Mengelmaren
iiaii 12
Op Zaterdag 19" f ecember 1908
cemiaaen '1 blad.
4Se jaar, Taimerk
Fe trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank Ss jaar$
RONI) DE WEHKM1
STADSNIEUWS
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
35 I)E SCHOONSTE en voordeelig-
ste Plukalmanakken vindt men te Yper,
rtrirr-rfTnyttr
DIT IS
""mtE w ÏP3E
EN OMM ELANDS
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
huiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
ötrate, Tk 36, te Yper.
DUITSCHLAND
Sedert een tijd van hier is het altijd op de
kappe van Duitschlands keizer dat het regent.
Er kan geen wolksken voorbij gaan zonder
dat Willem er iets van krijgt.
Jaren lang werd de Keizer als een afgod
bewierrookt, en nu beknibbelt men alles wat
hij zegt of doet. Hoe een zake .koeren kan!...
Woeger was het minste dat er tegen den
Keizer gezeid of gedaan werd aanzien als
Majesteitsschennis en nu?... Moest men al
dezen vervolgen en straffen, die de doening
van Willem hekelen, de helft van hel Duit-
sche volk zat in nel gevang.
En elke week is er nieuwe sloffe voor
beknibbeling. Dit maal geldt het den verkoop
van twee kasteelen aan den Rhijn, die Wil
lem verplicht is te gelde te maken om zijne
schulden te kunnen betalen. Een voornaam
duitsch blad, de tolk der groote nijveraars van
Rhijnpruissen, dat gekend was om zijne ver
kleefdheid aan den Keizer, bespreekt op de
heftigste wijze den verkoop der twee kasteelen.
Horkt liever
«Onderhandelingen zijn aangeknoopt, zegt
het, voor den verkoop van het kasteel Benrath
en het Jagershof, bij Dusseldorf, die beidé aan
Keizer Willem toebehooren.
Do kroon stelt beide kasteelen te koop, om
reden van geldgebrek. De kunstpolitiek van
den Keizer heeft millioenen ingeslikt (hel paleis
van Corfon en de Zegelaan te Berlijn! die b.ido
gebouwd zijn tegen de goeste der kenners, daar
aan wil men de perels van den Rhijn uit de
achttiende eeuw ten offer brengen.
't Is waar, men begrijpt dat 's Keizers spaar
pot ledig is door de aankoopen van andere
kasteden er bijzonderlijk door zijne reizen,
cn dat hij naar nieuwe geldmiddelen moet
uitzien. v
Maar het ware zekerlijk minder onaange
naam aan het duitsche volk indien de Keizer
zijn vermaak zocht in Duilschlatid dan b;j de
looze Grieken. Een verblijf van verscheidene
•weken onder dezen kan enkel den afstand nog
vergrooten tusschen het volk en den Keizer.»
(Voor het kasteel Benrath vraagt men zes en
half millioen mark en vier millioen voor het
Jagershof.
Een groote nijveraar heeft reeds geld gebo
den voor het kasteel van Benralh maar tol nu
loc zijn er geen liefhebbers voor het Jager. hof.
VRANK RIJK
,In Vrankrijk is 'tnog altijd altijd al Madame
.Steinheil die het onderwerp is van alle gesprek
ken zelfs het afstellen van den Admiraal
der Middellandsche zeevlote en heeft maar
korten tijd de aandacht van het fransche volk
■■gevestigd en seffens' is 't nogmaals al Steinheil
.cn nog Steinheil dat de klokke slaat.
Waar ligt de oorzake van dat overgroote
'belang dat de fransche s.tellenf i ndie vrouwe
Zou het alleenlijk zijn omdat ze bevriend
was in den tijde met den voorz'tter der fransche
Republike, Felix Faure Een dagblad zegt
dat de reden elders te vinden is, en dat de ware
oorzake ligt hierin dat er in Vrankrijk zoovele
Mad. Steinheils zijn, ongelukkiglijk, die zonder
juist zulke belangrijke daden uit meten, toch
leven als de ware Madame Steinheil.
