Groot CONCERT
't Nieuwsblad
van Y per
m mr- m
SpietlM si!
ale; dag ovember 1909
EUetfiD m WEBh'U)
Spanje
Rome
Engeland
mm
STADSNIEUWS
Hoe durven ze
Over onze Scholen
Te hekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 9s jaars
Echt en recht, 't oud Volk indachtig;
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
Jufvrouw A. VANDEN BEKGH
Mijnheer LOUIS VANHOUTTE
Zondag H \ovember 1909
tea 8 ure
if* iP $F° #5 pt p'
ZONDAG 12 DECEMBER 1909
SSf* iS 20 20 20 Sf- 20 20 20 20 %20
Griekenland
Vrankrijk
-Katholieke Wacht
K Kë H 10 N S3 Hi K
Hopmarkt
m n *n f -i i
Soorten Prima-Waar Middelbare Geringe
rmrnumm
D I T IS
V - -Yj
YPER
EN OMMELANDS
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 36, te Yper.
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heereri van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten
Oost-& West Vlaanderen wonen.
I WEINSZAAL
DOOR
Leeraar van Zang
ie Prijs der Koninklijke Muziekschool
van Brussel
en
Pianist
Eereprijs van het Lemmensgesticht
te Mechelen
KONINKLIJKE FANFARE
ten 7 1/2 ure
IN DE IWEINSZAAL
wordt kosteloos toegezonden lot
Nieuwjaar aan al dezen die een inschrij
ving nemen voor 1910, mits den prijs -
3 fr. op voorhand te betalen.
Met Nieuwjaar verschijnt het Nieuws
blad in grooter formaat en blijft toch
aan denzelfden prijs.
Een nieuw mengelwerk is in gereed
heid en zal bij eenige dagen aangevangen
worden; 't is een prachtig stuk van een
onzer boeiendste schrijvers.
Talrijke andere verbeteringen zullen
nog aan bet blad gebracht worden: daar
over meer in een volgend nummer.
Plea fr&nsche dagbladschrijver, die uit
Marokko terugkeerde, waar hij den oorlog
had gevolgd om nieuws te. melden aan Le
Journals' an Parijs, is to Madrid,bij Koning
Alfonso XIII geweest, en heet't met den
Sfaauschen vorst, gesproken over borrel
en de zottigheden die te Parijs en te Brussel
gebeurd zijn ter gelegenheid der strafuit
voering van den beruchten spaanschen
op? folter.
De Koning drukte zijn spijt uit over de
betoogingen in Vrankrijk gebeurd wat het
volk gedaan had, dat was nog zoo erg niet,
het is gemakkelijk de menigte op te windes
met uitgevonden verhalen en verdicute om
standigheden. Maar dat verstandige ge
leerde mannen zich hadden laten verb iden
en meesleepen, zonder kennis te nemen der
zaak eo zonder onderzoek, dat vond de
Konitig oprecht bedroevend.
En te twijfelen aan de eer van Spanje s
officieren, die deel mieken van den k; ij ge-
raad Dacht men in Vrankrijk dat de Span
jaards wil den wa ren
Indien men het niet meen!men moest toch
toogen dat men hot gelooft,
Laat ons nu eens de zaken op hun plaatse
zetten, vervolgde Alfonso. Ik- ben een grond
wettelijke Koning en ik mag zelfs geen
genade verbenen uit mijn eigen. Dat spijt
mij niet, maar ikdce het alleen opmerken.
Wij hebben krijgsraden wier eergevoel men
niet kan in twijfel trekken.
Volgens het Handelsblad zuilen de vrij
denkers uit alle landen samenspannen, om
te Rome, tegenover het Vatican), eeue
school te stichten volgens de grondbegin
selen van Ferrer, een anarchiste school tbc
den naam van deuopstoker zal vereeuwigen,
en waar voortdurend de leering vanChristus
zal bestreden worden.
