Spreekwaas
Op Zaterdag 7n November 1908,
5 centimen 'i blad.
4Se jaar-* Taimerk 8129
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boferstrate, te fper, en bij 's landsboodschapwezen ofte posttegen 8 frank ?s ja
Voor de Hongerlijders
van India
Voor niet
Wal eene werkstaking kost
HOND DE WERELD
Amerika
STADSNIEUWS
Muziekfeest
Gemeenteraad
Ouderdomspensioenen
Liberaie Berekeningen
Fxht en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Ongenoemden (50 fr.in plaats van 5.00)
Vorige lijst 97.50
Onbekend 2.00
S$sJfsSPsS?S3ls#SSjf*$sS?;$
Zondag 8 november, ten 4 1/2 ure,
zal liet beroemd Gentsch «Zang-Quar-
tett», onder het beleid van M. Lode-
wijk Arschodt, Bestierder der Kon. Fan
fare te Yper een Vlaamsche Liederavond
geven in der stadsschouwburg, op de
Leet.
De namen alleen der zangsters en
zangers zijn genoegzaam om al wie lief
hebber is van fijne kunst daar naartoe
te roepen.
Melden wij
Mej. Math. DE VOS, sopraan,
Mevr. TEN BERGE-DE MUYNCK,
alt,
Heer Jozef VERNIERS, tenor,
Heer L. ARSCHODT, baryton.
Tusschen de twee deelen, Voordracht
door M. TEN BERGE, leeraar te Gent,
over het «Lied».
Prijs der plaatsen
Eeerste plaats, fr. 1,50
Tweede plaats, fr.l.»»
Kaarten zijn te bekomen aan den
ingang der zaal.
PROGRAMMA
Eerste deel
M. ARSCHODT
De Vlaming heeft geen taal.O. Roels
Mej DE VOS
a Moederken alleen F. Utfenhove
b De Zeeldraaier J. Opsomer
M. VERNIERS
a Aan de afwezige E. Blaes
b Een vrouwken gezwind te spinnen
zat Antheunis
Mev. TEN BERGE
Zonnevonken P. Lebrun
ZANG-QUARTETT
Schoon lief, hoe ligt gij daer, en slaapt
Van Duyse
b Waar waardp gij...
c Bel lotje
VOORDRACHT door den beer
TEN BERGE, leeraar te Gent.
Tweede deel
t. M. VERNIERS
a Wat is het toch goed Ij. Duvosel
b Liefken H. Walput
Mevr. TEN BERGE
a O waar mijn liefste... K. Mestdagh
b Onder de Linde Van Duyse
3. M. ARSCHODT
a Mijn Moederspraak P. Benoit
b Ik spreek van u zoo zelden Gevaert
DE VOS
4.
Kerstnacht Wambach
j. ZANG-QUARTETT
a Twee conincskinderen Van Duyse
b Jan De Mulder <t
c Slaapt, kinderen, slaapt
IJZER WEGEN
DAGORDE
1. Stadseigemiommen A. Verpachting
van een huis. B. Verpachting van Kelders.
2. StadseigendommenVerkoop van grond;
A. Maloulaan en B. Oude Gazfabriek.
3. Stadsboekerij Begrooting 1909.
4. Openbaar Ouderwijs: Lijst der kinders
recht hebbende op 't lager kosteloos onder
wijs.
5. KeukenschoolRekening -1907-1908
en begrooting 19Ü8-1909 der vrije keuken
klas.
6. Kerkfabriek: Begroot.'ng 1908 der St
Niklaaiskerk.
7. Herstelling der St Pie
terskerk.
8. Stadsgelden Gemeenterekening van
1907.
9. Prijskamp van Orde en Netheid: Vraag
tot hulpgeld.
10. Staatsmiddelbare school Begroo
ting 1909.
