
zijn, meer geacht en betaald zijn in evenre
digheid zijner diensten.
Hij moet verstandig zijnen opmerkzaam
om krachtvoeder toe te dienen in verscheiden
hoeveelheid, volgens het winstvermogen der
dieren, ten einde het grootste gewin moge
lijk te weeg te brengen.
Hij moet in gemeen beleg met den land
bouwer en onder zijn geleide de gewichtigste
taak van al uitoefenen.
Landbouwers die u weinig bemoeit in den
koestal, gij die boft omdat uwe beesten wel
te passé staan, gaat en rekent eens.
Laat ons eene enkele bemerking maken,
eene der eenvoudigste.
Was het profijtig d;e of die beesten zoo fel
te kweeken alsofze moesten geslacht worden?
Hoeveel krachtvoeder heeft de dwaze
poester alzoo verspeeld? Hij en weet het
waarschijnlijk niet, maar de boer moet en
zal het betalen.
Klaar is het dat eene koe meer krachtvoe
der op winstgevende manier kan benuttigen
dan eene andere, evenwel is er aan alles een
einde. Vermeerdert gestadig het voedsel, gij
zult den maximum van winstgeving eerst
bereiken, vermeerdert nog, gij zijt aan 't
dalen mogelijks bezig met te verliezen.
De poester zou moeten boekhouden met
een, rekenen achter melk en botergehalte. De
landbouwer kan alles niet zelve doen. De
poester moet zijn ambt behertigen, het
Stelsel Frateur toepassen, en zoo leeren
rekenen wat eene koe kost, en wat zij kan
opbreng -n.
De poester moet niet alleen verstandig
zijn maar ook regelmatig en oppassend, op
vaste stonden op d zeilde uur eten en drin
ken geven, melken, enz.
Die regelmatigheid eischen de koeien, telt
voor eten en drinken, gelijk ten anderen alle
verstandige zorgen.
Een stal regelmatig gevoed zal met de
zelfde hoeveelheid voedsel meer winste geven
dan een stal waar onregelmatigheid beerscht.
De regelmatigheid valt bijzonderlijk lastig
aan jongens die toch van natuur ongestadig
zijn, des te meer nog dat er onzeggenjk veel
werk den poester gewoonlijk opgeleid wordt
buiten dc zorg der beesten. De poester moet
al de onnoozclc bezigheden verrichten, al de
vuile en domme werkjes zijn zijn aandeel,
't is een echte dweil op de pachthoeve.
Ziet hem op de weide bezig met eene
houwe of vorke. En dat het nog maar dat
en ware.
Ziet hem de parochie rondreizen als vlie
gende of liever als luie commisionnaris, naar
den bakker, smid, gareelmaker enz., dan
wordt hij meid en moet de aardappelen
schroon, soms al met het klein kind spelen,
en wat weet ik al.
En dit alles ten grooten nadeele van het
geen men het grootste gewin durft noemen,
ik wil zeggen de veekweek.
Dan worden de beesten in duizend haasten
besteld, moede en afgemat door alleihande
bezigheden, werkt de poester om gedaan en
niet wel gedaan. j
De landbouwer ploegt en zaait en werkt
soms lijk eene beeste, maar laat in het stal
verloren gaan de vrucht van vele arbeid.
Een boer is moeilijk om bekeeren. Het
spreekwoord zegt: a een'boer is een boer,
keert hem omme't is nog een boer».
Dat en laat niet eens de waarheid te zeg
gen.
Landbouwers, betracht verstandige oppas
sende poesters, de beste middel ware voor
zeker ze beter te betalen en ze wat beter te
behandelen.
De belgtsche Kamer van Volksvertegen
woordigers is sedert e enige dagen bezig met
de overname van Congoland door België.
Er scbeen met deu eersten akkoord te
bestaan tusschen alle partijen om de bespre
king zoo breedvoerig en zoo deftig mogelijk,
te doen, maar 't en beeft niet lang geduurd.
Detnblon eu Vandervelde, de eéne tegen, de
andere voor Congo, zijn malkaar te keere
gegaan.
