Bij het Kippenhok
Volkswetenschap.
Hat Pasteiirisemn der Melk.
Twee Dooden.
zand,
den.
De twee
eerste dienen tot be-
kiezelsteentjes en kalk vin- maar ztj komen meestal van buiten m de plantaardige
melk. Dit zal niemand verwonderen, die Zuiverneia va 1*
maar een oogenblik nadenkt over de margannestoflfen. Volgens de Jour
reinheid en gezondheidsvoorwaarden j nal d'Agriculture iropicalejM Juli 11
vorderingder spijsvertering kalk der stallen> waarin de melkkoeien leven. I hebben zich tijdens den laatste n winte
is er veel noodig tot het samen- Tusschen die microben, welke langs
stellen der eierschalen. In een j buiten in de melk komen, kunnen bene
hoek van het park kan men ook vens sommige nuttige bacteriën er ook
met voordeel Pestamote oester- voortkomen van ziekten, zooals van het
met voordeel gestamp e oeste klauw2eet an arteritis, van typtras,
schelpen en muurafval op een polziette>
van cholera, van roode
Dan heeft men nog demejk
Wanneer men gedurende ongeveer
drie weken een volwassen tam konijn
overvloedig heeft gevoed, begint zijn eet
lust te verminderen. Dan is het dier vet
en moet geslacht worden. Gaat men dan
nog voort met voederen, dan verliest het
dier in gewicht.
In vorige artikels hebben wij
over de inrichting en gezondheids-
regelen van het kippenhok ge
handeld. Laat ons hierover nog
het volgende mededeelen.
De vloer van het nachtverblijf
der hoenders, moet bedekt wor
den met de een of andere stof, die
het reinigen vergemakkelijkt. De
uitwerpsels hebben eene groote
bemestingswaarde zij bevatten
veel stikstof, phosphorzuur, pot
asch en kalk, al onmisbare be
standdeelen voor de voeding der
gewassen.
Ziehier volgens Wolff de schei
kundige samenstelling der uit
werpselenvan hoenders en duiven
vergeleken met die van het paard:
Voor 1000 deelen uitwerpselen
heeft men
Water 560
Organische stof 255
Phosphaten
Stikstof
Potasch
Kalk
Magnesia
15.4
16.3
8.5
24.0
7.4
'519
308
17.8
17.6
10.0
16.0
3.0
710
246
2.1
4.5
5.2
5.7
1.2
hoop werpen.
Wil men aan de hennen de
schalen der verbruikte eiëren
teruggeven, dan moeten ze goed
droog gemaakt worden op het
vuur en aan kleine stukjes ver
broken. Neemt men deze voorzor
gen niet, dan kan het gebeuren
dat men sommige hennen hunne
eiëren leeri opeten.
Bij de studie der voeding zal
men opmerken dat de stikstof-
houdende bestanddeelen vooral
van groot belang zijn. Op de
hoeve vinden de hoenders altoos
veel insectenook eten ze daar
veel groenten. In de parken moet
men voor dezelfde levensmiddelen
zorgen. Met voordeel zal men ge
bruik maken van vleeschmeel.
Ook heeft men voorgesteld op
kunstmatige wijze insecten en wor
men te kweeken: in groeven wordt
allerhande afval, strooisel, groen
ten, kaf enz geworpen. Aldra ziet
men daarin talrijke wormen te
voorschijn komen, welk met gre
tigheid door de hoenders worden
verslonden. In den beginne keert
men nu en dan den inhoud der
groeve om, doch aldra zullen de
kippen zich met dat werk gelasten
koorts, enz.
en kaas-fermenten, die geen gevaar
opleveren, maar, die de melk onbruik
baar kunnen maken.
Bij de gansch gezonde koe doch
men vindt er niet veel, vermits, in Bel-
reeds 65 bij de inenting reagee-
ren —zou de melk, welke versch uit den
uier komt, vrij moeten zijn van bacteriën.
Zoo is het echter niet, want de kiemen
dringen van buiten in de spenen en in
den uier, waar ze een uitmuntend mid
den vinden om zich te vermenigvuldi-
't Is daarom dat de melk, welke eerst
uit den uier wordt getrokken, veel
rijker is aan microben dan de laatste
het is dus niet af te keuren, zooals dit
meestal gebeurt, de eerste melkstralen
nevens den emmer te melken.
