O M M E
EN
ri n
t a (I Y P E R
44* jaar.
A bas la Calotte
l'aifïïftr^- 378
Fxht en recht, 't oud Volk indachti
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
I
>J$ >J$ r/$ 'S *A> S®P *0
n n
r~
H
iM
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
"s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 ir. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Met blad is niet min te trekken dan voor een
,geheel jaar en't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER-
ltraie, Tk 3ó, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. rde reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd. ïedes-
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, Place DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
35 LIBERALE HUICHELARIJ. Toe
komende jaar is 't kiezing voor de Kataers,
en van nu reeds beginnen de geuzengazetten
op zeemzoeten toon uit te bellen dat dé libe
ralen tegen den godsdienst niet zijn en
dat een liberaal Ministerie aan iedereen volle
godsdienstvrijheid zou waarborgen.
Dat is onkel huichelarij, om aïzoo eenige
stemmen bij te winnen. Maar de snoode in
zichten dier mannen zijn te wel bekend en de
uitvallen der blauwe bladen toonen msfor al
te duidelijk wat die jannen in 't schild voeren.
LA REFORME, een liberaal orgaan, sÊhveef
in den tijd:
Menmoet de pest van het kleriMlism be-
vechten; ïrten móet de oorzaken van die pest
vernietigen, te welen de godsdienstige gedach
ten.
LA CHRONÏQÜE, ook al een zoo gezegd
gematigd liberaal orgaan, drukte:
p Men moet vernietigen al wat de Godsdienst
ons oplegt te gel«ooven, want gansch de po
litiek onzer tegenstrevers is gesteund op de
pijnen1 der Hel en van 't Vagevuur, en op de
eeuwige vreugde van den H'cmel.
Die domme en verderfelijke uitvindsels
moeten gelogenstraft worden.
't Is hoogst- tijd dat do aanhangers vim dè
priesters vervangen worden door mannen die
deze-uitvluchtsels misprijzen, opdat men zoo
spoedig mogelijk een wet stemme dat''het'on
derwijs- verplichtend- is en alleenlijk door we-
reldsche meesters maggégeven wodren.
LE JOURNAL DE CHARLEROI pöppelt
van vreugde bij de gedachte dat de godsdienst*
oorlog in Frankrijk onverbiddelijk wordt voort
gezet en schrijft:
Neen, maar wat moeten de Fransehèn ge
lukkig zijn en hoe zeer benijden wij hun lot..
IN AFWACHTING DAT WIJ ZOOVI-EL
KUNNEN DOEN ALS ZIJ.
Het is waar dat de anti-katholieke regee*
ring gemakkelijk werk zal hebben dooi- na te
volgen wat door onze buren van over Erque^
lines is gedaan geweest. Hel zal voldoende zijn
in onze scheiding-van Kerk en Staat dat wij
ons doordringen van 't gene Frankrijk heeft'
tot stand gebracht om te zelfder tijde alls het
land de gewetens te zuiveren welke de kerk
verzwakt. v
LA FLANDRE LIBERALE drukte in volle,
letters het volgende:
De dag der afrekening, en die ziil ko
men zal het priesters- en papenras en met
hem idcn Godsdienst er vreeslijk gehavend
van tussch.en komen.
Ziedaar eenige aanhalingen die bewijzen hoe
veel betrouwen wij mogen hebben in de be
driegeiijke woorden van sommige liberale hui
ehelaars. En dan zouden die mannen aan
't volk willen wijsmaken dat zij geehszins
tegen dén godsdienst zijn en onze godsdiénstigc
overtuiging zouden eerbiedigen en bescher
men!!
Weg met zulke valschaard,s
Een spreekwoord zegt:
Zeg mij met wien gij verkeert,
Ik zeg u wat gij vereert.
Men zou dit spreekwoord in den waar
heid kunnen draaien, aldus:
Door wien gij vereert,
Wordt gij ook besmeerd.
In Spanje is een man voor den kop ge
schoten, veroordeeld 'door het militaire ge
rechtshof.
Zij naam was Francisco Ferrer.
Hij was een vrijmetselaar, zelfs eeh der
hoofdmannen der logie.
Die man was uit katholieke ouders geboren
in den omtrek van Barcelona in 1859 maar
op den verkeerden weg geraakt., door de sleclile
lezingen.
Hij was, volgens zijne geestverwanten zei
ven bekennen moeten, een man mot middel
matigen geest.
