DIT IS
SprBeRdraaa 52
EN OMMELANDS
I MENGËLMABEN
Op Zaterdag 6n Juni 1908
5
eeatiöieii t blad.
43'jaar. Talmerk 3105
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstraie, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen o frank 's jaars
Zomerfeesten
Duitscbland
Engeland
ROND DE
WERELD
Frankrijk
Reizen
Spanje
Bulgarië
Rusland
China
STADSNIEUWS
Concerten
Kamer-Senaat
Zola
Sterfgevallen
Provinciekiezing
Eedgerecht
Priesterlijke Benoemingen
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Yan Peking naar Parijs
Vergadering van den Katholie
ken Onderwijzersbond van 't
arrondissement Yper op 7.aterdag
30 Mei 1908 in 't lokaal van den
katholieken Kring.
On weder van Maandag nacht
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
rs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
strate, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. 15 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Hceren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Zondag 14 Juni 1908, ten 1 ure, PEER-
DENLOOP en Ru ITERS FEEST, ingericht
door den <1 Sport Hippique met de mede
werking van het personeel der Rijschool en
van de Stadsharmonie
Om 6 ure, CONCERT door de Konin
klijke Fanfare
Koning Gustaaf van Zweden is tegenwoor
dig te Berlijn, met zijne echtgenoote.
De uittocht was natuurlijk heel feestelijk.
De keizer heeft aan tafel de vreugde van het j
duitsche volk verhaald over de vriendschap
tur-schen de twee landen.
De fransche kardinalen hebben, in
antwoord op den brief van Paus Pius X,
waarin deze de oprichting veroordeelde van
onderlinge bijstanden voor priesters, aan
Z. H. een nieuw bewijs gegeven van innige
verkleefdheid aan den H. Stoel.
Briand had gehoopt op locusche wijze te
gelukken in zijne ontreddering der fransche
katholieken, met de priesters van de Kerk
onafhankelijk te maken. De Paus had het
gevaar bemerkt, en daarom werden de
onderlingen Bijstanden voor priesters ver
wezen.
't Ministerie heeft wrake genomen met
eene nieuwe diefte te begaan.
't En zal ongetwijfeld nog niet vergeten
zijn dat onder de eerste slachtoffers der
vervolging van Waldeck-Rousseau en Com
bes de Assomptionisten behoorden. Op hen
moesten de eerste slagen vallen omdat zij
door hun werken met de katholieke pers een
der krachtigste wapens in de hand hadden
ter verdediging der Kerk. Hun kloosterge
meente werd ontbonden zij zeiven werden
verbannen, moesten hun vaderland, hun
werk der drukpers, uitgaven, enz. verlaten.
Zij verkochten heel hunnen eigendom aan
een machtig katholiek van het Noorden,
den heer Feron-Vrau.
Maar nu kwam de likwidatie de jacht op
het milliard, dat door de schuimers onder
elkaar verdeeld wordt en zekere Meriage
legde de hand op de gebouwen en eigendom
men,die aan den heer Feron-Vrau behooren.
In elk land zou zulke onzinnige daad
beoordeeld worden als het werk van een
zinnelooze, maar in Frankrijk, het land der
vrijheid met den name, daar is Briand
minister van 't rechtvan al te doen wat
hem past.
In een proces voor het beroepshof van
Parijs werd geoordeeld dat de bezittingen
door M. Feron-Vrau gekocht en betaald aan
hem niet toebehooren.
Onverstaanbaar denkt gij
Neen, 't is heel klaar.
De rechtbank oordeelt als volgt
De eigenaar heeft zijnen eigendom gekocht
van de Assomptionisten deze hadden geen
wettig bestaan, dus bestonden zij niet. Wie
niet bestaat, kan niet bezitten, en wie niets
bezit kan niets verkoopen. Dus heeft de heer
Feron-Vrau niets gekocht.
't Is een waar kunststuk van officiëele
ligica, maar 't schoonste nog is dat hetgeen
niet bestaat toch kan ingepalmd worden.
En de betaling
Bah de heer Feron-Vrau moest maar niet
betaald hebben ,- hij is zijne 16 honderd
duizend frank kwijt.
Daarmee is een eerste stap gezet tot de
algemeene onteigening van alwie niet plooien
wil naar de eischen van de fransche vrij -
metselaais.
Voorzitter Fallières is nauwelijks uit
Engeland teruggekeerd en reeds is eene
nieuwe reis aangelegd, ditmaal naarRusland.
De koningin van Engeland heeft dinsdag
een treffend bewijs harer goedheid gegeven.
