SpreeKdraad 52 Op Zaterdag 21n November 1908, 5 centimen 't blad. 43e jas?» Talmerk 3131 Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezer, ofte post, tegen 8 frank °s jam Voor de Hongerlijders van India Voor niet RO.ND DE WEU KI,D Duitschland Fngelanp Vrankrijk China Oostenrijk Portugaal Het jubelfeest van den Paus STADSNIEUWS Leopoldsdag Koninklijke Fanfare Koninklijke Fanfare Groote werken In de Boterstraat Ivan Als ifr., Echt en recht, 't oud Volk indachtig Kinderlijk, niet kinderachtig Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal Mijnramp Prins Eithel-Frederic De Keücr. Belgisch gezantschap in het Vatikaan KITTIDTSTIFEIBST ZONDAG 22 NOVEMBER 1908, DIT IS 'T NIEUWSBLAD m YPEB EN OMMELANDS 't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald. Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER STRATE, Tk 36, te Yper. De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE UE LA BOURSE, ontvangen bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten Oost-& West Vlaanderen wonen. Vorige lijst 104.50 E. 11. Soete, Bestuurder van St-Jozefs- gesticht, Yper 5 00 't Nieuwsblad wordt gratis gezonden tot einde December aan dezen die eene inschrij ving nemen voor 1909. BIJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL Was er .Ie verledene week veel aan te halen over Duitschland, deze week ook is ér veel nieuws over dat groot land. Vooreerst het onderhoud van den Kanse lier en den Keizer, die te Postdam zijn bijeengekomen om te spreken over de ont roeringen verwekt door de artikels van de Engelsche gazette, waarover wij verledene weke gesproken hebben. Sommigen dachten dat de Kanselier zou te verre gesproken hebben in de zitting der Kamer, maar 't schijnt dat de Keizer ten volle goedkeurt wat von Bülow gezeid heeft en hem voort zijn vertrouwen|schenkt Niemand verliest erbij te bekennen dat hij gemist heeft, als ware hij zelf Koning of Keizer. Die niet en missen zijn deze die niets en doen... en ze missen misschien nog meest van al daarin... Maar wat nog meer de aandacht trekt van eenieder dat is de vreeselijke mijnramp die in Westfalen' aan meer dan drie honderd werklieden het leven heeft gekost. Den un November is er in de a' en 3e galerij van den mijnput Radbod steenkool stof ontploft en heeft in de mijn een grooten brand veroorzaakt. Van de 38o mijnwerkers die in den put waren neergedaald zijn er maar 36 bovengehaald, grootendeels zwaar gewond en drie reeds dood. De i5o"]die in de 2e gaanderij opgesloten zijn, beschouwt men als totaal verloren. Het schijnt onmo gelijk de werklieden tejfredden. Van al de omliggende dorpen kwamen reddingsploegen aan, maar wegens het grooi gevaar moesten alle redders het'opgeven. De uitgehaalde lijken zijn geheel zwart en ten deele verbrand. Na een lang onderhoud der overheden werd er beslist de mijn onder water te zetten. Van ten allen kante zijn er draadmaren gezonden van deelneming en sommen zijn ingezameld om de overlevendenjter hulpe te komen. De Keizer beeft 25ooo mark gezonden eo zijn zoon Prins Eitel is er naartoe gereden om inlichtingen in te winnen en den Keizer over de rampe toekunnen verslag/geven. Als de Prins daar toekwam vroeg het volk dat er zouden maatregels genomen worden om het werkvolk beter te beschermen tegen dergelijke rampen. Na onderzoek ii het gebleken dat alle voorzorgmaatregelen wer den genomen. De Prins is vertrokken na talrijke gekwet sten bezocht en weduwen en weezen getroost ■en geholpen te hebben. 