Ten einde de vermenigvuldiging der
microben te beperken, moet bijgevolg
de landbouwer de grootste zorg rein
heid doen heerschen niet alleen in den
melkkelder, maar ook in den stal-
De muren moeten gekalkt worden,
meer dan eens per jaar, de vloeren moe
ten zorgvuldig onderhouden worden en
nooit mag er gestorte melk in den melk
kelder blijven plassen alle vreemde
voorwerpen moeten uit die plaats ver
wijderd blijven, in een woord, in den
melkkelder moet de grootste reinheid
heerschen. Om in de melkerij te geluk
ken, zegt Fleischmann, moeten alle
vaten en voorwerpen rein zijn, de gan-
sche kelder, de vloer, de zoldering, de
winter
Duitschland, een duizendtal gevallen
van vergiftiging voorgedaan, door het
gebruik van plantaardige magarine ver
oorzaakt. Men heeft te dier gelegenheid
veel gesproken, maar ten onrechte
over de slechte bereiding van de palm
olie door de negers en zelfs van kokos-
boter getrokken uit modderachtige, ver
rotte en verbrande kokos-kernen.
De oorzaak dier vergiftigingen werd
gelukkiglijk gevonden; zij zouden voort
spruiten uit het verkeerd gebruik van
eene onechte kardamon, en die op ruime
schaal in Indië wordt aangetroffen. Deze
kardamon, zou zeer goed op de echte van
Ceylon gelijken, en eene olie afscheiden
die in Indië onder naam van vet of van
Maratti bekend staat.
De Microben.
Zeggen wij om te eindigen, dat wanden, de hoeken, de werktuigen, de
Bij deze bes^nddeeien moet
men het sodium voegen, de zwa
velzuurverbinding, silicium en
zand.
Men ziet dat het hoendermest
zeer sterk is, ja zoo sterk dat de
rechtstreeksche aanwending van
zuiveren hoendermest op de ge
wassen moet vermeden worden,
't Is dus nuttig daarbij eenige
andere stofte mengen. Wij hebben
reeds aanbevhlen: zand, asscoen,
run of looischors, dennennaalden
en turf.
Zand en asschen zijn zwaar, en
asschen daarboven niet zelden
zeer stofachtig. Run kan met voor
deel gebruikt worden, doch men
vindt deze stof niet altoos aan
geringen prijs. Dennennaalden
zijn ook niets! cht, doch als mest
blijven ze te lang in den grond
zonder te ontbinden. Turf is het
meest aanbevelenswaardig; turf
neemt zeer veel vloeistof op, zi„
kan gemakkelijk uitgestrooid
worden en is ook als meststof zeer
goed.
Men heeft ook aanbevolen de
uitwerpselen iederen dag te ver
zamelen, dit moet overigens altijd
geschieden, en ze in oude tonnen
of kuipen, te brengen, afgewis
seld met lagen pleister.
In hun park moeten de hennen
M. L, Bréchemin, in zijn schoon
werk over de hoenders voorstelt
gebruik te maken, ter ontsmetting,
van naphtaline, zooals dit gedaan
wordt in het groot russisch hoen
derpark te Liesnoïzoodra men
daar bemerkt dat een dier door
luizen is aangetast, wordt het in
gewreven met naphtaline. Naph-
;aline is eene kristalachtige stof
die uit koolteer wordt getrokken
Om als ontsmettingsmiddel te
gebruiken wordt naphtaline opge-
ost in alcool of in terpentijn.
Dat onze hoenderkweekers het
beproeven.
De melk is eene vloeistof, welke zeer
spoedig bederftzij ondergaat met het
lucht, alles moet rein zijn
Tegenwoordig wordt de melk bijna
overal gemeenschappelijk bewerkt in
de samenwerkende melkerijen. Ook zou
de melk altoos geheel besmet naar de
hoeve terugkomen, indien er in de mel
kerij geene voorzorgen van ontsmetting
werden genomen. De voorzorgen zouden
echter even noodzakelijk zijn o"p elke hoe
ve, die hare melk afzonderlijk bewerkt,
want al die melk kan er besmet zijn door
de ziekte van eene enkele koe. Overal en
altijd is het dus noodzakelijk, om geen
ongevallen te hebben bij het bewaren of
bij het verbruiken der melk, van de
microben te dooden of hunne ontwikke
ling te stuiten, door het toepassen der
Steriliseering of der Pasteuriseering van de
melk.
