E Is'
M ELAN D
t wmnvvv
LUiuW Mil
TE YPER
'2500 PRIJZEN
nderdag 15 December
jdag 16
■dag 17
Zondag' 18
op deGroote Markt, in de Vijfhoek
M M«
o H
ca
Op Zaterdag 10 December 1910
5 centiemen 't blad
45fi jaar. Talmerk 2336
Te irekken bij den Uitgever, 7k 36, in de Boterstrate, te Yper, en bij 's landsboodschapwezen ofte post, tegen '3 frank 's jaars
Evangelie van den
Zondag in den
voor 191
#5 m ff ffi. if. m
De Ooi er handel
Sin te Ceeilia
STA DS
'S
Gemeenteraad
Concerten
Katholiek Volkshuis
Straten en voorlanden
Elke kooper van ten minsten EE IS FRANK
krijgt gratis eene vliegmachien in chocolat nougat.
Katholieke Wacht
Neêrstad
A. Vogel in het Davidöfonds
ödilon
t
mm s®
igg&j
Echt en recht, 't oud Volk indachtig
Kinderlijk, niet kinderachtig
Ypersch, Vlaamsch en, bovenal,
God getrouwe ik wezen zal
van den i S tut den 17 Dec.
JpS j?» ff* p» j5f» ff* ff»..
gen
AAN DE
Alwie een abonnement neemt
op het NIEUWSBLAD VAN YPER
voor 1911, ontvangt het blad
van heden af GRATIS tot Nieuw
jaar.
ff» W'& MM if
Eerste Communie
-
eu
Ïm!
to
<x
fl*
O
CS
OO
CD
GO
j.a
I vs# ;-7s^nT»ttinfrijr:uBM
wou-
B8W
't NIEUWSBLAD VAN YPER verschijnt 's Vrijdags, en
"s Zaterdags na de markt, tegen 3 fr. 's jaars; 3 fr. en den vrachtloon
buiten Relgenland. Het blad is niet min te trekken dan voor een
geheel jaar en 't wordt op voorhand betaald.
Alles moet vrachtvrij ingezonden worden naar de BOTER
STRATE, Tk 3ó, te Yper.
De bekendmakingen
kosten o fr. i5 de reke binnen 't blad is 't
o fr. 3o van 's Rechters wegen fr. i overdruk 5 fr. 't honderd. Ieder
boek, waarvan ons twee afdruksels zijn gezonden, wordt besproken.
De Heeren van de AGENCÈ HAVAS, te Brussel, Tk 34, in de
Zilverstrate, en te Parijs, Tk 8, PLACE 1>E LA BOURSE, ontvangen
bekendmakingen voor 't NIEUWSBLAD VAN YPER, van al die buiten
Oost-& Westvlaanderen wonen.
bs«,/—'c y-mamm
z. to. H°Eulalie. mgm. H. Nelch'iadoa,3S*
Paus van Rome, 1311.
Z 11. fl. Damascus, 37= Paus van Rome.
H8 Idajvan Nijvel, t 1231.
m. 12. H. Gonstantinus,rn.— HH.Epimachus
en Alexander, mm.
d. 13. H» Lucia, mgm, t 301, wordt gediend
voor de oogen, patroness© der bakkers.
10. 14. H. Volkwin. b t 855.—H. Nieursino,
b. van Rhiemen, patroon tegen de muizen.
d. 15. H..Valeriaan, bm. He Christina,mg.
v. 16. 'ff. Evarard en zijne zalige'huisvrouw
Gysele. FL» Adelhaid, keizerin, f 999.