't Zal waarschijnlijk wel drie weken duren men de lijken dergenen die nog in de mijn zijn, zal kunnen,boven halen. Zoolang de brand niet totaal gebluscht is, zal er namelijk geeniiniddel zijn om de reddings werken te hernemen uit reden van hét gevaarjvoor de redders. De -/Voorzitter der Frarsche Republiek heeft aan den Duitschen Keizer een .telegram van d elneming 'gezonden dat door den Keizer op de hertelijkste wijze werd be* antw oord De tijding dat men de mijn. onder water zou zetten, heeft groote ontroering verwekt bij de bloedverwanten der nog niet begraven slachtoffers, te meer, daar het gerucht liep dat er nog levenden in de mijn moesten zijn. Nochtans zijn de vakmannen het eens om te verklaren, dat sedert donderdag nainidda>> alle twijfel heeft opgehouden en dat geen enkel der zich in de mijn bevindenden dit uur heeft kunnen overleven. Zij die niet gedood zijn door de ontploffing of niet in het vuur zijn'omg'komen moeten noodzake lijk gesrikt zijn. Er was dus geen. de minste {twijfel meer «kogakade de dooi iet mijnwerkers, toerij men besloot de reddingswerken te staken Het bestuur der mijn duifje overigens de verantwoordelijkheid voor het leven der redders niet meer op zich nemen. Wat het onderwater zetten d< r mijn betreft, dit gebeurt om den brand uit te dooven die anders groote verwoestingen zou aanrichten. Het is overigens het etnige middel om de lijken voor de vlammen te oehoeden, en later hunne herkenning moge lijk te maken. Men hoopt dat de braud binnen veertien dagen zal gebluscht zijn. De begrafenis der slachtoffers was bepaald op maandag laatst. Zij zullen op een speciaal kerkhof begraven worden, op de kosten van de maa'sthappij. Zaterdag zijn de families bij de lijken toegelaten voor de herkenning. Van de ge kwetsten zijn er reeds vier gestorven. Zaterdag heeft prins Eithel-Frederic de werkmanswijk bezocht, waar 139 weduwen van mijnwerkers woonden. Daarna bezocht hij nog een aantal families van slachtoffers. Overal hadden roerende tooneelen plaats. De menigte was nu zeer kalm. Enkel riep men hier en daarKoninklijke Hoogheid, betere bescherming voor de werklieden Te half twaalf keerde de prins naar de mijn terug, waar hij al de instellingen be zocht. Ten slotte bezocht hij ook de zaal, waar de dooden lagen. De jonge prins was diep ontroerd. Na dit bezoek heeft de prins Hamm verlaten. Op het telegram van M. Fallières heeft Z. M. geantwoord als volgt Diep getroffen door de gevoelens van deelneming, die gij in den naam van Frank rijk, mij hebt willen betuigen ter gelegen heid van de vreeselijke mijnramp in West- phalen, houd ik eraan, mijnheer de presi dent, al mijne erkentelijkheid en die van het Duitsche volk uit te drukken, voor uwe deelneming in onzen nationalen rouw en in het lot der ongelukkige slachtoffeis en van onze brave mijnwerkers. Wees overtuigd dat in deze droevige oogenblikken de deelneming van Frankrijk hoog geschat wordt in geheel Duitschland. Gelief, mijnheer de president, opnieuw de uitdrukking te aanveerden mijner bijzon dere hoogachting. (Get. WILHELM II. Van alle kanten komt er hulp en uitdruk king van deelneming toe. De toezichtsraad der maatschappij Trier n^eft 60.000 mark gegeven voor de veronge lukten. De gemeenteraad van Parijs drukte zijne deelneming uit alsook de parlementaire groepen van het internationaal scheidsge recht. De minister van buitenlandsche zaken vl. Pichon bracht een bezoek aan prins Ra dolin, Duitsche gezant te Parijs, om de deel neming der regeering in de ramp uit te drukken. Heel de Fransche pers bevat artikelen van deelneming. De Oostenrijksche minister van arbeid heeft insgelijks/leen telegram van deelneming gezonden. Zooals reeds gezegd is is men zaterdag be gonnen met het onder water zetten der mijn; dat zal veertien dagen duren en dan zullen er weer veertien dagen noodig zijn om het water uit te pompen, zoodat binnen eene maand eerst de dooden kunnen opgehaald worden. De minister van koophahdel.M. Delbruck, die ter plaats is geweest, heeft herhaaldelijk, verklaard, dat volgens zijn onderzoek en vol gens de vakmannen, de oorzaak der ramp niers heeft te zien mét het reglement op de mijnen. Het syndikaat der mijnwerkers van Pas-de- Calais'heeft een telegram gestuurd waarin het zijne