Over eenige dagen schreef een klein meisje
uit de volksklas, dat in het gasthuis der
tei inglijdende kinderen verblijft, een brief
aan de-koningin, haar zeggend hoe gelukkig
zij zijn zou de vorstin eens te zien.Zij voegde
ert ij dat telkens de koningin langs de straten
k v am, zij te ziek was om buiten te komen
he; kind verlangde vurig koningin Alexandra
te zien, voor haar vertrek naar het vasteland.
Dinsdag dus, kwam de koningin het zieke
kind bezoeken en bracht het een tuil bloe
mt n. Het arm kind kon hare oogen niet
gelooven, en begon te weenen. De koningin
heeft het gestild en bleef eenigeoogenblikken
met de kleine in gesprek.
Gelukkige gebeurtenis. Men verwacht
binnen kort eene gelukkige gebeurtenis aan
het hof van Spanje. De koninklijke familie
heeft zich daartoe naar haar buitenverblijf te
La Granja begeven.
Een dorp aangevallen.Talrijke dooien.
Het bulgaarsch dorp Tmamince, nabij de
tuiksche grens, werd zondag door eene
bende Serviërs bestormd en plat gebrand. Een
groot getal mannen, vrouwen en kinderen
i werden vermoord.
I
j Geldverduisteringen. Men zal binnen
kort de boeken en de registers van de policie
van Sint Petersburg nazien, daar men
onregelmatigheden ontdekt heeft, reeds over
eenige jaren begaan. Men weet, bij voor
beeld, niet wat er gedaan werd met het geld
hier en daar in beslag genomen.
j Valschmunters. Men heeft w ensdag,
1 te Barcelona, een kerel aangehouden, die
j valsche spaanscbe bankbiljetten maakte. De
policie heeft in eene noord-amerikaansche
bank eene groote boeveelheid dezer biljetten
ontdekt, alsook verscheidene rentetitels.Men
i weet niet of deze laatsten ook valsch zijn.
De pest. Te Hongkong neemt de pest
eene groote uitbreiding. Dinsdag werden 47
nieuwe gevallen bestatigd, waartusschen een
Europeaan de eerste die door de ijselijke
ziekte aangetast wordt.
Woensdag 17 Juni wordt de eerweerde
heer Desmedt, gewezen onderpastor op Sint-
Jacobs parochie en almoezenier van 't gevang
hier ter stede, ingehuldigd als pastor van
Doomkerke, het lieve dorp dat, dichte tegen
Sint Pietersveld, deelmaakt van de gemeente
Ruisselede.
Omtrent een vierde ec-uws heeft de eerw.
heer Desmedt hier gearbeid voor het goede.
De wenschen der Yperlingcn zullen hem
volgen bij zijne nieuwe parochianen.
Zondag Sinksen en Maandag Sinksen-
Den 27 Juli zal Fallières naar St-Petersburg j Maandag zal er van twaalf tot 1 ure Concert
reizen en maar enkel den Czaar bezoeken oP j wordea door de Stadsharmonie op
"utp. Aan land zal hij niet gaan, maar
en feestmaal aanveerden op e^n rus- 1 de *10sk dcr Oroote-Markt.
de leden vau den Bond voor 't vertrouwen
die zij zoo lang in hem gesteld hadden. Hij
verzekerde hen dat hij steeds met vreugde
de innigste herrinnering bewaren zal zóó
wel van de nuttige enaangename zittingen
van den Bond als van de deftige en ievervolle
meesters die er deel van maken.
Verders verklaarde do nieuwe opziener
den vriend der meesters te willen blijven en
hij hoopte voor hen te zullen zijn, 'lijk de
achtbare Heer HRoeta voor hen wa3 ge
weest: namelijk een broeder, eu met de
jaren voor hen te worden wat M. L. Roets
zaliger voor de onderwijzers was: namelijk
een vader. Hij eindigde zijne gemoedelijke
aanspraak met de hoop uit te drukken hulp
en ondersteuning iu zijne nieuwe bediening
te bekomen vanwege de bondsleden.
M. Malisse, hoofdonderwijzer van Kem-
mel nam vervolgens het woord in naam der
leden.
Eerst sprak M. Malisse over den wijzen
keus gedaan door zijne iloogweerdigbeid
den Bisschop van Brugge met M. Hallaert
1 tot Schoolopziener te benoemen: M. Hallaert
is immers een der beste schoolmannen van
j 't arrondissement; van kindsbeen ging hij
ter school bij de Heeren Roets de verdien
stelijkste Ouderwijzers van Vlaanderen.
M. Hallaert, de boezemvriend der Heeren
Roets zal zijn voor ons, 'lijk zij waren als
opziener: raadgever, steun, broeder, vader.
