Groot CONCERT 't Nieuwsblad van Yper stf» m mm mm if SpekM 12 Op Zaterdag 11 December 1909 5 centiemen 't blad 44e jaar. Talmerk 3184 m Te trekken bij den Uitgever, Tk 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen 8 frank 's jaar§ HfPFfrr-iw wwwmm Sfad Yper Gemeenteraad Echt en recht, 't oud Volk indachtig Kinderlijk, niet kinderachtig Ypersch, Vlaamsch en, bovenal, God getrouwe ik wezen zal ZONDAG 12 DECEMBER 1909 f NIEtr DIT IS TPER EN OMMELANDS 't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en 's Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon buiten Belgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald. Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER STRATE, Tk 36, te Yper. De bekendmakingen kosten ofr. i5 de reke binnen 't blad is 't o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i o\ erdruk 5 fr. 't honderd, leder boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken. De Heeren van de AGENCE HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE DE LA BOURSE, ontvangen bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN Yper, van al die buiten Oost-& Westvlaanderen wonen. KONINKLIJKE FANFARE ten 7 1/2 ure IN DE IWEINSZAAL PROGRAMME le PARTIE. 1. Hulde aan Hans Memlinc. H. Waelput Feestmarsch door de Fanfare. 2. Extase, trio L. Ganne. Violon, Violoncelle, Piano. Mallos Madeleine, Daisy, Germa:ne. 3. A) Cygne, violoncelle Saint-Saens. B) Danses des Elf es, Popper. ND"0 Daisy. 4. Princesse d'auberge, chant. J. Blockx. Moll° Germaice. 5. yme Concerto, vio'on. Ch. de Be'riot. M°n° Madeleine. 6. Elégietrio. Mme Matthyssens. Piano, Violon, Violoncelle. M'"e« Germaine, Madeleine, Daisy. 7. Ave Mariapour Fanfare. Schubert. 2ma PARTIE. r. A) Intermezzo de l'opéra Cavalleria Rusticana. Mascagni. B) La Madripariviennevalse. Tellam. pour Fanfare. 2. A) Elincelles, piano. M ockowcl: y B) Improptu, n Chopin. M«ie Germaine. 3. A) Patrouille, harpe. Hasselmans. B) Vieille chanson flamande Wieland. M°ne Daisy. 4. a) Romance, violon. Wieniawsky. B) Danses Tziganes Nachez. M°"e Madeleine. 5. A) Elégie, violoncelle. Fauré. B) Papillon, 6. A) Les Rèveschant. Gina de Aranjo. M!ll( Gorraaine aêcorap. de harpe Melle Daisy. B) Ave Maria. Gounod. Chant, Violon, Harpe Mei'fs Germaine, Madeleine, Daisy wordt kosteloos toegezonden tot Nieuwjaar aan al dezen die een inschrij ving nemen voor 1910, mits den prijs 3 fr. op voorhand te betalen. Met Nieuwjaar verschijnt het Nieuws blad in grooter formaat en blijft toch aan denzelfden prijs. Een nieuw mengelwerk is in gereed- lieid en zal bij eenige dagen aangevangen worden; 't is een prachtig stuk van een onzer boeiendste schrijvers. Talrijke andere verbeteringen zullen nog aan het blad gebracht worden: daar over meer in een volgend nummer. Ghcluve.lt, den 5 december 1909. Geachte Heer Uitgever van 't Nieuwsblad Jk ben 'nc werkman, die sedert verschei dene jaren des zomers naar Frankrijk trek, om er te werken voor hot bestaan van vrouw en kinderen, 'k Heb van mijn leven al veel gezwoegd, veel gezweet, maar weinig gedronken; en nu beu ik op mijn gemak: 't mag vriezen en sneeuwen, daarom bekom mer ik mij niet! Ik heb een ponkske weg liggende geld, en brood, kleederen en kolen zijn er niet le kort. ,Ik leze geern uw geëerde Nieuwsblad en daar