tS
|PROPAGANDA -«I
■f®
IkcrkeUjke Ikaleitcter
Binnenland
Buitenland
47e Jaar Nummer 2437
Wekelijksche Oplage 8000 nummers
Zaterdag 9 November 1912
CALLEWAERT-DE MEULENAERE
t van
tHet Ypersche Volkt
T\
tt
ts
Gaat alzoD te werke
mssmsmmsmm
Oorlog in de
Balkanstaten
De nieuwe Voorzitter der Vereenigde Staten
tt
t(
®!iii
Xelefoon N° 52
Al wat opstel, aankondigingen, inschrij
vingen, enz. betreft, moet vrachtvrij aan
den Uitgever gezonden worden
BÖTERSTRaar, 3 6, YPER
VOOR 'T HEELE JAAR
3 FR.
Prijs per Nummer ^3 centiemen.
Alhoewel de verkoopprijs
Katholiek volksgezind
NIEUWSBLAD VAN YPER
vastgesteld is aan 5 cen
tiemen het Nr moeten de
verkoopers van Het Yper
sche Volk van nu tot aan
Nieuwjaar het blad ver-
koopen aan 2 centiemen
het nummer.
V:
liek is. Daarom zijn openbare betoo
gingen, geestdriftige manifestaties niet
voldoende katholiek moet de handel
wijze zijn in alle dingen, in alle doen
en laten, buiten en binnen, uitwendig
en inwendig.
Derde werk: sociaal werk. Die onze
jeugd zijn vorengegaan hebben reeds
een reuzenwerk afgelegd. Van 1886 tot
1912 hebben de katholieken eene so
ciale wetgeving gemaakt die de be
wondering der wereld afdwingt... en,
wat meer is, hebben zij die wetgeving
gesticht tot steun hunner ontelbare so
ciale werken. Malar de werken moeten
voortgaan, de werken moeten verme
nigvuldigen, d'e werken moeten nog door
dringen, daar waar zij min wel of slecht
gekomen zijn. De vijand, die alles wil
verdelgen in omwenteling, blijft niet
In twee voorgaande nummers hadden
wij bet over de katholieke actie onder
onze jeugd, nl. over studiebonden en
over katholieke propaganda door eene
Jonge Wacht.
Nog eenige woorden om onze jeugd,
de hoop der toekomst, op te wekken en I werkeloos; en al ware er ook geenvij
aan te wijzen hoe zij moet te werke and, nog diende er gewrocht uit chris-
gaan.
Daar het leven een strijd is aller
wegen, moeten onze jongelingen dur-
vers zijn, geharnast en gelegerd. Nap-
het voorbeeld der voorvaderen, de rid
ders van het Kruis, moeten zij geschaard
staan onder de banier van het Ki uis
om, als koene ridders van het goede,
te werken, te strijden en te zegepralen.
Eerste tuchtregel: het voorbeeld ge
ven van alle deugden vooraleer zich
weer dig te achten te mogen medewer
ken en medestrijden. Alleen dan, dra-
oen zij weerdig hun naam alswanneer I verzekei-ing der toekomst,
hun leven christelijk is, in de getrouw-
plicht, in de zuiverheid des
tene liefdadigheid en rechtveerdigheid.
(Werken zonder tal roepen onze
jeugd om hulp... schoolwerken, goede
pers, onderlinge bijstanden, vakveree-
nigingen Wie blijft er te kort
Mocht het waarheid heeien dat de
opkomende katholieke jongelingen im
mer en altijd, onder de armen van het
kruis vereenigd, sterk en stout hunne
taak weten te vervullen als diep-gods-
dienstige christenen, als vlaamsche va
derlanders, als Overtuigde volksgezin
der!... het ware een zegen, het ware de
't Is in den aanstaanden zittijd ook
dal de schoolkwestie moet worden op
gelost, benevens die van het onder
wijs van den vierden graad en van het
technisch onderwijs'.
Die verklaring werd fel toegejuicht.
M. Hubert, minister van arbeid, heeft
daarna in bijzonderheden het stelsel uit
gelegd dal hij zal vooruitzetten tot op
lossing der kwestie van de ouderdoms
pensioenen.
