SpreeMiaaa SE
m
Op Zaterdag 5 Juni 1909
5 centiemen 't blad
44e jaar.
Talmerk 8159
V
Te Irekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaars
ZO VERFEESTEN
fa»©.»©»©»®»®
Jubelfeest
Een waardig schrijven
ïn de Kamer
STADSNIEUWS
Gemeenteraad
Stad Yper Gemeenteraad
Verwezen deel vesting
f
't NIEUWBBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
rs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
STRAFE, Tk 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten ofr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEU WSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
Zondag 6 Juni 1909. om 3 ure namiddag,
PEERDEN LOOREM
ingericht door de Sport Hippique,
en om 6 ure,
CONCERT door de Koninklijke Fanfare.
Zondag i3 Juni 1909,
JUBELFEESTEN
ter eere van Mr de Volksvertegenwoordiger
COLAERT, Burgemeester der Stad.
Om 6 ure,
CONCERT door de Stadsharmonie
't Is Zondag aanstaande 13n Juni dat het
Arrondissement Yper plechtiglijk het Zilve
ren Jubelfeest vieren zal van het Katholiek
Staatsbestier en van onzen geachten Kamer
heer M. den Burgemeester R. Colaert.
't Schijnt dat er reeds bij de driehonderd
inteekenaars zijn voor het feestmaal.
De heeren Ministers Scbollaert, Liebaert
en Helleputte zullen de feesten met hunne
tegenwoordigheid vereeren.
Indien wij een fransche gazette mogen
gelooven, is de feestwijzer volgenderwijze
samengesteld
Ten 12 en half, Te Deum in Sint Maar
tenskerke.
Ten een ure, algémééno vergadering 'Op'
de Halle, Delbeke-zaal.
De Katholieke Bond zal bij inschrijving
aan deu jubilaris zijn portret aanbieden
geschilderd door Mad. Louise De Hem.
Daarna uitvoering der prachtige cantate
YPER, getoondicht door den belaamden
meester Oscar Roe'.s, op woorden van den
heer advokaat en gemeenteraadsheer Sobry
De uitvoering staat onder het beleid van
M. Arschodt, en zal gedaan worden door de
kinderen der scholen van stad, en het
muziek der Fanfare.
Geheel het stuk is gesteund
op het heden,
't verleden
en de toekomst van Yper,
op het leit-motiv
Tuiudagliedje.
De oefeningen worden goed gevolgd en
doen eene schitterende uitvoering te gemoet
zien.
Zor.dag noen is er a'gemeene repetitie op
de Halle.
MM M, M M M M. M M. M M.
De heer D. Claes, d. d. algemeen voor
zitter van het Davidsfonds, lid en oud-be
stuurder der Koninklijke Vlaamsche Aca
demie, lid van het inrichtingscomiteit^ van
't Congres der Katholieke Werken, neeit
het volgende schrijven verzonden
Namen, 21 Mei 1909.
Waarde Heer Secretaris,
Het spijt me grootelijks dat ik, om ge
zondheidsredenen, den '2'2 dezer de verga
dering van het Comiteit niet zal kunnen
bijwonen.
Laat mij toe u, en door u, a. u. b., aan
de vergadering mee te deslen, wat ik, als
vertegenwoordiger van het Davidsfonds,
aan het Congres wensch te onderwerpen.
Het Davidsfonds, volgens art. 1 zijner
standregelen, is eene Vlaamsche katholieke
instelling die ievert op het gebied der
Nederland^che taal- en volksbelangen
En art. 2 luidtHet heeft voor doel
bet gebruik der Nederlandsche taal en de
s'udie der letterkunde te bevorderen
Sedert meer dan vijf-en-zeventig jaren
verkeeren de Vlamingen, de meerderheid
van de Belgische bevolking,^ in een«n toe
stand van minderheid, die, door geheel de
wereld, bij geen enkel volk, dat vrij is, z.jns
gelijken vindt.
Vijf-en-zoventig jaren verzetten de Vla
mingen zich tegen dien toestand, maar te
vergeefsals waren zij een overwonnen
volk, worden zij in eene vreemde taal
bestuurd en onderwezen, kunnen zij, zonder
ervaren te zijn in hst Fransch, niet tot de
rniuste officieele betrekking geraken.
