mm A /r;- Zaterdag 4 Decei \ber 1909 5 centiemen 't blad 44p jaar. w Talmerk 3183 mm mi i m MW jaw 7ö trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boferstrate, te Yper, en bij 's iandsboodschapwezen ope post, tegen 8 frank "s HOND DE WE HELD Vrank rijk Spanje. In Afrika Gestemd De vergoeding blijft Gemeenteraad Sin te Barbara Het muziekfeest «Jean» ie Koorzangmaaiscbappij l'Orphéon li0 telloos lager onderwijs Christen Volksonderrieht Dinsdag 14 December 1909 om 7 ure 's avonds stipt 'Mi IfllllÉlSP 't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en rs Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald. Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER- STRATE, Tk 36, te Yper. Echt en recht, 't oud Volk indachtig Kinderlijk, niet kinderachtig Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal De bekendmakingen kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten Oost-& Westvlaanderen wonen. KONINKLIJKE FANFARE ZONDAG 12 DECEMBER 1909 1*1' Ut. ten 7 1/2 ure CV' i 1 PROGRAMMA le PART IE. 1. Hulde aan Hans Memlinc. IIWaelput Feestmarsch door de Fanfare. 2. Extasetrio L. Ganne. Violon, Violoncello, Piano-. Mel,es Madelein=, Daisy, Germa'ne. 3. A) Cygnevioloncelle Saint-Saë'ns. B) Danses des Elf es, Poppet* Ni0li» Daisy. 4. P> incesse d'aubergechant. J. Blockx. M'11" Germair.e. 5. yme Concerto, violon. Cb. de Bériot. Melle Madeleine. 6. Elégietrio. Mme Matthyssens. Piano, Violon. Violoncello. M<-ne» (ierniaixfp, Madeleine, Daisy. 7 Ave Mariapour Fanfare. Schubert. 2me PART IE. 1. A) Intermezzo de i opéra Cavalleria Rustic ana. Mascagni. B) La Madripdriviennevalse. Tellam. pour Fanfare. 2. a) Elincelles, piano. Moskowsky. B) Impropjtun Chopin. Mpilè Germaine. 3. A) Patrouille, harpe. Hasselmans. B) Vieille chanson flamande Wieland. Daisy. 4. A) Romanceviolon. Wiemaarsky B) Danses Tziganes Nachez. M«lle Madeleine. 5. A) Elégie, violoncelle. Fauré. B) Papillon, 6. a) Les Rèves, chant. Gina de Aranjo Mel'" Germaine accomo. de harpe Melle aisy. B) Ave Maria. Gounod. Cliant, Violon. Harpe Mellfs Germaine, Madeleine, Daisy. 'if rh 5$ SflP wordt kosteloos toegezonden lol Nieuwjaar aan al dezen 'die een inschrij ving nemen voor 1910, mits den prijs - 3 fr. op voorhand te betalen. Met Nieuwjaar verschijnt het Nieuws blad in grooter formaat en blijft toch aan denzelfden prijs. Een nieuw mengelwerk is in gereed heid en zal hij eenige dagen aangevangen worden; 't is een prachtig sink van een onzer boeiendste schrijvers. Talrijke andere verbeteringen zullen nog aan hel blad gebracht worden: daar over meer in een volgend nummer. WFIFiF iF1F1FW9l Konu g Manuel van Portugaal is zondag te Parijs aangekomen ou heelt ten 10 en half de misse bijgewoond in de Magdale ut kerks. Overal zouden de hooggeplaatste mannen moéten het voorbei ld geven van godsdien- tigheid, maar 't en is dikwijls al/,00 niet, integendeel, •Nogtluuis de spreuke zegt liet Woorden wekken Maar voorbeeidon trekken en dat is meest waar als t voorbeeld van hooge komt. V De Franscke ministers moeten aaci den pörte-monnaie roereu. Zonder 200 mil- lioeu frank 's jaars nieuwe lasten kunnen zij met voort. Hadt ge dan nog gewacht tot na de kiezing, zeggen de volksvertegen woordigers, die moeten herkozen worden en met den bever zitten. Ja maar dat is niet alde Staat zou ook eene leening van 1 milliard 700 millioen moeten aangaan om al de gaten te stoppen. Maar dat stellen ze voor later uit, want nu durven zij niet. Onder de nieuwe lasten waarvan men spreekt, noemt men do verzekering nie mand zou