Zijn ontwerp zal gesteund zijn op de
verplichte verzekering voor werklieden
en bedienden van beide geslachten in
nijverheid, handel, landbouw en open
bare diensten, welke minder dan 240Öfr.
winnen, tevens den grondslag aandui
dend voor de tuss'chenkomst van den
Staat.
De minister liet ook wijzigingen voor
zien aan de wet van 1889, betrekkelijk
het werk van vrouwen en kinderen,
voor doel hebbend het verbod uit te
strekken tot de werkhuizen en het ge
bruik van kinderen van minder dan
14 jaar oud te verbieden.
Over de militaire ontwerpen hebben
MM. Woeste en Vandenpeereb'oom eeni
ge opmerkingen gemaakt, die echter
niet toelaten te oordeelen over den toe
stand die zal voortspruiten uit de néer-
leggingen van dat ontwerp der regee
ring, waarin alles totaal zal omschre
ven zijn.
M. de Ghellinck sprak daarna over
de werkmanspensioenen en verdedigde
breedvoerig het stelsel van het verbond
der katholieke mutualiteiten.
Rond 12 ure verlieten de senators de
vergadering om aan de volksvertegen
woordigers toe 'te laten hunne bespre
kingen voort te zetten.
Minister de Broqueville heeft dan
aangekondigd dat
Schietbanen voor de Burgerwacht
heid aan x
herten, in de onderdanigheid aan
ouders, in de voorbeeldigheid ©ener
stichtende godvruchtigheid.
Tweede tuchtregel: werk- en strijd-
veerdig staan in onbaatzuchtige zelf
verloochening. Het werk, de strijd roept
de jonkheid langs alle kanten
Eerste werk: godsdienstig werk. Zich
zelf ontwikkelen ter verdediging van
God en Kerk, van al onze godsdienstige
vrijheden. Wie is er nog die looche
nen zal dat de kwaden met alle mid
dels er op uit zijn om den godsdienst
aan te randen, hatelijk te maken en
te verdelgen. Nooit geen deinzen dan,
nooit geen menschel ijk opzicht in de
openbare belijdenis van het geloof, in
het weerleggen van alle opwerpingen
en beschuldigingen, in het verweeren
van alle aanvallen.
Tweede werk: vaderlandsch werk.
Zich zelf ontwikkelen ter verdediging
van het dierbaar Vaderland, van onze
nationale instellingen. Zal iemand mis
kennen dat onze politieke vijanden ook
de vijanden zijn van vorst en va
derland, van volk en onafhankelijk zei
bestaan Katholieke jongelingen, ter
verdediging en tot grootmaking van ie
Vaderland, moeten zich lichamelijk,
verstandelijk en zedelijk' wel bewaren
.Welberekende lichamelijke ontwikkeling
is noodig, benevens verstandelijke in le
zing, studie en overweging, benevens
zedelijke in de fierheid der geloofsbe
lijdenis. i
Neen. het menschelijk opzicht is met
hegraven. Maar 'dat menschelijk op
zicht moet gedood, om een ad er land
te hebben dat grooter wordtnaarina.c
liet wint in christelijkheid. Men hooi
soms zeggen: de katholieken zijn me
beter dan de andere. Dat is val sen,
als men waarlijk en rechtzinnig katho
Vergadering van de Rechterzijde
Maandag morgen vergaderden le
Brussel in de Senaatzaal de leden van
Rechterzijde van Kalmer en Senaat on
der voorzitterschap van MM. Cooreman
en baron de Favereau. Honderd veer
tig leden waren aanwezig alsook aide
ministers.
Hoofdminister de Broqueville deelde
aan de vergadering meê dat hij bij 't be
gin van den zittijd die op dinsdag 12
November aanvang neemt, eene verkla
ring zal afleggen vóór de twee Kamers.
Het programma der regeering bevat
o.hi. ide zoo spoedig mogelijke stem
ming van de wetsontwerpen betrekke
lijk de kleine burgerij en nl. op de
handelspolicie, op de werkmanspensioe
nen en op de goedkoope woningen.
De achtbare minister deelde ook meê
dat er wijzigingen zullen worden ge
bracht aan de militaire wet, maar hij
behield zich voor later de draagwijdte
van die wijzigingen te doen kennen,
in eene tweede vergadering der rech
terzijde.