Al de openbare besturen zijn in den grond
Fransch middelbaar en hooger, gedeelte
lijk zelfs lager onderwijs wordt den Vlamin
gen, of zij 't verstaan of niet, in die taal
gegeventot zelfs het onderwijs in den
godsdienst, dat nochtans veeleer tut het
hert dan tot den geest moet spreken, ge
beurt in 't Fransch
Welnu, wil de Vlaming aan zijn vaderland
eu zijn geloof rechtzinnig verk'eefd blijven,
zoo moet dia toestand veranderen.
Daarom vraagt het Davidsfonds, dat bet
Congres vreedzame middelen zoude beramen
om de taalrechten der Vlamingen op gansch
elijkeu voet te stellen als die der Walen
Wat er in de eerste plaats aan da Vlamin
gen dient verschaft te worden is een volledig
onderwijs iii hunne moedertaal en door hunne
moedertaal, van in de lagere tot iu de
hoogeschool, en verdere gelijkheid van
rechten en plichten met hunne broeders de
Walen.
Zoo, maar zoo alleen, zullen de Vlamin
gen Vlamingen blijveu, verkleefd aan hun
vaderland en hun geloofwant taal eu
zeden en godsdienst van een volk hangen
nauw te zamen
Ik hoop da er met den wensch van het
Davidsfonds rekening zal gehouden worden,
waarde Heer Secretaris, en groet u intus-
schen van harte.
[Get.) D. CLAES.
Den Heer advokaat Brifaut, Secretaris
van het Comiteit der Katholieke Werken,
Patrie, Perkamentstraat, 16, Brussel.
Het is goed dat men te bevoegder zijde
wete wat zelfs de kalmste onder de Vlamin
gen meeuen en gevoelen.
Waartoe dient het, ons uit tenoud%en ov
Congressen, wanneer men ons jaar in jaar
uit in 't aangezicht slaat, ons behandelt als
kwaêjongens en onze Vlaamsche eischen al
verachtelijke nietwaardigheden bejegent.
Laat men het toch begrijpen, daar waar
het dient begrepen te worden
Wij moeten in de lagere, jongere geeste
lijkheid. nog den eersten Vlaamschen pries
ter ontmoeten, die niet denkt zooals de
algemeene voorzitter van het Davidsfonds
het ganscbe jonge geslacht, geestelijken en
leeken, is overtuigd dat al onze katholieke
werken tot niemendal zullen dienen, tot
niets zullen leiden, indien de hoogere staf)
den verfranscht en van het volk vervreemd
blijven.
Onze maatschappelijke werken zijn nis
eeo pyramide, die dreigt in te vallen, als
de ba-is slecht gebouwd is, en die basis
het onderwijs, is in het Vlaamsche land
aangelegd, zooals bij geen volk ter wereld
in strijd met alle gezonde opvatting.
Veel zou niet gebeurd zijn, betreurlijke
woorden zouden niet geschreven zijn, indien
onze aangewezen voorlichters hadden be
grepen, dat voor het Vlaamsche volk een
ondarwijs in de moedertaal, van de lagere
tot de hoogeschool, eene levensbehoefte is
die geen vrij volk wil missen.
Moge dan ook het schrijven van M. Claes
tot mediteeren stemmen allen die aures
habent et non audibunt en die niet zien wat
diep misnoegen er jaar in jaar uit zich moet
opstapelen in het gemoed van zooveel goede
en trouwe katholieken.
Dö bespreking der feiten voorgevallen in
de Krijgsschool hebben aanleiding gegeven
tot oprecht spijtige woordenwisselingen tus-
schen den heer Woeste en den heer Gene
raal Hellebaut.
Generaal HELLEBAUT
aft 33 S
De raad komt heden zaterdag nogmaals
bijeen om te spreken over het stichten eener
gemeentelijke maatschappij voor de uitbating
dei trams.
M M M M MM MM
Verslag der lifting
van Zaterdag 31 Mei 1909
De openbare zitting wordt geopend korts
na 5 ure, Zijn aanwezig de heeren Colaert,
Burgemeester-Voorzitter; Fraeijs en Van
den Boogaerde, schepenen Fiers, Vander-
ghote, D'huvettere, Bouquet, Sobry, Iweins
d'Eeckhoutte, Lemahieu, Begerem, Boone,
Biebuyck, dd. schrijver.
M. Struye is belet.
t Verslag der voorgaande zitting wordt
zonder opmerkingen goedgekeurd.
M. D'huvettere vraagt het woord.
M. de Voorzitter. Is 't voor eene on
dervraging
M. D'huvettere. Neen, 't is eerder eene
mededeeling.