Ta dien tijde zonden de Joden uit Jerusalem
priesters eri levieten tot Joannes om hem te vra
gen Wie zi.it. gij En hij beleed en ontveinsde
niet. En hij beleed Niet ik. ben de Christus. En
zij vroegen hem Wat dan Zyt gij Elias? En
hij zegt tk ben;het niet. Zijt gij de profeet En
hij aniwoorde Neen. Ze zeiden hem dan Wie
zijt ge Dat wij antwoord geven aaD die ons ge
zonden hebben wat zegt ge van u zei ven Hij
zeide Ik ben de stem van een roepende in de
wildernis?: Maakt recht den wegjdes Heeren
zooals Isaïs, de profeet, gezegd heeft En de ge
zondenen waren uit'de Fariz een. En ze onder
vroegen hem én zeiden hem Waarom doopt ge
dan. indien'gij niet da Christus zijt. noch Elias,
noch de profeet Joannes antwoo dde hun en
zeide Ik doop in water. Midden ouder u staat
Hij dien gij niet kent. Bij is het dia na mij komt,
ilie mij vóórgekomen is, wiens (schoenriem ik
niet waardigi ben" te, ontbinden. Dit gebeurde te
Bethania, over den Jordaan, waar Joannes toen
het doopsel toediende.
In alle kerken van Belgie werd Zondag
eenen brief voorgelezen, van de bisschoppen,
regelende de toepassing van het decreet
Quarn Singular!betreffende de Eerste H.
Communie.
Daarin wordt gezegd, dat kinderen die tot
.de jaren van verstand gekomen'sensin staat
van genade zijn nog aan de volgende eischen
moeten doenfom het H. Sacrament.te ont
vangen
r° Voldoende kennis van den godsdienst
en 2*.denoodige godsvrucht. Het mandement
legt aan de ouders den plicht op om te za-
meo met de priester hunne kinderen tot het
ontvangen van het H. Sacrement voorste be
reiden.
Verder spoort Mgr. de Bisschop de pries
ters aan, om de kinderen reeds van den be
ginne af aan een veelvuldige communie
gewoon te maken, en minstens elke twee
maandeneen generale Biechtte doen spreken.
Ook zullen de geestelijken der verschillende
parochies en de oversten van kostscholen
ieder jaar verscheidene algemeene commu
nies doen plaatshebben, waaraan niet alleen
de kinderen deel nemen, die hunne eerste II.
Communie doen, maar ook zij, die de vorige
jaren reeds tot de H. Tafel genaderd zijn.
Ten slotte geeft het schrijven nog eenlge
onderrichtingen, omtrent de plechtige H.
Communie zeggen de Bisschoppen onder
ander De geestelijkheid der parochies, zal
elk jaar op het tijdstip, waarop tot nu toe de
eerste II. Communie gedaan werd, een
plechtige algemeene communie der kinderen
inrichten. Hetzelfde zal in de kostscholen
geschieden Alvorens deze plechtigheid
wordt gehouden, zullen de kinderen een
retraite houden en op den dag zelf, zullen
zij in het openbaar de Doopbeloften hernieu
wen en zich aan de II. Maagd toewijden.
0:n tot deze plechtige algemeene commu
nie toegelaten te worden, moeten de kinde
ren minstens twee jaar getrouw en met vrucht
de catechismuslessen hebben bijgewoond.
Elk der bisschoppen zal voor zijn bisdom
den leeftijd rastellen, waarop de kinderen
naar den catechismus moeten komen.
De opstootjes welke over eenige weken op
e-ü aatital botermarkten hebban plaats
gehad, zijn zoo goed als vergeten.
Er zijn nog wel landbouwers die naar de
markten niet meer gaan waar de woelingen
plaats hadleu, maar alles zal na korten tijd
weêr op zijn oude plooien komen.
Nu doen zich de boerinnen vergezellen
door hunnen man, zoon, broeder, enk., maar
de vrees zal ook wei overgaan.
Niettemin zullen de opstootjes veel kwaad
gedaan hebben aan onze botermarkten, zelfs
aan deze waar geene woelingen hebben plaats
gehad.
Dergelijke voorvallen kunnen zich nog
voordoen dat vooruitzicht zal de k'eine
landbouwers meer en meer aanzetten om
naar de mei kei ij te gaan en bijgevolg is
eeue uitbreiding der melkerijeri te voorzien.
Grooterè landbouwers zullen meer en meer
afroomers voor eigen rekening aankoopen.
Er zijn nu afroomers in 't hereik van ieders
beurs, en de melk door deze afroomers be
werkt geeft even lekkere boter als de mei- j
kerijea. j
Het gebruik van eenen afroomer door dan i
landbouwer geeft aan dezen nog dit voor-
deel, dat de landbouwer al het voordeel j
hoeft van den goeden oppas, de goede voe- j
ding van zijn melkvee, terwijl in de melker ij
een deel ervan al zij het maar zeer klein
voor hem veiloren gaat eis dealgemeen
heid ten bate komt.