ik door in 't Fransche te werken zoowel do slechte gewoonten cn gebreken ken- nc van sommige vlaamsche werklieden, zoo heb ik hier oen opstel gemaakt, wel wat lang. maar vol waarheid. Zoudt gij het niet willen overdrukken? Ik hoop het wel, cn dank U, Mijnheer, op voor hand. Misschien zal mijn opstel nog hier en daar wat goed slichten; en de spaarzame en deflige werklieden en AL dc werkmansvrou wen, 'zullen 't geern lezen. Hier volgt het. .ONZE UITWIJKELINGEN. Er zijn jaarlijks van lien lot twaalf dui zend Westvlaamsche werklieden, die des zo mers naar Frankrijk gaan: velen, om in de steenovens te werken; anderen, om bij de boe ren in do b'eeten te braken, den oogst te pikken, en aardappelen of boeten uit te doen; nog anderen, om aardwerk te doen of om in suikerfabrieken of koolmijnen te arbei den, of andere werken te verrichten. 't En is geen werken dat die mannen en jongelingen daar doen: 't is bij velen on- monschclijken arbeid schier, 't is beulen! Hij, die onze Vlamingen aan 't werk ziet, kan niet verstaan, hoe ze zulken arbeid dagen, weken en maanden kunnen uithouden! En nochtans, zo deurhouden het! 't is de hoop op voel geld winnen, die hun dien moed en die sterkte geeft. Is het om een stramme, oude vader en moeder t'ondersteunen en van den diseh t'hou- den, dat die jongelingen daar zóó zwoegen en zweeten? Is het om vrouw en kinderen brood en kleeren te verschaffen dat die ge trouwde mans daar zóó beulen? Is het voor Spaar- of Pensioenkas of voor den Zieken- bond? Of is het om eigenaar te worden van hun huis Is het, in één woord, om hunne ouders aan wien ze zóóveel verschuldigd zijn of hunne vrouw en kinderen wien ze eeuwige liefde en trouw gezworen hebben gelukkig te maken, en zelf gelukkig te zijn? Bij velen ja, en deze gaan vooruit: ze wer ken en zo sparen; ze beminnen hunne ouders, of hunne vrouw en kinderen, en zijn herte- lijk wederbémind. Ze kwijten wel hunne plich ten en leven gelukkig, ze zijn immers van God gezegend en komen stilaan tot welstand. Als zo, na weken lang zwoegen en beul»*" huis Kumon, zijn ze niet aronke, z nebben de ponke meê en 't is feest in huis. Gelukkige ouders, gelukkige vrouwen en kinders van zulke voorbeeldige, neerstige en spaarzame werklieden Een ander deel van die Vlamingen werken en zwoegen ook, maar 't is, jammer genoeg, om te drinken! Ze beulen hun lichaam af door 't werk om het van als ze wat geld hebben nog meer af te beulen en te ver moorden door drinken en zuipen en door alle slag van baldadigheden. Zulke jongelin gen worden door hun wangedrag de ellende hunner ouders en den nagel hunner doodkist! Zulke getrouwde mans brengen vrouw en kin ders in verdriet en armoede en tot last van den diseh En vindt gij zulke mannen, vraagt gij mij Ja, meer dan ge denkt; en bijna op alle ge meenten: gij kunt ze kennen op hunne door drank en ontucht verbeeste wezens! Ziet gij ze afkomen van Frankrijk? Van op den trein reeds, voeren zij walgelijke gesprekken cij braken ronkende vloeken uit! Nauwelijks zijn zo afgestapt, en zie: ze trek ken van d'eene herborg naar d'andere; ze worden dronken, en als ze levers vrouwsper sonen ontmoeten of op het veld zien wer ken, braken zij redens uit, die den walg en den afkeer van alle eerlijke lieden verwek ken; meer nog, in hunne vuile gesprekken zwichten zij zelfs de ooren der kinderen niet: 't zijn echte beesten! Ziet gij ze t'huis komen? In die huizen is het geen feest, maar twist en krakeel, zoohaast vader en moeder of de vrouw een woord spreekt! 