Met het oog op de nieuwe lasten,
die uit deze wetsontwerpen zullen
voortspruiten. Zal men ook nieuwe hulp
middelen moeten zoeken. De regeering
heeft verschillende onderzoeken gelast,
om te weten aan welke bron men de
nieuwe hulpmiddelen het best zou kun
nen putten, en de waarschijnlijke op-
ln engst, die zij zouden afwerpen.
Tot hiertoe is geen enkel ontwerp
vastgesteld.
Hel kabinetshoofd drukte verderden
wensch uit, dat de leden der rechter
zijde elkander zouden verstaan om de
besprekingen te vergemakkelijken.
M. SCHOLLAERT
de candidatuur voor het voorzitterschap
der Kamer zal aanveerden.
Die mededeeling werd met algemee
ne toejuichingen begroet.
M. Woeste in naam der Kamer, M.
Vandenpe'erehbom in naam van den
Senaat hebben aan het Gouvernement
de eendrachtige steun toegezegd van
Keel de rechterzijde.
Vergadering van de Linkerzijde
Wapens en kazernen
Schrootkanons
De Toestand
In Macedonië
Overwinning van Kropulu
De Grieken te Katerina
Monastir ingenomen
Overwinningen der Grieken
De Montenegrijnen rond Scutari
Een Turksch oorlogschip in den
grond geboord
De Grieken bezetten eilanden
Andrinopel in gevaar
De groote slag te Lule-Burgas
Groote overwinning der Bulgaren
De Bulgaren trekken op naar
Constantinopel
De mogendheden
m
3&SSESa&
Handschriften worden niet teruggezonden.
Naamlooze schriften worden niet in acht genomen.
Briefwisselaars worden verzocht telkens hun
volledig adres op te geven. Ieder boek waarvan
twee afdruksels zijn ingezonden, wordt besproken.
DRUKKER-UITGEVER
AANKONDIGINGEN
Gewone 0.15 de regel. In 't blad 0.30 de regel.
Rechterlijke 1 fr. de regel.
Groote en langdurige volgens overeenkomst
Bekendmakingen buiten West- en Oostvlaanderen
worden ontvangen bij AGENCE HAVAS, te Brussel.
INSCHRIJVING
It bulten België vracht er bij.
Zondag 10 November, 24c Zondag na Sinxen.
Feestdag der Algemeene kerkwijding.
H. Andreas Avellinus. belijde".
Evangelie van den Zondag. In dien tijd
sprak Jezus tot de scharen deze gelijkenis Het
rijk der hemelen is gelijk aan een man, die goed
zaad opzijn akker zaaide. Maar terwijl de men-
schen sliepen, kwam zijn vijand en zaaide
onkruid onder de tarwe en ging heen. Toen nu
het graan was opgeschoten en vrucht voort
bracht, vertoonde zich ook het onkruid. De
dienaren van den heer des huizes kwamen dan
en zuden Heer. hebt gij riet goed zaad op uw
akker gezaaid van waar dan het onkruid En
hij zrtdo hun Een vijandisr mensch heeft dit
gedaan. En de dienaren zeiden hem Wilt gij
dus dat wjj het ga n uitwieden Poch hij zeide
Neen. opdat gij niet bij het uitwieden van het
onkruid tegelijk ook de tarwe uitrukt, haat
beide opgroeien tot don oogst, en in den oogsttjjd
zal ik tot de maaiers zeggen Verzamelt eerst
het onkruid en bindt het in bussels om te ver
branden, maar brengt de tarwe in mijne graan
schuren.
Ge lurige Aanbidding te Bo sirghe
Maandag 11. H. Martinus, bisschop.
Dinsdag 12. H. Livinus, bisschop en mar
telaar.
Woensdag 13 H. Didacusbelijder; E.
Stanislas Kostka, belijder.
Gedurige Aanbidding te Poperinghe Col
lege).
Donderdag 14. - H. Josaphat, bisschop en
martelaar.
Vrijdag 15. R. GVrtrudis, maagd.
Gedurige Aanbidding te Proven.
Zaterdag 16. H. MartinusPaus en mar
telaar.