I Daarop wenschte M. Malisse: geluk en
j voorspoed aau M. Hallaert en broederlijk
welkom, als opziener in t arrondissement.
In naam van alle onderwijzers beloofde
de spreker hulp en medewerking en daarbij
kinderlijke getrouwigheid aan den Heer
opziener Hallaert.
In korte trekken deed hij den leden uiteen
j wat M. Hallaert voor den Bond en de lots-
1 verbeteringen der onderwijzers deed.
M. Hallaert stichtte met eenige vrienden
den Katholieken Onderwijzersbond. De
Bond bloeide en groeide onder zijn wijs
bestier. Het woord van M. Hallaert werd op
verschillige Onderwijzers - Congressen niet
alleenlijk geboord maar aanhoord, 't Is
i dank aan zijne werkzaamheid, aan zijnen
iever, aan zijnen taaien moed dat de onder-
j wijzers verschillige lotsverbeteringen beko-
men hebben.
Ten slotte deed M. Malisse uitschijnen
dat hij de reden waarom M. Hallaert zijn
ontslag wilde geven niet kon aanveerden.
Hij zegde ervau overtuigd te zijn zoo te mo
gen spreken in naam van al de Bondsleden.
Blijft M. Hallaert Voorzitter, beweert hij, de
j Bond zou er niet bij verliezen: integendeel
van eenen anderen kant verklaarde de
spreker overtuigd te zijn dat geen onderwij
zer het op hem zou durven nemen M. Hal
laert als Voorzitter op te volgen en na te
volgen. Hij vroeg dus aan M. Hallaert zijn
ontslag te willen intrekken.
Een daverend handgeklap begroette de
woorden van M. Malisse: do leden drongen
allen aan opdat de Heer Hallaert had willen
Voorzitter blijven.
Na eenige woorden van bedanking van
M. Hallaert en eene korte woordenwisseling
werd er besloten naar de hoogere overheid
eene afveerdiging te zenden die er zou op
aandringen opdat M. Hallaert voort het
Voorzitterschap zou mogen uitoefenen.
Op "t einde der vergadering werd
M. Malisse onder dreunend handgeklap tot
Ondervoorzitter gekozen, en de vergadering
in droevige gemoedstemming begonnen
eindigde in de gulhcrtigste gezelligheid
Locre was erbij
Kamer en Senaat zijn in buitengewonen
zittijd bijeengeroepen tegen Woensdag ion
Juni. Voor de zitting zal de rechterzijde
algemeene vergadering houdeu.
Gisteren Donderdag werd het lijk van Zola
overgebracht naar het Pantheon. Binst de
plechtigheid werd er tweemaal geschoten op
Dreyfus, die gekwetst werd aan den arm.
De wonde levert geen gevaar op.
Een der oudste katholieke strijders onzer
stad heeft deze weke ret tijdelijke met het
eeuwige verwisseld. M. Francois Angloo was
inderdaad reeds aan 't hoofd der katholieke
partij met de heeren Bernard Fagel, Ernest
Seys en andere verdienstelijke mannen die
over bijna 40 jaar hnr te Ypervande eersten
het katholieke vaandel dierven hoog en fier
ophouden, en de slapende katholieken wak
ker hielpen schudden.
Senaat, Kamer, Provincie, Stadsbestuur,
Disch, God-huizen, bijna alle gemeente
besturen van geheel het arrondissement,
't was al in handen van mannen, die wel niet
zoo qpentlijk, maar met des te meer hard
nekkigheid streden tegen den godsdienst.
Er was moed noodig om in zulke voor
waarden te durven kampen, te meer dat de
gezaghebbende katholieken zelfs alles te
w'erkë stelden otr, de pogingen vau de jonge
strijders tegen te kampen, bij zoo verre dat
ze voor eene kiezing hier in Yper niemand
en vonden die hunne strooibrieven dierf aan
veerden te drukken.
Die tijden zijn lang voorbij en sedertdien
zijn de katholieken meester ia Senaat,
Kamer, provincie en bijna alle gemeente
raden van het arrondissement.
Zekerlijk zal het goede voorbeeld van den
heer Angloo er veel toe bijgebracht hebben
0.11 dien verheugenden toestand te bekomen.
Ook als handelaar was de heer Angloo
alom geacht en geëerd. Door eigen krachten
had hij zija buis tot een bloeienden toestand
1 gebracht eu de handelreizigers hadden over
j eenige maanden nog zijn blijdejubelfeeste
j gevierd als handelsreiziger.
j MAngloo was e -n der oudste leden van
de Conferentie, van Sint Vincentius en Voor
zitter Ier Kerkhèercn van Sint Niklaais.
