van
Nieuport en Kanton
Voor Waarheid
en F:rede!
Foor Vrijheid
en Recht!
N° 1
Zie het belangrijk bericht
op de 3lle bladzijde.
Briefwisseling
Eerste Jaargang/
Aan onze geachte lezers!
Allen in de bres!
Zaterdag 2 October 1909
Wij hebben vernomen dat onzen achtba
ren heer volksvertegenwoordiger Buyl
ongesteld is en zijne kamer niet verlaten
mag. Overspanning door zijne veelvuldige
bezigheden en zyne bewonderenswaardige
werkzaamheid zal hiervan wel de oorzaak
zijn.
De redaktie van het Weekblad wenscht
hem van ganscher harte een spoedig vol
ledig herstel.
Brussel, 1 October ’09.
Waarde Redactie!
Hoera! Wat een heerlijk idee! Gij hebt dus be*
sloten dat voortaan de liberale denkwijze In
Nieuport wederom haar orgaan zal hebben! Die
gelukkige gebeurtenis zal niet alleen degene
verheugen die, in uw midden, het met de vrij
zinnige princiepen goed meenen, maar zij zal
ook welkom geheeten worden door de talrijke
Nieupoitnaars die, alhoewel op den vreemde ge
vestigd, belang stellen in alles wat hun geboorte
stadje aangaat. Gij weet dat ik van ouds her on
der die Nieuportnaars mag gerekend worden en
het was uwentwege een bewijs van vertrouwen
en genegenheid dat me tot het harte sprak toen
ik uwe zoo vleiende uitnoodiging ontving om
aan hel opstellen van het Weekblad mede te
werken. Volmondig antwoord ik Ik wil dat
graag, zeer graag doen, in de maat van hel mo*
gelijke, wanneer tijd en omstandigheden mij dat
loelaten, in één woord Als 't past, bi appetite!
Eu ik vind dat ik zoodoende niet alleen tegen
over U, mijne vi tanden, mij van een plicht kwijt,
maar ook tegenover degene die minder ingelicht
zijn omdat zij niet altijd den noodigen tijd heb
ben en soms ook wel hel noodige onderwijs
missen om zich op de hoogte van de hedendaag-
sche toestanden te houden.
Vuyleteke, de studentendichter, zong eens
’t Gevaar is groot en dringend de nood!
Geene woorden beter dan die kunnen de Belgi
sche toestanden in ’l gezegend jaar 1909 ken
schetsen! Wie daarvan niet mocht overtuigd
wezen, leze het volgende
Sedert 1884 z jn ae Staatsuitgaven in Belgie
DRUKKER
J OSE)I>H M A.JECK
Statiestraat, Oudenaarde
VERKOOPER
■•leter Verstraete, zoon
schatkist leeg geplunderd. Dat is meer dan ge
noeg,... het is te veel! Het belgiscbe volk is U
beu, Mijne Heeren. Rolt uwe matten op en moeit
U nooit meer mei ’s lands zaken. Daarvoor zul
len de anliklerikalen, ten goede van werkman
en burger, spijts U, te beginnen met 1910 wel
zorgen! Sursum cordaüf
Waarde Vrienden van den Redactieraad, lot
welhaast! L. S. H.
EEKBLAD
ABONNEMENT
ü,GO frank per jaar
op voorhand betaalbaar
PRIJS PER NUMMER
5 centiemen
’t Is onder den strijdkreet ïa«r
vrijheid en recht! voor waar
heid en vrede! dat wij te dit eerste
nummer komen aanbieden.
Veel te lang reeds ligt ons vlaamsche
volk onder het juk der klerikale dwinge
landij; veel te lang reeds wordt het door
dwang en vrees van broodroof zijne vrij
heid ontnomen; onze meesters dringen in
alles en voor alles hun eigen wil op en be-
rooven ons volk van het vrijheidsgevoel,
dat in aller hart aan banden ligt gekneld,
en nochtans slechts eene gunstige gelegen
heid afwacht om aan dit vrijheidsgevoel
openlijk lucht te geven. De vrijheid, het
heiligste pand dat den mench behoort,
wordt gesmoord door slaafscbe dwinge
landy.
Gelijke plichten bestaan er niet. De een-
en moeten al den last op hunne schouders
torschen wijl anderen zich aan de heiligste
plichten jegens het vaderland onttrekken
en aldus haat en nijd, twisten tweedracht
onder de menschen zaaien. Het recht, dat
vooral aan hen toekomt die de grootste
plichten vervullen en de zwaarste lasten
dragen, w-ordt onmeedoogend onder de
voeten getreden.De innige broederlijkheid
die Onder het volk zou moeten bestaan,
wordt verbroken en onophoudend aange
vuurd door het voorrecht dat de klerikale
partij aan hare vrienden onwettig toekent
wijl zij het recht bare tegenstrevers open
lijk miskent. Bevoorrechting en schande
lijke misbruiken heerschen van langs om
meer in alle besturen, waar de klerikalen
den scepter zwaaien.