In eenen oproer betrokken in 1885, moest
hij naar Frankrijk vluchten.
Hij gaf zich openbaar uit als prdfessoi
in de vevoluUonrtaire denkbeelden.
Zekere jufvrouw Meunier, eene -zijner vol
gelingen, Liet hem bij haren dood een nfilliocn
na.
Toen kwam hij terug naar Spanje en stichtte
daar: zijne school van vrijdenkers en re.olube
makers, bij hield er tevens een grooten boek
handel op na, waardoor bij zeer veel geld
won. Zijn fortuin bij zijne dood wordt geschat
op meer dan 2 millioen.
fuz*
s.~.
r„
i W I 3 n 5L» i 1
DAT IS DE BEKLDTEN1S VAN DEN PATROON
VAN ALLE GEUZEN, SOCIALISTEN
ANARCHISTEN EN
AN DER E DEUGNI ÉflSTËN
WAARMfeE I-IET'SPAANSeiI GERECHT
■HEEFT EFFEN GEREKEND.
Sedert jaren was hij gescheiden van zijné
wettige Wouw van dewélke hij drie kinderen
en -ook kleinkinderen naliet, die allen i'n
miserie of nood leefden. Hij zelf had
zich eèn onwettige vrouw verkozen, voor
wier toekomst alleen zijne bezorgheid wris.-
Morral, de booswicht, die eene bom wierp
naar den kóning en de koningin van S|aa®jej
die zoovele menschen dóódde, was zijn leer
ling.
Ferrer verschafte hem eene schuitplaats, n
den moord.
Men was er van overtuigd dat Ferrer een
Ier aanstokers was, maar men kon er de be
wijzen niet van vinden.
Hij werd dan ook alleen vervolgd om eeiï
koningsmoordenaar te hebben helpen doen
ontsnappen aan het gerecht.
Sedert drie jaar verbleef Ferrer vooral te
Parijs en te Londen, waar hij in verkeer bleef
met gekende anarchisten.
Over eenige maanden, kort vóór de bloedige
onlusten te Barcelona, was hij naar Spanje
terug gekeerd en verbleef hij te Barcelona
of in den omtrek.
Ziehier volgens de Rappelzeker toet
oen klerikaal blad, wat Ferrer, openbaar zo'oal
leerde en waarvoor hij volgelingen maakte,
door zijne leer tevens geld verdienehde,
Hij leerde:
Dat er geen God bestaat;
dat alle eigendom van diefstal voorkomt,
en dat alle nijveraars en handelaars bedrie
gers en dieven zijn; (hij zelf dreef handel);
dat do nationale vlag niets meer dan eene
vod is;
dat het huwelijk moet afgeschaft worden
en vervangen door de vrije liefde alleen:
dat men de burgerij moet verpletteren
alles vernielen, de politieke mannen ver
moorden, alle wetten afschaffen, alle
kloosterlingen verbannen, en de kerken ver
n i e t i g e n
Dat openbaar program, zal zeker nog ge-,
staafd geweest zijn, door duidelijker geheime
lessen.
Dit program en die lessen worden nagevolgd
te Barcelona, nu nog niet veel weken geleden.
Men heeft de wóestaards toen aan het werk
gezien.
Het bloed stroomde door de straten van
Barcelona.
Overal kraaide de bloedige haan, akelig over
de daken,
Vele openbare gebouwen gingen op in de
vlammen.
Meer dan dertig kerken werden geplunderd
met petrool. begoten, verwoest, in brand ge
stoken.
't Was in een woord een tweede Parijzer
Commune.
Gelukkig kon de militaire macht die bandie
tei'iien beteugelen.
Vele wóestaards werden aangehouden.
Eene bank had voor de aflevering eener
som van 200 duizend frank Ferrers handtee.
ken' noodig, en daar Ferrer op de vlucht
was, wendde zij zich tot zijn broeder.
Zoo werd ïlljne schuilplaats gekend, zoo
werd ook dc aniachist Ferrer aangehouden,
te Premia, waar een schrijnwerker hem her
kende, toen hij zich wilde dóen doorgaan voor
emand anders.
Verschillige wóestaards van Barcelona, wer
den door het militaire gerecht, van plichtig-
heid overtuigd, veroordeeld Ier dood en 'geko
geld.
De logie, het socialism en het liberalism
hebben er zich weinig om bekommerd, wat
ij cl cle volzinnen, slechts daarom de straf uit
voerders naar het hoofd geworpen.