In eene vroegere zitting van den raad is er
sprake geweest den weg van het Paddegat te
besteenigen. Nu heeft de gemeente St-Jan
het deel op haar grondgebied reeds gedaan,
er is dus geen reden m -er om dat werk uit te
stellen, of heter er h staat iu reden om de
verbreeding van den weg te beslissen die
vroeger niet is gedaan geweest.
M. de Voorzitter. Er is in den Schepen-
raad reeds spraak geweest daarover. Zoodra
wij tot een besluit komen zullen wij voorstel
len doen.
M. D'huvettere heeft nog bestatigd dat
de boomen op de buitenvesten nu in vollen
groei zijn. Maar het ware noodig het dood
hout uit te kappen. Hij beveelt dat werk aan
een der schepenen van openbare werken
[Gelach.)
M. Vanden Boogaerde. 't Ware nu een
slecht gekozen tijdstip daarvoor, vermits
men met op de boomen te klimmen met de
sporen de schorse kwetst en alzoo den boom
zijn zeever doet verliezen.
M. D'huvettere.Dat men de groots leêre
neme van de pompiers, zoo zal er met geen
sporen te klimmen zijn.
M. Colaert.Ge ziet dat we gelijk hadden
de boomen niet te vellen en in de plaats
onze toevlucht te nemen tot een bijzonderen
man van het vak.
Onderwijs
De bijgevoegde lijst, behelzende li knech
ten en 11 meisjes, die recht hebben op koste
loos onderwijs,wordt eenparig goedgekeurd
alsook de rekening voor 1908 jvan de Mid
delbare school, die 32621 fr. 44 bedraagt in
ontvangsten en 31743,70 in uitgaven.
De raad stemt nog eene toelage van 3oo fr
om de stadsharmonie toe te laten deel te
nemen aan de festivals van Wervick en
Oostvleteren.
Een hoekje ingesloten grond zal openbaar
te koop gesteld worden op den instel van 3
frank den vierkanten meter.
Kerkhof
De schepenraad stelt voor art. 39 op de
begravenissen te veranderen in dezer voege
voor de eeuwige vergunningen betaalt men
100 fr. ten minste per vierkante meter. De
grond langs den muur heeft een grootere
weerde dan elders,omdat het een geschiktere
en schoonere plaats is en ook omdat men
daar met mindere kosten graftomben kan
plaatsen. Daarom vragen wij om dien grond
een hoogeren prijs te mogen rekenen dan
elders.
M. Sobry keurt het inzicht van den
schepenraad goed den grond langs den muur
duurder te verkoopen, maar hij begeert dat
er bepaald worde dat het enkel voor dien
grond is dat men meer zal vragen. Dat zou
misschien een aanwakkering zijn om het
kerkhof geheel te ommuren.
M. de Voorzitter. Ik kan het voorstel
van den heer Sobry niet bijtreden, want er
zijn nog andere plaatsen dan langs den muur
die voorgetrokken worden, onder andere bij
den Calvarieberg. Indien wij zeggen voor
den grond langs den muur alleen, wij zijn
verbonden.
M. Sobry. Men zal beter doen vanj
geen eeuwige vergunning te nemen, want
met voor 20 jaar te nemen kost het min dan
voor eeuwig, en ge zult zien dat de grond
langs den muur voor tijdelijke vergunningen
zal ingenomen worden.
M. de Voorzitter, Mijn inzicht ware
daar geen tijdelijke vergunningen toe te
staan.
M. Sobry schijnt gelijk te vreezen dat de
Burgemeester zou kunnen willekeurig te
werke gaan in het bepalen van den prijs.
Maar hij mag gerust zijn, telkens kan de
zaak voor den raad geroepen worden, en
noch nu, noch later en zal er daarover kun
nen willekeurigheid bestaan.
Het voorstel van den schepenraad
100 fr. ten minste per vierkante meter
wordt eenparig goedgekeurd,min de onthou
ding van den heer Sobry.
Kerkereken ingen
De rekeningen voor 1908 van St Niklaais
en St Jacobs worden eenparig goedgekeurd.
De heer Voorzitter brengt hulde aan de
kerkheeren van St Jacobs die dank aan hun
herhaalde pogingen er in gelukt zijn de reke
ning te doen sluiten zonder tekort en zelfs
reeds met een klein overschot.
