■i
Onafhankelijk weekblad
JAARs Nr. S.
PRIJS 1,5» Fr.
ZONDAG 15 APRIL 1845.
TE
DIKSMUIDE
IN DEN BEZETTINGSTIJD
Oude Kennissen
BEZOEK
UIT
ALVERINGEM.
EN ELDERS!
De bond der trouwe kameraden.
(Vervolg op 2e blz. 3e kolom).
zou ons niet moeilijk vallen voorbeel
den van onvastheid in de gedachten en
militaire i
verleidingspolitiekals de
F
K
wen genieten betreffende de nationale
opvoeding van onze kinderen.
De ouders die er direct belang bij heb
ben en-de staat, die zijn ambtenaars
betaalt om er door gediend te worden,
mogen alleen die onderwijzers aanvaar
den die de jeugd van morgen, benevens
een verstandelijke opleiding ook een
stevige, gezonde vaderlandslievende hou
ding kunnen doen aannemen.
DARA.
Over Custodiaansch Beleid en
de Bezadigheid er mee
verbonden.
verwachten,
den haam
plaatselijke onderwijzers
treurig dat we
constateeren.
(Vervolg).
Thans volgen drie oude klanten van
ons pensionnaat, die, volgens hun ad
vocaten, geperfectionneerde steenezels
zijn. In ieder geval, de geïnteresseerden
protesteeren niet.... daar zijn ze mis
schien te slim voor!
De eerste der drie kornuiten is Adrien
Adam, uit Bovekerke, oud-fabrieks-
wachter en later, dank zij zijn ouden
vriend Bulckaertschepen! Krijgs-
auditor Maertens vraagt in alles 22 jaar
zetelen voor Adam. Maar Meester Car--
uon, advocaat van den betichte, begint
met te zeggen: „beziet hem daar eens
zitten, den schepen van Bovekerke! „Al
leman lacht, den gewezen Herr Unter-
Bürgermeister uitgezonderd, die een le
vend bewijs is dat de wethouders der
„Nieuwe Orde” niet noodzakelijk hooge
bollen moesten zijn en dat Michieltje
uit Veume niet erg kieskeurig was bij
het aanstellen van gemeentevaderen.
Als het maar doorrookte zwarten waren!
Volgens zijn verdediger liet Adam zich
schepen benoemen uit verwaandheid.
Wat men dus sinds menschengeheuge-
nis en in plat Vlaamsch noemt: een
pretentieuzen ezel! En wij die dachten
dat alleen Eva op dergelijke manier te
verleiden was! Te veel wordt door
Meester Carton op de domheid van den
naamgenoot van onzen eersten vader
gewezen en te weinig op zijn verwaand
heid! Gelukkig uoi' den ex.-sem/pen
nemen de leden van .den krijgsraad die
al of niet opgeschroefde domheid als
een verzachtende omstandigheid aan en
onzen Adam vliegt voor vijf jaar de
doos in, waar hij zeker heimwee zal
hebben naar zijn aardsch paradijs met
den Bovekerkschen ersatz-schepenze-
tel.
Uit dezelfden hoek hebben we Karei
CONSTANDT, leurder te Vladsloo, nog
dommer dan Adam. Hij bracht het, ten
andere, nooit tot schepen! Meester Fe
lix volgt het voorbeeld van zijn collega
en legt vooral den nadruk op de bijna
totale afwezigheid van hersenen bij
zijn kliënt. Constandt werd Spoorweg-
wachter ten einde naar het land van
den grimlach niet te moeten gaan. Na
derhand werd hij automatisch naar de
„Vlaamsche Wacht” overgeschakeld,
doch dank zij een beenbreuk werd hij
naderhand gedemobiliseerd. Volgens
zijn verdediger was die beenbreuk een
„truc” om uit dezen „Duitschen boel”
te geraken, wat bewijst dat Constandt
spijts alles minder dwaas is dan hij er
uit ziet! De krijgsauditor neemt aan
dat C. het poeder wel niet heeft uitge-
vonden en het hier in zekeren zin toch
geweldig een dompelaar geldt. Hij vraagt zeven
jaar hechtenis. De man uit Vladsloo
komt er echter met twee van af!
