Groot CONCERT
't Nieuwsblad
van Yper
SpreeRM 12
SP 1
m
Op Zaterdag '20 November 1909
5 centiemen 't blad
44" jaar. Taimerk 818!
Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 3s jaars
Soldaterij
mmm
De plaatsvervangers
STADSNIEUWS
Gemeenteraad
r og de treins
Goed nieuws
De Vaart
Muziekfeest
Vanhoulte feest
w
Si tile Cecilia
Zondagrust
Christen Yolksonderrieht
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
rs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, T" 36, te Yper.
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\erdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Hecren van de AGENCE Havas, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost Westvlaanderen wonen.
wm
KONINKLIJKE FANFARE
ZONDAG 12 DECEMBER 1909
ten 7 1/2 ure
wordt kosteloos toegezonden lot
Nieuwjaar aan al dezen die een inschrij
ving nemen voor 1910, mits den prijs
3 fr. op voorhand te betalen.
Met Nieuwjaar verschijnt het Nieuws
blad in grooter formaat en blijft toch
aan denzclfden prijs.
Een nieuw mengelwerk is in gereed
heid en zal bij cenige dagen aangevangen
worden; 't is een prachtig stuk van een
onzer boeiendste schrijvers.
Talrijke andere verbeteringen zullen
nog aan het blad gebracht worden: daar
over meer in een volgend nummer.
Woensdag 17n dezerzal een onvergetelijk
d- ch pijnlijk aandenken achterlaten in de
jaarboeken van Let beatEr des 1 nds.
Dank aan de samenwerking van eenige
katholieken, bijna al de liberalen en al de
socialisten is de hatelijke soldaten wet erdoor
geraakt in de Kamers.
't Was over art. 1 der wet dat de groote
slag moest geleverd worden. Dit artikel
bevat het grondbegin der wet namelijk een
zoon per familie, 't Zijn d*_ stemminge.1 over
artikel die moes en beslissen over het lot.
van het ministerie meteen.
De regeericg stelde voor
In hun twintigste jaar worden de jonge
lingen bij het leger ingelijfd, indien zij door
geen broeder worden vrijgesteld. In 't a'ge
meen is 't de oudste zoon die moet optrek
ken.
De middenafdeeling wijzigde dit artikel
als volgt
De kr ijgsdienst mag aan niet meer dan
één zoon per familie opgelegd worden.
Bij twee-drie jaar zullen de generaals en
de koning opnieuw te weinig soldaten
heb'en en dan is 't iedereen soldaat, de
vergoeding afgeschaft en het land naar den
ondergang, «loor het onverzadelijk mili
tarism.
Dat men niet zegge dat wij overdrijven
hoe lang is 't geleden dat de Koni ;ig plechtig
verklaarde dat er voor de forten van
Antwerpen geen man, geen c°nt meer zou
noodig zijn, en die koninklijks belofte is als
zoovele andere juist het tegendeel uitge
vallen.
Men zou haast nmgen zeggen dat men
moet het conirarie peizeu vau hetgeen
groote mannen zeggen, om in de waarheid
te zijn.
M. SCHOLLAERT, Opperminister
De literalen en socialisten stelden voor
alk man soldaat
M. Rouzeeuw vau Leuven, duidda een
wijzi ir«g aan, voor het goval dat h t nieuw
stelsel te veel mannen zou opleveren. Eerst
zouJen de huisgezinnen ontslagen worden
met liet grootst getal kinderen.
M. Woeste stelt nog voor dat de vrije
onderwijzers voor den soldatendienst gelijk
worden gesteld met de officiëele.
Het voorstel der regeering werd niet eene
groote meerderheid gestemd en al de voor
steden om de wet min slecht te maken,
werden verworpen.
De plaatsv ervanging zal ongetwijfeld het
zeilde lot ondergaan en de priesters en
^'oosterlingen, die door de nieuwe wet van
den krijgsdienst ontslegen zijn, zullen bij
een eerste optreden der liberalen en socia
listen mogen den ransel opnemen en naar de
kazerne trekken.
MKoms
M. Hymans
leider der liberalen.
Wij moeten nogtbans bekennen dat de
keeren Colaert en Van Merris, hun woord
gestand, tegen het ontwerp der regeering
hebben gestemd en zich niet hebben laten
verleiden om met liberalen en socialisten
samen te spannen
M. Coremans
De grijze Autwerpsche voormaD, M. Ed
ward Coremans, is ter Kamer gekomen om
door zijn gezaghebbend woord te trachten
de regeei'ing i et verkeerde barer hande'-
wijze te doen inzien. Wij willen enkel
eenige trekken geven uit die heerlijke rede
De regeering schaft de loting afdal
is wei. Het ware volmaakt geweest, werd
de vi ij willige dienstneming als eenig aan
wervingsmiddel bepaald. Men zou zooveel
soldaten hebben als België er noodig heeft.