M. Begerem. 't Is een voorbeeld voor
ons...
M. D'huvettere. En voor andere kerk
heeren
De kerkheeren van St Jacobs worden
bemachtigd een opschrift te laten stellen op
den grafzerk der familie Iweins d'Eeckbouitc
in St Jacobskerke.
Belfort
De raad stemt eenparig eene toelage van
13.338 fr. voor de noodige werken aan het
Belfort. Die werken moeten seffens gedaan
worden om toe te laten de nieuwe beiaard te
plaatsen waarvoor in eene vroegere zitting
40.000 fr. gestemd werd.
De veranderingen zullen eene afkorting
zijn op het totaal bedrag der herstellings
werken aan het Belfort en gedaan zijn tegen
i5 Oogst.
M. Bouquet. Zou men niet best de
geheele herstelling doen binst dat de stellin
gen daar staan 't Ware een groote onkost
minder.
M. de Voorzitter. Voor den oogenblik
moeten wij alleen het noodige doen. Er is
zelfs gevaar de werken langer uit testellen.
Later doen wij het overige.
Ten zessen wordt de zitting geheven.
sftsiftdKsftsfftsft&iasftai
Wij ontvangen het volgende schrijven, dat
wij om de belangrijkheid der zaak aan onze
lezers mededeelen, zonder daarom in alles
het oordeel van den schrijver bij te treden.
De Journal de Roubaix schreef den 3o
Mei 1909 voor zijne Ypersche lezers een ar
tikel getiteld Tot behoud onzer vestingen.
Hij zei dat een gemeenteraadslid, op zeke
ren dag, belangrijke veranderingen aan de
wegen rond de statie voorstelde, welke de
verdwijning van het bolwerk en water bij de
statie medesleepten, en dat zijn voorstel in,
aanmerking kwam genomen te worden door
den Schepenraad, die zooeven een volledig
plan van veranderingen deed opmaken.
Hij voegde er bij dat men beide voorstellen
dook en doodzweeg, en daar men gewoon
was, te Yper, afbrekingen vol haast en in
't geheim te doen, dat het tijd was dat hij
sprak.
Hij voorspelde een algemeenen opstand in
België en in de vreemde landen (1) tegen dete
die aan het bolwerk bij de statie zouden
durven komen, en hij vreesde dat ons stads
bestuur al onze vestingen zou afbreken en
van Yper een boerendorp wilde maken I Hij
drukte de hoop uit dat onze Burgemeester
die kunstzin had, het bolwerk bij de statie
niet zou laten afbreken, zelfs niet om aan te
staan aan den Minister van Oorlog, die eene
schoone gendarmerie wilde bouwen op den
hoek der Vooruitgangstraat en der voortge-
trokkene Maloulaan, op voorwaarde dat het
bolwerk en 't water er voren verdwenen.
De Journal de Roubaix weet wel wat laat
wat wij over vier jaar reeds, den 25 novemb.
1905, onze lezerslieten weten, namelijk dat
een onzer gemeenteraadsleden in de openbare
zitting van den gemeenteraad van 18 novem
ber igo5, ter inzage van iedereen, een voor
stel deed en eene schets afgaf (als hieronder),
tol verbreeding der Pompestraat, nevens M.
Rabau's brouwerij, tot voorttrekking van die
straat tot aan de kalsij van Dickebusch langs
den halfbestaanden weg oost en zuid van M.
Lapiere's steenhouwerij, en tot voortlooping
der Maloulaan tot aan onze buitenwandeling.
Daarbij het Nieuwsblad drukte wat later,
op 4 Juli X90<, opdat iedereen het wete en
overwege, dat ons stadsbestuur een plan
kwam te maken vani° de voorgestelde
voortzetting der Maloulaan tot aan de bui
tenwandeling, omtrent 200 m. lang en 20 m.
breed
20 een pijlrechten weg van aan de Mond
en Pompestraten tot aan Dickebusch kalsij,
omtrent 400 m. lang en ri m. breed, wat
meer geld zou kosten en min bouwgrond zou
geven dan de vroeger voorgestelde halfronde
verbinding
Statie
Statielaan
Bouwgrond
Stjuare
Buitenvesting
Maloulaan
Binnenvesting
BiouWgriona
Genaariuerile
Esplanade
Caserne
Mondstraat
•.--.yyy
DIT IS
SBLAD vu YPEJB
EN OMMELANDS
<D CS 4>