Ook moet de landbouwer voor liet weg
brengen der melk niet meer zorgen als hij
te huis een afroomer bezit.
De landbouwer die dan melkarijboter van
eerste klas bezit, gaat niet meer raar de
markt, hij levert zijne boter, 'tis te zeg
gen, hij heeft regelmatig afnemers, die hem
volgens de markt den hoogsten prijs be
talen.
Nu komt op de markt nog enkel boter op
de oude manier voortgebracht.
Er zijn landbouwers en vooral boerinnen
die van de nieuwe manier van kernen
niet houden maar hun getal neemt gedurig
af daar de voordeeleu der afroomers meer en
meer bekend worden.
Er zijn ook boerinnen die er aan houden,
alle weken of alle veertien dagen haarde
markt te gaan.
Dat is zoo een© oude gewoonte, een uit
stapje, dat gelegenheid geeft tot het ont
moeten van vrienden en kennissen.
Maar die oude gewoonte valt meer en
meer, en ze zou voorzeker nog sneller ver
vallen indien het moest blijken dat onze
botermarkten niet veilig meer zouden zijn.
Reeds heeft men vele kleine markten zien
verdwijnen, tengevolge van het grooter ge
mak van verkeer door de tramlijnen.
Dat is merkelijk schade voor de nering-
doeners der gemeenten waar de markten
vroeger plaats hadden.
De bevoegde overheden der steden en ge
meenten, waar nog markten bestaan, hebben
er dus belang bij dat hunne markten
bloeiend blijven, tot voordeel hunner inge
zetenen.
Daar waar de boter wegblijft, is het
spoedig met de markt gedaan. De ondervin
ding bewijst dat.
Indien de boter nu in sommige plaatsen
aan hoogere prijzen stond,wat het geval was
op hetzelfde tijdstip van de laatst verloopè'n
jaren, dan is het omdat de vraag groot was,
'in vergelijking met het aanbod.
Sedert twee drie jaren is het graan aan
hoogen prijsdat maakt dat de landbouwers
die hun vee vooral met graan moeten
voeden om het goede boterrijke melk te doen
voortbrengen, het uitbreiden van hunnen
veestapel hebben ingehouden, out hunne
dieren te vetten, daar de vette beesten aan
Imogen prijs zijn.
Da hooge prijs der boter is dus zeer na
tuurlijk, en het is te vreezan, voor ons eu
voor alle menschen die er moeten koopan,
dat ze voor het einde van den winter niet
zal afslaan.
En voor de boeren is het ook spijtig: want
als de boter duur is, 't is dat ze weinig te
verkoopen hebben. Ze zün ook beter met
meer boter aan lager prijs.
7. Verkoop van boomen der godshuizen, j
8. Disch verwisseling van grond.
9. Burgerwacht schietplein plans en j
bestek.
Zondag ri dezer zal de zangersgilde
Orphéonbinst de elf en hallmisse, zingen
in St-Maarlenskerke
1. Partis Angelicas Baini.
2. Jesux, rex admirabilh Palestrina.
3. Ave Maria Arcadelt.
De raad komt hijeen ten stadhuize heden
Zaterdag ten 5 ure 's avonds, om over het
volgende te beraadslagen
1. Begrooting van stad voor 1911.
2. Disch rekening voor 1909 en begroo
ting voor i9i 1
3. Godshuizen rekening voor 1909.
4. Verkoop van stadsgrond.
5. Taks op de peerden verandering,
Vergunning voor ruimen.
's Namiddags ten 3 1/2 ure, in den stads
schouwburg, Concert-Mendelssohn, door
den Cercle Symphonique
1. Sonate voor Vedel en Klavier(doorMM.
Alb. Van Egroo en Lod. Vanhoutte.)
2. Quatuor voor snaartuigen.
3. Capricio voor Klavier (Mr Lod. Van-
houttejjmet begeleiding van snaartuigen.)