't Gaat nog wel, als vrouw en kinderen van den zuiper, niet moe ten vluchten of geene slagen krijgen! En hun zcurgewonnen geld, waar is het? Een groot deel is reeds verbrast; een ander doel houden ze -achter en 't zijn wel zul ke tegen dat ze nog ne keer «dorst» heb ben, cn de reste geven ze af. Hebt gij, ouders of vrouwe, geen geld genoeg om dc schulden te betalen en uw huisgezin t'onderhouden, «g'en moet het maar weten!» v «'t Is ik, zeggen ze, die 't gewonnen heb, cn 'k mag enneê doen wat ik wille». En gij, ouders, vrouwen en kinders, ge moogt gij honger en koude lijden, of bij winkelier en bakker en anderen stieldoener schulden maken, van vóór ten halfsten den winter soms. Is het zoo niet? En die mannen klagen clan, van 't wange drag van hunne nauwelijks vijftien, zestienja rige kinderen. Maar hebt gij, vader, hun niet dikwijls ge noeg 't slechte voorbeeld gegeven? Zulke onweerdige vaders hebben geen reden tot klagen, maar hunne vrouwen en kleine dut sen van kinderen wel. Op de moeder weegt gansch den last en de zorg voor 't onderhoud der kinderen, en waar er drie, vier of reeds meer zijn, moet de vrouw bijna alle week ieis koopen, als zij ze wilt uit de «slunsen» houden, en dat kost veel geld. O! die bengels hebben 'n goc mage, en vra gen gcheelc dagen «stuilcn Maar moeder moei daarvoor geld hebben, en waar de vader 't geld verdrinkt, die in 't huishouden noodig is, en is het zijn geld niet dat hij verkwist, neen, maar wel dat van zijne vrouw en kin deren. i. De dronkenschap is de moeder van alle ondeugden, en veel te veel van onze uitwijken de werklieden maken er zich plichtig aan; 't zijn ook meest deze, die in Frankrijk zon der reden, den Zondag werken en de mis ver zuimen, denkende, daarmeê wat meer geld le winnen; maar, ze bedriegen hun zeiven. Zon dagwerk verrijkt niet, en mis h ooren is geen verlet.» Ik heb meer dan één Zondag werker gekend, die luisarm geworden is. Veel uitwijkelingen, die 's winters hier in Vlaanderen regelmatig naar de misse gaan, zet ten 's zomers in Frankrijk nooit geen voet in de kerk: en 't zijn altijd deze die t'einden den zomer minst geld naar huis brengen. Ik, als brijkebakker, ben lid van Pensioen kas en Ziekenbond, omdat ik wel begrijpe, welke groote voordeelen er daaraan vaste zijn. En vraag ik des zomers in Frankrijk aan die zondagwerkers en geldverkwisters als ze in den Bond of in de Pensioenkas zijn op hunne gemeente, dan antwoorden zij; «Neen ik, man, ik heb liever mijn geld te verdrinken.» O die dwaze, ongelukkige verdwaalden! Zij hebben nochtans eenen uitgelezen, liefde vollen Priester, bij wien ze 's winters te Rous- selare in zijn huis mogen te raad gaan, en die hun 's zomers in 't Frainsehe op hun Werk bezoekt en hun daór goeden raad geeft; die hun de gevaren wijst en hun heilzame, goede vermaningen geelt: die, in één woord, al doet J- i - ff-i.'ji- - -- i -1 v welzijn. .Maar velen luisteren naar hem niet! En nochtans, «die niet hoeren wil zal voe len,» zegt een spreekwoord. En ze «voelen» wel, die ongelukkigeu, dat ze door hunne drankzucht en goddeloosheid langzaam