Aan dien betreurenswaardigen toestand
dient een einde gebracht! Aan ons, bij
middel van ons Weekblad, dien toestand
klaar en duideiyk bloot te leggen, alle
rechtsmiskenning openlijk aan te klagen,
alle bevoorrechting te bekampen; luid en
krachtig, rechtzinnig en onbevreesd te
strijden voor vrijheid en recht!
Doch dit alleen is niet ons doel.
Wie maar eene klok hoort, hoort ook
maar een klank, en dat mag niet meer.
De klerikale pers, immer door dweepzucht
en tanatism geleid, tracht steeds door
valsche aantijgingen, hen te beschimpen,
die standvastig hunne beste krachten wij
den aan het welzijn van ons volk, aan den
vooruitgang en de welvaart van onze stad
van ons kanton, van ons land. Die pers
verbloemt den hachelijken toestand waar
in 't klerikaal bestuur van stad en land
verkeert; zij schetst op verkeerde wijze
de maatregelen en besluiten af die het
neemt ten voordeele zijner partijgangers;
zjj wacht zich wel de gegronde opmerkin
gen, de wijze raadgevingen onzer vrijzin
nige mandatarissen mede te deelen; ja, die
klerikale pers is onbeschaamd genoeg zich
die nuttige wenken, die heilzame lessen
toe te eigenen.
’t Is tijd dat de klok der waarheid hein
de verre dreunt over stad en dorp om de
onverschilligheid van sommigen af te
schudden, om den tegenstrever te ontmas
keren, om züi>e valsche bedoelingen en
heimelijke inzichten klaar en duidelyk te
Valkestraat, Nieuport
Aunonceuprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en mededeelingen moeten vóör den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, alkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen, bestemd voor
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver oaderteekend en ouder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
doen kennen; om vrij en vrank onze mea
ning, onze gedachten, onze zienswijze te
verdedigen; om de rechtmatige eischen,
de billijke wensehen van werkmanen boer
van burger neringdoener te behartigen,
om hunne belangen te verdedigen; om
vrijheid en recht te vragen in alles
en voor allen!
’t Is tijd dat de waarheid overal
worde verkondigd en aan dien plicht zal
ons Weekblad steeds getrouw blijven. Het
vast geloof in onze princiepen, de vurige
hoop in eene nieuwe blijdere toekomst, de
liefde tot ons ideaal schenken ons de noodi
ge kracht om den stryd aan te gaan, die
we immer hebben gestreden en altijd zul
len strijden!
En, hoe hardnekkig die strijd ook moge
wezen, vol moed vatten wij de taak aan,
want edel en grootsch is ons doel.
Wanneer vrijheid en recht alom
zullen erkend wezen, als de waarheid
eindelijk zal zegepralen, dan ook zal alom
vrede heerschen!
DE.REDACTIE -,r
van 181 lot 230 millioen gestegen, d. 1. eene
vermeerdering van 33 t. h. terwijl de bevolking
slechts niet 23 l. h. toenam.
,D< onrechlslreeksche belastingen, d. w. z. de
lol- en accijnsrechten die van 1880 tol 188436°/0
van de algeheele belastingen bedroegen, verte
genwoordigen thans 48 p, h.
Toen de liberalen de rechten op den alcohol
verhoogden werd die handelwijze,als een moord
aanslag zoo erg door de katholieken gelaakt,
maar ZIJ brachten die rechten van 18 op 44 en
daarna op 56 ï/2 millioen.
De openbare schuld was, in 1884, 1 milliard
766 millioen groot; thans is ze tot de monster
achtige snm van 3 milliards 600,000
fr. gestegen!!!
In 1884 waren 82 millioen noodig om de kroo
zen der schuld te betalen. Thans gaan die kroo-
z n jaarlijks me! 178 millioen weg.
In 1883 bestonden 27 Staats novmale scholen.
Sedert 1905 is dat getal op 13 gevallen. Maar
in 1883 bestond geene enkele vrije normale
school en thans zijn er 41helaas!
In 1883 waren er 4787 lagere officieels scho
len, in 1905 zijn er 250 min alhoewel.jtooals
hierboven gezeid, de bevolking met 28 p. b. is
vermeerderd.
In 1883 ontvingen de vrije scholen geene toe
lagen; thans verorberen ze 3,240,000 fr. ’s jaars
en... de klerikalen vinden dat hel niet genoeg is!
En eindelijk De katholieken kwamen aan het
bewind onder den kreet «Geen man, geen cent,
geen kanon meer! Ellendige kluchtspelers!
Oordeel, beste lezers, hoe dat programma Mnoai
werd nageleefd Onder het liberaal beheer werd
voor hel budjel van oorlog en dal der gendar
merie 49 millioen verteerd. Thans zijn die bud-
jetlen 67 millioen groot geworden en wanneer
men bij dit ontzaglijk cijfer dal van de militaire
pensioenen, van het loon der lotelingen enz.
voegt, komt men lol de versch. ikkelijke som van
97,906,000 frank, t. t. z. nagenoeg honderd
millioen ’s jaars!!!