Bamblon.willende doen zien dat hij meest
te zeggen had, riep naar Vandervelde ik
maak reeds deel van de socialistische partij
sedert dertig jaar, al is 't nog maar vijf en
twintig jaar dat ze bestaat 1 {Langdurig
gelach).
Vandervelde antwoordde Ik en maak er
nog maar deel van sedert dat zij bestaat.
{Herhaald gelach).
Gisteren Donderdag was er een nieuwe
storm om reden dat M. Augustyns, liberaal
van Antwerpen, zijn ontslag gekregen heeft
als Voorzitter van den Disclt, nadat de
Darnen die deel maken van het Comiteit ter
bescherming van de verlatene kinderen hun
ontslag haddon ingediend, als betoog tegen
Augustyns gezegde aangaande den Koning,
vorst van Congoland.
Indien de bespreking over de Congozaak
gedurig wordt onderbroken gelijk nu, zal zc
nog zes inaaoden kunnen aanslepen.
DailyGraphic is van oordeel dat de En-
gelsche regeering de algemeene verzekeringen
van de Belgische regeering over Congo
aanneme, verzekeringen waarvan de rede
voering van den Belgischen minister voorzit
ter een gedacht geven. Anders handelen ware
de naasting vertragen. Daarenboven zou bet
moeilijk zijn den Congostaat eene uitlegging
zijner verplichtingen, strijdig met deze in
zichten, op te dringen.
De zienswijze van de Congo Reform Asso
ciation dat daartoe enkel eenige kanonueer-
booten op de Congorivier moeten gezonden
worden, is zuivere dwaasheid. De kwestie
zou aan scheidsgerecht moeten onderworpen
worden, zegt men, maar de uitslag van dit
beroep zou zeer ernstig zijn, De toestand
zou alsdan erger zijn dan nu, want wij zouden
onze vriendschappelijke betrekkingen, met
België hebben verbroken en dat dient ver
meden.
Het blad hoopt daarom dat Sir Grei de
boosaardige raadgevingen van de Congo-
reformisten niet zal aanhooren, hij de
verbintenissen van de Belgische regeering
met volle vertrouwen zal aannemen en haar
zal helpen om ze uit te voeren.
Een jeugdige bouwkundige, de heer 11.
Knott, 29 jaar oud, die tot nu toe onbekend
was. heeft den eer-ten prijs behaald in den
wedstrijd voor het bouwen van een nieuw
stadhuis voor bet graafschap van Londen.
Men heeft hem de uitvoering toevertrouwd
van zijn ontwerp, dat hem 950,000 frank
zal opbrengen.
In de Aardrijkskundige Vereeniging te
Parijs heeft de ontdekkingsreiziger kapitein
Villiaume mededeelingen gedaan over een
pas ontdekt goudland, dat zich op Fransch
grondgebied moet bevinden.
Dit dorado kan men vinden in het westen
van Fransch-Guinea tusschen de staties
Ligiri en Rindia en is ongeveer een millioen
hectaren groot. De streek is zoo rijk dat het
edele metaal om zoo te zeggen voor het
oprapen ligt. Gedurende twee jaar beeft
Villiaume het terrein met twee ingenieurs
nauwkeurig onderzocht.
Volgens hem is op 1 kub. meter, op eene
diepte van 7 meters van 6 tot 60 gram goud
gevonden, op verschillende plaatsen zelfs
123 tot 12 gram op 1400 meters diepte.
Ook in een uitgedroogd rivierke vindt
men groote goudkorrels tusschen het zand.
Aangezien de Aardrijkskundige Vereeni
ging" zich slechts bezig houdt met weten
schappelijke doeleinden, is er voorloopig
nog niet geproken over eene ontginning van
dit Fransche Transvaal.
De goudkoorts zal zich nu echter wel niet
lang meer laten wachten.
Heeft kapitein Villiaume ook van dat goud
meegebracht
Donderdag namiddag is een diefstal ge
pleegd op den sneltrein Parijs-Brussel. Een
reiziger, M. Gaston Neuly, wonende te
Parijs, die op den trein zijne handen had
gewasschen, stelde een 5tal minuten later
vast dat hij zijne vier ringen had vergeten,
welke eene weerde hadden van 4000 fr. Hij
ging dadelijk zien, doch de juweelen waren
verdwenen en alle opzoekingen om ze terug
te vinden bleven vruchteloos. M. Neuly kon
niets anders doen dan eene klacht nederleggen
bij zijne aankomst te Brussel.