11. Feesten en Markten: Vaststelling van
de Kattefeest.
flood Kruis
Een onder-komiteitisinenaau 't oprichten
in onze stad. Leergangen zullen gegeven
worden door de heeren Dr Lagrange en Dr
Donck. De personen die be'ang stellen in dit
menschlievend werk kunnen zich wenden
aan den heer Dr Donck, Lombaardstraat.
De dagen en de uren der leergangen zullou
later beslist worden.
wetgeven-
DIT IS
NIEUWSBLAD
EN OMMELANDS
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
!s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRATE, Tk 36, te YPER.
De bekendmakingen kosten ofr. i:I de reke binnen 'i blad is ri
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in cSe
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOUR.SE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buitera
Oost Westvlaanderen wonen.
gal
't Nieuwsblad wordt gratis gezonden tot
einde December aan dezen die eene inschrij
ving nemen voor 1909.
BIJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL
.Over GO dagen (twee maanden) lieten rond
de 8000 werklieden gebezigd in de werkhui
zen van een amerïkaansche firma C a n a
d i a n Pacific Railway,» het werk staan,
voor eene nietigheid. Die staking is, zooals het
te voorzien was, uitgevallen ten nadeele der
stakers. Verleden week hebben zij hun aan
voerder gezonden naar de maatschappij om
te laten weten dat ze zich onderwierpen aan
de besluiten van den scheidrechter, die in den
tijde op verzpek der regeering benoemd was
en dat ze het werk willen hernemen aan, de
voorwaarden door de maatschappij gesteld.
De maatschappij heeft daarop geantwpord
dat ze bereid was de werkstakers opnieuw te
aanvoerden, maar alleenlijk naarmate er nieu
we werklieden noodig zullen zijn. Het zal dus
nog maanden en maanden duren eer al de
werkstakers terug aan den arbeid zijn vermits
het maar billijk is dat de maatschappij al heu
re werklieden behoude die haar binst de cri
sis getrouw zijn gebleven.
Daarmée eindigt nogmaals een dier onzin
nige strijden tusschen kapitaal en werk, die
maar a1 te dikwijls door gewetenlooze opsto-
kers zijn aangevuurd. Het geldt noch ver
meerdering vat lo-oin, noch vermindering van
werkuren, maar enkel eene zaak van werk
regeling, waarin zekere opruiers een middel
meenden te vinden om totaal meester te zijn
van de maatschappij. En daarom werd eene
staking uitgelokt, waarin acht duist mannen
betrokken waren, op een oogenblik dat reeds
zoo menig werkhuis stil ligt bij gebrek aan
werk tengevolge der crisis in handel en nij
verheid, waaraan de nieuwe even als de ou
de wereld lijdt. Dat is eene misdaad, waar
voor de leiders zouden moeten verantwoorde-
lijk gesteld worden. Het volk dat van eersten
af klaar zag in de zaak, schonk zijne genegen
heid niet aan de stakers, maar aan dezen die
aan den arbeid bleven en aan de maatschappij.
De staking heeft juist 60 dagen aangesleept
en het verlies aan loon bedraagt meer dan een
millioen dollars (éen dollar is iets meer dan
vijf frank) Elk staker ontving uiL de kas
en door de gedwongen bijdragen der leden
binst den tijd der staking, acht dollars te we
ke. De uitgedeelde som bedroeg 43,230 dol
lars.
{sommige denken misschien dat 8 dollars,
te weke nog een goed loon was om voort te
leven, maar me mogen niet vergeten dat die
mannen aan den arbeid van 20 tot 30 dollars
te weke verdienen en dat men in Amerika
met een dollaral is dat 5 fr niet veel meer
uitricht dan in Belgie met 1 fr, daar alles
in evenredigheid kostelijk is.
(Hoe jammer toch dat zoovele werklieden
zich blindelings laten geleiden door mannen
die er enkel op uit om door middel der werk
lieden omhooge te klimmen of op hun ge
mak te leven.
l DUITSCHLAND
In de laatste dagen heeft eene onverwachte
gebeurtenis plaats gegrepen die geheel de di
plomatische wereld in opschudding brengt.