Het prochiecomiteit van St-Pieters heelt
nu Des)i it geld in te zamelen om een katho
lieke school te stichten van hooger onder
wijs die zal bijzonder gelast zijn met de
dwaalleer der modernen te bestrijden en de
kinderen op te wekken tot de openbare
belijdenis der christene grondbeginselen en
de verdediging van Kerk en Paus
Een heer die dezer dagen uitSpanie alhier
aankwam en die men ondervroeg nopens de
gevoelens van hei Spaarsche volk aangaan
de de Ferrerzaak, antwoordde
Het volk in Spanje begrijpt niet wat de
vreemdelingen willen met hunne betoorin-
gen. De leegere klasse is uitnemende con
tent dat men ditmaal een der opstokei's
gepakt heeft en door den kop geschoten in
plaats van de arme domoelaars, die, dik
wijls zonder weten, zich lieten me sleepen.
Een opstand, verwekt door eenige officie
reu, met Typaldos aan 't hoofd, is door de
wettige macht onderdrukt. De muitelingen
zijn gevangen of gevlucht en de ruste is
volkomen hersteld.
Heden Vrijdag wordt er gemeld dat Ty-
paldo- en zijn voorn aam3ten makker gisteren
zijn aangehouden.
Eerst waren de, Grieken nog al van ge
dacht dat men de muiters ten allen prijze
moest vangen en ter dood brengen, maar
nu schijnt de openbare meening de muite
lingen eerder te willen sparen en als helden
te aanzien.
Eeu Engelsche, gazette schrijft daarover
oog dat geheel de beweging enkel voor doel
heeft delministers weg te krijgen en andere
in de plaatse.
Dat zijnde middels die overal gebruikt
worden es de Grieksc.he Koning zal daarmee
neg moeite heb! en.
De Koning van Griekenland.
In Griekenland blijft het gisten en de
toekomst kan daar nog menige veirassiug
bTen. De koning heolt zijn uiterste best
gedaan, om den officiersboud te bevredigen,
maar daarmee is de/sTijd over de quaestie
der militaire lasten niet uitgemaakt. Want,
zooals men weet,keerscht ook bij de Grieken
grootlmeeningvesschil over de legerhervor-
min*'," welke op verzwaring van persoonlijke
en finantieeh, iasfcen neerkomt.
Maar..., de militairen zijn er meester, en
het arme volk zal zich maar moeten laten
verarmen.
Een dezei dagen zal de gewezen kanse
lier von Bulow naar Rome reizen en den
Paus bezoeken.
De huidige kanselier verlangt ook Italië
te bezoeken en te Rome den Paus te gaan
groeten.
't ts wiarlijk wonder, hoe meer de Kerke
verolgd en 'belasterd wordt, hoe meer
groote mannen haar eere en hulde brengen
In Vrankrijk is de quaestie der Evenre
dige vertegenwoordiging aan de orde van
den dag en in de Kamer werd daarover met
warmte gedetwist.
De heer Jacques Piou, een der meest
bekwameRechtsche leden,hield io de zitting
van dinsdag eeu warm pleidooi voor deze
hervorming.
Hij maakte blijkbaar iudruk opde Kamer,
maar de regeeriug en de meerderheid
schijnen niet voornemens het bestaande
stelsel, dat hun overmacht bestendigt, te
laten varen.
Die overmacht is hun a'les.
De Engelsche suffragetten gaan voort
met hare eigen zaak te bederven door .aller
lei buitensporigheden.
Terwijl de stembureelen open waren
voor de kiezers, traden plotselings een
tweetal vr ouwen op de twee plaatsen do
lokalen binnen en trachten de stemming
onmogelijk te maken door boven de stembus
sen flesschen met inkt en een scherpe vloei
stof stuk te slaan. De poging mislukte,want
de stemming kon doorgaan en de inhoud
bleef ongedeerd.
Maar niet ongedeerd bleef helaas, een der
voorzitters van de bureelen de heer Morloy,
die, een spat van het bijtende vocht in zijn
oog kreeg en naar het gasthuis moest ge
bracht worden, waar hij vermoedelijk zal
moeten worden geopereerd. Zijn rechteroog
loopt ernstig gevaar.
De twee dames, de eene was een gehuwde
vrouw van middelbare jaren, de andere een
jongmeisje, werden terstond aangehouden.
De kiezing zelve is uitgeloopeu op eene
nederlaag van den liberaal, die slechts 3291
stemmen kreeg,'Tegen 4276 op den unionist
en 1435 op den socialist. In 1906 hadden de
liberalen hier nog eene meerderheid van
1750 stemmen behaald.
Voor de regeering is de uitslag niet
aanmoedigend voor de aanstaande generale
verkiezingen.