En niettenstaande die onloocgenbare feilen
die de veroordeeling van hel klerikaal bestuur,
waaronder we sedert 25 jaar gebukt gaan, uit
maken, roepen onze meesters victorie.
Zie hij es aan, Mijne Heeren! Het is niet genoeg
in een roes, na de talrijke banketten die in den
laatsten tijd voor doel hadden in de oogen der
menigte zand te werpen en te doen gelooven dat
builen den katholieken winkel geene zaligheid
meer mogelijk is, het is niet genoeg, zeggen we,
in een roes te verkliren dat aan het katholiek
bewind geen einde meer kan komen. Wij welen
het wel beter en gij ook, Heeren Klerikalen, be
seft wal gevaar U bedreigt, en als ge stoft en
pocht over uwe onoverwinbaarheid dan is het
tegen beter welen aan. Want wal leert ons de
geschiedenis van gisteren? Sedert 1904 is de
meerderheid der klerikale partij op eene voor
harr deerniswaardige manier aon ’t verbrokkelen
gegaan. Van 20 stemmen is ze, in 1906, op 12 en
verleden jaar op 8 gevallen. Die uitslagen zijn
zoo welsprekend dat ze aan de flauwbartigsten
onder ons den noodigen moed geven om ten
strijde te trekken en ons allen, liberalen, de toe
komst met volle vertrouwen doen Inzien. En
daarom is het dat we ons tol den slag dien we
aanstaande jaar zullen leveren geestdriftig uit
rusten. De tweedracht die we uit onze rangen
hebben geweerd is in die van den vijand geslo
pon en zooals zij vroeger wel eens in onze gele
deren verwoestingen heeft aangebracht, zal zij
ook bij hen, een kanker gelijk, hel beste hunner
krachten uitzuigen en dooden.
Ja, beste Vrienden, ik zeg het U in der waar
heid baast heelt het klerikalismus in Belgie
gedaan; omdat het na 25jaren overheersching,
na 25 jaren dwang tot op den draad versleten is.
Onze meesters hebben de openbare schuld op
eene schandalige manier verhoogd, zij hebben
hunne volgelingen, hunne trawanten met goud
en gunsten van alien aard beladen,zij hebben de
Het Weekblad van van Nieuport en
Kanton is verschenen. Het zal voor U,
Geachte Vrienden en Strijdgenooten, een
machtig wapen wezen, waarvan gij u op
tijd en stond zult weten te bedienen, om
logen en laster te weerleggen, om den po-
litieken tegenstrever als ’t past op zijne
plaats te zetten, zijne zienswijze te weer
leggen en uw programma warm te verde
digen.
Daarom zal het weekblad u regelmatig
op de hoogte houden van den politieken
toestand van land, en stad; bot 7al.11.maA0,
VRbilca warm auïlerelanaen gebeurt; het
zal regelmatig zijn lezers op kenbaar ma
kende warme verdediging onzer belangen
door den achtbaren heer Senator Verbeke
de bewonderenswaardige werkzaamheid
van onzen ijverigen volksvertegenwoor
diger de heer Buyl.
Het Weekblad zal regelmatig alle fees
ten en voordrachten aankondigen; het zal
nuttige en leerrijke artikels voor landman
en neringdoener laten verschijnen, het zal
zooveel nieuws mogelijk mede deelen om
het zoo aantrekkelijk te maken als het
kan.
Doch dit is niet voldoende.
Op de medewerking van u allen, Waar
de Vrienden en Strydgenooten, wordt
gerekend. Het Weekblad van Nieuport
en kanton is het orgaan van U allen, die
het goed meent met onze zaak; van u allen
die overtuigd zyt dat fanatisme en dwang
moeten bekampt worden om de rechtvaar
digheid te doen zegepralen.
Leest en verspreidt dus ons orgaan,
leest het aandachtig om op uwe beurt
overal het goede woord te verkondigen;
leest het regelmatig met u als abonnent
in te schrijven. Wie kan, zende ook arti
kels ofmeedelingen; de volledigste geheim
houding is gewaarborgd.
Op een punt echter roepen wij van nu
af de aandacht onzer lezers en onzer mede
werkers. Wij zijn niet voornemens te han
delen zoals onze tegenstrevers. Op politiek
terrein zullen wij hen oog voor en tand
voor tand bestrijden, doch wy zullen ons
wel onthouden van persoonlijke aanvallen
van kwetsende aantijgingen of eerrooven-
de bedekte zinspelingen, ’t Is niet daarme
de ook niet door scheld of schimpwoorden
dat ons programma dient verdedigd te
worden. Ons doel is veel edeler, veel ver
hevener en van die gedragslijn zullen wij
niet afwijken.
Ten strijde dus! Allen in de bres! En
weldra zal overal den vreugdekreet weer
klinken
Wij wilden wat was recht
En wonnen wat wij wilden!