Arm land
Maar hoe zou het anders kunnen zijn waai
de-' godsdienst verbannen wordt
VENEZUELA
President Castro, wiens beeltenis we vandage
vertoonen aan de lezers van 't NIEUWSBLAD
is deze weke in Parijs geweest en ginder be
leefd verzocht van zoo gauw mogelijk zijn
schilderij op te rollen en elders tc gaan zingen»
■Hij is al door België naar Dutschland gereisd,
•maar en zal zeker nog zoo gauw naar zijn
iand niet terugkeeren.
Dat land, dat eingenlijk een republiek of ge-
mcenebest is, van 9 vercenigde staten, ligt in
de zee der Anlillcn, tusschen Colombia en Bra
zilië, en heeft voor hoofdstad Caracas.
Het telt nog geen drie miljoen inwoners
en' is in ruzie met Holland, dat Dinsdag een der
kustwakers gekaapt heeft. Te Caracas zelfs is
er thans revolutie en generaal Gomez heeft
moeite om een weinig orde te brengen onder
het volk.
Zal tengevolge der kaping van dat schip de
oorlog nu uitbreken met Holland Wie weet?..
Die kaping heeft onder de bevolking der Hol-
landsche bezittingen groote geestdrift doen ont
staan.
PORTEGAAL
De groote dagbladen melden dat koning Ma
nuel van zin is in het huwelijksbootje te
treden met de eenige dochter van den Duit-
i\ .leem Sou si ua atsasuud japj -.isziayj uaips
jaar oud.
i m
KIEZERS EN KIESMACHT
Moet er ld Yper tusschen 1 Mei 1909
en 30 April 1910 eene kiezing plaats heb
ben, 3164 Yperlingen, beschikkende over
5582 stemmen, zullen meekiezen voor
senators en gouwstaatsleden, 3638 met
6140 stemmen voor volksvertegenwoordi
gers, en 2941 met 5321 stemmen voor ge
meenteraadsleden.
Zoo luidt het besluit van den schepen-
raad van Yper van 30 nov. 1908.
W ERKSCHENDERIJ
Binst de nacht van maandag tol dins
dag laatstleden wierden de verscli ge
schilderde gevels van Mevrouw en van
M>' Henri Iweins d'Eeckhouite uit de
Meenenstraat te Yper leelijk geschon
den elk spreekt er schande van, en
zoekt den dader op.
Soortgelijke werkschenderij gebeurde
onlangs aan het verscli geschilderd ijze
ren hekken van den hoi bachten het tri
bunaal, aan het klooster der E.P. Dis-
calsen, aan de huizen van M. G. Ler-
nould in de Boesingbestraat en van Mr
Isid. Gastel in de Sunnont'sstraat, als
ook aan de verscli geschilderde lanteern
en pissyn vóór het tribunaal. De dader
heeft zelfs de stoutigheid gehad hier zijn
handdruk op zijn vuil werk te laten.
Wanneer zal dat eindigen Is de po
litie, geholpen door de gaze die geheel de
nacht brandt, in de onmogelijkheid de
werkschenderij le Yper te beletten, dat
Iedereen een oog in 'tzeil boude, want
iedereen is met dezelfde werkschenderij
bedreigd.
Iedereen belet dat het altijd versch op
gedaan schilderwerk is dat jammerlijk
geschonden wordt, en dat uien allijd
daartoe verwen of schilderwaren bezigt;
iedereen vermoedt dus iemand van het
schildersambacht.
Moge eenieders waakzaamheid den da
der voortaan inhouden wil hij in de
handen van het gerecht niet vallen.
G E M E ENTERAAD
Openbare zitting van den Gemeenteraad op
Zaterdag 19 December 1908.
ten 5 ure.
Dagorde
1. Verslag over het bestier van Stad, voor
het dienstjaar 1907.
2. Stadsgelden: Begrooting 1909, neerleggen.
3. Disch: Rekening 1907 en begrooting 1909;
neerleggen.