Y\
i i -.1- Z .1 rlo
keeren, en 't zal voor good gedaan zijn met
dfc liberale partij.
Schier met eenparigheid, hebben de libe
rale senators en volksvertegenwoordigers ver
klaard1 't Is gelijk ge zegt
Deze beslissing valt in den smaak niet
van sommige 'liberale gazetten, die hunne
mislioegdheid lucht geven. Voor deze bladen
heeft de less-e van 2 Juni nog niet nijpend
genoeg geweest.
De socialistische bladen spuwen nog meer
vuur en vlammc zij verwijten aan de li
beralen verraad te plegen jegens hunne bond-
genooten, de socialisten, enz.
Ge ziet dat de algemeene werkstaking, deze
revolutionnaire poging, tegen degenen keert
welke dit wapen willen gebruiken om het
mes op de keel te zetten van het land.
Het land wil ruste en geen onraste.
En aan revolutionaire bedreigingen kan,
mag en zal 't niet toegeven
Zoolange die bedreiging niet ingetrokken
en vergeten is, kan er van geene nieuwe
keiswet sprake zijn. Zelfs zij die voor hel
zuiver algemeen stemrecht zouden zijn, maar
mannen, van orde zijn, moeten dit getuigen.
Vele steden, waar de burgerwacht lang
staat, beschikken over geene schietbanen. De
legeering heeft besloten daarin verandering
te brengen.
Dit jaar, inderdaad, zal het krediet van
75.000 fr. bestemd tot den geldelijken steun
aan de gemeenten die schietbanen hebben op
gericht, gebracht worden op 150.000 fr.
de
De week te voren hebben de liberale se
nators en volksvertegenwoordigers vergadering
gehouden. Zij was woelig.
Het voornaamste punt aan :t dagorde was:
Wat gaan we doen met de algemeene werk
staking door de sociabsten bereid als mid
del om de afschaffing van het meervoudig
stemrecht af te dwingen
Met algemeene stemmen, bullen negen
onthoudingen, heeft de vergadering beslist
NIET MEEDOEN
De voornaamste liberale sprekers, waaron
der M. Hymans, hebben hunne vrienden ge
beden en gesmeekt, toch klaar uit hunne
oogen te zien. Den 2 juni, zeiden zij, hebben
wij zulke schrikkelijke neêrlaag geleden, om
dat wij kartel gesloten hadden met de socia
listen. 't Was een misslag.
Doen we 't nog een keer, voor de algemeene
werkstaking, die zulk oneindig kwaad moet
veroorzaken aan 't land, dan zullen de ge
matigde kiezers zich nog meer van ons af-
De regeering zal hij de heropening dei-
Kamers een krediet van 12 millioen frank
vragen om onmiddelijk te gebruiken voor
de herinrichting der bewapening en der ka-
zerneering.
Al onze regimenten voetvolk zullen eer
lang van mitraitleuzen of schrootkano'ns voor
zien zijn.
Die wapens zullen, zooals men weet, op
kleine affuiten of wagens worden vervoerd
door trekhonden.
Ieder regiment voetvolk zal er zes ont
vangen het regiment carabiniers acht.
Ziehier de regimenten, die het eerst van
mitrailleuzen zullen voorzien zijn
fe en 2° linie, te Gent; 3° linie, Oosten
de en Yper; '5e en 8e linie, Antwerpen;
9c linie, Brussel; R jagers te voet, Charle
roi; 2c jagers te voet, Bergen; grenadiers
en carabineirs, Brussel.
Dan zullen volgen 4c linie, Brugge, op
1 December; 6« en 7c linie, Antwerpen, op
1 Januari. Voor het 10c linie, Aarlen-Leu
ven, het IR, Hasselt, en het 3e jagers, Brus
sel-Doornik, zal het overhandigen dier wa
pens eenige vertraging ondergaan, wegens ge
brek aan bergplaatsen in de kazernen.
Alle volkeren staan vol verwondering en
verbazing voor de kleine heldhaftige Balkan
volkeren, die den machtigen Turk de eene
na de andere schrikkelijke nederlaag doen
ondergaan.
Voor Turkije is het de schandigste neder
laag die men uitdenken kan.