Alle goede werken en inrichtingen vonden
in hem een warmen voorstaander.
Hij ruste in vrede en geniete hierboven
den loon zijner goede werken!
De eerw. heer C. Borghman, pastor van
Ichteghem is aldaar overleden in den ouder
dom van 70 jaar.
een sen
enkel een leestmaai aanveerden op een rus
sischoorlogschip,terwijl deCzaar ook eens op
een fransch schip met de franschen zal komen
eene hertelijke overeenkomst sluiten.
Over eenige maanden wierd er een
buitengewoon gewag gemaakt van de reize
per auto van Pekir.g naar Parijs. Hoe werd den
lof gezongen van dien vorstelijken autorijder
Prins Borghese, die langs ongebaande wegen
van de woestijn Gobi en door de ijsvelden
van Siberië zijn auto stuurde naar de
verlichte wereldstad Parijs. Lot de minste
bijzonderheden dier wonde-reis werden 1
•verhaald en... nu komt uit China de mare
dat prins Borghese en zijne mededingers het i
Na de lezing van 't verslag dm laatste
vergadering nam de Heer Voorzitter,
M. K. Hallaert hetwoord.
M. Hallaert deelde zijne benoeming mede
van Schoolopziener in vervanging van den
ontslaggevenden opziener, den verdienslvol-
In ons arrondissement is er geen strijd te
Meesen, waar de heeren Bruneel de Mont-
pellier en Thevelin als raadsheeren en M.
Louis Ghesquière als plaatsvervanger zijn
uitgeroepen.
Voor het kanton Wervick is er strijd.
Yan den eenen kant zijn de heeren Ver-
haeghen, bestendig afgeveerdigde en Van-
elslande, burgemeester van Komen, uittre
dende leden.
Daartegen komt op de heer H. Lannoy,
notaris te Komen en gemeenteraadslid.
Eene derde Jijst is voorgedregen van
socialisten 't zijn S. Croymans, apotheker
te Wervick en Bruno Deltour, landbouwer
te Ten-Brielen.
grootste deel der reize hebben afgelegd per 1 )e° ''eer L. Koets Gezien de nieuwe
i bediening van opziener volgens hem, moei
lijk kan samengaan mot het ambt
ijzerenweg Zelfs is het ontvangstbewijs in
handen waarbij het blijkt dat de autos in een
goederen wagen werden vervoerd.
Is alles nu bedrog in de wereld
samengaan mei net amnt van
Voorzitter vau den Bond. oor deelde hij het
noodig zijn ontslag van Voorzitter te geven.
M. Hallaert tot tranen toe bewogen, bedankte
Tusscben de leden voor den aanstaanden
zittijd behooren MM.Alfred Valcke, C.Feys,
J. Baus, van Y'per H. Tyteca van Lange-
marek, G. Vanwtberghe en F. Tanghe van
Isegbem.
Z. H. de Bisschop van Brugge heeft tot
onderpastoor benoemd:
Te Diksmuide, E. H. Callemeya, onder
pastor te Heestert.
Te Heestert, E. H. De Koyser, Ieeraar
in het Kollegie van Kortrijk.
Op St Jacobs te Yper, E. H. De Roy,
j Ieeraar in 't Klein Seminarie te Rousselaere.
Te Breedene, E. H. Laga, coadjutor te
Corternarck.
I
I Maardag nacht rond 11 ure is over Yper en
om Ir, k een hevig on weder losgebroken. Gedu
rende ruim eene uur en half donderde en weer-
lichttehetzonderophouden. Het woeien regende
nogal ferm. In de stad zelf zijn er geen onge
lukken te betreuren.
Vlamertinghe
De bliksem is in deherbergaÖE Populierlouw»
binnengedrongen en beeft wat schade aange
richt. Eenige sleenen van de schouw werden
afgerukt en verscheidene pintglazen gebroken.
Gansch het huis was vol rook en de bewoners
liepen verschrikt buiten.
Meenen
De bliksem is alhier ge/allen op de woning
van den Z. E. ti. lih00re pastor der St-Josephs-
pai'ochie. Een deel van het dak werd vernield,
la de Moeskrcenstraat werden op verscheidens
plaatsen de telefoondraden verbrijzeld.
Kortrijk
Het onweder heeft te Kortrijk en in de om
streken ook schrikkelijk huis g houden. Van
10 ure tot- middernacht hield het niet op met
bliksemen en donderen. Iu het park van M.