naar den afgrond rollen, en hunne huisgen ooten waarlijk ongelukkig en doodarm maken, maar, ze zijn de slaven van hunne slechte gewoonten geworden, en z'en hebben den vasten wil en den moed niet meer, om zich te beteren. Dat is de jammerlijke levenswijze van veel vlaamsche werklieden, die tijdelijk of gestadig in Frankrijk werken, waar ze, ongelukkiglijk, nooit anders dan slcchle voorbeelden zien. In Vlaanderen vindt men werkmansgezinnen die gestadig vooruitgaan en een zekeren wel stand genieten, en de oorzaak daarvan is Godsdienst, eendracht, vlijt en spaarzaamheid. De uitwijkende vlaamsche werklieden zijn vlijtig, maar in het algemeen te weinig gods dienstig, en niet spaarzaam genoeg, en dat brengt twist cn armoede in veel huisgezinnen Welaan dan, gij, die met de zorg der zielen gelast zijt, en gij allen, die hém met het werk volk wel meent, ten strijde! Ten strijde, tegen goddeloosheid en zeden bederf, tegen zondagwerk en drankmisbruik! Dat elk doe wat hij kan, om te redden wie nog te redden is, en goed en deugdzaam te houden, wien nog niet bedorven is. 't Is de plicht van elk weldenkend man, zooniet wordt ons duurbaar Vlaanderen binnen eenige jaren wat Frankrijk nu is: een rotte poel van zedenbederf en goddeloosheid. God spare er ons van! EEN STEENBAKKER. i We bedanken onzen vriend Brijkkebakker voor zijn schoon en deugdelijk opstel. Dat toogt dat hij even handig is met de pen als met de baksteenen. Mochte zijn schrijven menigeen onder zijn maten op den goeden weg terug brengen of van den dwaalweg afhouden 't NIEUWSBLAD De raad kwam zaterdag [bijeen ten stad- huize. De openbare zitting begon ten 5.20 ure. M. Struye alléén was afwezig. Na de lezing door deu heer Sehryver van het Verslag der vorige zitting, doet de heer D'Huvettero opmerken dat het gewoon ver schil van 7 minuten tusschen de stadshor- ioge en dez© der statie niet meer bestaat (1). ls"er weergekeerd op onze genomen beslis sing, het ware goed do inenschen te verwit tigen. De beiaardspeler, ook met de zorge van het uurwerk belast zegt dat de regu lateur niet goed en werkt. Anderen beweren dat het uurwerk der statie gedurig veran derd wordt. Jk geloof eerder dat het ligt aan de stadshorloge maar als men 50.000 fr. kan besteden voor een nieuwen beiaard mij dunkt dat men in de naaste begrootiug wel het nooclige krediet zou mogen schrijven (1! tiet feit werd reeds vermeld door het Xieinosblad. o® de stadshorloge in orde te brengen. M. de Voorzitter. Uwe cijfers voor^den jeiaard zijn niet juist. Wat de horloge betreft, we zullen rekening houden van uwe opmerkingen. M. Boone. In vele steden, en ik geloof dat het overal in voege is in Frankrijk, is er een verschil van 5 minuten tusschen de buiten en biunenwijzers der statie-horloge en ook 5 minuten tusschen de ure van stad en de statie al buiten dat maakt een ver schil van 10 minuten met het vertrek van den trein. M. Begerem. Dat ware goed voor de lange slapers. M. de Voorzitter. 