innige deelneming in de ramp'uitdrukt. Zaterdag had er in de protestantsche en ir) de Katholieke, kerken van. Hamm een lijk dienst plaats, die door de familieleden der verongelukten werd bijgewoond. De droef heid was hertverscheurend. Volgens de lijst der slachtoffers zijn er ook i5 Ilalisnen en veel Oostenrijkers onder de dooden. De consul van Oostenrijk-Hongarië werd heden te Hamm verwacht. Dr Ossau, de afgeveerdigde die gevraagd heeft over de ramp te interpelleeren, is te Hamm aange komen. Volgens eene tabel, door het bestuur der mijn opgemaakt, waren er 38o wcrkliefen èn 7 bedienden in de mijn afgedaald; 40 per sonen werden in de mijn gedood ol zijn in het gasthuis bezweken. 17 pe-sonen werden ongedeerd opgehaald; 26 slachtoffers wor den nog in hetjgasthuis verzorgd en in de mij« blijven er oog pcrscmen. Dinsdag hebben ze in de Engelsche Kamers, nog een keer hunnen neus gesloken in de zaken van Congoland. Ze wilden er weten of M. Renkin, minister der kolomen, geen gewezen beheerder was van den Con- goleeschen ijzeren weg der Groote Meren. Ja, ehwel, en dan Ze moesten ook weten hoeverre hel stond met de grondvergunnin- gen aan de protestansciie zendelingen in Congoland. De minister antwoordde dat de onderhandelingen, daarover aangeknoopt, onderbroken werden door de overname van de kolonie door België. Moest de Belgische Kamer zich alzoo m .t de Engelsche zaken bezighouden, ge zoudt wat hooren I Ifet ontwerp van pensioenwet komt weer op het tapijt, want de Fransche werklieden hebben nog altijd geen pensioen. Hetgeen door het ministerie voorgesteld werd, legde aan de bazen en de werklieden e°ne ver plichtende bijdrage op van 400 millioeu frank 'sjaar' 1 De Sraat gaf ze'22 millioen, maar onder voorwendsel van b/stuurkosteu hield hij 6 urn honderd of 20 millioen 1/ Dus dat hij, met deze fameuse pensioenwet, nog een profijtje deed van 4 milFoen- Ziedaar het zoogezegd volksgezind voorstel van het ministerie Viviani t Zaterdag laatst is de tijding aangekomen dat de Keizer van Cüina, het grootste land van geheel de wereld, overleden is. De man was Bedert lang ziek en ook, al was hij Keizer, hij had juist al niet veel te zeggen het land wierd eigentlyk bestierd door de Keizerin weduwe, en deze is Zondag ook overleden. Niemand zou kunnen voorzien welke do gevolgen zullen zijn van dit dubbel sterfveval. De gaz°tten melden reeds dat Japonië en de Vereenigde Staten onder elkaar besloten hebben het grondgebied van China niet te schenden en zich niet te bemoeien met de zaken van het inwendig bestuur. Ér was reeds gezegd gewe st dat Keizer en Keizerin beiden vermoord of vergeven waren, maar in de officieels kringen te Peking, verklaart men dat alle gedacht aan eene geweldige dood van den keizer of van de keizerin volstrekt ongegrond is. Sinds de laatste verjaring barer geboorte was de keizeriu ziek en de ontroeringen der laatste dagen hadden hare krachten ten zeerote verzwakt. Sinds lang ook liet de gezondheidstoe stand van den keizer te wenscben. Nochtans over eeuige dagen,op een hal in bet engelsch gezantschap, verklaarden prins Koung en andere p-rsonagies van het hof, dat de ongesteldheid van den keizer geene onrust inboezemde. Daags voor de dood des keizers verklaarden zekere ambtenaars van het bestuur der buitenlaudsche zaken aan de vreemde gezanten dat zijn toestand niet verslecht was. Over eenigen tijd werden de geneesheeren die in den vreemde studies gedaan hadden, afgedankt en vervangen door andere chi- neesche dokters, die do gen eskundo vo'gens de oude gebruiken uitoefenen. De schier gelijktijdige dood van den jougen keizer en de oude keizerin is een eenvoudig toeval. De Keizer van Oostenrjjk heeft deze week zijn jubelfeest gevierd van 60 jaar Keizer. Belangrijke feestelijkheden hebben te dier gèlegeoheid plaats gehad. Dé kwestie der Conferentie der mogend heden is door