mogen zijn goed verzekeren dan aan den Staatde Staat zou ook alleen den alcool, den genever mogen maken, gelijk hij nu reeds doet met de solferstekjes en don tabak maar ge weet aan wat prijs Men zegt wel dat de Fransche Staat ook alleen zou mogen schoolmeester spelen men heet dathet monopool van het on derwijs Dat is al reeds zooverre als inge voerd. Immers de kloosters zijn gesloten, verjaagd en gestolen; en het waren de kloosters die in Frankrijk, gelijk bij ons, schier uitsluiteüjk het vrij onderwijs gaven. Maar hier en daar is er nog een schoo'tje overgeschoten. I)at is te veel in de oogea der fanatieke mannen die Frankrijk bestie ren. Al de kindèrs moeten zij volgens hun goddeloos stelsel opbrengen. De griffier van het assissenhof der Seine heeft Woensdag de kosten van het proces Steinheil vastgesteld op 19,582 fr. 60. Deze kosten zullen, tengevolge der vrijspraak van madame Steinheil, voorloopig door den Staat gedekt worden. Indien de dader of de medeplichtige van den dubbelen moord van de Impasse Ronsin vroeg of laat zou ont dekt worden, dan zal hij de kosten moeten terugbetalen. Of men hem ooit zal ontdek ken dat is meer dan twijfelachtig. De Spanjaards zullen in Afrika welhaast aan het einde zijn hunner moeilijkheden; Ze zijn reeds begonnen aan het bezetten der mijnen in het gebied Beni-Bifrou. Generaal Marina heeft zijn hoofdkwartier verplaatst om van naderbij te kunnen de bewegingen der troepen regelen. Er is omtrent geen tegenstand meer voor den öogenblik. Zelfs beloven zekere stamhoof den nu en dan zich te zullen onderwerpen, maar op den gestelden dag komt er niemand. Indien er geen andere verwikkelingen komen, zal Spanje algauw klaar zijn met zijn oorlog, maar dan komt misschien wel het ergste da be faling, der oorlogskosten. De Sultan Moelai-Haüd staat reeds mei 78 millioen te betalen aan de verschillende mogendheden Vrankrijk heeft daarbij nog 62 millioen en huif te goed en hoeveel zal Spanje rekenen 't Schoonste is nog dat da Sultan zegt hem niets aan te trekken van al de schulden door den vorig m Sultan gemaakt. Zuilen de Mogendheden dat willen gelooven En zal men zonder oorlog dat volk tot betalen kunne» dwingen Zelfs met oorlog meet ge geld hebben om te betalen... Woensdag w. rd de nieuwe miliciewet gestemd in de Kamer, met 104 stemmen tegen 49 en 5 onthoudingen. Dura lex, sed lex Vermits de wet er is, er en blijft nu maar meer te werken voor de aanstaande kiezing van Mei De strijd zal heviger zijn dan ooit. Aan ons. katholieken, hand ia hand te gaan om het land vrij te houden van een bestier als dit dat onze zuiderburen ten onder brengt. Eensgezind rond onze hoofdmannen ge schaard, mogen wij enkel teil doel hebben het welzijn van Godsdienst en Vaderland Sursiun corda Aan de werkersgezinnen mogen wij met genoegen laten weten dat de vergoeding der milicianen biijft gelijk ze te voren was, dai is van 25 tot 40 fr. te maande, volgens het volk waarbij de milieiaau dienen moet. Ten einde onze lezers te laten bordeelen over de nieuwe wet zuilen wij toekomende week geheel de wet overdrukken in ons blad. A og eens De personen geboren in 1843-44 of 45 moeten in de lijfren.kasse 18 fr. gestort hebben om te kunnen hun pensioen van 65 fr. genieten. Dit werd honderden keeren herhaald in dag- en weekbladen, in gilden en b sen- komsten. En toch bleven er nog altijd men- schen die niet gestort hadden. Wat gebeurde er Als men de aanvragen tot pensioen opstelde werden ze geweigerd, omdat de personen niet in regel waren mei de wet. Dan was het ean spelze'n wisten het niet Eu ze zouden geern seffens storten Vrienden en familie wilden er tusschen komen, maar 't was te laat 1 Die verachterd is, moet hem haasten Zonder storting geen pensioen voor die ge boren is in 1843-41-45. De raad komt heien Zaterdag 4" Decem ber bijeen, tea 5 ure, in het Stadhuis Dagorde 1. Stadsboekerij: begroeting voor 1910. 