,In eene van die onbedachte redevoeringen,
waarvan hij een weinig de gewoonte heeft
en die hunne ingeving vinden in zijn onrustig
karakter, heeft de Duitsche Keizer verteld dat
er, op het oogenblik van den oorlog tegen
I ransvaal, onderhandelingen werden aange
knoopt om eene verstandhouding te doen op
komen tusschen Duitschland en Vrankrijk, om
aan de overdrevene heerschzucht van Enge
land paal en perk te stellen.
ilet verlangen van Duitschland om met de
hulp van den eenen of anderen bondgenoot
Albion in den v\eg te komen, is zeer aanneem
baar voor allen die bekend zijn met de duit
sche strekking, om de Engelschen in hunnen
wereldhandel te benadeeligen en hunne trot-
sche natie te vernederen. De strijd tusschen
dia twee mogenheden is een tijdvak van vin
nige tegenstrevigheid ingetreden en moet vroeg
of laat tot erge verwikkelingen leiden.
Is er nu iets gegrond in de veropenbaringen
ya_n Keizer .Willem II, of beeft hij enkel ge
tracht de vriendschap van Engeland voor
Vrankrijk, de beruchte «entente cordiale»
ondermijnen, dat is nog duister voor het 00
genblik maar dat zal toch in de toekomst
ban het licht komen.
In afwachting heerscht er een ferm lawijt
onder de staatsmannen en gansc-h hunnen
aanhang en al de dagbladen zijn vol van,
berichten en beschouwingen met die vero
penbaringen in betrek. De fransche bladen
natuurlijk loochenen het inzicht van Vrank
rijk om zich met Duitschland te verstaan te
gen Engeland en inderdaad men kan daar
voor in de fransche belangen geene voldoen
de reden vinden.
Dc duitsche diplomalenwereld voelt zich
voor het oogenblik in eene moeielijke gestel
tenis. De redevoering van den Keizer was tot
een engelsch staatsman gericht en werd zonder
verwijl openbaar gemaakt, hetgeen reeds eert
spijtig misslag is. Eene officieuse nota in
het voornaamste duitsch dagblad kwam de
te geven. Nu is er spraak van het ontslag van
den duitschen kanjselier TVI. von Bülow, die
beschuldigd wordt kennis gehad te hebben van
de keizerlijke verklaringen, voor dat zij mede
gedeeld werden. Dit punt schijnt nogtans moei-
elijk om aan te nemen iedereen kent het on
stuimig gemoed van Duitschlands vorst, en
iedereen weet hoe dikwijls reeds, en hoe be
hendig M. von Bülow de misslagen van zijnen
meester poogde te herstellen.
.Men meldt nogtans uit Berlijn dat de be
kendmaking in het engelsch blad The Daiiy
Telegraph van de verklaringen van Willem
II gedaan werd met de toestemming van M
von Bülow, die't artikel kende vooraleer het
verscheen. Deze laatste zou zelfs aan het arti
kel medegewerkt hebben. Noch hij, noch den
keizer meenden, dat het bekendmaken zulk
'eene ontevredenheid onder de germaansche
pers zou verwek^ hebben.
Pok de vreemde dagbladen, vooral de fran
sche wijden lange artekels aan de bespreking
van de zaak. De gewezen fransche minister
Delcassé geeft in de Matin inlichtingen over
twee omstandigheden waarin Duitschland in
derdaad poogde met Vrankrijk onderhande
lingen aan te knoopen, die nogtans zonder
beantwoording bleven. Eerst over zeven jaar
kwam de duitsche gezant te Parijs, hem duide
lijke voorstellen doen voor eene overeenkomst
tusschen Vrankrijk en Duitschland. Later nog,
in 1904, vooraleer het fransch-engelsch ver
drag werd geteekend, deelde de fransche minis
ter aan M. de Radolin den inhoud mede van
het verdrag. De duitschers hebben nogtans
altijd houden staan dat zij daar niets van had
den geweten.