4. StadseigendommenVerpachting van een
huis.
5. Godshuizen: Verkoop van boomen en talie.
TURNFEEST
Alorgen, Zondag avond, ten 7 ure, groot
Turnfeest door St Michielsturneï* in het Volks
huis.
GROOT MUZIEKFEEST
De Koninklijke Fanfare bereidt een groot
Concert, aangeboden aan de eereleden en
hunne familien, op Zondag 10 Januari 1909,
ten 7 1/2 ure 's avonds, in de Iwemszaal.
St MAARTEN'S OUD KLOOSTER.
Welhaast zal de stad Yper geroepen zijn om
haar aandeel te stemmen in de herstelling van
het gewezen klooster der arme Claren, of Jan
senius' paleis, dat eerst de abdij geweest is
der Augustijner kanoniken van Yper.
Die herstelling moet omtrent "180.000 fr.
kosten.
De kerkfabriek van St Maartens aan wie die
gebouwen nu toebehooren, heeft 20.000 fr.
gestemd voor die herstelling.
Wij hopen dat de stad, de Provincie en de
Staat het overige zullen willen op hen nemen,
omdat die abdij bijna zoo oud is als de stad,
en omdat er een kunst- en praalgebouw kan
van gemaakt worden dal Yper en ons land
ter eere strekt en vele vreemdelingen aantrekt.
Het oosterlijk gebouw, dat van den noord
kant van St Maartenskerk naar het tribunaal
loopt, dagteekent van den tijd dat men de Halle
miek, of van del dertiende eeuw; gelijk in
de Halle zijn de gebruikte bouwstoffen kloek
en kostelijk, 'tis hetzelfde kappe-en beeld-
bouwerswerk, en hier gelijk daar, vindt men
overhands open en blinde vensters.
't Was in dat gebouw dal de Kanonikken van
St Augustinus |p rde. die sedert 1102 St Maar
tenskerk bedienden, beneden, hunne kapittel
zaal, en, boven, hunne gemeenzame slaapplaats
hadden. Nu is die slaapplaats een magazijn,
en een deel der kapittelzaal de sacristie.
Kon dat eerbiedweerdig verwaarloosd ge
bouw hersteld worden, gelijk de stadsbouw
meester het voorstelt, wij twijfelen niet of
allen Yperlingen zouden er preusch mee zijn:
hel zou gelijk vroeger 6 meters uitsteken over
den tegenwoordigen aanpalenden noordgevel,
en, na het verdwijnen van den afsluitingsmuur,
dié het aanschouwen ervan belet, een heerlijk
uitzicht hebben.
De wandelgangen die ten westen van boven
gemeld gebouw beginnen, en rond een vierkan
ten hof loopen evenals hel gebouw en torentje
der westzijde dagteekenen ook van de der
tiende eeuw, en kunnen van verlatene heer
lijke puinen die zij nu zijn, allerschoonste
bouw- en kunstwerk worden, dal alle liefheb
bers zal streelen en eerbied aan de onverschil
ligsten bevélen.
Dan hebt gij nog het zoogezeid Jansenius'
gebouw, dat oost en west loopt, en kijkt naai
de kloosterpoorlplaats. Het dagteekent van de
vijftiende eeuw, of misschien van het midden
der zestiende eeuw, want de Eerw. Jan Snic,
36° proost der abdij, die proost was van 1536 tot
1557, liet zijnen zegel boven de ingangdeur van
dat gebouw beitelen. Jansenius, die bisschop
was van Yper, deed dat gebouw veranderin
gen ondergaan rond 1636, en woonde er in,
evenals de 18 bisschoppen die Yper he! geluk
had te bezitten van 1562 tot 1786.