Het derde lid van de academie der
steenezels is onzen vriend Fernand
GOUWY! Wie zou dat destijds gedacht
hebben,, toen hij den broer van den kos
ter van Smolensk, fier als een wandluis,
vooraanstaanden
Bovendien hadden we
hier in 't land nog den weerslag der
«slingerbewegingen» van de hoogste
Fransche regeeringsorganen, met een
Petain aan ‘t höofth een maxi die een
tijd lang ontzag afdwong. Wanneer we
dit alles in ’t oog houden, moet het ons
op zijn minst verwonderen dat ont
wikkelde en vooraanstaande menschen,
bij de beoordeeling van de aangeduide
fouten en vergissingen, uitgaan van
een hooggespannen patriotism©, dat
wel eens wat oppervlakkig en opge
schroefd voorkomt. En onze verwonde
ring dreigt ergernis te worden, wanneer
we vooraanstaanden en gezagsdragers,
die tijdens de bezetting den moed mis
ten om den gewonen man of hun on-
derhoorigen voor gevaarlijke afwijkin
gen te waarschuwen, nu voor diezelfde
afwijkingen een strenge straf en uit
zuivering hooren eischen”.
We gelooven. graag dat „menig ernstig
jurist en moralist het, ook op dit mo
ment, niet aangenaam vindt met som
mige van die vraagstukken te worden
lastig gevallen”. Zeggen we maar direct
dat den toestand in 1940 veel klaarder
was dan de houding van deze ernstige
lui! Ook wij kunnen voorbeelden van
onstandvastigheid aanhalen.. En het zijn
i dergelijke lui die met even veel vuur
j gecatalogeerde zwarten moeten
bekampt worden! Houden we even stil
bij den gewonen dooddoener: „veel per
sonen (men leze: betrekkelijk veel...)
hebben gefaald. Achter leder geval
staat niet alleen een gezin, maar een
kring van familieleden en vrienden, om
niet te spreken over menschen, die,
verontwaardigd over een te verregaan
de strengheid, met de gestraften zouden
sympathiseeren!” - Men vreest (moeten
we hier niet schrijven: Men wenscht!)
een herhaling van het drama der am
nestie! We zullen, in een afzonderlijke
bijdrage, handelen over het verschil
tusschen 1918 en de repressie van het
verraad tijdens en na dezen oorlog. Om
echter te vermijden wat Custodes
schijnt te vreezen, bestaat er een ge
makkelijk middel: alle leden van
V.N.V.,
ONDERWIJS.
Het is wel eens interessant de lijsten
der verdachte of geïnterneerde personen
van om het even welke stad of ge
meente even in te kijken.
Men m tg er zich aan
bijna zpi der uitzondering
van een oer
te ontmoeten. Het is
zöo’n toestand moeten
Niet alleen voor hun eigen handelwijze,
maar vooral voor den invloed die ze op
hun leerlingen hebben uitgeoefend. Zij
hebben hier niet alleen hun plicht, na
melijk de kinderen vaderlandsliefde in
te prenten, verwaarloosd, (wat al erg
genoeg is) maar zij hebben hen een
volledig verkeerde houding doen aan
nemen.
Sommige bladen en personen die de
epuratie wat zachter willen zien toe
passen, brengen allerlei redenen tot
verontschuldiging in.
Tijdens hun studiën werden hen
reeds voor den oorlog anti-Belgische
idieeën aangeboden de scheiding
Vlaanderen - Wallonië, aanhechting bij
Holland en meer. Er werd hen gewezen
op de wantoestanden in het eigen on
derwijs, de wijze van de benoemingen,
het bedrag van hun salaris, de inrich-
i ting van het onderwijs zelf. Van al de
ze factoren, niet alle zonder grond, ble
ven bij den onderwijzer kleine kiemen
over. Nu buitte de geniepige propagan
da van den bezetter deze kernen van
misnoegdheid uit door deze
aan te dikken en dan... de „Nieuwe Orde”
voorstellen! De onderwijzers, die niet
al te vast in hun schoenen stonden op
gebied van vaderlandsliefde, slikten de
prachtige beloften gretig en het mise
rabel type van sympathisant of colla
borateur was geboren.
