Groot CONCERT 't Nieuwsblad van Yper ii! MUZIEKAVOND gptM 58 Op O erdag SO October 1909 5 centiemen 't blad 44e jaar. Talmerk 3 179 Te Irekken bij den Uitgever, 7* 36, in de Boferstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank S jaars Zondag 14 November 1909 In Pransch Vlaanderen Spanje STADSNIEUWS Michiel Mrogoff Zondagrust De moord van Ferrer Voordracht 0ver (j eloofs verd ed ig i ng Echt en recht, 't oud Volk indachtig; Kinderlijk, niet kinderachtig Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal Jufvrouw A. VANDEN BERGH Mijnheer LOUIS VANHOUTTE sY if* If* if ZONDAG 12 DECEMBER 1909 53® sf s# s£ sf sS? Hs'sjP SfÈÈpt Zij hebben gedurfd Kiezersonthoudt dat Boetstraffelijke Rechtbank van Yper DIT IS mm mm m EN OMMELANDS 't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 ir. en den vrachtloon 'buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een geheel jaar e i 't wordt op voorhand betaald. Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER- GTRArE, Tk 36, te Yper. De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen yt blad is 't o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten Oost Westvlaanderen wonen. 1 W E I N S Z A A L DOOR Leeraar van Zang i' Prijs der Koninklijke Muziekschool van Brussel en Pianist Eereprijs van het Lemmensgesticht te Mechelen ten 8 ure. KONINKLIJKE FANFARE ten 7 1/2 ure IN DE IWF.INSZAAL wordt kosteloos toegezonden tot Nieuwjaar aan al dezen die een inschrij ving nemen voor 1910, mits den prijs - 3 fr. op voorhand te betalen. Met Nieuwjaar verschijnt het Nieuws blad in grooter formaat en blijft toch aan denzelfden prijs. Een nieuw mengelwerk is in gereed beid en zal bij' eenige dagen aangevangen Worden; 't is een prachtig stuk van een onzer boeiendste schrijvers. Talrijke andere verbeteringen zullen nog aan bet blad gebracht worden: daar over meer in den volgend nummer. In do Gil Bias van a September wordt de aandacht geroepen van de Alliance Fran- qaisedeze waarlijk vaderlandsche ver eeniging, die jaarlijks meer dan één millioen besteedt aan de verspreiding der bransche taal in de koloniën en in den vreemde op het volgende feit het gebruik der F ransche taal vermindert in Frankrijk 't Is een der leden van het komiteit van Atrecht (Arras) die dit gevaar heeft aange wezen en die bestatigt dat in de laatste jaren de Fransche taal door de Vlaamsche achteruitgedrongen is in het Noorden van Frankrijk. Als voorbeeld haalt de briefwisselaar twee feiten aan een verslag van 1843 bestatig! dat Halewijn (Halluin), kantonhoofdplaats enWervick-Zuid, Fransche gemeenten waren. Sedertdien zijn zij Vlaamsche geworden en de Vlaamsche taal wordt er door de kinderen uitsluitend gebruikt bij|hunne spelen. Het kwaad de Gil Bias heet het zoo strekt zich uit tot de arrondissementen Duinkerkeen Hazebroeck. In het arrondissement Hazebroeck heelt het Fransch in de laatste 20 jaren geen den minsten vooruitgang gemaakt. Te Haze broeck spreekt men we! Fransch in de gioote straten maar de kinderen spreken bijna allen Vlaamsch in de kleine buurten en in de buitenwijken. Belle (Bailleul) is uitsluitend Vlaamsch, cl ligt het op de taalgrens alleen in de ge huchten la Crèche en Outtersteene over- heerscbt de Fransche taal. Te Cassel, on danks een vlottend element van Fransche taal, heeft het Vlaamsch de bovenhand. Te Steenbeke (Sleenbecque) gaat het Fransch geenszins vooruit, al ligt die ge meente op de taalgrens en op enkele kilo meters slechts van Thiennes, eene Fransche gemeente. In het arrondissement Duinkerke heeft het Fransch in de laatste 3o jaren