Bij het gesprek tusschen den kanselier en
den Paus, werd het Poolscbe vraagstuk in
het geheel niet aangeroerd, noch in het alge
meen, noch met betrekking tot de kwestie
van de benoeming van een nieuwen aarts
bisschop te Posen. De opvatting van de
Pruisische regeering is, dat de kwestie tot
stilstand is gekomen zij wil haar laten
tusten, om geen strijd over den persoon van
den opvolger van Stablewski uit te lokken
en het Vatikaan heeft daar vrede mede.
Zoowel is het gesprek met den Paus als
met Mgr Merry del Val, in de verhouding
van het centrum tot de regeering ten berde
gekomen.
Maar dit geschiedde, zoo verzekerd men,
opeen volkomen voorwerpelijke, om zoo
te zeggen historische wijze. Van geen van
beide kanten maakte men wenschen kenbaar,
om het centrum invloed uit te oefenen. «Dat
bewijst dat de Vatikaunsche kringen de
houding van den rijkskanselier, die deze
zaak als een kwestie van zuiver binnenland-
sche politiek beschouwt,volkomen begrijp n;
prins Bülow's opvatting strookte geheel en
al met die van den Paus, die niet de minste
neiging toonde, om zich er in te mengen. De
belangen van Pruisen en van de Curie zijn
in dezen gelijk.
Daarna kwam het gesprek op de katho
lieke missies in het buitenland. De kanselier
erkende dat die missies zeer werkzaam
waren, en de Paus legde er, van zijnen kant,
nadruk op, hoe nuttig die werkzaamheid,
vooral in China, was.
Dc Paus vroeg belangstellend naar den
keizer, dien hij zeide, om zijne ernstige
godsdienstige opvatting van zijne taak ten
zeerste te veréeren. Ten slotte werd nog 's
Keizers reis naar het Heilig Land en de
schenking van de Dormitio aangeroerd,
waarbij bleek, dat de Paus verheugd was
over Duitschland's belangstelling in Pales
tina.
Zaterdag, paaschavond, ten 5 ure 20,
kwam de raad bijeen ten stadhuize, onder
voorzitterschap van M. Colaert, burgemees
ter. Waren nog aanwezig de heeren schepe
nen Fraeijs en Vanden Boogaerde, Struye,
Fiers, Vander Ghote, D'Huvettere,Bouquet,
Sobry,Lemahieu, Begerem en Boone, raads-
heeren, en Gorris-en, stadsschrijver.
M. Vanden Peereboom is ziekelijk en MM,
Iweins d'Eeckhoutte en Biebuyck zijn belet.
Eerst wordt het verslag goedgekeurd der
voorgaande zitting en dan wordt bij drin
gendheid aan de kerkheeren van Sint
Maartens toegestaan geld te ontleenen aan
de Nationale Bank, op waarborg van titels,
ten einde den heer aannemer te kunnen
betalen. De stad beeft alreeds haar aandeel
betaald voor 1907 maar de andere openbare
bestieren zijn ten achteren, en om kosten te
ontgaan zal de kerkraad het geld verschie
ten. De werken gaan heel rap vooruit en
waarschijnlijk zal alles kaüte en klaar zijn
vóór tijd.
M. Bouquet vraagt wat er waar ia van
het geruchte dat verspreid wordt als zouden
de gebruikte steeren niet van de rotse van
Euville zijn en dus niet in regel volgens de
voorschriften.
M. de Voorzitter had daarover ook
hooren spreken, maar na onderzoek door
den provincialen bouwkundige is er geea 1
twijfel meer de steenen zijn volkomen vol- j
gens de voorschriften.
M. D'Huvettere klaagt over den velo-
weg van Zillebeek-statie naar de plaatse, op
het grondgebied van Yper, 't en is maar
eenige meters en 't blijft altijd even slecht,
als op Zillebeke alles in orde is. We laten
ons dus achtersteken door eene kleine
gemeente.
Hij vraagt ook de herstelling van 't kalsij-
detje der Catotjes tot de Drie Zotten.