En wat zien wij Nu de loting afgeschaft is
trekt ieder een slecht nummer. Wij kunnen
het gouvernement op den ingeslagen weg
niet volgen. De vrijwillige dienstnenv'ng is
doo-- het stelsel der regeering ter dood ver
oordeeld daarom zal ik tegen de wet stem
men. Het is spijtig dat wij ons moeten af
scheiden van leiders die wij hoogachten.
Hit is spijtig dat deze leiders zelf werken om
het pad klaar te maken voor MM. Vander-
v.ide en Hymans, de opvolgers van M.
Schollaert, misschien reeds na de wetgeven
de kitzingen. Wat mij betreft, ik verloochen
het programma niet dat altijd het doe! van
mijn leven geweest if. (Eenige toejuichingen
rechts).
Wij wonen die ontreddering der rechter
zijde bij, die vijf en tw intig jaar lang zooveel
schoone en groote dingen tot stand gebracht
heeft. M Schollaert heelt geenc rekening
weten te houden van wat zijne partij verlang
de hij is aan zijn program te kort gekomen
wat ik meer dan iemandbetreur. (Beweging)
Dj katE lieken die hun woord getrouw
bleven en trachtten het getal manscLappen
jaarlijks te doen bepalen, zijn de volgende
MM, Da Brouchoven de Bergeyck, de
Ghellinck d'Elseghem,Degroote, J. Delbeke,
de Winter, Drion, du Bus de Warnaffe,
Duquesne, Gendebien, Gilles de Pelichy,
Hamman, Harmignie, Hendrickx Heynen.
Hoyris, Hubert, Lefebvre, Le Paige, Maen-
haut, Melot, Palmers, Petit, P.Pieraert, Pil,
Pirmez, Raemdonck, Reynaert, Segers,
Stundaert, Strubbe, Thienpont, Tibbaut,
Van Brussel,Van Cauwenbergb,Van Cleem-
putte, Van dar Bruggen, Van Merris, Van
Reeth, Versteylen, Woeste, Bsernaert, Be-
oerem Biart, Borboux, Boval, Bruninx,
Cartuyvels, Colaert, Colfi, Coremans,
Daens en Cooreman.
Eere aan hen 1
M. Vandervelde
leider der socialisten.
I)e Kamer, die Woensdag de krijgslasten
had vermeerderd, kon onmogelijk op dien
weg stil blijven. Gisteren, Donderdag, is
met 100 stemmen tegen 58 en 3 onthoudin
gen, de plaatsvervanging afgeschaft. De
Priesters en kloosterlingen zijn vrijgesteld,
maar lioyor voor de liberalen, en Vander
velde voor de socialisten, Ebben verklaard
dat zij geen verbintenissen aangaan voor het
toekomende.Dat is duidelijk genoeg gezeid
Nu hebben zij de vrijstelling der priesters
gestemd om het gouvernement te kunnen
foppen maar bij eenige dagen of maanden
misschien zal een der liberalen of socialisten
die vrijstelling voorstellen af te schaffen en
de priesters en kloosterlingen zu'len mogen
als in Yrankrijk den ransel opnemen,
0« ze volksvertegenwoordigers zijn nog
maals hun gegeven woord getrouw gebleven
- n hebben gestemd voor het behoud de
plaa'svervanging, die begeerd wordt door
de overgroote meerderheid dor bevolking
van het Ypersche.
'iAW&W&Wï
Verslag der openbare zitting van Zater
dag 13 November.
Al de raadsleden zijn tegenwoordig,
buiten M. Siruye, die verontschuldigd is.
liet verslag der vorige zitting wordt
zonder opmerkingen gosdgekeurd en men
gaat over tot het bespreken der verschillige
punten van het dagorde.
Verpachting
Het verpachten der boorden van de vaart
heeft maar 2.108 fr. opgebracht, 't zij 67,50
fr. min dan verleden jaar.
Aanvragen
Twee aanvrager, zijn gedaan em bouw
grond te koopeu op de Maloulaau, d'eene
voor 65 vin en d'andere voor 35 vm.
—Goedgekeurd mits de openbare veiling.
Kosteloos onderwijs
M. de Voorzitter geeft lezing van een
blief van 't Weldadigheidsbureel, die de
som vau 8 fr. toestaat voor rlkon leerling,
dia 't kosteloos onderwijs geniet't zij
12.000 lr. voor 1500 leerlingen.
GoeJgekeurd.
Mariasehooi
De rekening voor 190S, der keukenklas
van de Mariasehooi bedraagt in ontvangsten
en uitgaven 1910 fr.
Goedgekeurd.