Is het de moeite wcerd niet zulke oude merk-
weerdige gebouwen, die sedert omtrent 6 eeu
wen do geschiedenis van Yper meegeleefd heb
ben, te herstellen en in eere te houden
Ja, voorbij is dc tijd dee beeldstormers van
1566 en der vernielende geuzen van 1578 die St
Maartens kerk en hel aanpalend Augustiner-
klooster kwamen beschadigen voorbij de
noodlottige fransche omwenteling die Sl Maar
tens kerk en kloosler openbaarlijk te koop stel
de in het jaar '1800
voorbij de bezetting van onze oudste abdij en
oud bisschoplijk paleis door soldaten en maga
zijnen
voorbij de verwaarloozing van een onzer aan
trekkelijkste kunstgebouwen
Dat elk het wille en het zal er van komen.
Dat elk de plans ga zien in het stadhuis, en
elk zal er de verwezentlijking van wenschen 1
Groote brand te Wervick Maandag
morgend werd het gebouw van de St Paulus-
patronagie, in de Duivestraat, door brand ver
nield.
't Was rond 4 14 ure, maandag morgend,
dat een gebuur, M. Dujardin, de pompiers
verwittigde dat er vlammen opsloegen uit het
gebouw, een der belangrijkste van de slad,
met 20 meters voorgevel, en 18 meters diepte,
op eene hoogte van 20 5 25 meters. De stoom
fluiten van de fabrieken Cousin gebroeders
en Boutemy gebroeders wekten de bewoners
der stad uit den slaap. In minder dan een
kwartuurs waren er 60 pompiers ter plaatse
met drie spuiten en de groote reddingsladder.
Het vuur had zich echter met groote snelheid
uitgebreid en hij de komst van de pompiers
stond de helft van het gebouw reeds in laaie
vlam. In korten tijd onderging gansch de blok
hetzelfde lot.
M. Franchomme, bevelhebber der pompiers,
bestadigde weldra dat zijne mannen zich moes
ten bepalen tot het vrijwaren van de naburige
huizen, die het grootste gevaar liepen. De
pompiers van Wervick-Zuid waren op het eer
ste noodsein toegesneld, onder het bevel van
onderluitenant Depil. Het water werd geleverd
door de stoomspuit van de brouwerij van M.
Franchomme, 200 meters van de plaats dei-
ramp. De pompiers zijn op dc been gebleven
tot 5 ure 's avonds. De ordedienst werd ge-,
daan door M. Vanderschaaghe, policiekommis-
saris, door de veldwachters en door gansch de
brigade gendarmen. Men had de handen vol
om de menigte op afstand te houden, daar men
de instorting vreesde van de muren.
Gansch het gebouw is de prooi der vlammen
geworden, en het vuur had zich zoodanig snel
uitgebreid, dat er hoegenaamd niets kon gered
worden. De schade zal minst gerekend 60,000
fr. bedragen ongelukkiglijk is er slechts ge
deeltelijke verzekering De gebouwen alleen,
eigendom van eene geestelijke vereeniging en
voortkomende van giften van de katholieken
had 50,000 fr. gekost.
^)it gebouw diende tot zetel aan verschillende
menschlievende werken. Op de gelijkvloers
waren er twee zalen voorbehouden aan de pa-
tronagie voor knapen, jongelingen en volwas
sen eene derde zaal diende als vergaderplaats
voor de leden van de Heilige Familie. Eene an
dere zaal was voorbehouden aan eene turn-
maatschappij. Achter in den breeden ingang-
vloer stond' •jPri groote trap die naar de bovén-
verdiepen ielddfc Daar waren de zaal van de
De bekendmakingen kosten o fr. i:> de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
President CASTRO
bloeiende teekenschool, eene overgroote plaats,
door de gemeente gehuurd 0111 als officieele
op 'aSuipajsoojn suaa .ibbav 'uauaip sj joo'qos
Eerw. Zuster Ludgardis, klas gaf aan een 20taf
kinderen. Op het tweede verdiep bevonden zich
'eene kapel en eene groote feestzaal, waar er
over veertien dagen nog een luisterrijk concert
gegeven was. Op het derde verdiep waren ers
vele meubelen en een prachtige kruisweg, ter
weerde van 5,000 fr. en die bestemd was voor
de Broeders Maris ten van Wervick. Dat alles
is de prooi der vlammen geworden.