geen e skele gemeente gewonnen. Waldervinghe, b. v. is Vlaamsch gebleven, al wordt er de catechismusles van al onheu gelijke tijden en nu nog in het Fransch onderwezen. Te Bergen (Bergues) bleef de toestand dezelfde. Toch bezit de stad als bezetting een bataljon van het noe linie, maar onge lukkig, zegt de Gil Biasbestaat dit bataljon uit flamingantische Vlamingen. Hetzelfde geval te Grevelingen (Grave- 11 nes)waar eene compagnie van het iioc uitsluitend uit even VHamschgezinde Vla mingen bestaat. Welk geneesmiddel tegen die ongehoorde vermindering van het gebruik der Fransche taal op een Fransch gebied Luistert nu, beste lezers, het veldtocht plan, opgevat door de Alliance Franqaise en door den Gil B/as afgekondigd om de Vlaamsche taal uit te roeien bij Vlamingen, die, alhoewel sedert eeuwen bij Frankrijk ingelijfd, toch Vlaamsch van aard en van taal zijn gebleven. Vooreerst stelt de Alliance voor in al de gemeenten van Fransch Vlaanderen, zelfs daar waar de bevolking uitsluitend Vlaamsch is, enkel onderwijzers te sturen die geen woord Vlaamsch kennen. Waar de onder wijzer alleen Fransch kent, spreken de ouders thuis Fransch om hunne kinderen in staat te stellen de schooi te volgen maar kent de onderwijzer Vlaamsch, dan blijven de ouders in huis Vlaamsch spreken, omdat de onderwijzer zijne lessen toch in de moe dertaal der kinderen geeft. Ten tweede vraagt de Alliance dat onder geen opzicht nog ambtenaren die Vlaamsch kenn.11 in die streek zouden worden be noemd en ten slotte vraagt zij, dat de Vlaam sche jongelingen, die in het leger moeten dienen, niet in de Vlaamsche streek z uden blijven, doch gezonden worden in uitslui tend Fransche middens. Het arrondissement Duinkerke telt 155141 inwoners en dit van Hazebroeck rn.339. Op die 226.000 inwoners kent de helft Fransch en Vlaamsch, een derde uitsluitend Vlaamsch en het aantal i,its:uitend Vlaamsch- kennenden. neemt van jaar tot jaar toe. 't Is tegenover die metischen dat de Alliance Francaise al die hooger aange haalde eerlijke middeltjes beraamt. Wij hopen dat alle Vlaamsche kringen, te beginnen met Davidsfondszullen antwoor den met het nemen van maatregelen om onze taalbroeders in Fransch-Vlaandercn van Vlaamsch geestesbrood te voorzien. Zelden heeft men zulk een voorbeeld van weerstand aan opslurping door eene mach tige taal bijgewoond als dil door Fransch Vlaanderen geleverd. Het is dus voor de Vlamingen plicht hunne taalbroeders ginder te steunen en testerken, en vooral uit hun voorbeeld les te trekken. (De Landbouwer De liberalen hebben in de moeilijkheden, door den oorlog in Marrokko en de onlusten te Barcelona verwekt, eene gunstige gelegen heid gezien om terug aan het bewind te komen, en zij hebben er gebruik van ge maakt. Hun aanleider, M. Moret, heeft in de Kamer verklaard dat zijne partij niets gemeens meer wilde hebben met de behouws- gezinden, en dat zij alles zou doen om deze tegen te werken zij zou alle voorgestelde wetten stemmen, tegen de kredieten vooi Marokko, enz.; zij zou zelfs daarvoor samen spannen met de republikeinen en socialisten. M. MORET de nieuwe Opperminister in Spanje. Kortom, de liberalen wilden in de Kamer een echt revolutionnairen loestand verwek ken. M. Maura heeft in die voorwaarden niet langer aan het bewind meer willen blijven en hi) heeft de verantwoordelijkheid aan de liberalen overgelaten de behoudsgezinde ministers hebben hun ontslag gegeven en er is een liberaal ministerie aan het bewind ge komen, dat nu de kiezingen gaat bewerken. De Ferrergezinden beweeren dat dit reeds eene eerste wraakneming is