Burgerlijke Godshuizen
Er wordt lezing gegeven nopens een over
dracht van kredieten van <19 Burgerlijke
Godshuizen, alsmede der stichting Godt-
schalek, die beiden door den raad goedge
keurd zij n.
Verkooping'
Gezien den voordeeligeu prijs—1275 fr.—
is de verkooping toegestaan van liet huis
n° 38 der Bakkerstraat, toebehooreuda aan
de Burgerlijke Godshuizen.
Dit huis was verpacht tegen 120 fr. per
jaar en was op 1500 fr. geschat.
Jaeht
Pacht voor jacht wordt toegestaan aan
M. Emiel Rabau, op het land, sectie E, toe-
behoorende aan de Godshuizen, en gebruikt
door Engel De Heere, mits 3 fr. 's jaars.
Kerkfabriek St Pieters
De begrooting van 1910 der Kei-fabriek
van St Pietera bedraagt in ontvangsten en
uitgaven 78.031 lr. 73 en., de uit te voeren
werken meegerekend
Goedgekeurd mits onthouding van
MM. Vanden Boogaerde en Boone, leden
van den kerkraad.
Vervoerdienst Yper-Belle
M. de Voorzitter leest eene aanvraag
vanwege Henri Courdon, huurhouder te
Belle, 0111 te mogen een vervoerdienst in
richten tusschen Yper en Belle, langs
üickebusch en Locre. Toegestaan.
M, D'lluvettere.Is dit in plaats van
den tram (Gelach).
M. de Voorzitter verhaalt hce bet
slaat met dezen train Hij heelt onlangs
nog aangedrongen bij MM. Plichon. kamer
lid en Moeneclaye, meier te Belle. De moei
lijkheid is dat liet fransch bestuur eene
jaarlijksche vergoeding eischt van 3870 fr.,
voor tolrechten. Hij hoont ndgtans dat men
welhaast tot een akkoord zal geraken.
Eene bespreking volgt tusschen don heer
Voorzitter en M. D'Hu vettere over tolrech-
en, blauwerij en onkosten wegens den tram
naar Belle en dezen naar Steenwerck.
Treinen
M. D'Huvettevedoet opmerken dat er
in een Ypersch blad (7 Nieuwsblad) eer arti
kel verschenen is, over den trein van 5 25
ure naar Rousselare, die menigmaal te
Rousselare te laat toekomt en bijgevolg de
aansluiting doet missen met den trein naar
Kortnjk en verderop naar Brussel. Hij
vraagt a's de gemeenteraad daar niet zou
moeten tusschen komen.
M. de Voorzitter. k Heb het ook gele
zen en aanstonds den artikel uitgeknipt en
met een briefje erbij naar den heer Minister
gezonden en 'k hoop wel dat hij ervan zal
willen rekening houden.
De openbare zitting wordt ten 5.40 ure
geheven.
In het vers'ag vau den gemeenteraad
zullen onze lezers zien dat er aldaar spraak
is geweest vau den trein, die ten 5 25 uit
Yper vertrekt en te Itousselaere aansluiting
geven moet voor Kortrijk eu verderop voor
Brussel.
Vrijdag laatst is een statiebediende naar
ons bureel gekomen om over dezelfde kwestie
te onderhande'en. Hij heeft, bekend dat op
24 eu 26 October de aansluiting werd ge-
mi 4, wat zekerlijk zeer -spijtig is, maar dat
er van wege de st tiebedienden geen kwaden
wil in 't spel is, dat die keeren niets beters
en verlangen dan hunnen dienst te ver
richten zooals het behoort en dat al het
mogelijke zal gedaan worden opdat al de
aangehaalde misbruiken, waarover met
recht en redeu werd geklaagd, in het tce
komende niet inaer zouden voorvallen.
Daarov r mag, volgens hem, het publiek ten
volle verzekerd zijn.
Wij hebben daarbij zelf kunnen bcstatigen
op Woensdag 10 November dat de trein
wel aan tijden is vertrokken en ook aan
tij len te Rousselaere is aangekomen, zoodat
er geen het minste g« vaar was d?aansluiting
voor Brussel te missen.
Er waren dien dag een dertigtal reiziger
die te Rousselaere van den trein stapten.
Misschien zal het ncgthans niet onuutig
zijn een oog in 't zeil te houden, opdat alle
misbruiken zouden ophouden, want indien
alio bedienden, zoo kleine als groote, het
voPe recht hebben geëerbiedigd te worden
in hun ambt, zij hebt en cok den plicht
hunne bediening stipt wasr te nemen en het
volk voorkom nd te behandelen.
