Onze Kruisweg Onze Schilderijen Het prachtig binnenportaal Van Sint-JVIaaEtenskeEk. Wij hebben hem bewaard, onzen schoonen Kruisweg, di e vóór den oorlog in de Dekenkapelle hing. Op twee na, werden de verschillende staties gered, door Z. Eerw. Heer Delaere, toen de St-Maar- tenskerk reeds in laaiende vlammen stond, op 22 November 1914. Onze Kruisweg werd destijds geschilderd door Joseph Van Severdoncc, uit Brussel 1819-1905 die ook den Kruisweg schilderde voor O. L. Vrouwkerk te Namen. Ongetwijfeld een verdienstelijk werk. De ietwat wee- ke academische trant wordt vergQed door de krachtige kleurengam. Het opmaken van de twee ontbrekende staties werd toevertrouwd aan een bekwamen kunstschilder Alidoor Lamote, van Coolscamp. Die nieuwe staties I 2de en I 3de zijn in dofferen toon gehouden. Wellicht met opzet. Niettemin kunnen zij nog goed met de oudere samengaan. In onze herstelde kerk zijn de eerste schilderijen terug gekeerd en ze geven evenals onze kruisweg aan de strenge schoonheid van het gebouw eene speling van kleuren en leven. Ze zijn daarbij welkome aandenkens van vroeger. We treuren om wat onherroepelijk verloren ging, maar we zijn ook blij om wat er werd teruggevonden. Vijf groote doeken werden reeds hersteld door Cornil Leegenhoek, van Brugge. Eerst een reusachtig doek voorstellende het beleg van Yper in 1383 en de eerste Tuinprocessie gehouden in dank voor de bevrijding der stad. Het tafereel werd ge schilderd in 1657 door Joris Lybaert en komt uit de Tuinkapel van het voormalig Franciskanenklooster. Twee medaillons met opschriften zeggen ons 't volgende: Yper door de Engelschen en de opstandelingen belegerd, 1383. Yper door den hemel van zijne vijanden ver lost, kwijt zich van de belofte aan God almachtig en aan O. L. Vrouw gedaan, den 8 Aug. 1 383. Als kunstwerk is onze schilderij niet hoog te schatten, maar als histo rische oorkonde wel. We hebben er het middeleeuwsch stadszicht met nauwgezetheid weergegeven. Een ander groot doek stelt voor, naar men zegt, het doopsel van Clovis. Het draagt als opschrift Ghejont ten jaere 1692 door S' Nicolaes Vanden Velde overleden den II Nov. 1732, en Jofe Susanna Vanden Velde syn huysvrouw overl. den 30 Nov. 1723. Op den voet der vont staat I 723. Maar of het onderwerp werkelijk Clovis' doopsel is valt te betwijfelen. Een heerlijk werk is De Zondarige vrouw bij Chris- stus door Matthias Devisch, 1730. Devisch, geboren te Reninghe in 1702, is een der beste schilders van zijn tijd. Hij woonde te Brugge en was er de herinrichter der Academie. Eindelijk hebben we nog twee der reeks schilderijen die in 't begin der jaren 1700 werden gemaakt voor de kapel van O. L. Vrouw van Tuine der Recoletten, nl. de dood van O. L. Vrouw, gemaakt door den Yperling Jozef Beke, en de Geboorte Christi, door den Brugschen schilder Suvée (1776). Dit laatste werk werd bekroond, in den wetstrijd geheeten Concours de Rome Een der merkwaardigste kunstgewrochten van Sint- Maartenskerk was het eiken binnen- of tochtportaal aan den zuiderlijken ingang in de kruisbeuk. Zie ons Bijblad. Prachtig kunstwerk Het was opgevat in den sierlijken trant van het laat gothiek, dat den voorkeur gaf aan groote rustige massa's, afwisselend met rijk bewerkte en grillig uitgesneden details. Ons portaal droeg eenvoudige maar sierlijke paneelen met zoogenaamde perkamentbladen als versie ring maar de middenstaander of makelaar, en de twee hoekslaanders droegen elk twee beelden onder fijn uitgesneden verhemelten en op voetstukken die meester werken waren van onze vlaamsche houtsnijkunst. Voor het steenbewerken zijn onze voorouders nooit zoo ver ge komen als de Fransche imagiers, het steen dat voor deze bewerking geschikt bleek, werd overigens in onze streken niet aangetroffen. Daarentegen zijn de oude Vlamingen met de Engelschen de beste houtbewerkers der middeleeuwen geweest, en de voortbrengselen onzer huchiers werden tot diep in Frankrijk en in Spanje ingevoerd. Door iedereen bewonderd, is ons prachtig portaal door alle tijden heen bewaard gebleven tot aan de ver nieling door den oorlog. De kunstenaar Wie het maakte, weten we niet. De middeleeuwsche kunstenaars, in tegenstelling met deze van onzen tijd, stelden niet hun naam op hun werken. Maar deze onbe kende meester heeft drie bekende kunstwerken vervaar digd, zooals men uit de aanwezigheid van een immer herhaald motief heeft afgeleid. Van deze drie werken was er een te Nieupoort, de heerlijke preekstoel die men na den oorlog in zijn oorspronkelijke pracht heeft hersteld. De twee andere stonden in onze Sint-Maartenskerk waaruit men dan ook met reden veronderstelt dat de meester te Yper werkte. Het waren nl. de preekstoel, die thans verhuisd is naar Winnezeele, een werk dat wonder veel gelijkenis vertoont met dezen van Nieupoort en ons portaal. Wenschslijke herstelling Documenten zijn er genoeg om dit portaal te herstel len, en deze herstelling is een werk dat hoogst wenschelijk is. Want onze herbouwde Sint-Maarenskerk is een recon stitute, en alles wat deze reconstitute vollediger maakt is welkom met dit voorbehoud dat de bouwkundige een heid van het herrezen gebouw niet worde geschonden Renaissance en barok hadden immers veel werken binnengeloodsd, die kunstwaarde hadden, maar het uit zicht niet verbeterden. Zulke werken blijven best weg maar middeleeuwsche gewrochten, zooals ons portaal, die wel twee tot drie eeuwen jonger waren dan het gebouw, maar in een zelfden geest waren opgevat, zulke werken hooren er thuis, en zijn er wel beter op hun plaats dan nieuw opgevatte, laat nog goed opgevatte ontwerpen. De warme toon van het eikenhout zal, beter dan neo- gothiek kleurenspel, aan ons heerlijk kerkintérieur dat leven en die afwisseling geven die er worden gewenscht.

HISTORISCHE KRANTEN

Tuinklokke (1930-1940) | 1930 | | pagina 4