Pollet, brouwer, te Kortrijk,werden twee popu
lieren stuk geslagen. Op 5 verschillige plaatsen
onder ander Ie Lauwe, waar verleden zaterdag
reeds twee huizen afgebrand warén, heeft de
bliksem brand geslicht. Te Winkel-St Eloi is
eene koei in eene weidedoodgebliksemd.
Thour out
Te Thourout slichtte de bliksem een begin
van brand in een blok vdn vier buizen. Gelukkig
konden -ie pompiers den brand beperken.
Niettemin zijnereenige stuksvee en 700 kiekens
in de vlammen omgekomen.
In gansch het land heeft het onweder nogal
schade aangericht. Vele vlas-rogge - en tarwe
velden zijn verwoest.
Meesen
In eene weide zijn alhier vijf koeien, toebe-
hoorende aan M. And ré DeGouinckdoó {geblik
semd.
Het was de dochter van den landbouwer die
dinsdag morgen kwam om.de koeien te melken
die de dieren dood vond. Z j lagen tegen den
ijzerdraad vaa de afsluiting uitgestrekt. Dé
bliksem was op een paale gevallen waaraan de
ijzerdraden vast waren. Het was de eerste nacht
dat de dieren buiten bit-ven.
Komen
Te Komen drong de bliksem binnen ia den
winkel van M. Nicodemus Dewadder, hand-Haar
in weefsels, mercerijea en specerijen. Eene ruit
der voordeur werd verbrijzeld evenals eene van
de deur der tweede plaats waar de weefstoffen
liggen. De bliksem verliet liet huis langs de
koerdeur. M. Dewadder bekwam (wee wonden
aan de handen door de gl tsschervt n. De bliksem
heeft voo" rond de 4000 fr. schade aangericht,
daar er veel kleergoed verbrand is Alles is
verzekerd.
Moorslede
Hier viel de bliksem op de pachthoeve, be
woond door de kinderen Decierck, doch toe-
hoorende aan de weduwe Haghedoorn, van
Rousselaere. Da woningis met gansch den inboe
del afgebrand, ook de stal is vernield en een
peerd kwam in de vlammen om. Drie koei- n en
een zoogkalt werden doodgehlik-semd.
Ha\ebrouck
Iu 'l Noor.Ln van Frankrijk woedde het onweer
van maandag ook verschrikkelijk. De streken
vau il izebrouek, Belle èn Strazeele werden
bijzonder erg beproefd. De aardappelen zijn
door T water versmoord. De Lliksëiü heeft te
Gullersleerie, nabij de spoorbaan van Haze-
brouck naar Rijsel, twee hoeven in a-sok ge-
ligd.
Wervick
Te Wervick werd maandag nacht een peerd
in zijnen stal dood gebliksemd; bet behoorde toe
aan den landbouwer Deputle, op het gehucht
Neder-Vlaanderen, en had 900 fr., gekost.
Westroosebeke
Te Wesl-Roosebeke viel de bliksem op eene
tweewoonst welke vuur valte. De bewoners
moésten in nachtgewaad de vlucht nemen, ter
wijl deregen bij stroomen neerviel. Het gebouw
is met gansch den iriboed-1 vernield.
Poelcapelle
Te Poelcapelle stak de bliksem eené slrooi-
mijt in brand van de weduwe Lefeverde mijt
is gansch vernield. Vele hoornen werden ver
brijzeld.
Iseghem
Te Iseghem viel de bliksem op verscheidene
plaatsen, onder andere bij Gustaaf Van de Vijver
Maandagmarkt. Hij drong binnen langs de
schouw welke verbrijzeld werd, in de keuken
w erd alles dooreen geworpen en eenige plaveien
uit den vloer gerukt, be bliksem verliet dan de
woning langs de ruit boven de voordeur.
De schuur en de stalling vau den landbouwer
De Brabander, in de Kruisstraat, is door den
bliksem in brand gestoken en-gansch vernield.
Reninghelst
De bliksem heeft alhier de woning in brand
gesteken van Jules Verdonck,beenhouwer, wo
nende aan de Kruisstraat.
Ai het huisgerief en geheel de woning is door
den brand vernield. Gélukkig is alles verzekerd.
ISEGHEM
Dinsdag namiddag, rond 4 ure, kwam alhier
inde stad oene lading van 7200 kilos arduin be
stemd voor M. G. Spriet-Gointaert, marmei'be-
wèrker, Statiestraat.
Zes mannen waartusschen Achiel Sptie', 2^
jaar, oud, broeder van den manner be wérker,
hadden bet lossen van den wagon aangenomen.
Spriet moest zich op zeker oogenhlik buigeu om
het zwaar gewicht bij middel eener krik op te
lichten.