5-6 minuten verschil tusschen de weikelijke ure, ware genoeg, mij dunkt. We zullen daarvoor zorgen en ook vragen dat de wijzerplaat al buiten zon verlicht worden. StadsboekerijDe begrooting voor 1910 bediaagt 1523,30. De beheerraad vraagt e8ne toelage van 150 fr. om nieuwe boeken te koopen, en dit voor eenige jaren. Do volksboekerij is maar arm voorzien van leesboeken en de lezers hier te Yper zijn uiterst talrijk. M. DTIuvettere. Ik zal hier nogmaals herhalen wat ik vroeger heb gezegd aan gaande de volksboekerij de lezers zijn allen uiterst bezorgd en net op hunne boeken, de boeken zijn om ter best onderhouden, niets en laat te wenschen, noch netheid, ncch zorgen; als de boeken in onhebbelijken staat zij't is alleenlijk om- heid der"boeken. Daarom ware'"'tTe er"'eëii grooter krediet in te schrijven, b. v. 300 fr. Vermits het een buitengewone toelage geldt, hoe eerder men de noodige boeken heeft, hoe vroeger ook wij onze toelage zuilen mogen staken. M. de Voorzitter. A's men maar 150 fr. vraagt, moeten wij toch geen 300 fr. toe staan. -- De begrooting wordt eenparig goedge keurd. Middelbare school. De begrooting bedraagt fr. 31.354,57 in ontvangsten en uitgaven. Eenparig goedgekeurd. Leergang voor Lijf oefeningen. De staat vraagt het oordeel en eene toelage van den raad voor het benoemen van een derden oeraar van gymnastiek. M. Biebuyck.Ik vind dat nutteloos: twee leeraars is mij dunkt alreeds genoeg zaam. M. Begerem. Hoeveel leerlingen zijn er M. de Voorzitter. 193. M. Boone. De le raars kunnen wel moniteurs aanstellen om hun werk te ver gemakkelijken. In sommige gestichten zijn er moniteurs die aan 150 leerlingen bsvelen. M. Biebuyck. Men zou de groepen kunnen verdoelen en als or plaats te kort is, op verschillige uren doen les geven. M. de Voorzitter. De raad is volkomen vrij een gunstig of een ongunstig oordeel te veilen en de uitgave te stemmen of te wei geren. M. Boone. Het is toch overdreven een derden leeraar te vragen voor zulk een getal leerlingen I M. de Voorzitter. Onze tusschenkomst zal ten hoogste 200 fr. bedragen. Jui3t kan ik het niet bepalen daar het gouvernement zelf do jaarwedde vaststellen moet. De twee andere leeraars zijn de heeren Dewanckel en Suber. liet voorstel wordt verworpen met 11 stemmen tegen 2 de heeren Bouquet en Colaert. St-Josephsberoepschool. Sedert twee maanden is de vraag om toelage reeds meermaals besproken in de afdeelingen. Andere steden geven ook toelagen Rousse- lare, onder andere. Het beheer bestaat uit M. Alb. Biebuyck, voorzitterBegerem, Vanderghote, L. Dumelie, leden en E. H. Neuville, bestierJor. M. Begerem. Hij hebt dus alle waar borgen... (Gelach). M. de Voorzitter stelt voor 1000 fr. toe te staau. M. Sobry en is niet tegen dergelijke inrichtingen die zekerlijk goed kunnen doen, en toch kan hij de toelage niet goedkeuren. Hij zal zich onthouden. M. Bouquet zou zich moeten vervoegen bij den heer Sobry, doch als lid van den burgersbond, wil hij niet tegen het belang zijn der kleinen. Daar de nieuwe inrichting nog onbekend is aan ons, stel ik voor oOO fr. toe te staan. Te Rousselare heelt men ook daarmeê begonnen. MColaert treedt het gedacht bij van den heer Bouquet. Hij zal dus de voorstel len van 1000 fr. en 500 ter stemming leggen. Eerst het grootste. De toelage van 1000 fr. wordt gestemd met 7 stemmen tegen 2 en 4 onthoudingen. MM. Vanden Bogaerde en Bouquet stem den tegen en MM. Sobry, Biebuyck, Bege rem en Colaert onthouden zich. Godshuizen. Een verknoping van boomen en talie wordt gunstig beoordeeld. Weide. M. DTIuvettere vindt het belachelijk de weide openbaar te doen ver- koopen, vermits er niemand anders belang in den koop kan hebben. Waarom die nut- telooze kosten veroorzaken M. de Voorzitter. 