4. Symfonie in la min.
Ten 5 1/2 ure, Wandel-Concert in de
Halle, Pauwelszaai, (ingang onder 't Nieuw-
werk).
Spelwijzer
1. Sous les drapeaux, Allegro militaire.
von Blon.
2. Flandre,Grande Marche. Stsenebruzen.
3. Kermesse-flauiande.extraite de Milen-
ka de J. Blockx, arr. p. F. Deconinck.
a) Kermesse b) Danse des sabots c)
Entree des rhétoriciens d) Scène
d'amour e) Entrée des Zingaris.
4. Pavane Ecossaise. Gab. Allier.
5. De lustige boer, fantaisie du l'opérette
de Léo Fall. arr. p. F. Deconinck.
t»!
Op Maandag 2®» December 1910, ten
7 ure 's avonds, groot Turn- en Kerstfeest.
De Yperlingen zien met voldoening dat de
Stad de een? straat na de andere doet her
stellen, heileggen en zelfs geheel vernieuwen;
de Staat volgt dat voorbeeld in de De Stuer-
straat. Dat alles is zekerlijk geheel loffelijk,
en onze stad mag onder dat opzicht aan véle
andere tot voorbeeld gesteld worden.
Maar als het nuttig eu noodig is de straten
behoorlijk te onderhouden voor wagens en
rijtuigen, autos en rijwielen, misschien zou
het ook niet ongepast zijn eens te peizen op
deze die noch rijwiel, noch rijtuig, noch
auto en gebruiken en daarom, op ouderwet-
sche wijze, nog moeten te voete gaan.
Buiten de Rijseipoorte is er een goed on
derhouden kalsijde, benevens een wel geterde
en effene auto- en velobaan, en dan nog een
voorland voor de voetgangers, maar een
voorland dat volkomen onbruikbaar is de
slechtste kalsijde van stad is nog in veel be-
teren staat dan dit voorland, en dat duurt
reeds maanden en maanden en niemand re-
klameert er over in den gemeenteraad noch
elders.
De voorlanden langs de Meenenkalsijde
zijn zóó slecht niet maar laten toch ook te
wenschen.
Is 't de stad, die dat werk verwaarloost, *e
verdient eene borsteling en is 't de StaatDat
de bevoegde overheid'dringend klachten in-
diene opdat er een einde kome aan den erbar-
melijken toestand dier twee wegen voor...,
voetgangers.
Morgen, Zondagavond, ten 8 ure, ver
gadering in 't Volkshuis.
Tombola.
Verslag.
Nieuwe leden.
Voordracht rnet zang.
Eenvoudige bemerking. Ik keur
len volle goed dat men aan straten en plaat
sen geschiedkundige namen geeft. Maar
de eerste vereischte der geschiedenis is
de echtheid, de nauwkeurigheid. Niet zonder
reden ben ik dan verwonderd dat men aan
de huizen langs de Wieltjesgracht den
naam gehecht heeft: NEÊRSTAD. Eertijds
gaf men dezen naam aan het gedeelte der
stad buiten de Diksmuidepoort gelegen rond
de kaai, te weten binnen eene versterking,
Kroon genoemd, titsschen de voornaamste
vesting (waarvan de Wieltjesgrachten deel-
maakten) en de Kaaipoort eenerzijds, de Ko
ninklijke Poort en Dolfijnpoort anderzijds
d. i. over de oude gazfabriek, tussch?n de
huidige herbergen St-Hubert en Het
oud Wachthuis Dat inen den naam van
Neé'rstad geve aan de huizen bij de Malterie
l'Yperlée zeerS goed maar dat men
Wieltjesgracht, Wieltjesgracht late 1 Dit
wordt gezeid zonder iemand te willen kwet
sen en in de hoop dat men van hoogerhand
niet zal zeggen Quod scripsi, scripti.
A.
Die geerne eens een meester, feeri wereld
beroemde tooneelspeler, een meesterstuk van
eenen meester als Schakespeare willen zien
en hoorem voordragen, moeten Donderdag
29 December 1910, om 7 1J2 ure 's avonds,
in het Volkshuis van Yper zijn.
Daar is 't dat A. Vogel, van ;s Graven-
Hage, in Holland, CORIOLAAN in ro-
meiusche kleeding zal.jafgeven.