Dal was al.
Die kérels behoorden slecht-; lot het gepeu
pel en tot het werkvolk. Zij waren ook denke
lijk maar verdwaalden, opgehitsten.
Nu hield men den ophitser zeiven vast.
De krijgsraad z-lelde Ie Barcelona ook voor
hem
De. zittingen waren openbaar.
Twee en zestig personen van1 allen
stand, getuigden tegen Ferrer.
Zij bevestigden onder eed dat. zij Fer
rer gezien haddén aan het hoofd eener bende
die :d;e kerken plunderde.
De rechters onderzochten nauwgezet, deze
verklaringen onder eed gedaan.
De getuige werd afgehoord in tegenwoor
digheid van soldaten die tijdens de bloedige
week te Barcelona 'met de ordedienst gelast
waren en twee soldaten, duidden krachtig, Fer
rer aan zeggendw ij herkennen 11 e m
h ij was de aanvoer d e r
Deze soldaten waren volksjongens.
Hunne verklaring kwam overeen met die
der 62 andere getuigen.
Zij werden geloofd, zij moesten wel geloofd
worden.
De misdadigers die door ophitsing geplun
derd, gemoord en gebrand hadden, werden
tot den kogel veroordeeld.
De rechters konden den leider, den aan
hitser, den hoofdman, Ferrer dus, als dus
danig door verpletterende getuigenissen aange
duid, niet vrijspreken.
Dat liet hun geweten hun niet toe; zij ver
wezen den aanvoerder tol dc straf zijner vol
gelingen.
I Iet spaansch 'ministerie dat'aan dezen geene
genade had verleend, kon, mocht aan hun
leider geen 'genade verleèhen.
De vrijmetselarij die, niets had gedaan om
'genade te bekomen Vóór het gewone anar
chisten volkje dat zijnen dood afwachtte in
de spaansc'he gevangenissen, zette toen heel
cle liberale pers in beweging ter voordeele
van den vrijmetselaar Ferrer, een har'er éigene
hoofdmannen.
En overal schreven de liberale gazetschrij
vers het na, de logiebróeder, móést opgehe
meld worden, een held genoemd, en aange
klaagd als een slachtoffer van den godsdienst
Was immers Fèrrer een moortelbroèdei',
koning Alfons van Spanje, dien de volgelin
gen van Ferrer, reeds meermaals bijna ver
moord haddén, was een geloovige, een katho
liek.
-
Ferrer kreeg geen genade.
ITet spaansch ministerie, kon, zonder een
slécht, een noodlottig voorbeeld te geven, geen
genade schenken.
Woensdag morgend werd de strafuitvoering
voltrokken.
Over eenige maanden werden in Armenië,
meer 'dan zestig duizend 'chrisiene menschen
verlhoord, door de moordzuchtige musulman
hen.
Kinderen werden doorstoken aan de borsten
hunner moeders.
Die moeders zelf werden akelig vermoord
onder de oogen hunner echtgenoóten, die zei-
ven den moord niet konden ontvlieden.
Dochters worden onteerd en walgelijk ter
dood gebracht, in 't bijzijn hunner ouders,
die daarna op hunne beurt werden door
kerfd.
't Was walgelijk, onmenschelijkheid, meer
dan beestachtig wreed, een openbare schande
voor het menschdom.
Dc logie zweeg.
Geenc libérale gazelten klaagden die wreed
heden aan ter beteugeling.
Do slachtoffers, die duizenden, warer
slechts christenen.
Niets meer.
Geen straatbétooning was er, geen gczamenl-
li.jkc werking tegen de bloeddorstige (legers,
geen oproer, niets, slechts kalme bestajiging,
vol sensation 11 eel nieuws voor de liberale ga
zetten, ten hoogste niets meer.
't Waren maar christenen, - maar hónden
volgens de Turken, die tóch ook den
katholieken godsdienst haten.
Maar nu dat Francisco Ferrer, de prediker
tot koningsmoord, de aanvoerder der brand-,
stichters, plunderaars en moordenaars, tot
voorbeeldige noodzakelijke les voor heel een
volk, 11a een streng en gewetensvol onderzoek
zijner plichtighoid, gekogeld werd, nu komt al
wat anarchist is, socialist, radikaal en libc-
al in beweging.
De logie stookt hel vuurke.
Haar man, haar hoofdman moet worden
op het dedestal der aanbidding geplaatst, van
al. wat liberaal is, en liberaal denkt.