Al de engelsche dagbladen, zonder uitne
ming, vallen de duitsche kanselarij hevig aan.
voor de zonderlinge rol die zij gespeeld heeft
in de zaak der keizerlijke verklaringen de
ongunstige stemming der engelsche nalie tegen
de Duitschers zal er nog door verergeren.
In de Engelsche Kamer lieeft de minister van
oorlog verklaard dat geen een bewijsstuk be-,
staat in zijne bureelen van hetgeen in den ar
tikel van de «Daily Telegraph» wordt beweerd,
in verband met den oorlog tegen de Boers.
Men zal zich het gebaar van verontwserdi-
ging van den duitschen Keizer wel herinneren.,
toen de veldtocht in Transvaal werd onderno
men door de Engelschen gebaar, dat mis
schien halvelinge gegrond was op eene vaste
hoop Vrankrijk in eenen oorlog tegen Engeland
te kunnen medeslepen.
deen ontslag'
(Er word gemeld dat de keizer en de rijks
kanselier volkomen tot akkoord zijn en dat M.
von Bulow, bijgevolg zijn hoog ambt zal blij
ven vervullen.
jEene ondervraging'
in den Rijksdag
De «Deutsche Tageszeitung» kondigt aan dat
de behoudsgezinde partij in den Rijksdag eene
ondervraging zal doen over de zoogezegde
verklaringen van den keizer.
(Het blad voegt erbij dat het hoog tijd wordt
dat de officieuse, of liefst de offieieele uitleg
ging der keizerlijke woorden openbaar gemaakt
worden.
Het plan van keizer Wilhelm II
Ondervraagd over de kwestie van het strijd
plan, ontworpen door keizer Wilhelm bij ge
legenheid van den Zuid-Afrikaanschen oorlog,
antwoordde de minister van oorlog, maandag
in het Lagerhuis, dat er in de archieven van
zijn ministerie geen enkel plan van dien aard
te vinden was.
,Sir Redmond, die de ondervraging deed,
was evenwel niet voldaan door dat antwoord
en daarom vroeg hij of er soms geen spoor van
dergelijk plan te vinden was in do archieven
Van de andere minis tenen?
Op die vraag bekwam Sir Redmond geen Alen schat op 1 miljoen frank hel beloop der
antwoord hij wachtte een paar minuten, en, te
midden der diepste stilte, vroeg hij droog weg
aan het Britsche kabinetshoofd of het in dat ge
val, niet raadzamer, gemakkelijker en vooral
regelmatiger zou geweest zijn aan keizer Wil
helm een plaats van minister aan te bicden
in hel Engelsch kabinet!
De partijgangers van Redmond begonnen
luidkeels te lachen, terwijl een twintigtal leden
in de handen klapten
De minister-kabinetshoofd verklaarde op zul
ke gekscheerderij niet te willen antwoorden
omdat hij zulk voorstel beneden de weerdig-
heid acht van het Engelsch parlement I En
daarmee was het voorval gesloten.
NOG DUITSCHLAND
.De duitsche Landdag werd Woensdag geo
pend en verscheidene vragen ingediend om
van den Kanselier nadere inlichtingen te be
komen over de gezegden van den Keizer. De
ondervragingen zullen Zaterdag gedaan wor
den.
VRANKRIJK DUITSCHLAND
Woensdag laatst dacht men op de beurs te
Brussel dat er een oorlog aanstaande was tus
schen Duitschland en Vrankrijk, ter oorzake
van moeielijkheden in Marokko.
Er kwam te Parijs eene «depêche» toe uit
Berlijn, luidend dat M. Cambon, gezant van
Vrankrijk, met Prins von Bülow een onderhoud
heeft gehad over de kwestie der duitsche deser
teurs die deelmaken van het fransch vreem
denleger te 'Casa-Blanca.