Zondag was er geen feest geweest, slechts
de gewone vergadering der leden van de patro-
nagie. Ten 9 ure was die vergadering gedaan
de E. H. Ketle, almoezenier, had op dit uur al
de deuren gesloten en niets ongewoons opge
merkt. Het vuur is terzelfder tijd begonnen
op het gelijkvloers en op een der bovenverdie-
pen. Ondanks de vochtigheid van het weder
breidde het zich zoo snel uit, dat in vijl' minu
ten de turnzaal en de groote trap, 20 meters
verder gelegen, op hunne beurt in vlam ston
den. Die bliksemsnelle uitbreiding heeft bij
vele personen het gedacht doen opkomen dat
er kwaadwilligheid zou kunnen in 't spel zijn.
Vanaf het eerste oogenblik van den brand
waren de Z.E.H. Mullie, pastor der parochie,
de EE. HH. onderpastoor, MM. Verhae^he,
burgemeester, Jules Vandermersch en J.-B.
Dumont, schepenen, ter plaatse.
35 Kortrijk Jufvrouw Rosalie Vergote,
kantwerkster, 87 jaar oud, woonde alleen in het
n. 4 der Kapittelstraat. Haar gewezen meester,
M. Hage, gemeenteraadslid, deed eiken dag
naar den toestand van de ouderlinge vernemen.
Zondag morgend ging de knecht van M. Hage
als naar gewoonte bellen aan de woning van
jufvrouw Vergote. Daar men niet kwam openen
en de geburen de oude vrouw nog niet gezien
hadden, verwittigde men de policie. M. Kerk-
hove, hulpkommissaris, deed de deur door een
slotmaker openbreken en vond jufvrouw Ver
gote in haar bed recht zitten zij kon echter
geen woord spreken. Een geneesheer werd
ontboden, doch ondanks de beste zorgen is
de ouderlinge maandag gestorven, tengevolge
van een bloedopdrang veroorzaakt door de
koude.
STAD YPER
Men vraagt een POLICIEAGENT, de twee
talen kennende. Ouderdom 30 jaar ten hoog
ste. Beginwedde 1100 fr.na 5 jaar 1200 fr.
na 10 jaar, 1300 fr. v
Zich te wenden tot het gemeentebestuur.
31 Yloordpoging- te Oost - Roosebeke
(Zondag avond werd de gemeente in opschud
ding gebracht door eene moordpoging. In de
herberg Den Vlashandel,» gehouden door Van
Luchene, op den steenweg naar Wielsbeke,
zaten rond 9 1/2 ure verscheidene verbruikers.
De broeder van den herbergier, Alfred Van Lu
chene, vlaskoopman, 23 jaar, ongehuwd, speel
de met andere personen met de kaart. Een jon
geling wonende op den steenweg van Maria-
loop, keek op het spel en sprak er tusschen
alhoewel men herhaaldelijk aandrong vilde hij
niet zwijgen. De herbergier wilde hem buiten
zetten, doch zulks ging niet gemakkelijk; Alfred
Van Luchene hielp zijn broeder. Buiten geko
men haalde de twistzoeker opeens een revolver
te voorschijn en loste zes schoten op Alfred,
die doodelijk getroffen als eene massa ten gron
de viel. De dader nam de vlucht en, in de ver
warring, dacht men er niet aan hem te achter
volgen.
Het slachtoffer, dat kormde van de pijn en
overvloedig bloed verloor uit de linkerzijde,
werd door een herbergier en door eenige
verbruikers binnen gedragen en te bed gelegd.
Intusschen waren andere personen om een
geneesheer en de gendarmen geloopen Doktoor
Opsomer. die ter plaats kwam, bestaligde dat de
ongelukkige Alfred Van Luchene door twee
kogels getroffen was in den buik en in de
borst; een derde was afgeschampt op eene rib
en de drie andere hadden hun doel gemist.