Morgen Zondag, viert de Katholieke
Wacht hear patroonfeest en meteen Het vijf-
en-twintigjarig bestaan dier zoo nuttige
katholieke Gilde
Met Het ontstaan der Wacht begint voor
Yper de reeks heerlijke zegepralen op poli
tiek gebied.
Korts na heure inrichting wierd de heer
Colaert, onze achtbare Burgemeester, eerst-
maals naar 't Stadshuis gezonden.
Vier jaar later waakte de Wacht dag en
nacht en verhinderde alzoo het oud zeuraars-
spel der liberalen in den heugelijken nacht
van in Februari 1891.
Nog vier jaar, en dank zij de Wacht wer
den de katholieken voor goed bevestigd op
het Stadshuis van Yper, dat bijna een halve
eeuw lang van haat, wraak,- slavernij en
dwingelandij.
Ten onrechte verhoopten de liberalen
eenigeii tijd nadien weder aan 't roer te ko
men, maar de Yperlingen hadden de katho
lieke bestierders aan 't werk gezien
Zij hadden bestatigd hoe talrijke groote
werken gedurig werden aangelegd en werk
en brood verschaft aan den Yperlingen ar
beider;
Zij hadden gezien dat hunne bestierders
recht en vrijheid deden heerschen, waar
vroeger niets dan onrecht en dwingelandij in
eere was, en zij sctionken nogmaals de zege
aan de katholieken.
Dat is een vierde eeuws geleden 25 jaar
hebben de leden der Katholieke Wacht de
eere geweest van het katholiek leger I 25 jaar
hebben zij onvermoeibaar en onwankelbaar
gestreden voor Recht en voor Vrijheid 1
De katholieke Yperlingen zijn er hun
hertelijk dankbaar voor en zullen Zondag
toogen hoe groot de achting en genegenheid
s die zij dc leden der Wacht toedragen met
's morgends ten 9 ure in de Patroonmisse
tegenwoordig te zijn in Sint Nikiaaiskerke
Met 's avonds ten 7 ure deel te nemen aan
het feestmaal in het Volkshuis.
Leve de Wacht 1
Nog vele jaren
Er wordt ons verzekerd, door personen,
die er de slachtoffers van waren, dat zekere
statiebedienden van Yper al het mogelijke in
het werk stellen, opdat de trein, die hier
's morgens ten 5.25 vertrekt naar Rousselare,
gauw zou afgeschaftjjworden.Den irein doen
zij bijna regelmatig 10 minuten tot een
kwatier later dan de gestelde ure uit Yper
voortrijden, zoodanig dat hij te Rousselare
aankomt, als de trein voor Kortrijk reeds
vertrokken is, en de reizigers staan daar dan
te kijken
Moeten ze naar Brussel, ze komen toe ten
11 ure in plaats van ten 8,10.
Natuurlijk zijn die reizigers mistevreden,
ze leggen de schuld op het boogei bestuur,
ja op den minister zelf, ontraden vrienden
en kennissen nog dien trein te nemen, binst
dat zekere statiebedienden hier hetzelfde
doen en tegen nieuwjaar zal de trein, die
ons, Yperlingen, eene kleine verbetering
gaf, afgeschaft worden en de reizigers zullen
nog meer dan vroeger mistevreden zijn.
Indien dit alles waar is, en we kunnen
er om zeggens niet aan twijfelen, zoo stellig
zijn de getuigenissen, dan raden wij de
reizigers dringend aan, telkens zij er reden
toe hebben, een klachte in te dienen of beter
in te schrijven op het daartoe bestemd re-
is'er, dat in elke statie liggen moet. Daarbij
behooren zij schadevergoeding te eischen,
ndien de trein, al ware 't rnaar enkele
minuten, na de gestelde ure vertrekt.
Die trein moet hier te Yper geen aan-
sk
ol correspondentie afwachten, en er
bestaat dus geene reden opdat hij niet op
tijd verttekke. Zonder bijzonder ongeval kan
hij dus altijd te Rousselare zijn om ten
minste zes minuten tijd te geven voor het
overstappen op den trein naar Kortrijk.
Hoe ongelooflijk de zaak ook schijne, men
verzekert ons dat bovengemelde feit nog
gebeurd is Zondag 24 October en Dinsdag
26 October, en we kennen personen die door
gemis aan aansluiting merkelijke schade
hebben geleden.