De duitsche regeering heeft aan het fransch
gouvernement voorgesteld het geval der deser
teurs van Casa-Rlanca aan het scheidsgerecht
van Den Haag te onderwerpen, en twee maal
in de vier en twintig uren, nam Frankrijk dit
voorstel aan de kwestie bleef niettemin 011
opgelost.
Woensdag nu, voor de derde maal, heeft
Duitschland zijne vraag herhaald.
Niet alleen te Parijs, maar ook op de Beurs
van Brussel was woensdag de opschulding
groot men beschouwde de depeche uit Ber
lijn als eene bedreiging met oorlog.
De gemoederen kwamen evenwel spoedig
terug tot bedaren, daar men weldra begreep
dat er geen casus bellikon ontstaan, daar
Frankrijk het scheidsgerecht aanveerdt. Er
blijft slechts de wijze te regelen waarop er zal
te werk gegaan worden.
PORTEGAAL
Nliet lang en is 't geleden dat onze liberale
bladjes stoften en boften met den vooruit
gang van het liberalismus.
De verlcdene week toonden wij dat de voor
uitgang te vergelijken is aan dien der koor-
dedraaiers, ten bewijze de kiezing voor de
Oostenrijksche Kamer.
-Deze week komt er nieuws over de gemeen-
tekiezingen van Portugaal en daar ook is de
liberale partij gevoelig aehteruit gegaan, zoo
wel als de socialisten.
Dinsdag hadden in de Vereenigde Staten
de kiezingen plaats voor de benoeming van
de kiezers die gelast zijn den opvolger van pre
sident Roosevelt te benoemen.
De uitslagen van 239 kiesomschrijvingen van
den staat New-York geven 76,929 stemmen
aan M. Taft, die (door president Roosevelt
aanbevolen wordt, en 59,336 aan zijnen tegen
strever, M. Bryan.
In de staten Massachusets, Maine en Connec
ticut bekomt M. Taft meer stemmen dan M
Roosevelt er in 1904 bekwam. Men schat dat
M. Taft in den Connecticut met meer dan
20,000 stemmen zal gekozen zijn.
:pen tweede telegram luidt dat 650 kies
omschrijvingen van den staat New-York aan M.
Taft 173,828 stemmen geven en 128,494 aan
M. Bryan, tegen 171,397 aan M. Roosevelt en
110,234 aan M. Parker in 1904. Nooit werd er
zoo talrijk aan eene kiezing in de Vereenigde
Staten deelgenomen, als ditmaal.
,In do kiesomschrijving van Chicago zal M.
Taft 50,000 stemmen meer hebben dan zijn
meest bevoordeelde tegenstrever.
In den staat Massasuchets zal M. Taft ge
kozen zijn met 100.000 stemmen.
M. Taft gekozen
Bij het sluiten der kiesbureelen te New-
York stroomde het volk naar de bureelen
.'an de dagbladen, waar de uitslagen bij mid
del van groote transparanten afgekondigd wer
den.
Dinsdag avond kondigden bijzondere uitga-
en van de new-yorker dagbladen de kie
zing van M. Taft af. Een geestdriftig gejuich
steeg op en duizenden menschen zongen het
Volksliedje Taf# Gross bill Taft I»
I
ft.
weddingen die, in Amerika, op den uitslag
der kiezingen aangegaan zijn.
In den staat Oklahama ging de kiezing ge
paard met erge onlusten. De policie moest her
haaldelijk tusschenkomen om de rust te her
stellen.
M. Taft is gekozen in de staten Illinois, In
diana, Wisconsin en in al de staten van Nieuw-
Engeland. Hij heeft ook de bovenhand behaald
in de staten Delaware en Maryland. Volgens
de laatste berekeningen behaalt M. Taft 305
stemmen op 483 afgeveerdigden. Dus mag
men hem beschouwen als gekozen president.