over de strafuit voering van hunnen heid zij zijn volkomen mis, en zij zullen weldra hunne dwaling inzien, want M. Moret, de nieuwe eerste minister, heeft reeds de voigende verklaring ge-laan De nieuwe reg'eering wil voor alles de openbare instellingen in Spanje doen eerbiedigen en handhaven zij zal eene po litiek van bevrediging en toegevendheid volgen jegens allen die de wetten des lands en de maatschappelijke orde aannemen zij zal ongenadigmaar rechtveerdig zijn jegens degenen die de orde storen Het ambt van minister van openbaar on derwijs en van minister van justicie zullen opvolgentlijk vervuld worden door den ge wezen minister Bairose en Martinus del Campo, thans voorzitter van het Hooger- gerechtshof. Er dient opgemerkt te worden dat dit gerechtshof het doodvonnis van Ferrer bekrachtigd heeft, 't Is wel een bewijs dat de zaak Ferrer de hoofdoorzaak der mi- nisterieele verandering niet is. Het nieuw ministerie is van zin den staat van beleg te Barcelona in tc trekken, den oorlog in Marokko te bespoedigen, kwijt schelding te verleenen voor de politieke en drukpersmisdrijven en eene groote open baarheid te geven aan de documenten van het proces Ferrer. Schrijft in op 't NIEUWSBLAD VAN YPER 3 fr. tot einde 1910. het groote kiesjaar in onze provincie. Wie heeft er in zijn kinderjaren hetverma kelijke reisverhaal niet gelezen van den won deren verteller Jules Verne, en genoten van de avonturen van de,n Koerier Czaar? Is het te verwonderen met zulk een stuk dat de groote zaal van het Volkshuis overvol van was En als men daarbij nog spelers heeft als Meester Bostyn, Maes en zooveel anderen, dan ja, valt het moeilijk een behoorlijk verslag te geven over de heerlijke tafereelen,die Zondag werden voor het voetlicht gebracht. Gelukkig hebben twee knappe rappor teurs van de presse de eene te peerde op een ezel, de andere te voet, al de omstan digheden van nabij gevolgd, en deze zullen ons zeker een merkweerdig verslag doen geworden van die alleszins merkweerdige tooneelfeeste. Laat ons hopen dat ze niet vergeten zullen spelers en inrichters te bedanken en hun te viagen wanneer nog een dergelijke tooneel feeste Dienstdoende apotheek. Zondag 31 October, C. LIBOTTE, Botermarkt. 29. Maandag 1 November (Allerheiligen), C. MAY, Groote Markt, 35. TE LAAT BEKLAAGD Seven Crapuul was een hitsige kerel en als er hem iets tegen ging, iedereen moest het belcoopen, lot zijn Sefa zelve deelde meê van de brokkelingen. Zekeren dag kwant hij bedronken t'huis, geraakte in ruzie met zijn wijf, en in een fransche) colère, gooide hij ta fels, stoelen, potten, pannen, glazen en kannen door de venster; hij peisde zijn wijf er achter te smijten, maar... dat en was juist geen katje 0111 zonder hand schoenen te pakken... Seven ondervond het te zijner schande... Als hij nu zijn geweld wal laten koelen had, keek hij geheel beteuterd naar al de gebroken ruiten, kreubele meubels, gescliondene potterij, hij voelde de builen en bietsen van de «liefkozingen van zijn Sefa» en hij verzuchtte, maar '1 was te late be klaagd. In de zaak Ferrer hebben de liberalen juiste gehandeld gelijk Seven... en z'en hebben maar achterna bepeisd welke de gevolgen kunnen zijn van al hun dwaasheden. Eerst was T al schreeuwen en tierenI en ophitsen en 0111 wrake: roepen in alle blauwe gazetten, de groote doggen van Brussel en elders eerst en dan de kleine keffertjes van 't Ypersche daarachter. Wat moest het gevolg zijn van die ophitsing? Dat volk dat naar die geuzen- meetingen loopt, en peist niet. Zij" huilen en brieschen en stelen waar ze 't schoo- ne