De heer minister Helleputte heeft aan
M. Colaert, onzen geachten volksvertegen
woordiger, laten weten dat met 1" Januari
aanstaande de volgende nieuwe troius zuilen
ingericht worden
Een nieuwe trein zal uit Popeiinghe ver
trekken teu 5.31 Vlainertioghe, 5.40
Yper, 5.48 Comen, 6.04 (uit Rijsel 5.53
eu naar Rijsel,8.13jVVervick, 6.10; Meenen,
6.18 Wevelghem, 6 26Kortrijk, 6,34 met
aansluiting naar Rrussel, te 6.41 en naar
Geut te 6.56, naar Rouselaere, ten 6.58.
De trein uit Kortrijk die's avonds na 8 ure
naar Comen rijdt, zal voortgaan tot Pope-
ringhe. Uit Comen, ten 8.52, (aansluiting
uit Rijsel ten 8.40) Yper, 9 08; Vlamertiu-
ghe, 9.14 en Poperinghe 9.22.
Dank aan 't gedurig aandringen onzer
volksvertegenwoordigers bekomen wij toch
eindelijk voldoening
We zullen onze achtbare volksvertegen
woordigers en senators dank weten voor de
moeite die zij hebben aangewend en die
ditmaal met goeden uitsFg is bekroond ge
weest.
Den 18" December naast is liet drie maan
den geleden dat de aanbesteding plaats had
voor de voltrekking der vaart. Tegen dit
tijdstip moet er eene beslis»iog genomen
worden. YVij mogen ons dus algauw aau
nieuws hierover ver wachten.
Laat ons hopen dat de beslissing algauw
zal gekend zijn en dat men dan weldra hand
aan 't werk zal leggen om na een halve
eeuw wachtens eindelijk de Yperüngeu vol
doening le verschaffen.
't Is Zondag I2n December naast dat de
Koninklijke Fanfare heur groot winterfeest
geven zal.
De medewerking is verzekerd van de
Jufvrouwen Jean uit Antwerpen, die als
kunstzangeres, violoniste, violoncellists,
harpist of pianiste overal zulken bijval
hebben genoten.
Waar de gezusters Jean optreden, daar is
altijd plaats te kort
't Is dus een faeste die zal weerdig zijn van
de schoone kunstavonden, die de Fanfare
altijd aan heure eereleden bezorgd heeft.
Zondag avond heeft de heer Vanhoutte,
pianist, eereprijs van het Lemmensgesticht
te Mechelen, de liefhebbers vau Muziek
en ze zijn taffijk te Yper onthaald op een
recht buitenkansje.
Teu 8 ure was de heerlijke Iweinszaal
dicht bezet en de gevierde pianist speelde
beurtelings als echte kunstenaar de werken
van oude klassiekeis en van bedendaagsche
meesters, op eene wijze die gedurig de toe
juichingen verwierf' der talrijke kunst
kenners.
liet beroemd huis Erard vau Brussel had
den meester een piano bezorgd wier krach
tige tonen en zuivere klanken door eiken
deen werden bewonderd.
Ter afwisseling had Jufvrouw Vanden
Bergh, 1° prijs der Koninklijke muziek
school van Brussel, en leeraar van zang,
bare medewerking toegezegd. Heure prach
tige stem, die bijzonder heur volle kracht
uiteenzetlen in 't lied van Suzon, heeft niet
weinig bijgedragen om het genot van den
avond te verhoogen eu de weerde der heer
lijke gewrochten te laten waardeeren van
M Vanhoutte.
Aan Jufvrouw Vanden Bergh en aan Mr
Vanhoutte onze gulhertigste gelukwenscheu
namens het kunstlievend Y'persche Velk.
Morgen Zondag 21" dezer geeft de Ko
ninklijke Fanfare, onder 't bestier van M.
Arschodt, ten 6 en half een Wandel-Concert
in de Pauwelszaal.
Ingang langs de Neêrmarkt.
Spelwijzer
1. Cecilia Marsche. Sioul Tdohesra.
2. Sous la feuidóe, ouverture.
Jules-Emile Strauwen.
3. Ave Maria. FranSchubert.
arr. par Franz de Coninck.
4. Gr.iude Fantaisie sur l'opéra
Lohengrin Richard Wagner.
5. La Madriparivienne. Va'se. H. Telam.
I I I i i
Dienstdoende apotheek. Zondag 21
November, II. DEHOUCK, Dixmudestr. 16.
I)e eerste afdeeling Geloofsoaderlicht»,
van het onlangs gestichte Christen Volks-
onJerrickt hield Maandag 11. baar tweede
vergadering in de Iweinszaal. Als spreker
trad op,de hier reeds gunstig bekende E. H.
Frutsaert, met het onderwerp het bestaan
van God.
DÏT
EUWSBLA
fPEl
EN OMMELANDS
IN DE IWEINSZAAL
?-?&•!* ïiS? 'l' rJ? iff rfcs??
l*.
(i 1