Het is te hopen dat het genoegzaam zal
zijn het feit te vermelden om er een einde te
doen aan stellen.
Aan den heer minister te zorgen dat zijne
goede inzichten niet verijdeld worden door
onwillige bedienden, die maar al te dikwijls
schijnen te vergeten dat ze ten dienste van
hei volk zijn aangesteld, maar dat het volk
de slaaf niet en is van die heeren statiebe
dienden.
Het Progres en zijn Weergalm kooien
weerzagen over Yper's lagere- en bewaar
scholen.
Ter gelegenheid eener goedkeuring van
13 October 1909 door den Gemeenteraad aan
de beslissing van den üisch gegeven, waar
bij ons Armbestuur besloot van 8 frank per
hoofd te betalen voor lager onderwijskosten
van Yparsoke kinderen van 6 tot 14 jaar,
waarvan de ouders geen 15 frank lasten be
talen, en die in 1908-1909 regelmatig naar
school giugon, twijialen Progres «n Weer
galm of er wel 1452 kinderen recht hebben
aan de 11616 frank die de Disch er voor be
taald heeft, en beschuldigen Arm- ea Stads
bestuur van partijdigheid.
Wij verzoeken onze lichtzinnige tegen
strevers de Schoolwet van 15 September
1895 22 Juli 1897, en het K011. Besluit
er over, van 31 Juli 1897, te willen lezen .-
zij zullen er zien hoe de lijsten der arme
schoolkinderen moeten opgemaakt worden
door dezer wederzijdscke hoofdonderwijzers
en nagezien worden door den cantonalea
schoolopziener, den Gemeenteraad voor de
officiële, en den ontvanger der belastingen
voor de vrije lagere scholen en hoe die lijsten
zelfs onder do oogen komen der Bestendige
Afveerdigingzij zullen dan, zoo zij ter
goeder trouw zijn, niet meer twijfelen, en
ons Aim- en Stadsbestuur van geene partij
digheid meer beschuldigen.
Als zij geen priesters- of nonnenscholen
kunnen verdragen uit haat der Katholieke
Kerkdienaren, dat is geene reden om ons
Arm- en Stadsbestuur, die eenvoudig de
schoolwet uitvoeren, te beschuldigen van
partijdigheid of onrecht. De schoolwet zegt
dat de Armbesturen geeue schoolkinders
mogen uitsluiten, 't is gelijk naar welk voor
eene school van lager onderwijs zij gaan
moesten de schrijvers van Progres en Weer
galm Ypersche Dischheerea zijn, zij zouden
onze katholieke scholen van St-Mfchiel,
van de E. Zusters Lamotten, van O. L. v!
van Tuin, van St-Jozef en van den Verloren
hoek het schoolgeld niet mogen noch kunnen
weigeren, waaraan deze, evenals de officiële
en aangenomene stadscholen, recht hebben;
waarom dus beknibbelen Zijn er maar 327
arme rechthebbende schoolkinders in stads
officieels lagere scholen tegen 1125 in onze
katholieke lagere scholen, dat zij hiinno ja-
loerschheid bedwingen uit eerbied voor de
vrijheid der uders.
t Is van sedert 't schooljaar 1898-1899
dat ons Armbestuur schoolgeld betaalt aan
al onze lagere scholeu, binst 3 jaar 8000 fr.,
en sedert 1902 acht fr. per rechthebbend
schoolkind, waarom daar nog te^eu opko
men Omdat het schoolgeld grooter is dan
vroeger misschien Maar het getal arme
kinderen die regelmatig naar school gaan is
»rooter ook en is' geklommen van 959 in
1898 1899, tot 1452 in 't schooljaar 1908
1909. Is dat geen geluk voor onderwijs en
opvoeding onzer arme kinderen? Is dat geen
goed gebruik van het inkomen van den
Disch En heeft de"Disch, ni ttegeastaande
dat schoolgeld, niet jaarlijks nog wat over?