Oostenrijk ook aanveerd, op voorwaarde dat er geeu sprake en zij van de inlijving van Bosnië cn lierzegowina. Koning Manuel doet een reize in het Noor den van zijn land overal wordt hij geest driftig onthaald en 't gelijkt een oprechte zagetccht. Zondag gingen meer dan 4000 personen naar de ontvangste in het paleis om den Koning geluk te wenschen ter gelegen heid van zijn verjaardag, en tot laat in de namiddag waren er betoogingen voor het paleis en verschillige malen was de KoniDg verplicht op het baicon te verschijnen en tot het volk te spreken. De ketoogingen te Porto overtreffen allea wat men in Portugaal nog gezien heeft. Maandag r orgend had in de Sint Pie terskerk te Rome eene groote plechtigheid plaats ter gelegenheid van het jubelfeest van Z. H. den Paus. De reusachtige basiliek, rijk véTsierd^was opgekropt tnet volk en leverde een grootschen aanblik op. De bijzondere gezantschappen, door de vo-sten en staats hoofden gezonden, het diplomatiek korps, de familie van den H. Vader, de grootmeestei en de weerdigheidsbekleeders van het O/de van Malta, het romeinsch patriciaat, en on telbare italiaansche en vreemde bedevaarders waren aanwezig. Ten 9 ure verliet de H. vader zijne kamers en begaf zich naar de kapel van de Pièta, waar hij de pont'fikale gewaden aantrok. Hij klom vervolgens op de «Sedia gestatoria» en werd iu de basiliek gedragen, voorafge gaan door een zeer lang-n stoet, waaraau al de kardinaals, te Rome aanwezig, zeer vele aartsbisschoppen, bisschoppen, prelaten, oversten der kloosterorden, de leden van het pauselijk hof en de geestelijkheid van de basiliek deelnamen. De stoet werd door de Zwitsersche wachten geopend en gesloten. Op den Lngen doortocht werd de haag gevurmd door de palatijnsche wacht. De H. Vader was door de edelwacht omringd. Toen de Paus in de basiliek verscheen schalden de zilveren trompetten. De menigte wuifde met zakdoeken. De jubelmis maakte een onbeschrijflijk diepen indruk. Na de mis werd Zijne Heiligheid naar een klein verhoog gedragen, aan het altaar der Confessie, waar hij de Tiaar, het zinnebeeld zijner opperste overheid, op het hoofd zette, en den plechtigen zegen urbi et orbi gaf. De stoet verliet vervolgens de basiliek langs de kapel der Pièta. Z. H. de Paus heeft zaterdag te 10 ure het buitengewoon Belgiseh gezantschap ontvan gen. Graaf de Smet de Naeyer heeft de per soonlijke gelukwenschen des konings uitge drukt. Deze ontvangst is geheel opdezelfde manier gebeurd, als de ontvangsten der andere zen dingen. Gij zult uw Vaderland beminnen, En zijne taal, en zijnen roem. H. Conscience. De Sehepeiraad onzer stad heeft, zaterdag laat-t bij nlakbrief de Yperiingeu uitgenoo- d'gd. om. ter gelegenheid Tan 's Konings feestdag,Zondag hunne huizen te bevlaggen. Buiten eenige rmbtenaais en cfficieele mannen hadden weinigen den oproep teau woord, ook wareu de vaandels eerder zeldzaam, bijna zoo zeldzaam als voor de herdenking van den Gulden Sporenslag. Wie weet, misschien zijn sommige Yper- lingen bevreesd djn Hollander te misdoen met te feesten voor het Vaderland of voor den Koning, daar ons land eertijds van de Nederlanden afhing en dit bij onzer Noor derburen droevige herinneringen kan ver wekken... Ofwel zijn ze bevreesd voor de Eogelschen, die misschien minder gediend zijn met de overname van Congoland door Belgie Sommige azijnlekkers zijn toch zoo naarnemende en alijd benauwd van te misdoen Het Te Deum in Sint Maartenskerke was waarlijk indrukwekkend, zoowel door de talrijke overheden en ambtenaars die m prachtkleedij ue plechtigheid bijwoonden, als door het overgroot getal lieden die den Heere kwamen bedanken voorden voorspoed waarmede ons land wordt begiftigd en ook voor de overname van Congoland, die aan de overbevolking van ons land een middel zal verschaffen om nieuwe uitwegen voor handel en nijverheid te vinden. God bescherme