't Is de bestendige afveerdiging die eisckt dat men den alge- rneenen regel volge. M. Sobry. De zaak is van ta weinig belang om ons te rechten tegen de besten dige afveerdiging. Wat meer, de keer Poupart paalt ook aan die weide, en kan er dus ook belang bij hebben. M. Begerem. De deputatie mag ons toch niet verplichten onnoozel te doen... M. Fraeijs. De heer Catteau is 't ak koord met de Godshuizen om da openbare verkooping te aanvoerden. M. DTIuvettere. We moeten niet katholieker zijn dan de Paus vermits M. Catteau aanveerdt, ik dring niet meer aan. De toelating wordt gegeven metalgemeene stemmen, min de heeren Begerem en Colaert die zich onthouden. tusscn'èft Ifpêr'cn Kortrijk door M. Van- lerberghe wordt eenparig gestemd. Rekening 1908 en begroeting 1910 van den Diseh worden op het bureel neer gelegd en zullen door de bijzondere afdee- ïing onderzocht worden. De stadsbegrooting voor 1910 wordt aan de leden uitgedeeld ze zal zaterdag aanstaande ten 3 ure door de vereenigde afdeelingen onderzocht worden. Bij dringendheid wordt door den schepen- raad gevraagd een eerste opname te doen van 40.000 fr. op de leaning van 850.000 fr. waartoe de raad vroeger werd bemachtigd. Eiken keer dat wij van de toelating willen gebruik maken moeten wij van de deputatie hiertoe bemachtigd worden. Voor de Halle is betaald 49.559.41 St-Maartens 16.947.84 St-Pieters 6.207.38 Zillebeke-vijver 73.793.20 Wegen 9.989.71 Elverdingstrate 14.938.10 Te zamen 171.907.52 Er is daarop ontvangen in toelagen 127.242.76 Zoedat er nog ten laste van stad blijft 34.184.73 Wij vragen dus om 40.000 ir. te mogen nemen op de leening. Eenparig goedgekeurd. M. D'Huvett9re. Is het bouwen van do nieuwe theaterzaal een stap vooruit gegaan? M. de Voorzitter. Theaterzaal of beter feestzaal, daarvoor heb ik nog onlangs aan gedrongen bij den heer stadsbouwkuadige, en gezegd dat we voor nieuwjaar volstrekt moeten de plans hebben van de schikking voor de gebouwen. Het huidig lokaal is niet betamelijk. M. Begerem. Dan nsoet gij het sluiten. Het justiciepaleis werd vroeger wel ge sloten. M. D'Huvettere preekt voor zijn kapelle hij is een gewoon bezoeker van de tooneel- zaal... M. D'Huvettere. Ik spreek hier namens de geheele bevolking, en begeer uitdrukke lijk dat de heer Coomans tegen nieuwjaar zou gereed ziju met ziju plans. M. Bouquet. Volgens oen geruchte in stad zou er misbruik gemaakt worden van sommige vertooningen in den schouwburg om omhalingen te doen ten voordeele van bijzondere inrichtingen. Ik begeer te weten als de policie daarover is ingelicht en welke maatregels er zullen genomen wordeu om dit misbruik te voorkomen. M. de Voorzitter. Ik heb hierover aan de policie inlichtingen gevraagd. Er zijn inderdaad omhalingen gedaan zonder toe stemming der wettige overheid ten voordeele van den wereldlijken schoolpenning. De noodige bevelen zijn gegeven om dit misbruik te beletten in het toekomende. M. Bouquet vraagt uog dat er een lanteern zou geplaatst worden bij de herberg den Hazewind, buiten de Diksmuidepoorte, en tusschen de Meenenpoorte en de Bascule,

HISTORISCHE KRANTEN

Nieuwsblad van Yperen en van het Arrondissement (1872-1912) | 1909 | | pagina 1