Ja, de Disch heeft zelfs zulke goede be
stuurders dat hij nog jaarlijks duist fr.
vindt om watsoep'te doen uitdeelen aan de
arme dutsen van 3 tot 6 jaar die raar do
kosteloo^e bewaarscholen gaan. Progres en
Weergalm schijnen daar niet tegen te zijn,
maar, alhoewel zij vinden dat de Disch te
veel schoolgeldjbetaalt voor de arme kinders
der„ katholieke lagere scholen, zij zouden
nog willen dat de Dischj Kchoolsoep',betaalt
voor de kinders der betalende'-,bewaarichool
der Rijselstraat. Maar het inkomen van den
Disch is niet onuitputlijk als de Disch aan
de eene betalende bewaarschool geeft, zal de
stad ook geene schoolsoep vragen voor haro
andere bewaarschool van St-Jansstraat
Zullen deze die in de Neerstraat en elders
bewaarschool houden, mits^5 centiemen
daags per kind, oek geeD» soep eischen?
Zullen de ware noodlijdenden met al dat
schoolgeld niet min krijgen Zijn er ouders
jaloersch van de kosteloosheid sn van de
schoolsoep uitgedeeld in de kostelooze be
waarscholen, zij ii8bben]£er slechts hunne
kinderen naar toe te zenden om er van te
genieten. Willes zij niet, Stad- en Armbe
stuur laten ze vrij hunne kinders elders te
zenden waarover klagen zij dan De stad
kaa niet verplicht zijn bewaarschool te
houden; welnu, in plaats van eene, zij houdt
ar twee, uitsluitelijk voor de maisjssin
1908 kostten die scholen 5449 Ir. 24 in
plaats van zich zeiven te kunnen ontdragen,
de Gemasnteraad verhoogde den 13 October
laatst de jaarwedde der 3 onderwijzeressen
met 300 fr., en Progres en Weergalm kla
gen nog Aanzagen Progres en Weergalm
de bewaarschool der Rijsselstraat niet als
eene liberale bewaarschool,wat zij niet mag
zijn, daar zij saet het geld van iedereen door
de stad, en niet door de liberalen, onderhou
den wordt, zouden zij er niet voor schermen
en Stad en Disch in geene grootere kosten er
voor willen steken. Schelden Progres en
Weergalm ons voor huichelaars uit, wij
roepen hun gierigaards, sticht zelve
scholen!
Brussel27 Oct. Markt iets verbeterd.
Men kwoteert Poperinghe (stadsbod) en
Aalst (stadsmerk) 110-115 frank. De brou
werij schijnt min of meer te zullen koopen
mogelijks zal de handel vaster worden.
Neuremberg (Beieren), 27 Oct. Handel
kalm, daar de Duitsche brouwerij slechts het
noodwendigste koopt.
De laatste noteering der markt is als volgt
in fr.
Soorten Prima-Waar Middelbare Geringe
Markthop 256-262 231-237 0000
Belgische hop 187-200 000-000 00-00
Spalterhop 2g3-3oo 00-00 oo-oo
Hallertau 245-262 000-000 000-000
Engelsche hop 212-225 200-206 000000
Poperinghe, 28 October Handel kalm.
Men betaalt Poperinghe (stad) n5 fr.
Poperinghe (dorp), io5-iiofr.
Aalst, 3o October. Markt vastslechts
1 o balen ter markt; verkocht aan 1171/2
tot 140 frank.
Londen, 2 November. Markt vast.
Men kwoteertEngelsche hop, 1kwaliteit
175-212 fr. 2e kwaliteit i5o-iÖ2 frank.
Brussel, 3 November. Markt vast. Men
kwoteert Poperinghe (Stadsbod) 137 1/2-140
fr. Aalst (Stadsmerk) 137 1/2 fr. Men voorziet
dat honderde balen uit speculatie verhan
deld, niet kunnen afgeleverd worden op i5
of 3o November.
Neuremberg (Beieren), 3 November.
Handel iets verbeterd nog altijd wordt er
meer vreemde dan inlandsche waar verhan
deld.
De laatste noteering der markt is als
volgt in fr.
Berghop 256-262 23i-237 000000
Altmarker 000-000 193-200 175-187
Belgische hop 187-200 000-000 000-000
Spalterhop 287^00 000-000 000-000
Hallertau 275-281 250-262 000000
Poperinghe, 4 November. Handel
vast. Men betaalt Poperinghe (Stad) 130-140
fr., Poperinghe (dorp) i2o-i3ofr. volgens
kwaliteit.
