Onze Preekstoel
Een zicht Van Sint-|Vlaartenskerk
Daar waren zelfs menschen die de Dekenkapelle
leelijk vonden. Zoo in het boekje Ypres van de
Heeren De Deyne ea Butaye staat er produit un dis-
gracieux effet dat is misschien overdreven. Die aan
bouw was schoon en stond er goed.
Maar nu hij teenemaal verdwenen was of daaromtrent,
en de noodwendigheid van die afzonderlijke kapelle niet
langer bestond, begrijpen we dat zij niet hersteld werd.
De grootsche opvatting van de oude kerke komt, zon
der dit bijvoegsel, beter tot haar recht.
De prachtige preekstoel die vóór den oorlog bestond
is verloren, onherroepelijk. Voor onze kerk werd hij niet
gemaakt hij kwam uit de kerk der Ypersche Domini-
kanen.
E.n echt kunstwerk zeker, maar van den baroktijd, en
boe schoon ook, hij paste minder goed in onze middel-
eeuwsche kerk. Kom, moest hij nog bewaard zijn, wij
zouden hem terugstellen op zijne oude plaats, en met
veel genoegen alhoewel die preekstoelen van den barok
tijd doorgaans te groot zijn, niet gezond van opvatting.
Om deze reden, niet zoozeer om 't verschil van stijl, pas
sen die preekstoelen minder wel.
Wat dan
Wel, wanneer in 1794 die groote preekstoel uit de
Dominikanen naar Sint-Maartens verhuisde deed men
een oude sierlijke preekstoel verdwijnen, meesterstuk van
't begin der 16e eeuw.
Verdwijnen Ja naar den zolder
Die preekstoel staat afgebeeld op de schilderij van
Jan Thomas die als toemaatje in de voorgaande Tuin-
klokke stak. Kijk goed, rechts, boven den groep der
kleine koralen.
In 't begin der jaren 1800 werd hij verkocht, door toe
doen van M. Carton, aan de kerke van Winnezeele in
Fransch Vlaanderen. En daar staat hij nog ontsierd
door een nieuwen trap die eraan toegevoegd werd in 't
jaar 1844 en daar gaan vele kunstliefhebbers onzen
ouden preekstoel bewonderen.
Wie hem gemaakt heeft Naam onbekend. Maar die
meester beeldhouwer maakte drie groote werken 't bin-
nenportaal in de Zuid-kruisbeuk van Sint-Maartens, onze
preekstoel, en dien van Nieupoort. Wie daarover meer
wil weten leze Annales du Comité flamand de France
jaargang 191 1-1912, bl. 395-415. Dit boek is te vin
den in de stadsbibliotheek.
De preekstoel van Nieupoort... verdween met den
grooten oorlog. Gelukkig had men de nauwkeurige afme
tingen en getrouwe foto's. Met deze documenten, en
met behulp van den preekstoel van Winnezeele... en
dank zij een kunstenaar uit de duizend die met de mid
deleeuwen is vergroeid, heeft Nieupoort zijn ouden
preekstoel in 't nieuwe.
Nu zegt gij zeker konden wij onzen preekstoel van
de 16e eeuw terugkrijgen
Het ware inderdaad een kostbare gedachtenis onzer
oude Sint-Maartenskerk. Maar we moeten er niet op
peinzen we krijgen hem niet terug, al gaven wij er
een millioen voor 1
(Maart 1930)
Hier staat een stuk van onze Sint-Maartenskerke
gezien van uit het Noord-Oosten aan uw linkerhand
't koor met de zijkapellen, het transept (dwarsbeuk) met
zijn middentorentje rechts een deel van 't oud Sint-
Maartensklooster, waar de Sacristie wordt ingericht.
Daarboven, nog met de stellingen zichtbaar, den teerling
van den reusachtigen Westertoren. Vóór den oorlog stond
er op dezen teerling een lage spits. Maar er bestond
toen reeds een plan, om een hooge steenen naald op den
toren te zetten. Die komt er nu. Of het een verbetering
zal zijn? Elk zijn gedacht...
In hun archeologische herstelling zijn de gebouwen
die we zien. met uitzondering van de toren der»
tiendeeuwsch. De zijkapellen zijn van't oudste, begonnen
rond 1221, van 't vroegste gothiek overgangsstijl
zegt men soms), maar van 't schoonste dat in ons land
bestaat.
Het geheel van onze herbouwing is prachtig. Veel
herstellingen der verleden eeuw, die met slecht materiaal
en met slechte vormen tot stand kwamen, zijn vervangen
door goed en deugdelijk werk. Hulde aan den bouw
meester, Mr Coomans
Ze komen van heinde en ver om dat prachtwerk te
bekijken.
Maar gij, beste lezer, die om zoo te zeggen in de
schaduw onzer kerk woont, hebt ge u ooit de moeite
getroost te kijken en te bewonderen
Dat wilde de prente U zeggen. Ga zien 1