Door de steriliseering worden alle
microben gedood, maar om daartoe tp
geraken moet de melk op zoo hoogen
warmtegraad gebracht en eenigen tijd
gehouden geworden, dat ze daardoor van
hare voedingswaarde verliest. Men stelt
zich dus tevreden met fiasteuriseering in
een heet bad op 100
Daardoor worden de meeste ziektekie
men gedood of onschadelijk gemaakt,
evenals de meeste melkfermenten
Alleen de sporen blijven over, die zich
dan weer opnieuw kunnen ontwikkelen
grootste gemak den invioed van vreemde indjen roen hun daartoe tijd en gelegen
bestanddeelen en vooral dien van de
en vooral dien van
microben. Deze leveiingen vinden inde
melk een uil nemend ontwikkelingsmid
den, waarvan zij dan de bestanddeelen
ontleden. Met buitengewone snelheid
kunnen de microben zich in de melk ver
heid laat
Ook de pasteuriseering van den room
is zeer voordeelig, zooals dit bewezen is
geworden door M-M. Henseval en Mar
cas, aan de oude melkerij-inrichting te
gr- I Gembloers Deze pasteuriseering geschiedt
menigvuldigen.Dit blijkt uit het volgen- Op^o k 85°zij vernielt vele microben en
de voorbeeld,aangehaald door M.de Freu- maakt, dat men het Tijpen van den room
denreich Eene melk, waarin onmiddel
lijk na het melken 9000 microben
per
kub.
15°
beter kan. bewerken, vermits men door
het aanwenden van zuivere fermenten
De benaming microob ook soms
leveling wordt in de gewone taal
gebezigd om daarmede microscopisch
kleine wezentjes te beduiden, die meest
al één cel lig zijn en op levende wezens
een woekerleven leiden, waardoor ze
dan stoornissen of organische beschadi
gingen teweegbrengen. I11 de weten
schappelijke taal zijn de. microben
microscopisch kleine organismen waar
toe ook de zwammen, de schimmels, de
gisten enz. behooren. Het zijn micro
organismen die zeer verschillende gis
tingen kunnen doen ontstaan, om welke
reden men ze ook wel fermenten noemt.
Men klasseert de microben in «Sac-
charomyceten» en in «Schizomyceten»
of bacteriën. Over deze laatste willen
wij hier spreken.
De bacteriën zijn kleine wezens, die op
de grens staan van het dieren, en van het
plantenrijk, ze schijnen tot beide te be
hooren, xneestal echter worden ze
beschouwd, alstoehoorende aan hetplan-
tenrijk, en de geleerder, met namen
Naegeli, de Bary, Cohn, enz. houden ze
voor zwammen, wier lichaam uit een
enkele cel bestaat, die zich onder allerlei
vormen voordoet. Het is op het verschil
van vorm dat men zich steunt om ze in
verschillende klassen té rangschikken.
Men heeft aldus 1) de «micrococcus,,
bestaande uit afgezonderde cellen van
ronden, eironden of elliptischen vorm.
Deze wezentjes kunnen twee aan twee
vereenigd zijn, dan spreekt men van
diplococcus, zij kunnen in ketting aan
elkaar verbonden zijn, dan noemt men
ze streptococcus, ofwel in trossen ver
eenigd, de staphylococcus.
Een vereeniging van soortgelijke
wezentjes heet men koloniën, wier
benamingen dan wederom verschillen,
volgens het voorkomen dat elke ver
eeniging aanbiedt de kubusvormige
vereenigingen heet men «sarcinen»de
heuvelvormigen zijn «ascococcus»; in
kettingen vereenigd en omgeven van
eene geleiachtige massa, heeft men de
leuconostoc.
2) De korte rolvormige «Bacillen»
wier lengte maar weinig grooter is dan
de breedte.
3) De «Leptothrixin vorm van een
vertakt weefsel,
4) De «Spirillen» hebben een meer
langen vorm en zijn in elkander
draaid.
De bacteriën zijn meestal enkelvoudige
cellen, die slechts eenige duizendste dee
naarmate het'midden, waarin ze zich
ontwikkelen, hen biertoe dwingt.
Vele bacteriën kunnen zich in de
vloeistoffen bewegen. Eenige bewegen
zich met zooveel snelheid, dat men nau
welijks gelegenheid heeft ze gade te
slaan of te onderzoeken andere bewegen
zich zeer langzaam en hebben een draai
ende of wentelde beweging. Sommige
spirillen draaien in den vorm van een
kurkentrekker of golven vooruit gelijk
een serpent. De micrococcus heeft
meestal eene trillende beweging en aan
sommige micro becelien bemerkt men.
als vinnen, waarmede ze zich bewegen
in het midden waar ze ontstaan.
Evenals de andere levende wezens
hebben de microben zuurstof noodig om
te leven nochtans zijn er eenige, de
luchtschuwe microben, die niet kunnen
leven in aanraking met de lucht, terwijl
andere lucht noodig hebben om zich te
ontwikkelen en te vermenigvuldigen.
De luchtschuwe nemen de zuurstof op in
de zelfstandigheid waarin ze leven.
Vele bacteriën ook kunnen met en zon
der lucht'leven, dit is het geval met de
typhus-bacii.
