Wtm h M
AEN
Van Zaterdag 33e" October, 1843.
V. Wat môet men peyzen van deze die
zonder tegenstrydig te zyn aen den gods-
dienst, deszelfs plichten niet onderhouden,
of leven al s ofzy geenen godsdienst hadden?
A. Uyt kragt van ket bestaende verbond
is het ons niet toegelaten van te onderzoe-
ken of eenen kandidaet, die rechtzinniglyk
de voorwaerden van het verbond onder-
houd, zyne godsdienstige plichten kwyt of
niet; maer wy gelooven dat deze die de
plichten van den godsdienst verzuymen,
gemeenelyk gesproken, min bekwaem zyn
om eenige openbare plaetsen te bekleeden
als deze die aen die plichten volkomen.
Y. Waerom zyn deze die hunne gods
dienstige plichten niet kwyten gemeynelyk
min bekwaem als deze die ze kwyten?
A. Om dat hun gedrag min of meer moet
nadeelig zyn aen het geluk van het volk dat
zy moeten bestieren of vertegenwoordigen.
Y. Hoe kan hun gedrag aen het geluk
van het volk nadeelig zyn?
A. Om dat de verzuymenis der gods
dienstige plichten het verderflykste voor-
beeld is dat eenen man in bediening aen
het volk kan geven. Want zeer ligtelyk zal
het volk zelf de plichten verzuymen die het
door zyne overste niet ziet volbrengen, en
wy hebben reeds gezeyd dat het geluk van
een volk in het onderhouden dezer plich
ten gelegen is.
V. Kan mén nog niet door andere re-
dens bewyzen dat iemand die zyne gods
dienstige plichten verzuymt, gemeynelyk
minst bekwaem is om eene openbare plaets
te bekleeden?
A. Ja, want ten zy dat zulken ambtenaer
opreglelyk al de voorwaerden van het
verbond tusschen de katholyke en de li
bérale zou onderhouden, zou het hem zeer
moeylyk zyn van in Belgen, waer verre
het grootste deel der inwoonders den
godsdienst regtzinniglyk beminnen en uyt-
oefîenen, ten vollen het vertrouwen van
het volk te verkrygen; want, men zou al-
tyd min of meer aen zyne opregtigheyd
twylfelen.
Ten tweeden, zulken ambtenaer kan
nooyt op zyne medeborgers dien invloed
gebruyken dien den godsdienst alleen kan
geven. Indien hy eenen opstand moet we-
derhoudeu, of een wanorder beletten, hy
kan zich niet beroepen op de plichten van
den godsdienst die hy zelf niet onderhoud.
Ten derden, eenen ambtenaer zonder
godsdienst zal gemeenelyk zoo veel iever
niet hebben voor het algemeen welzyn;
want den godsdienst is alleen bekwaem
dien iever in te geven, en iemand gesta-
diglyk aen het welvaren des volks te doen
werken.
Eyndelyk, onder deze die aile gods
dienstige plichten verzuymen, zyn er veél
wier eerlykheyd en opregtigheyd zoo wan-
kelbaer zyn, dat zy door de minste oor-
zaek vallen. De rykdommen, de eertytelen,
de bediennigen, de kruyssen van eer, den
lof of de beknibpelingen der gazetten, dit
ailes heeft op hun eene magt waer aen zy
niet konnen wederstâen. Gelyk zy volgens
geene zekere grondregels leven, zoo heb
ben zy noch standvasligheyd noch kloek-
moedigheyd; zy konnen de waerheyd niet
doen spreken, noch de rechtveerdigheyd
doen eerbiedigen; in plaets van zich tegen
de willekeurigheyd en onrechtveerdigheyd
te verzettenzy veynzen het kwaed niet te
kennen uyt vrees van zich zelven in gevaer
te stellen.
V. Zoud gy konnen bewyzen dat de gods
dienstige gevoelens de borgerlyke deugden
versterken die in eenen ambtenaer ver-
eyscht worden?