Geheel 'de week hebben Montenegrijnen
Grieken, Serviërs en Bulgaren met het Turk
sche leger handgemeen geweest, en overal
hebben zij weerom de overwinning behaald.
De Bulgaren vooral hebben het lastig ge
had, maar 'hebben dan ook de grootste
overwinning der eeuw behaald te Lule-Bur-
gas.
Turkije trekt zijn legers samen op zijne
laatste verdedigingslijn vóór Constantinopel
In de hoofdstad zelf wordt men ongerust, en
de vreemde gezanten hebben dan ook oorlog
schepen gevraagd aan hunne wederzijdsche
regeeringen om de vreemdelingen te verde
digen en te beschermen. De mogendheden heb
ben aan hun wensch voldaan.
In dc uiterste stuiptrekkingen van verval
en ondergang, heeft Turkije aan de mogend-
Dinsdag 11. had in de Vereenigde Staten
van Noord-Amerika de kiezing plaats van
een nieuwen voorzitter der republiek. Zes
tien millioen stemmen werden opgeteld. Daar
in ongeveer een millioen vrouwenstemmen
immers in zes staten van het Westen be
zitten de vrouwen het stemrecht.
Zulke kiezing heeft geld1 gekost. Men schat
dees jaar de uitgaven der drie tegenovermal-
kander staande partijen op 12.500.000 fr. 'tls
verschrikkelijk, niet waar en toch is he-t
aan 't beteren, want vroeger had1 zulke som
niet genoeg geweest voor ééne partij om
haren kandidaat te doen kiezen.
Dokter Wilson, wiens portret wij geven, is
gekozen geweest met eene verpletterende meér-
derheid, boven de lSOOOOstemïnen, tegenover M.
Ta ft, uittredend voorzitter, en M. Roosevelt
oud-voorzitter der republiek. Die twee kan
didaten, behoorende tot de republikeinsehe
partij, hadden scheuring in de partij veroor
zaakt en zoo is Dokter Wilson, kandidaat
der democratische partij er in gelukt ge
kozen te worden. Het was zestien jaar ge
leden dat de democratische partij het voor
zitterschap verloor.
Dokter Woodrow Wilson zal zijn man
daat beginnen in Maart 1913. Hij is geboren
te Stampton in de zuidersche staat Virginia.
Hij is uitmuntend gekend als rechtsgeleer
de en ervaren man van zaken. Hij was hoog
leeraar van politieke staatshuishoudkunde en
heeft gewaardeerde werken van vaderlandsche
geschiedenis geschreven. Hij klimt snel op
in politieke weerdigheid; hij was gouverneur
van den staat New-Jersey, en springt al met
eens op het presidentschap der Republiek.
heden gevraagd tusschen te komen. Maar
deze weigerden tusschen te komen zoolang
de oorlog duurt, om voor niemand partij te
moeten trekken, zeggen ze, en om d'e inter
nationale moeilijkheden te ontgaan. Zoo is
dan weer een Europeesche oorlog vermeden.
De Turken zijn in de grootste verwarring
langs alle kanten op de vlucht geslagen.
Koning Pieter, van .Servië, heeft zijne in
trede- gedaan in de veroverde stad Uskub.
Zijn troepen bezetten benevens de provincie
van Novi-Bazar een groote uitgestrektheid
gronds van meer dan 200 kilometers lang
en 80 breed: Servië's vlag wappert op 22
Turksche steden.
De Turksche 'troepen hebben zich trach
ten weerom te vereenigen te Demir-Kapou,
maar de Serviërs hebben ze gedwongen achter
uit te trekken en hebben op hen de
behaald'.
Macedonië is feitelijk in de handen der
bondgenooten. De Turken, om zich te wreken,
moorden, plunderen en branden alles leeg
en plat wat zij ontmoeten.
De Grieken, hun optocht zegevierend voort
zettend, hebben de stad Katerina, op 40 kiLo-
meters van Salonika, overmeesterd. Ook Kal
ian is in hunne handen gevallen.
Hun zegetocht voortzettend, zijn zij tot
dicht bij Monastir gekomen, waarheen ook
de Servische troepen trekken
Woensdag heeft het garnizoen van Monas
tir zich aan de Serviërs overgegeven. Dat
is weer eene schitterende zegepraal voor de
Serviërs.