Overal waar A. Vogel een tooneelspel
voordroeg, was men in bewondering voor
zijn geheugen, zijne sierlijke taal, zijne kun
stige' gebaren en bewegingen, in één woord
voor zijn uitstekend talent en kunsteuaars-
spel.
Onlangs speelde hij CEdipus, koning
van Sophocles, te St-Nicolaas (Waas), waar
hij uitgenoodigd wierd door het Congres van
het Davidsfondsde achouwburgzaal was
proppensvol,, en terwijl hij aan het spelen
was, hong iedereen aan zijne lippen om na
het spel lang'en luide toe te juichen. Niet eelt
enkel woord te veel of te kort, niet eene
enkele hapering binst eene aanspraak van
omtrent 2 1/2 uren in drie keeren, geene af
matting, geene uitgeputheid altijd klaar,
altijd flink, altijd meester in al de rollen die
hij te spelen^heeft, overal overwinnaar over
Mengelwerk van 't NIEUWSBLAD VAN YPER N<>46
DOOR
Zijne opengesperde oogen zagen eene breede wag-
jgeklaarte, de strieiming va.11 eèn einderJijIc vier, de wei-
felldans van machtige vlammen.
Brand brand hoorde hij.
T Ruischte. in zijn hoofd. Ontzet sprong hij uil
zijn kaf en ragbbelde naar zijne kleiers. In een wrong
had hij de stalden re open en vluchtte buiten in zij n
vliegenden vendel.
Brand brand relde hel narig door de klare
lucht.
't Was op het hol' niet, maar een paar boog
schoten verder, 't gedoen van een gebuur. Haastig
[stropte hij zijn broek aan, zocht zijne kloefen, snakte
zijn klakke en nog altijd al knoopend en ;snoerendl
derschte hij over den mesting naar d!e rampe. Maar
Jan hield hem tegen.
Blijf Zarren, zei hij, t is Lammens kete, er ts
'gevaar voor 'onze schure. En Zarren bleef, zonder
een woord te spreken.
Van uit den Noord-Westen voerde de wind lieele
ladingen -sperken tem' sterren Mee die in een spookachtig
krinkeldraaien op de kappe van schure en stallingen
neertuimëlden. Ze hoorden de blakenng en de krakm
van liet kuilende vier, dat in hooge geweldige
men, gulzig op- en nee re sloeg, laaiend aangeja: g
en opgedreven door dein twind die grimmig bh
Het omgevende land lag geverfd in eene vijd-
iopensl'aande gtaeischijn die yereendielijk lichtte in 't lij-
velijlc fakkelen van de terende kete. Rook en asche,
gensters en pnlvcringdn werrelden hoven den gloed!
en flikkerde voort in de zoevende lucht die rondom
stonk Met eene warme bijtende brandreuke.
Van alle kanten kwlara het volk loegeloopen in een
gejaagdheid en een rumloerig verlangen om bij den
brand te zijn. Verwarde roepen en kreten klonken
'uit alle gewesten mot een benauwelijke weergalm van
pngstige en ontroerde stemmen. Lijk spoken slopen ze
fljangs wegen en lianen, dei eene de andere voorenschle-
tende, drjavende in eene haastigheid over landen, velden
en door de weiden, klguwierend lijk duivelsjongein
over tuins en afsluitingen van parken en grazingen.
Alhier perdaalde er een jn een sloot ol' een gracht,
aldaar tjompcide er een pver een steen of een harm
enj niettemin, met oen zucht, een kreun of een vloek,
kropen ze op en rendein altijd voort tot bij de vernie
ling. Ze kwamen er toe lijk muggen rond eene nacht-
vlam, slootten en dromden, hier was liet te warm,
daar zagen ze niet genoeg en in de sidderklaarte van
dat schromelijk vier krielde die ongedurige volkshoop
in een gestadig over en weere trappelen, met jeem
gewoel [dat, lijk de baren van de zee, vereendelijk golfde
over de diehtr«erend© koppen. Allen hadden nog den
slaap en de vervaalde oogen de mannen in eene liaasto
o'ekleed velen (zonder vest of muls en barvoets in hunne
kloefen' l>e vrouwen met het verstreuveld haar in
hun mat gezichte, klutsetandend van de kou, in hunne
lichte onderroks en dunne stropt ij ven die ze zcere half
aan en toegeschoffeld hadden.