2. Middelbare school begroeting 1910. 3. Middelbare school leergang voor lijf oefeningen. 4. St-Joseph's beroep chool vraag om hulpge'd. 5. Godshuizenverkoop van boomen en tailliehouf. 6. Godshuizen verkoop van eene weide. 7. Afsch ffing van een regelmatiger, ver voerdienst tusscben Yper en Kortrijk. 8. Disciirekening 1608 begrootin. 491 u worden op het bureel net rgeleid. 9. Stadsgelden begrootiug vau stad voor 1910 (neergelegd). Onze brandweer viért morgen Zondag beur patroonfeest met een feestmaal in de Iweinszaal. Het Wandel-Concert heeft plaats den 19 December aanstaande. Een vriend, die reeds het genoegen had de muziekfeesten der Juf. rouwen Jean bij te wonen, schrijft ons het, volgende Het was een oprecht buitenkansje voor ons het concert bij te wonen der gezusters Jean. Zij zijn ten anderen gekend de vier zusters, als kunstenaars van eersten rang. Jufvr. Daisy doet met even veel gemak en handigheid da prachtige harp Eraró trillen als dat zij haar cello laat weenen. Jufvrouw Germaine, een kind nog haast en toch reeds een pianiste van groot talent, Jufvr. Made- lene, die haar vedel machtig is en op weg een echte virtuoos te worden en dan Jufvr. Rachel met heur goedgeoefende en zuivere stem, hebben ruimschoots de geestdriftige toejuichingen verdiend die haar door do^tal- njke aanwezigen niet werden gespaard. De talrijke vrienden der Koninklijke Fanfare zullen dus gelegenheid hebben Zondag toekomende oen buitengewoon aan trekkelijke!) feestavond door te brengen. Getrouw aan de godsdienstige overleve- iugen heeft ouzo eenige Ypersche koor zangmaats: huppij Zondag laatstleden hare Patrones, Ste-Cecilia, gevierd. In do Sint- Maartenskerk, tijdens ue elf en haifmis, opgedragen inzich'ens de Maatschappij, werden drij stukken, van eene verhevene godvruchtige opvatting, heel kundig uitge voerd, onder de leiding van den Ilee; J. Tyberghein. Het welluidend Jssu Corona Virginum van O. De Huo,e, het sappige Ave Maria van J. Beltjens en eene puike bladzijde Splendor Paternce Glories van den heer Cyr, Tyberghien, den verkleefden geheim schrijver van L'Orphéon. Dit laatste werk openbaart bij zijnen toondichter eene lofweerdige bekommernis voor de gods dienstige" klankmaat, gepaard met eene rijke zoetluidendheid, die van eene uit muntende bezieling getuigt. Het bracht een grootschen en treffenden indruk teweeg, waarover wij onzen verdienstelijken mede burger hertelijk geluk wenbchen. In de ruime omheining onzer hoofdkerk, waar de klankgolvingen zich in hunne volle breedte uitbreiden en heen en weer zwen ken, zijn al de schoonheden dier kunstge wrochten in hunnen vollen luister te voor schijn gekomen en hebben de vreugde en de bewondering van allen uitgelokt. Op 't einde der mis heeft de heer Louis Vanhoutte, een echt kunstenaar-orgelspeler, een indrukwekkenden kerkuitgang uitge voerd. De buitengewoon talrijke menigte, die onze weidsche hoofdkerk vulde, toonde zich ten volle voldaan. Onze gu hertigste heilwenschen aan de leden der Koorzangmaatscliappij L'Or phéon en aan hunnen immer verkleefden voorzitter, den heer Jutes Antony. Zij zijn nog de eenigen om de edele zangkunst te beoefenen, die eertijds hier te Yper in zulke hooge gunst stond. Mochten