Iet volk moet tot oproep worden gezweept,
niet in Spanje, waar iedereen kalm is, ómdat
iedereen weet en begrijpt en goedkeurt, maar
in Brussel, in Parijs, in alle liberale centrums.
Hij was tegen den Godsdienst, legen de
eer van Christus, daarom moet hij worden ge
heiligd.
Koning Alfons van Spanje, de- goede jonge
echtgenoot, moet als een beul worden afge
schilderd, een bloeddorstige, hij is immers
niet de sultan van Turkije, maar enkel een
afholieke koning.
En één kreet overh-eerscht hel al, in Italië,
in Frankrijk, in België, in alle liberale
gazettenA BAS LA CALOTTE
Daar komt alles op neer bij het huldigen
van den leider der brandstichters en moorde
naars.
Wij vragen het in alle rechtzinnigheid aan
al. de menschen die nog redelijk denken kun
nen, lol welke partij zij ook behooreo, wel
ken godsdienst zij ook belijden, of zij niet
wezentlijk walgen nu, van ai dat logie mis
baar, van de slaafsche onderwerping van al
dat ongodsdienstig vee, aan de tergende' beve
len der vrijmetselarij 1
Alles hier zweet den godsdiensthaat.
Alles hier teekent woest en verwaand de
openbare pogingen der helle!
Zullen dan de liberalen die nog ter kerke
gaan, die nog gelooven, die nog den eérbied
hebben van den Zaligmaker, nu nog niet de
oogen opengaan?
Mg. Belang.
*J§> iff,
•iSl
GEMEENTERAAD.
Zaterdag IC" October, ten 5 ure, kwam de
raad bijeen ten stadhuize.
Tegenwoordig: de heeren Colaert, Burge
meester; Fraeijs en Vanden Boogaerde, sche
penen; Fiers, Vanderghote, D'Huvetlere, Bou
quet, Sobry, Iwéins d'Eeckhóutte, Lemahieu,
Biebuyck, Begerem en Boone, raadsheeren,
Vander Donckt, stadsschrijver.
De heer Strüye is belet de zitting bij te
wonen.
De heer Burgemeester behandigt aan Van-
clslander Gustaaf, bediende aan den ijzèvweg
Witterbecq, policieagent, Coffijn Eugeen, meu
belmaker en Coppin, handelsbediende, de me
dalie voor daden en moed en zelfsopoffering.
Het verslag der voorgaande zitting wordt
zonder opmerkingen goedgekeurd.
De verkoop der noten heeft dubbel opge
bracht bij verleden jaar of 865 fr. en -18,25 on
gelden.
De rekening van 1908 voor het muzeuni
bedraagt 1.637,66 in ontvangsten, latende een
overschot van 1147,81, welke som goéd zal
te pas komen om zeer dringende herstel
lingen te doen aan sommige schilderijen.
Dc disch verdeelt als volgt zijne toelage
van 8 fr. per kind, recht hebbende op koste
loos onderwijs
De Looic 181 leerlingen.
De Fricadellen 116 leerlingen.
S' Aloysius 358 leerlingen.
S' Michiels 1.51 leerlingen.
Dc Lamothesehool 327 leerlingen.
O. L. V. van Thuync 127 leerlingen.
S' Josephsschooi 59 leerlingen.
Verlorenhoek 103 leerlingen.
De totale uitgave bedraagt 11616 frank.
De betalende meisjesschool kost voor 1910
de somme van 1075 fr. Daar er eene vraag
tol verhoog van jaarwedde is ingediend, zal
de begrooting maar gestemd wórden na de ge
heime zitting.
Hetzelfde voor dc bewaarschool.
De kostelooze bewaarscholen krijgen nog
maals 8000 fr.
De begrooting der keukenschool. bedraagt
fr. 5.220 in; ontvangsten en uitgaven.;
De begrooting der muziekschool zai maa
na de geheime zitting gestemd worden, daar ei
ook eene vraag is om verhooging van jaar
wedde.
De schepen raad wordt bemachtigd een per
ceel ingesloten grond te verkoopen, bedragende
60 vierkante meters, op den instel van 15 per
meter.
De godshuizen worden bemachtigd de ver
deeling te doen der nagelaten goederen van
wijlen Jufvrouw Delmotte, te zamen met de
amilie Dumelie.