M. Sherman zal onderpresident zijn en M.
Ilyghes gouverneur van New-York.
gij mij weten dat een persoon, in septem
ber 1843 geboren, het minimum der storting
niet gedaan heeft vereischt door artikel 9 der
wet van 10 mei 1900, ten einde op den ou
derdom van 65 jaar de toelage van 65 frank te
kunnen bekomen.
Gij vraagt mij of die ouderling nog met goe
den uitslag de som van 18 frank zou kunnen,'
storten, ten einde de hoogergemelde toelage te
genieten. v
Er dient .opgemerkt te worden dat, VOL
GENS DE TEGENWOORDIGE WETGE-
V ING, de stortingen door de voornoemde wets
bepalingen vereischt, in den loop van ten min -
ste drie jaar moeten gedaan worden en voor
aleer de belanghebbende den ouderdom van
65 jaar bereikt hebben.
(Men mag nochtans aan bovengenoemden
persoon raden, zoohaast mogelijk, die vooruit
ziende daad te verrichten, welke hem, in alle
geval, van nut kan wezen, mits hij zich eene
rente aanschaft.
De Algemeene Lijfrentkas zal, op zijne aan
vraag, nog eene storting van ten minste 18
frank aanvaarden, gedaan met afgestaan kapi
taal voor het aanwerven van onmiddellijke
renten. Het B es ch ermings com if ei t zal later oor-
deelen naar de regelen die zullen in voege zijn,
of hij de noodige voorwaarden vereenigt om de
toelage van 63 frank te kunnen bekomen.
Aanvaard, Heer Voorzitter, de verzekering
mijner bijzondere achting.
Namens den Minister,:.
De Algemeene Bestuurder,
Dubois
WEDSTRIJD
Het Beschermingscomiteit van werk
manswoningen schrijft nogmaals een wed
strijd uit van orde en netheid, met medewer
king van stad, godshuizen, discn en andere
liefdadigheidsinstellingen.
Wie begeert mee te doen mag zijn naam en
woonste opgeven bij den heer Voorzitter
Desagher, Rijselstraat 45, of bij den heer
Schrijver Sobry, Surmont de Volsberghc-
straat, 10.
Uit Rousselare wordt gemeld dat Minister
Helleputte bevel gegeven heeft eerlang te begin
nen aan het leggen der dubbele spoorbaan tus-
chen Rousselare en Kortrijk.
Zou men ook niet algauw mogen peizen,
om betere aansluiting te geven voor de treins
tusschen Yper-Kortrijk en Brussel
(Wanneer daarover nieuws
EEREKRUISÈN
De medalie van 1« klasse is verleend aan M.
Sierens, bediende der Godshuizen te Yper; M.
Verhamme-Impe, voorzitter, M. Brabant, on
dervoorzitter, M. Crochon-Desmet, kassier, en
f. F. Declercq, lid der spaarkas, allen te Ise-
ghem; het kruis van 1» klasse, aan M. Snick,
voorzitter van den Kerkraad te Proven.
Aan allen Onze beste gelukwenschen
.Brussel, den 5 november 1908.
,Heer Voorzitter,
Poor uwen brief van 20 October 1908, laat
Openbare zittmg van den gemeenteraad
op Zateidag, 7 November 1908, ten 5 ure
's avonds.
'fiA
Ze houden zich al bezig met d
de kiezingen van 1910, onze liberalen, en
ze trekken de aandacht hunner partijgenoo-
ten op het belang dat zij opleveren.
Het Journal de Liége heeft daarover een
artikel aangekondigd, dat door de meeste
geuzenorganen is overgenomen. Zie er hier
een uittreksel van
Zoo de minderheid de overhand behaalt,
hrijft het Luiker geuzenblad, zal zij gelast
zijn de arrondissementen aan te duiden,
waar in 1912, om wille der vermeerdering
van bevolking, nieuwe afgeveerdigdeen