zij vele navol gers vinden J. Progrès en Weergalm beknibbelen wee- den Disch, omdat hij besliste voor '1500 kinders schoolgeld te betalen in plaats van voor 1452, en den Gemeenteraad omdat hij den 13 Nov. 11. die beslissing goedkeurde. Die beknibbeling is niet gegrond als de wettelijke overheden den Disch bewezen dat er te Yper 1500 schoolkinders geweest waren, wier ouders geen 15 fr. lasten be taalden aan den Staat, in plaats van 1152, de disch moest wederkeeren op zijne vorige beslissing, en de Gemeenteraad zou onrede lijk gehandeld hebben met daar tegen op tg komen. Progrès en Weergalm hadden liever ge had dat onze Disch die 48 kinders dio vroe ger op de lijst der arme kinders niet voor kwamen, het recht ontzei dat hun toekwam, en er geen schoolgeld voor betailde! Wij roepen: elk zijn rechtgeen onderscheid tusschen dezen die dezelfde rechten hebben. Wie heeft er recht aan kosteloos lager onderwijs De schoolwet vau 15 Sept. 1895 antwoordt duide'ijk in art. 3 deze dio in gemeenten van 5000 tof 20000 zielen (gelijk Yper) min dan 15 fr. lasten betalen aan den Staat, hoofdsom en opcentiemen inbegrepen. Progrès en Weergalm peiz n dat er in het ecbooijaar 1908-1909 te Yper geen 1500 kindeis geweest zijn die recht hadden op kosteloos onderwijs. Maar om te beknib belen moet men daar het bewijs van hebben zoo niet, zwijgen is onverbeterlijk. Als men tegen katholieke scholen is, en men wat schoolgeld vau den Disch ziet gaan naar het bestuur en de onderwijzers of onderwijzeressen dier scholen, men brok kelt vau haat en jaloerschheid, en naen moet vlam en vuur spuwen, 't Is hier het geval met Progrè3 en Weergalm, die zelfs laten hooren dat onze Dischheeren vele arme menschen, bijzonderlijk deze die hunne kinderen durven naar de officieele scholen zenden, slechts onbeduidende hulp en bij stand verschaffen ziedaar onze onberispe lijke dischheeren beschuldigd van verkwis ting en machtmisbruik Nog een stap en zij zullen tegen den Disch de toepassing vragen der strafwet van 7 Mei 1888 die de katho lieken hebben moeten maken tegen de liberale dischheeren die ouderstand weiger den aan de armen die hunne kinderen naar katholieke scholen zonden. Volgens Progrès en Weergalm mag de Disch geen schoolgeld betalen voor de arme kinderenzulks gebeurt slechts volgens hen te Brugge en te Yper. en do schoolwet van 20 Sept. 1884 verbiedt zulks naar de leering van M. Temmerman. Men zon waarlijk zeggen dat Progrès en weergalm de nieuwe schoolwet van 15 Sopt. 1895 ni t kennen, die zegt in art. 3 7 De bestendige afveerdiging, na disch en ge meenteraad gehoord te hebben, duidt, behoudens beroep bij den koning, het deel van het schoolgeld aan dat de disch moet betalen voor de kiuderen die recht hebben op kosteloos onderwijshet deel, door den disch te betalen, wordt in zijne begrooting opgenomen. Is dat niet klaar? Waarom hier met de zienswijze van Mr Temmerman over de vorige schoolwet van 20 September 1884 afkomen? Zijn er nu nog armbesturen die geen schoolgeld voor de arme kinderen betalen, gelijk te Poperioghe, dat komt, omdat die armbesturen geen inkomen ge noeg hebban om de armen in hunnen nood bij te staan, en hiervoor de gemeentekas zelfs nog moeten aanspreken. Sedert dat ons armbestuur de fortuin van Mr Capron ge kregen heeft, is zijn inkomen groot genoeg om uit de gemeentekas niets meer te moeten hebben, de armen miidadiger dan vroeger te ondersteunen, en schoolgeld te betalen voor de kinderen die recht hebben op koste loos onderwijs en 't is hetgeen ons armbe stuur sedert 1898 zonder