Zij worden nog bemachtigd eene weide te
verkoopen aan M. Claeyssens, daar de ver
knoping meer zal opbrengen dan de huidige
pachtprijs, die nochtans zeer hoog is.
De begrooting voor 1910 der kerkfabriek
van Sint Niklaais, bedragende fr, 6958,28 wordt
goedgekeurd.
De kerkheeren van Sint 'Pieters worden be
machtigd sparren te verkoopen door het ambt
van den deurwaarder Deehièvre hier te Yper.
Eene d erde schoonnuur zal vernieuwd wor
den aan Sint Maartenskerke. Bedrag 9700 fr.
De heer voorzitter denkt dat de kerkraad
boter hadde gedaan de geheele herstelling te
doen der bouwgalerie van de kerke, daar
later toch nog eens de stellingen zullen moe
ten vernieuwd worden om dc kanteelen te
herstellen, die in zeer slechten staat zijn.
De stadrekening voor '1908 bedraagt in ge
wone ontvangsten fr. 388.179.78 en gewone uit
gaven fr. 348.524,90, latende een overschot
van 39.654,78.
Da buitengewone ontvangsten bedragen
fr. 158.606,96 en de buitengewone uitgaven
fr. 147,141,47 latende een overschot van
fr. 11.465,49.
liet. algemeen overschot bedraagt 51.120 fr.
27 c. Voor de werken aan Zillebeke-vijver
hebben wij van den staat nog 21.611 ft', te
ontvangen, en van de provincie 3611 fr.
M. Boone vraagt hoe het staat met die
werken. 1
M. de voorzitter. In het algemeen zijn de
werken goed uitgevoerd. Ze zijn geheel vol
tooid. Sommige deeleu zijn niet. gedaan zooals
het bepaald was, en wij hebben daarover eene
klacht ingediend bij den aannemer. De val
deuren zijn ook niet van de voorschreven hoe
danigheid. Op die twee punten naar is alles
in regel.
De planten zullen, hopen wij, voor goed
geweerd zijn, daar er, met .3 111. hoogte in wa
ter, geen planten zullen kunnen gioeicn.
M. Sobry heeft niets tegen de rekening
maar ter gelegenheid der rekening te zeggen.
Hij begeert namelijk dat de zuidmuur van
het kerkhof, die beschikt was te bouwen en
voorzien in de begrooting van 1908 zou ge
bouwd worden.
Dat stond in Art. 161. der b'egrooting.
Hij 'jdoet ook opmerken dat er eene merke
lijke vermindering is van opbrengst van het
standgeld op de markten:
1302 fr. op dc botermarkt.
434,10 fr. op de vischmarkt. v
en nog vermindering op groenselmarkt, kie-
kenmarkt en eiermarkt.
Hij vraagt dat de schepenraad zou onder
zoeken welke maatregels er kunnen genomen
worden om daarin verbetering te brengen,
en idjO ontvangsten meer te doen aangroeien.
M. de voorzitter. Ik zal geern voldoen
aan de begeerte van het achtbaar lid. Wat
de vermindering betreft der ontvangsten op
cle botermarkt, die is grootendeels te wijten
aan cle talrijke melkerijen die overal tot stand
kómen. Vele vischverkoopers doen den visch
rechtstreeks naar hun huis zenden.
Spreker hoopt cle uitgaven te doen vermin
deren door een nauwer toezicht der werken.
M. D'Huvetlere vraagt waarom de bevoegde
afdceling niet werd gelast met de rekening
te onderzoeken, 't Is een bedrag van bijna
100 duist frank en dus wel der moeite weerd.
M. de voorzitter heeft, er niets tegen,
maar de afdeeling zou behooren zoo gauw mo
gelijk te 'vergaren, ten einde de stadbegrooting
te kunnen opmaken voor 1910.
M. D'Huvetlere wilt niet aandringen, in
dien het enkel eene uitzondering geldt voor
dit jaar. Hij begeert dat men handele als
vroeger.
M. cle voorzitter denkt dat de heer se
cretaris afwezig was.
M. Biebuyck. Dank u!
M. de voorzitter, Ik wil u niet beknibbe
len, gij had zekerlijk recht op verlof, te meer
daar gij binst verscheidene maanden de be
diening van stadsschrijver on vergeld hebt
waargenomen.
M. D'Huvetlere. Dat is slaan en genezen!
De rekening wordt eenparig goedgekeurd.
Pachtafstand van een goedje van den
Disch wordt goedgekeurd.