De hoogergenoemde verontschuldigin
gen mogen hier gerust op zij geschoven
worden. Indien er reden tot misnoegd
heid was in ons onderwijs, daarvoor
zou een rechtschapen Belg toch niet
slaafsch de methoden van een vreemd
land navolgen en allerminst deze van
den vijand, doorspekt met propagan
distische trucjes en slagwoorden.
Daarom mogen de reeds vermelde
onderwijzers volstrekt niet meer in
dienst genomen worden en hun ver
vangers moeten het absoluut vertrou-
(Einde)
Custodes erkent dat er gezuiverd
moet worden, maar voegt er bij:
„Overal zijn speuragenten aan ’t werk
gegaan om de minste pekelzonde te
achterhalen. Links en rechts worden klei
ne «tribunaaltjes» opgericht en dossiers
gereed gemaakt, om de bestraffing en
uitzuivering zoo ver mogelijk en onver
biddelijk door te voeren. Het spreekt
van zelf dat dergelijke puriteinen niet
altijd door een edel rechtvaardigheids
gevoel, liefde tot de zuiverheid of be
zorgdheid om het algemeen welzijn
worden gedreven. Er zijn er wel meer
die, onder der vlag der epuratie, motie-
waarvoor een eerlijk
uitkomen. Ze geven
wraaklust; ze zoeken
te benadeelen waarvan ze,
andere persoonlijke reden,
ze nemen de gelegen-
om menschen te treffen
groep, partij of
trachten een
een adept, van weifelende houding aan te halen,
ven verbergen
man moeilijk kan
toe aan haat en
menschen
om een of
afkeerig staan;
heid te baat
die tot een opposiete
godsdienst behooren; ze
plaats vrij te maken voor
een familielid of hun eigen, persoontje, die destijds ook bij
Waren er dergelijke motieven niet, de voorkwamen.
zou ongetwijfeld'
uiteuivering^koorts
aanzienlijk dalen”.
Dat er menschen bestaan die niet
„sulver” zijn in hun „zuiveringsactie”
is een feit. Dat anderen, ten gevolge
van hun vroeger gedrag, (bijv, oud-ver
oordeelden voor redelijk belangrijke
feiten van gemeen recht) zich beter af
zijdig zouden houden is er ook één. Dat
een derde kategorie „houdt den dief”
roept opdat het tegen hen zelf niet zou
toegepast worden, is ook mogelijk. Doch
dit alles zijn uitzonderingen! „De puri
teinen”, zooals Custodes ze tamelijk
smalend noemt, zijn in hun overgroote
meerderheid patriotten van het aller
beste allooi, die weten dat een recht
vaardige maar onverbiddelijke zuive
ring een absolute noodzakelijkheid is
voor de welvaart van het land en een
zaak van de meest elementaire justicie.
En wie vinden we in het kamp der anti-
zuiveraars? Menschen die vóór den
oorlog heulden met anti-nationale ele
menten, con.centratie-ridders, die op
zwarte en „Schwarzfreundliche” stem
men jagen, en reactionnairen van het
zuiverste water, fascisten, neo-fascis-
ten en sympathisanten van al wat an-
ti-democratisch is! Zooals we het reeds
zegden waren de Duitsche
successen of hun 1
geen verontschuldiging tot landverraad,
integendeel! „In ruime kringen achtte
men een zekere aanpassing onvermij-
lijk en noodzakelijk” orakelt Custodes.
Wat wordt met deze uitdrukking be
doeld? Meer klaarheid ware hier ge-
wenscht. Voor een patriot was er slechts
één aanpassing mogelijk bij de des
tijds wassende kracht der Moffen.:
„harder doorvechten!” We laten hier
Custodes zelf weer aan het woord:
„Het gezag der Londensche regeering,
de bevoegdheid van een Secretaris-ge-
neraal, de wettigheid en waarde van
allerlei nieuwe Instellingen, dat alles
was in den beginne niet zoo klaar. We
kunnen er zelfs aan toevoegen, dat
menig ernstig jurist en moralist het,
ook op dit moment, niet aangenaam
vindt met sommige van. die vraagstuk
ken te worden lastig gevallen. En het
De Vrijheidseclio
1