Heel hel hof lag verstrooid en verwoest, alhier
alaam 'aldaar huisraad. Men was bezig met de peerden
te ontbinden en huiten te brengen. De ontembare die
ren dansten cm eorsddeu ,in eene benauwelijke ver
wildering en keken met schuwe oogen .naar die schro-
melijke laaiing.
Bij den vijver wrochten een korps mannen in
lohstnimigen ijver om Wjater te putten met seulen, ee-
mers, bakken en kommen. Wat maar scheppen kon
w|ierd 'meegesnakt en bijgesleurd. Kwanselend en zah-
herend wuplen de eemers v,an de eene hand in de
Ééndere tot bij' de stoiitsten dat het water onophoudelijk
fjn den poel zwjaaidèn. Andere zorgdein in eene beslaaf-
de bekommering voor de stallen en het woonhuis die
gehikkjglijk buiten grepe stonden. Eenige wilden (dit,
la'ndere Wilden dat, dc redders waren overrompeld door
den machtigen toeloop van heit volk dat met geene mid
dels te beredenen noch te hem ces te ren Was. De garde
liep 'al schertoënd lijk een windzotzwaaiend met zijnen
stok van <len eenen kajnt van het hof naar den anderen,
stampte en stootte, riep en schruwelde op de ongewilli
ge vreemdelingen, dreigde met gevang en processen,
|niaar ze wieken van geen voet en wierden van langs
om! kwader eu stouter.
Nogtans de vlammen verminderden. Heel de
hommelast lag plat, zelfs een deel van de muren stort
ten in en 't vier dat geen voedsel meer had verteerde
langzaam.
Tiele en Romme, die van de eerste bij de., brand
kwamen, zaten midden in eenen gröoten Irop plukkers,
niet ver van den vijver waar ze noch weg noch weera
'konden en geperst waren dat ze schier geen asem
konden halen.
Romme had in '1 ioopen beuren voet omgeslegen
jen ze stond op één heen, het andere ingetrokken van
het 'danig zeer en steunend tegen Tiele voor '1 gemak.
t Was wel de moeite weerd, zuchtte ze, naar
hier te komen voor een broklte van een kete ze mogen
[fraai blijde zijn dat
ze
'stond zei een
ware helle.
't Is ZOO:
uit den weg is.
boerderij in brandei
andere plukker. Van verre, 't was een
k Peisde dat geheel de
de, het
loogt
bedri egel ijk 's nachts, wist een der-
altij'd grooter dan het Waarlijk is.
Hier, kijk. Wannes is daar, riep Tiele, en
Gaston ook, ziet ge ze, Romme, daar bij den gevel,
ze helpen bhis'schen.
Oei mijn poot, deed Romme, en ze snokte
hour voet nog hooger, 11 ijl gloeit lijk een kole.
Nè, Witten en Henrietje, zei Tiele voort, ze
zijn daar mijn waarachtjes ook. Ha de garde j;}aM
zé weg, ziel ge't, Romme Ze keeren weere. el
jwel Kijk naar die peerden, hoé schuw, ze willen per
[force naar 't vier. Dat's' tocJi wreed
En Tiele. bajbhelde maar altijd babbelen. Ze stond
op beur teenen en reikhalsde boven de koppen om
naar alle kanten rond te zien.
Wat mcnschen, wat mensehen, morde ze, 1 is
lijk het laatste oordeel.
Romme had geen ééntje te. tellen.
"k Zie af lijk een peerd, zei ze, die verdomde
(pool en ze wakelde om een andere steun te zoeken.
Ja. 'k ben er wel mee. kokkelde Tiele, hoe
gaan we thuis geraken 'k Zal Wannes roepen, hij
kan u meedoen op zijn rugge.
Die cr omstonden hadden veel leute niet dat zeg
gen en eenige geks kwamen rechtuit Romme hunnen
dienst aanbieden.
- 'k Moet hjet niet weten, zei ze, ik kan u missen.
4 Wordt voortgezet.