opspraak gedaan heeftwaarom daar nu tegen opkomen Progrès en Weergalm kunnen niet ver dragen dat betalende scholen, gelijk Sint Michiels, O. L. Vrouw van Tuyne's en Sini Jozef's scholen, schoolgeld ontvangen van den Disch voor de kinderen wier ouders geen 15 fr. lasten betalen. Als zij dat niet kunnen verdragen, 't is dat zij zich niet kunnen ondergeven aan de wet. Da schoolwet van 15 Sept. 1895 zegt duidelijk in art. 3 7het schoolgeld, betaald door den disch, moet verdeeld wor den tusschen de officieele scholen, de aange- aomene scholen en de aanneembare scholen volgens het getal kindaren die recht hebben op kosteloos onderwijs en regelmatig naar school gaan. Nog eens, is dat niet klaar? De school wet verbiedt een onderscheid te maken tusschen de kinderen die recht hebben op kosteloos onderwijs volgens de scholen waar zij naartoe gaan. De armen zijn vrij, zij gaan naar da scholen die 't hun belieft, ons armbestuur betaalt er voor, van zoo zij recht hebben op kosteloos onderwijs. Als M. Colaert den (3 Juli 1889 voud dat deliberate meerderheid van den gemeente raad ongelijk had van 47 meisjes der beta lende school van Mad. Juncker te laten voor niet naar school gaan, 't was omdat de ouders dier meisjes meer dan 15 fr. lasten betaalden, of geenszins arm waren, en omdat het geld der lastenbetalers beter kon gebruikt worden. Mr Colaert was dan; gelijk als hij de schoolwet stemde, voor het kosteloos onderwijs der arme kinderen maar vermits Progrès en Weergalm zouden willen dat de disch geen schoolgeld betaalde zelfs voor kinderen die recht hebben op kosteloos onderwijs van zoo zij naar eene katholieke betalende school gaan, zal M. de Burgemeester Colaort misschien de inkom sten der stad willen vermeerderen met schoolgeld te vragen aan da kin leren der orhcieele scholen, die geen recht hebben op kostexocs onderwijs, waarvan er meer dan *9 zijn. Je Afd. Geloofsonderricht Maandag 13 December 1909 3e vergadering. E, H, FRUTSAERt geeft zijne 2C les. OnderwerpOnze afhankelijkheid van God, ofGod eerste oorzaak, opperste be- stuuidei en laatste einde van alles wat be staat. 2e Afd. Onthouding De tweede afdeeling onder 't bestuur van den Yperschen Onthoudersbond richt eene algemeene vergadering in waartoe al de talrijke en ijverige toehoorders der voor drachten van Christen Volksonderrieht uit- genoodigd worden. Op Maandag 20 December om 8 i/2 ure stipt, in de Iweinszaal voordracht door E. H. Fr. Dewitte over Alcoholisme en Volksontwikkeling of de Noodzakelijkheid der Drankbestrij ding voor en door de werklieden. Eerste Karakterspeler aan t Koninklijk Nederl. Tooneel te Antwerpen IN YPER Groote GALA-VERTOONING- KUNSTAVOND in de Volkshuiszaal op ingericht door de Ypersche afdeeling van het Davidsfonds en den Studiekring Excelsior ■-< i i PROGRAMMA I. Vier komische voor drachten 1° De Neus, door Moortgat 2° Do Broek, door Siedenburg Twee pereltjes die in den smaak zullen vallen van het groote en nette publiek. 3° In den Schouwburg, door K. van Rijn fe ïfet Jubileum der moedige Kegelaars door K. van Rijn. Twee nieuwe eigen creaties van den be roemden karakterspeler welke zijn eerenaam komen staven én als komponist én als uit voerder. Die twee prachtstukken alleen zijn zoo uitstekend fijn dat ze volk zullen doen stroomen naar de vertooning, en dat inde ruime zaal geen enkel plaatsje meer zal te het lest Z1'n' 'jl1 t°C'1 ^,et kest n<3g voor g-.^ pl§Sa &k r- IN DE IWEINSZAAL i %a>' vai>" Iks' L* i s*j c=a r tin

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1909 | | pagina 1