Daar de toestand van den gekweste voortdu-
rend verergerde deed de. geneesheer hein de
1 HH. Rechten toedienen-
j De gendarmen hadden intusschen een onder-
zoek ingesteld; de dader was nergens te vinden
en was ook niet naar zijne woning terugge-.
I keevd. Maandag morgend werd het parket van
j Kortrijk verwittigd en kwam nog 's namiddags
ter plaats. De plichtige was dan nog niet 't huis
gekomen en er was niemand, die kon zeggen
waar hij zich bevond. De toestand van het
j slachtoffer is doorslecht; de ongelukkige spuwt
i veel bloed en de geneesheer heeft geene hoop
op redding. L
Dinsdag was zijn toestand nog verslecht.
De nieren zijn door een der kogels getrof
fen en de arme jongeling kreeg het vuur in de
ingewanden. De heelkundige bewerking, welke
noodig was kon niet gedaan worden en men
verwachtte dan ook een noodlottigen afloop.
De droefheid der ouders Van Luchene die
in de Veldstraat wonen, is hartverscheurend.
Dinsdag was de dader nog niet aangehouden
men denkt dat hij verscholen is bij eene kennis.
Tusschen den plichtige en het sfachtoffer is er
nooit twist geweest, evenmin als tusschen hun
ne families. Ook is men overtuigd dat de dader
gehandeld heeft onder den invloed van den
drank.
in de Boterstraat, 36.
35 Brugge Woensdag morgend, rond
1 1 '2 ure, had een wagen, geladen met hooi
en staande in de Smedeslraat, voor de woning
van den voerman Jeroom Saeys, vuur gevat.
Toen de pompiers ter plaatse kwamen, stond
de lading in laaie vlam; het vuur was spoedig
gebluscht. De schade bedraagt rond dc 400 fr.
Men denkt dat er kwaadwilligheid in 't spel is.
m NERINGDOENERS, bestelt uwe re
gisters ter drukkerij van het Nieuwsblad,
't Zijn de voordeeligste en de sterkste.
35 Oostende Zooals men weet, was de
oostendsclie stoomsloep «Emmanuel» door een
engelsch wachtschip gekaapt, omdat zij in
vreemd vaarwater gekomen was. De kapitein
verklaarde dat de sloep door den stroom voort
gedreven was en dat de mist belette te zien
dat men binnen de kustwateren was. Niet
temin werd hij veroordeeld tot 126 fr. boete,
sE Vizietkaaiten 't Wordt tijd er *an
te denken.? Wilt gij, te Nieuwjaar net
verzorgde kaartjes gebruiken, wacht niet
langer ze te Bestellen ten bureele van 't
NIEUWSBLAD VAN YPER.
m Nieuws uit Langeinarck. Zondag
namiddag had alhier eene grootsche betoo
ging plaats. Duizende en duizende mannen,
vrouwen en kinderen vergezelden het Hei
lig Missiekruis dat in eenen triomfstoet rond
de dorpplaats gedragen wierd allerschoon
ste lofzangen stegen uit de borsten van die
talrijke menigte ten Hemel in afwisseling met
de blijde maar deftige toonen van onze Fan
faren. I11 opene lucht hield Pater Roose eene
treffende aanspraak, die de toehoorders met
eerbiedige stilte aanhoorden, maar die den
geestdrift ten top deed stijgen de mannen
zwaaiden hunne hoeden en klakken in de lucht
en riepen te zamen met de wouwen uit volle
borst Geloofd zij Jesus-Christus Leve Je
sus Leve Zijn Kruis
.Om een gedacht te geven hoewel de Zending
te Langemarck gelukt is, is het genoeg van
te zeggen dat er, te dier gelegenheid, 4500 H.
Communiën uitgedeeld wierden. Ik en weet
waarlijk niet wat er dient meest geprezen te
worden, oftewel den onvermoeibaren iever der
Eerw. Paters missionnarissen, die van
's morgens vroeg tot 's avonds zich toeleg
den op dc bekeering der zondaars, oftewel de
ieverige onvermoeibaarheid der Langemarck-
naars die 's morgens en 's avonds de kerk let
terlijk bestormden.