De Grieksche troepen hebben eene over
winning behaald op de Turken nabij Oreneva
en hebben Preveza ingenomen.
Nog altijd voort wordt Scutari door de
Monlenegrijnsche troepen belgerd. De stad is
zeer versterkt, en de Turksche bevelhebber
wil den strijd tot het einde voortzetten. Hij
zal het echter niet lang meer kunnen uit
houden, want de stad is langs alle kanten
ingesloten, en de hoogten rond de stad zijn
reeds in de handen gevallen der Montene
grijnen. Koning Nikolaas wil zijn troepen
eenigszins sparen, en wil daarom geen alge-
meenen aanval wagen, daar hij toch van de
overwinning zeker is.
Eenige grieksche torpilleurs hebben het ge
waagd in de golf van Salonika te dringen,
en hebben er een turksch pantserschip in
den grond geboord.
Na Lemnos overmeesterd te hebben, is de
grieksche vloot tot bij het eiland Tenedos
gekomen, en heeft het zonder veel moeite
kunnen bezetten. Reeds waren de eilanden
Thasos, Imbros, en Samothrace door de
vloot ingenomen geweest.
De Bulgaren hebben den uitval, dien de
Turksche bezetting gewaagd heeft, zegevie
rend afgeweerd. Er wordt verzekerd dat de
stad, ondanks al hare versterkingen etn for
ten, het niet lang meer zal kunnen uithouden:
het geschut der Turken berokkent weinig
kwaads, -daar de artillerie-soldaten hunne ka
nonnen niet kunnen gebruiken de Bulgaren
integendeel schieten wonderwel.
De Bulgaren hadden hunne grootste leger
macht vooruitgezonden naar Constantinopel.
Het was zeker dat een beslissende slag zou
geleverd worden tusschen Andrinopel en
Constantinopel. Het leger der Bulgaren telde
ruim 200.000 man, en dat der Turken was
nog grooter, en werd' steeds versterkt door
frissche troepen, komende uit Klein-Azië.
De troepen ontmoetten malkander rond
Lule-Burgas, een dorp, dat vroeger onbekend,
door dezen slag vereeuwigd zal blijven. Vier
dagen lang is er op eene uitgestrektheid van
verscheidene kilometers onophoudelijk ge
vochten geweest. De Turken verweerden zich
dapper, maar ide Bulgaren vochten als leeuwen.
In 't eerst scheen de overwinning te zullen
blijven aan de Turken, want tot driemaal
toe moesten de Bulgaren wijken. Eindelijk
gelukte het hun, nog eens dank aan hun»
goed geschut en onverschrokkenheid, die hen
met de baojnnet in de hand tegen de Turken
joeg, de Turksche rangen te breken,' en de
Turken op de vlucht te drijven.
Meer dan 40.000 dooden lieten de Tur
ken, die in alle richtingen vluchtten, op het
slagveld achter. De Bulgaren hadden ook fel
geleden, maar hun bleef de overwinning. En
deze zege, de schoonste van heel den oorlog,
zal voorzeker ook den genadeslag toegebracht
hebben aan de Turksche macht.
In drie kolonnen verdeeld trekken de Bul
garen op naar Turkije's hoofdstad. De eene
gaat naar de zee van Marmara, de tweede trekt
regelrecht naar de versterkte stad Tchataldja,
terwijl 'de derde langs den kant der Zwarte
Zee vooruitrukt. Reeds zouden ze de ach
terhoede der Turken aangevallen hebben, en
uiteengeslagen.
Waarschijnlijk zullen zij nu wachten voor
uit te rukken totdat de hulptroepen der
Serviërs hen vervoegd hebben, en dat An
drinopel in de handen hunner legers gevallen
zij, om dan met des te meer zekerheid de
laatste verdedigingslijn rond Tchataldja door
te breken, en hun eeuwenouden haat te gaan
koelen door de grootste schande der vol
ledige Turksche nederlaag, te Constantino
pel zelf.
Het uitgeputte Turkije heeft in zijn uitersten
nood laan de mogendheden gevraagd te wil
len tusschenkomen. Minister Poincaré had
voorgesteld aan de mogendheden tusschen te
komen, zonder dat een der mogendheden