ons Vaderland en zijnen Vorst In geen enkele stad van Belgie en werd 's Konings feestdag dit jaar met meer luister gevierd dan in Brugge. Brugge, de stad van Breydel en de Coninck, Brugge zoo geëcht aan zijnen landaard, aan zijn moeder tale, Die dan reeds een Van Maerlant vond Als aan den boord der Seine Een nieuwe taal ontstond.. De bijzonderheden van de Brugsche fees ten zija door de da/bladen met lof en eere besproken en franschgezinde bladen zelf en verduiken het niüt at de Bruggelingen den eerepalm hebben behaald onder de feest- vierd rs van Sint Leopold. De oorzakeder uitzonderlijke Vaderlands liefde der Bruggelingen is hierin te vinden dat ze benevens hunne tale, ook hun Vader land en zijnen Vorst beminnen en dat hunne feestviering van 11° Juli evenmin tegen Vrankrijk is gericht en tegen het fransche Volk, als dat de viering van 21 Juli en 15 November eene vernedering zou zijn voor de Hollanders. Integendeel, de 'eeste van 15 November evenals deze van 11 en 21 Juli heeft eens te meer bewezen dat de Vlamingen onder opzicht van Vaderlandsliefde voor niemand moeten wijken,ja dat zij in éon zelfde gevoel van genegenheid versmelten hunne geliefde taal, hun Vaderland en hunnen Vorst 1 Morgen, Zondag, viert de Koninklijke Fanfare beur patroonfeest Sinte Cecilia. Te dier gelegenheid zal zij de II 1/2 misse bij wonen in Sint- daartenskerk. 's Namiddags ten 5 1/2 ure, is er op het Stadhuis, in de Pauweltzaal, een groot kuustconcert, ewijd aan de werken oizer groote Belgische meesters. Onder a»d*re zal een groot stuk gespeeld worden Door- ueou het werk van Peter Benoit prach tige bewerkiug van de voornaamste stukken en liederen van den «roo'eu meester, ge schikt door M. Degnz, muziekbestuurder van het 8* liuie, en een der knapste leerlin gen van den onsterfelijken stichter van het Autwerpsch Conservatorium. 's Avonds ten 7 ure, feestmaal voor eere en werkende leden in de Iweinszaal. Hieronder den spelwijzer van het concert: SPELWIJZER van het gewijd aan de Werken onzer Belgische Meesters onder de leiding van M. Lodewijk ARSCHODT, ten 5 1/2 ure, in de Pauwelszaal 1. Hulde aan Hans Memlinck feestmarsch HENDRIK WAELPUT 1" prijs van Rome in 1867 2. Richard III, openingstuk PAUL GlLSON l8 prijs van Rome in 1889 3. Menuet, HENDRIK WAKLPUT geschikt door L. Arschoit. (te uitvoering) 4. Doorheen het Werk van PETER BENOIT Groote Fantazij l8 prijs van Rome in 1857 geschikt door F. Degrez, Muziekbestuurder van het 8s'e linieregiment, (i* uitvoering). 5. Triomfmarsch uit de Cantate Klokke Roelandt EDGAR TlNEL geschikt door l8 prfjs van Rome in 1877 Franz de Koninck. (t« uitvoering) Ingang onder 't Nieuwwerk. De herstelling onzer prachtige hoofdkerk heeft dezen zomer een grooten stap vooruit gegaan.Het zuidportaal isiu de groote lijnen reeds opgedaan, en zal een sierlijk uitzicht geven aan het geheel,eens dat de al te groote nieuwigheid door dt n tijd en het weder wat afgesleten zal lijn. Het torentje van de Halle is ook halfweg», en reeds is men bezig met de stelliDg voor de werken aan het bovendeel van den zuid- gevel. Intusschen zija de werken aan Zilltbsek- vijver ook reeds goed gevorderd en alles doet voorzien dat na korten tijd de stad Ypar niet meer en zal te vreezen hebbaa van gebrek aan water, zooals tegenwoordig. De herstelling van den kunstgevel van het huis Cousein in de Boterstraat is geëindigd en ten volle gelukt. Dank aan de tusschen- komst van stad is een der schoonste gevels bewaard en hersteld, waarop onze stad met reden fier mag zijn. Onze beste gelukwen schen aan onzen gaachten Burgemeester, die met zulke bezorgdheid alles aanwendt wat de veriraai'iug onzer tad kan bavorderen, en die in dit werk zoo bereidwillig wordt geüolpen door den gemeenteraad en door onzen handigen bouwmeester M. Coomans. r uS

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1908 | | pagina 1