M. Fraeijs, schepene, antwoordt dat er
reeds bevel gegeven is aan den dienst der
werken om den veloweg en 't kalsijdje in
orde te brengen, 't Zal in heel weinig tijds
gedaan zijn.
M. D'Huvettere— vindt nog dat er zouden
behooren twee lahteerns te zijn aan den
ingang van het kerkhofeen lanteern,
natuurlijk al den éenen kant, eu geeft maar
een deerlijk uitzicht.
M. Fraeijs treedt de zienswijze bij van
den achtbaren raadsheer.
M. Begerem klaagt dat er op 't kerk
hof bij de graven beenderen en doods
hoofden op de aardhoopen geworpen worden
en daar liggen tijdens begravingen. Daar
bij staan de graven soms half vol water en
't laat zoo een pijnlijken indruk op de
aanwezigen. Hij vraagt dat er daarover
zouden maatregels genomen worden.
M.de Voorzitter zal zorgen dat de graf
maker geen gebeenderen meer late liggen
tijdens eene begraving. Wat het water
betreft, daartegen is nog geen afdoende
middel gevonden. Soms legt inen wat hooi
in den grond van 't graf', 't eeuigste wat
er kan gedaan worden. Op draineeren van
't kerkhof is niet te peizen, om reden van
de groote kosten en ook omdat men niet
zou weten alwaar het water afleiden,
M. Sobry vraagt dat er een algemeen
plan zou gemaakt worden van de verschil-
lige werken die zullen uitgevoerd worden
ten zuiden van de Esplanade.
De dienst der werken zal gelast worden
aan het achtbaar lid voldoening te geven.
Voor de riool aan de Meenenpoort heeft
Mad. Ifoose en zoon mgeteekend voor
4137 fr. en M. Bruno Soete voor 4185,37 ft.
De rekening voor 1907 wordt goedgekeurd,
M. Boone ondersteunt een verzoekschrift
naar den raad gezonden voor doel hebbende
het bouwen van eene schietbaan of stand.
M. Colaertherinnert dat men ree ls eea
plan heeft ingediend en 30000 fr. gestemd
tot dat doel. Hot ingezonden plan is
afgekeurd, onder voorwendsel dat er langs
de vaart toch nog gevaar zou zija voor eene
schietbaan.
Wij zullen dus wachten dat de Staat ons
zelf een plan voorstelle.
M.de Trooz zaliger had reeds eene merke
lijke toelage toegezeid.
M. Begerem zou begeeren dat de raad
eene Commissie benoeme die zou belast zijn
al de inlichtingen te verzamelen en dan aan
den raad over de zake verslag doen.
Anders te werke gaan zal geen uitslag op
leveren.
M. de Voorzitter heeft er niets tegen dat
eene Commissie benoemd worde, al is dit
gewoonlijk een goed middel om de kwestie
te begraven.
In geheime zitting werden benoemd
de heer Colaert, Burgemeester, Majoor
Ligy, Commandant Baus, de bevelhebber
D Hoiue van 't leger en M. Begerem namens
den Gemeenteraad.
Do verkoop van grond voor den tram
Dixmuide-Poperinghe wordt goedgekeurd.
Een onderzoek zal gedaan worden, gelijk
alle vijf jaar, vooraleer het slachtrecht te
Yper vast Ie stellen voor 1909.
De schepenraad wordt bemachtigd om in
processe te gaan voor de onteigening van
sommige huizen in den Doorgang. De raad
keurt de overeenko.ost goed tusschen de
stad en Mevrouw Tack vau Elslande, voor
de onteigening van huizen iu zelfde straat.
M. Sobry zou begeeren dat de stad
nieuwe werkmansiiuizeu bouwe waar de
andere afgebroken worden. Zoo zou men
bouwstoffen kunnen benuttigen.
M. de Voorzi Ier denkt dat de stad
hiertoe niet bevoegd is en M. Fiers is van
gedaeut dat het afgebrokene weinig weerde
heeftom te herbouwen, maar dat er zonder
twijfel zullen werkmanshuizen gebouwd
worden in den Doorgang, in plaats van de
afgebrokene. Men heeft maar den grond te
verkoopen.