hebben gelijk te Brussel en daar staan nu de liberale potuils te kijken gelijk Seven op zijn meubels!... De eene gazette achter de ander komen nu tot betere gevoelens; ze zouden 'de geweldigaards willen tegenhouden, maar dal en lukt niet altijd! Ze zeggen nu Wel: Heila, mensclien, 't is genoeg! ge zijt zelfs al te verre gegaan! In Belgenland en houden de burgers niet van al dat lawaai en wat nog erger is, we zouden 't kunnen bekoopen toekomende jaar in de kiezing! Sefa de kiezers pei zen zij, en heeft juist geen musschepoot jesL. Kijkt hoe de Eljtoile Vrijdag laatst schreef over al dat Ferrer geweld: ...Die overdrevenheden, dat geweld, kunnen invloed uitoefenen op de aan staande kiezingen. :De Belgische burgerij houdt niet veel van betoogingen, die ontaarden in aan slagen legen personen en eigendommen. Van een-en anderen kant bereiden onze tegenstrevers, die niet nauw zien öp hunne propagandamiddels zich van rtu af om die straatschenderijen tegen ons uit te buiten. Laat ons opletten van hen niet onvoorzichtig wapens in de hand te geven en van in de val niet te loopen. Te laat beklaagd! Wal gedaan is, blijft gedaan! Het volk heeft de ophemeling gezien van Ferrer in de Ypersche libe rale bladen; 't heeft den blauwen plak brief gelezen van den meester der vrij metselaars, kortom 't heeft de scherven zien liggen, en te naaste jare zal het zijn oordeel vellen over al uw geweld Wacht maar tot Mei!... 1 e j Eene afschuwelijke misdaad is in Spanje bedreven geworden. Men heeft Francisco Ferrer ter DOOD gebracht. Waarom Hij werd beticht den opstand te Barcelon» ingericht te hebben Men beweerde dat hij anarchist was. Dat waren alleen maar voorwendsels. De ware reden is dat Ferrer republikein was, vrijmetselaar en stichter van wereld lijke scholen. Hij was een eerlijk man Met hem te vermoorden, heeft men de vrijheid van geweten, het recht van denken willen dooden. Gansch het verstandelijk Europa voeit zich getroffen en verzet zich tegen dien aanslag. Wie heeft die misslag durven begaan Wie zijn de moordenaars 1 Het is de c.'ericale geest van het zeer katholieke Spanje, het land der Heilige Inkwisitie. Zullen wij dulden dat ons Staatsbestuur, dienzelfden geest ten onzent zou inplanten en aldus van België een tweede Spanje maken [Uit hei Weekblad van Yper van 23 October ipop.) Wellicht zal een of ander onder IJ op 20 October eene lieve uitnoodiging ontvangen hebben welke met deze woo'den aanving Het zal UEd ongetwijfeld aangenaam zijn te vernemen dat onze pogingen tot het stich ten van het werk Christen Volksondor- licht met goeden uitslag bekroond zijn. Maar wellicht zal ook wel een of ander onder u bij zich ze f gedacht hebben zeker zeer aangenaam, maar - - welke pc-gingen? welk christen volksonderricht Maar wan neer gij in pui peren letter den naam: Exceisior beneden het blad bemerktet zult gij wel geraden hebben Zie 't is de jonge springlevende maatschappij, die niet te/reden hoogt re kennis aan te leeren aan hare leden en aan de ontwikkelde mannen der stad, nu ook voor hot volk het brood voor zijn geest en zijn gemoed zal breken dat het vraagt en ongetwijfeld was het u aangenaam te vernemen dat voor het volk in Vlaamsche taal voordrachten over kunst, wetenschap, apologie ingericht zou den worden. Dus Maandag 1.1. in de Iweinszaal zou de eerste les gegeven worden over Bouwplan en Bouwgrond in de christene Apologie. Mocht men rechtuit spreken, deze eerste uitnoodiging scheen zoo aanlokkend niet, en feet was te vei wonderen dat zooveel volk zo beantwoordde - Lessen over Bouwgrond in de Apologie schijnen bij een eerste ge zicht zoo aantrekkelijk niet. Ja meer dan een ook der toehoorders der fransche voor drachten w-as afwezig geenszins dat zij het Vlaamsch onmachtig zijn of het onder het Fransch zouden stellen, maar omdat ze meenden waarschijnlijk weinig nut to zullen trekken uit eene les voor het volk, zoo eene soort Catechismusles Maai noo t meer dan nu werd vorwezentlijk de afwezi gen zijn st»eds in het ongelijk. Prachtig heeft de E. H. Frutsaert, wel gekende voordrachtgever v,.