A. Ja, door deze reden de godsdienstige
gevoelens die hem bezielen doen hem zyne
plichten behertigen en beminnen, en leeren
hem wat hy aen zyne gemeente, aen zyne
provincie en aen zyn, vaderland verschul-
digd is de vrees Co'ds, wàerop gansch
zyn gedrag gevestigd is, maekt dat hy in
ailes wat hy doet en onderneemt wyzelyk
te werk gaet. Leest de geschiedenis van
ons land, en ziet naer het gedrag dier
wyze en kundige ambtenaren en magis-
traten die eertyds zoo veel luyster aen
Belgien toebragten den godsdienst die
den grondsleen hunner opvoeding gewreest
had, deed hun al hunne borgerlyke plich
ten getrouwelyk volbrengen. Bykdommen,
eer, vermaken, beknibbelingen, beloften,
bedreygingen, niets was bekwaem hunne
standvastigheyd te bewegen of hunnen
iever tôt het goed te verminderen. Het zy
de willekeurigheyd kwam van den kant
van het volk of van den kant van het be-
stier, altyd wisten zy er eenen wyzen en
moedigen tegenstaqcji aen te bieden, en de
rechtveerdigheyd en gerechtigheyd te doen
onderhouden.
V. Maer indien de katholyke in de ka-
mers eene al te groote meerderheyd had
den, zou het niet te vreezen zyn dat zy
hunne magt zouden gebruyken om ten
voordeele der geestelyke sommige jaer-
renten te erstellen die eertyds beslonden,
zulke aïs tienden, enz.?
A. \Vy weten wel dat eenige listige
mannen, en eenige gazetten die aen den
voorspoed van den godsdienst tegenstry
dig zyn, diergelykelasleringen uytstroeyen
om de eenvoudige menschen te verschrik-
ken; maer wy anlwoorden stoutelyk Neen
inderdaed indien de katholyke ditgedacht
gehad hadden, zy zouden het uytgewerkt
hebben in het congres, waer zy eene zeer
groote meerderheyd hadden; maer nie-
mand heeft daer alsdan op gepeysd. En
indien zy nu het gedacht hadden waer
mede men hun beschuldigd, zy zouden
meyneedige zyn; want zy zouden hunnen
eed te buyten gaen met eene wet te maken
die zou tegenstrydig zyn aen de letter en
aen den geest der grondwet die zy ge-
zworen hebben te onderhouden. Met een
woord de katholyke willen en vragen an-
ders niet als de zuyvere en opregte uyt-
voering der grondwet die zy zelve gemaekt
hebben, en altyd zullen zy de eerste zyn
om zich te verzetten tegen ailes wat aen
den geest der grondwet zou tegenstrydig
zvn.
§iv.
VAN DE PLICHTEN DER KIEZERS.
V. Is het van eene groote aengelegen-
heyd dat al de kiezers getrouwelyk hun
kiesregt uytoeffenen?
A. Ja, want het is van het uytoeffenen
van dit recht, het is van de kiezingen dat
het geluk van het land afhangt.
V. Hoe kan het geluk van het land van
de kiezingen afhangen?
A. Het geluk van het land hangt af van
zyne wetten, en van de wyze op welke
deze wetten uytgevoerd worden. Nu dan,
wie maekt er de wetten in Belgien? Het
zyn, gezamentlyk met den koning, de sé
nateurs en de representanten; en gelyk de
sénateurs en de representanten genoemd
worden door de stemmen der kiezers, zoo
is het klaer dat het van de kiezers afhangt
van goede wetten te hebben of niet.
Wat nu de goede uytvoering der wetten
betreft, deze hangt insgelyks van de kie
zers af. Let eens op. Wie zyn deze die met
de uytvoering der wetten belast zyn? Het
zyn de ministers en de ambtenaren die
door de ministers genoemd worden. Nu
dan, het is onmogelyk dat een ministerie
bestaet indien het niet de meerderheyd
der kamers met zich heeft, en het hangt
van de kiezers af dat deze meerderheyd
goed zy; diesvolgens dan hangt het ook
van de kiezers af van goede ministers te
hebben; en indien de ministers goed zyn,
dan zullen ook al de ambtenaren goed zyn,
die zy met de uytvoering der wetten be-
lasten.
Laet ons dit eens in weynige woorden
erhalen het geluk van het land hangt af
van goede wetten en van de goede uyt
voering dier wetten; de goede wetten en
de goede uytvoering der wetten hangen af
van de kamers; de kamers hangen af van
den keus der kiezers, zoo dan het geluk
van het land hangt af van de kiezingen.
V. Is iemand die kiesrecht heeft op cons-
cientie verplicht van zynen naem op de
kies-lysten te doen stellen, en in de kie
zingen deel te nemen?
A. Ja, want God verplicht aile menschen
fev -
AGATEUR,