Evenals alle cellen, zijn de bacteriën
gevormd uit koolhydraatachtige grond
stoffen, waarin dus koolstof, waterstof
en zuurstof voorkomen, uit eiwitachtige
stoffen, die benevens genoemde grond
stoffen ook nog stikstof, zwavel of phos
phor inhouden en uit minerale stoffen
en water. Al deze hoofd bestanddeelen
moeten voorkomen in het midden,
waarin' zich de. cel ontwikkelt ea er
dient opgemerkt dat de microcopische
cel, beroofd zijnde van kleurstof, de
water vrije koolstof benuttigt in de
samenstellingen ais suiker, ameldonk,
celstof, enz. Eindelijk kent men ook
eenige microben die in een uifcsluiteiijk
mineraal midden leven.
centim. voorkwamen, bevatte, opKeter b0ter verkrijgt, meer boter en die len van een millimeter lang zijn of zelfs
na
1
uur
31.750 microben
2
uren
36.250
4
40.000
7
60.000
9
120.000
25
5.000.000 i)
Deze microben kunnen afkomstig
zijn van de koe wanneer het dier eene
besmettelijke ziekte, pokziekte, runder- (Verboden nadruk.)
pest, koolziekte, enz. heeft opgedaan
ook gemakkelijker kan bewaard worden
Benevens het bederf, dat door de
microben aan de melk wordt toegebracht,
heeft men nog andere oorzaken die
invloed hebben op de melk.
voedermiddelen kunnen aan de melk een
slechten smaak, of eene slechte kleur
geven. Hierover zullen wij weieens in
een volgend artikel handelen.
maar een gedeelte van deze hoeveelheid
Men weet dat het duizendste deel van een
millimeter, of «micron» de eenheid
van de grootte in microscopie. Men ver
beeldt deze eenheid door de grieksche
letter «Mu».
Het omhulsel der bacteriaansche cel
min of meer dun, het protoplasma
schijnt glasachtig bij de jonge cellen en
korrelig bij de oude microben. Wat den
vorm betreft zijn de meeste bacteriën
gedaante ver wisselend, dit wil zeggen,
dat ze van vorm kunnen veranderen
De landbouwwetenschap ondergaat in
korten tijd twee zware verliezen Prof.
Kellner, Directeur van het Landbouw
proefstation te Möckern bij Leipzig, is in
zijn 60,te levensjaar aan de gevolgen van
een beroerte te Karlsruhe, in Baden
overleden.
Kellner is de man, die, om het kern
achtig uit te drukken, de voederingsleer
van onze huisdieren op pooten heeft
gezet. Hij heeft daarbij mét veel tegen
kanting te worstelen gehad, maar zijn
ijzeren wilskracht deed hem de overwin
ning behalen, zoodat nu zijne nieuwe
gedachten algemeen ingang hebben
gevonden. Deze groote geleerde is de
grondlegger van de leer der zetmeel-
waarde, waarover wij in een voorgaand
Bijvoegsel breedvoerig hebben gehan
deld.
De grootste Fransche Landbouwkun
dige, Grandeau, is op 77 jarigen leeftijd
gestorven.
In 1868 begon Grandeau zijn landbouw
kundige loopbaan als Professor voor
Landbouwscheikunde aan de Universteit
te Nancy. Tegelijk richtte hij daar een
Landbouwproefstation op, het- eerste in
Frankrijk, dat echter zeer spoedig door
meer gevolgd werd. In 1888 werd Gran
deau Inspecteur-Generaal over alle Land-
bouw-proefstations. In die jaren maakt
Grandeau een studie van de bijzondere
leer der plantenvoeding; later wijdde, hij
zich met alle kracht aan de leer der voe
ding van onze huisdieren. Yooral in de
laatste jaren zijn er op dit gebied belang
rijke mededeelingen, van zijn hand ver
schenen. Tezelfdertijd werd Grandeau
benoemd tot Professor te Parijs.
Met Grandeau daalt een man ten grave,
aan wien niet alleen de Fransche, maar
ook de moderne landbouw van degehee e
wereld veel te danken heeft.
dere waarde of uitwerking van elk voe
der. Deze kan invloed hebben op de
gezondheid der dieren en op de waarde
der voortbrengselen. Zoo kunnen de
kokoskoekenden smaak der boter wijzi
gen, zoo kan slecht gebruikt katoenmeel
vergiftiging veroorzaken, enz.
F. Pirard
Landbouw-ingenieur
(Verboden nadruk)
m
Hoenders
Duiven
Paarden
Avicola.
'Nadruk verboden).
IO u.aii VV' L
F. de Vinesky.
(Verboden nadruk)
11
5)
55
The Dairyman
is