-n Brugge, de reeks apologetische lessen begonnen. Met klare zoetklinkende zingende stem Leeft hij ons een uur lang helder licht voor den geest, ontroering voor het gemoed geschonken. Breed en k'aar voorwaar was zijne samen vatting of synthesis der christene Apologie. Tot nu toe hadden wij voor Excelsior alleen staande voordrachten verkregen over Vrij heid van den wil, over Prophetien en Mira kelen, over H. Schrift en andere Hoe deed het deugd voor den geest in één overzicht al de vragen samengevat en verbonden te zien die d« geloofsverdedinging aanbelan gen Ten eerste noodzakelijkheid van den godsdienst met bestaan van God zijne heer schappij, zijn voorzienigheid, met de ziel van den mensch, hare onstoffelijkheid, vrij heid, onsterfelijkheid en afhankelijkheid van God ten tweede de waarheid van het christendom de veropenbaring, hare moge lijkheid, hare geschiedkundige wezentlijk- heid Christus in tegenstelling met Boudda, Confucius, Mahomet Christus in zijne leering. in zijne mirakelen in zijne verrij zenis ten derde de waarheid der katho lieke kerk de christene kerk in hare instel ling, in haar leven de katholieke, in tegen stelling met de Protestantsche, de Griek- sche de katholieke in hare apostoliciteit, hare eenheid hare heiligheid hare alge meenheid. Deukt ge niet dat velen een geheel nieuw inzicht in dezo zaken zouden bekomen heb ben hadden ze daar tegenwoordig geweest. Voegt daarbij eene aangename verhande ling over het gezond oordeel met zijne hin derpalen de onverschilligheid, de vuoroor- deelen en de valsche wetenschap, en gij zult vermoeden welke belangrijke vraagstukken dezen avond besproken geweest zijn. Wij mogen dan besluiten dan het Christen Volksonderricht geen beter begin kon wen- schen, en dat zonder twijfel vele christen ontwikkelde mannen zullen overtuigd zijn dat. ook zij, misschien zooveel nut en geestesvreugde zullen trekken uit dit vlaamsch volksonderricht als uit vele vorige fransche voordrachten. Maandag 15 November zal dezelfde voor drachtgever het hebben over het bestaan van God de heeren abonnenten der fransche confereatien hebben er vrijen toe gang, de ledeD der aangesloten bonden kunnen de voorwaarien vernemen bij hunne besturen Mocht er nogthaus eene kleine bemer king bijgevoegd worden. Ligt het in het domein der onmogelijkheden de deur der Iweinszaal te doen open en toegaan zonder dat slepend verstrooiend gedruisch dat ons in het begin van ieder voordracht wel tien minuten lang plaagt 111 - Eeue nieuwe t a n d k u n d i g e r i e h t i n g is geopend bij IR DIERYCK', heel- en geneesmeester, hondstraat, 25, Yper. ZITTING VAN 28 OCTOBER 1909 Voorzitteischap M. Biebuyck. 0fl7 Wndöolaeghe Emilien, van Zilleboke,krijgt zo ir. boete voor slagen aan Nyssen Marie. Deleu Victor, Schacht Emile van Staden, en Vancoillie Emile van Hooghlede, kr(jgen elk 00 ir boete voorwaardelijk voor slagen aan Lapella Alfons Vandermoersch Cyriel van Zillebeke,200 fr. voor jachtmisdrijf en 100 fr. om ziju wanen niet afgegeven te hebben.

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1909 | | pagina 1