Heeren Kiezers
1910
NIEUPORT
Wetenschappelijke kronijk
Hoogwater te Nieuport
Samenspraak
i J. Betere traktementen aan onze vrienden.
ze nogmaals kan
P. - De liberale neringdoeners nooit den
penning gejond...
J. En onze vrienden bevoordeeligd.
p. Is ’t dan te verwonderen dal er krol en
Compagnie in de kas is?
J. En dal de contribution nog zullen ver-
hoogen!
P. Is ’t waar, Jan?
J. Wel zeker, maar zij moeten daarmee
wachten tot achter Mei ten naasten jare Of tot
achter de naaste gemeentekiezing...
P. Begrepen Jan. Daarbij ze zijn nooit
haastig op ’t stadhuis
J. Hoezoo?
p. Wel, de begrooting van vande jare is nu
in September maar te berde gekomen in plaats
van verleden jaar in September.
J. Zoudt ge peinzen dat er iets in den haak
niet was? Een heel jaar te late!
p Past... Goên avond, Jan.
’s avonds
10,04
10,45
11,20
11,53
12,09
12,41
1,13
20 fr. 45
20 fr. 85
aannemers ver-
10 October
11
12
Diefstal. In d$n nacht van zondag tol
maandag laatst werd alhier eeoe dielte met in
braak gepleegd bij den beer Debt uck-Dedeysler,
Recollettenstraat. De dieven nebben een paar
vensterruiten uitgesneden en een aantal pijpen
en ander rookgerief ter waarde van 30 franken
medegenomen.
Van de daders is nog geen spoor ontdekt.
15
16
Op 12 September laatstleden werd op de
Sterrewacht van Heidelberg door de photogra
phic ’t bewijs geleverd dat de komeet van Halley
weder in aantocht is. Dit hemellichaam, waarvan
de eerst gekende verschijning tot het jaar 12
voor onze tijdrekening opklimt, verschijnt onge
veer alle 76 jaren. Sedert zijne laatste terugkomst
zijn de vorschingsmiddelen der wetenschap, en
namelijk der spectroscopie, merkelijk vooruit
geschreden en, daar men niet veel gelegenheden
heeft heldere kometen te onderzoeken, is dit
nieuwe optreden eene belangrijke wetenschappe
lijke gebeurtenis. Voor de oningewijden zal het
ook zeker belang hebben, want, alhoewel de ko
meet vooralsnog, zelfs met de machtigste teles-
kopen, niet kan waargenomen worden, zal zij
rond April aanslaande reeds voor het ongewa
pende oog zichtbaar zijn; eerst ’s morgens voor
zonsopgang, later ’s avonds, en wellicht eene
prachtige verschijning aan den hemel worden
Die komeet van Halley heeft aanleiding gege
ven tot zeer veel bijgeloovige uitingen. liet toe
val jheeft inderdaad gewild, dat hare verschij
ningen dikwijls belangrijke geschiedkundige ge
beurtenissen voorafgegaan zijn en alzoo de voor
bode daarvan schenen. Dit was namelijk het ge
val met den val van Jerusalem, de nederlaag van
Attila, de verovering van Engeland door de
Noormannen.
Toen zij, in 1456. nogmaals verscheen, was
het drie jaar geleden dat de Turken Konslan-
linopel hadden bemachtigd. Mahomed II had
Bosnië en Servië veroverd en bedreigde Wee
nen en Rome. De volkeren van Europa verkeer
den in hevigen angst en de paus Calixlus III was
zelf zoo verschrikt dat bij openbare gebeden
voorschreef om den komeet zoowel als de Tur
ken af te weren.
Voorwaar een bewijs dat godsdienst en bijge
loof veel gemeens hebben.
Nota der redactie Alhoewel niet bijgeloovig,
zijn wij overtuigd dal de verschijning der komeet
van Halley in April aanslaande de voorbode zal
zijn van eene belangrijke gebeurtenis de val van
’t klerikaal ministerie in Mei 1910.
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag 13
Donderdag 14
Vrijdag
Zaterdag
De kiezerslijsten van 1 Mei 1910 tot 30
April 1011 zijn verschenen. Met die lijsten
wordt gestemd in de Kamerkiezing van
Mei aanstaande. Het is dus noodig dat
onze vrienden op die lijsten met het aantal
stemmen ingeschreven zijn waarop zij
recht hebben en dat onze tegenstrevers er
geen grooter stemmental op voorkomen
dan hun toekomt.
Komt dus allen naar het koffiehuis
Willems Fends Valkestraat Nieuport,
waar de lijsten van al de gemeenten van
het kanton Nieuport ter inzage van een
ieder berusten. Zie de lijsten na, en, wie
denkt voor zich zelven, voor anderen of
tegen anderen te moeten reklameeren,
zegge het ten lokale.
Het bestuur van den Vrijzinnigen Volks
bond van Nieuport zal zieh hiermede kos
teloos gelasten. Alle reklamatiën moeten
vóór het einde der maand October bij het
College van Burgemeester en Schepen van
elke gemeente ingediend worden. Er is
dus haast bij en niet wachten of uitstellen
is de boodschap.
Ziehier de bijzonderste bepalingen be
treffende het kiesrecht
Om kiezer te zijn is de eerste vereischte
dat men geboren Belg zij, of de inburge
ring bekomen hebbe.
Daarenboven moet men nog de volgende
voorwaarden vereenigen
Om kiezer te zijn vcor de Kamer moet
men op 1“ Mei 1910 ten volle 25 jaar oud
zijn; voor den Senaat, voor de Provincie
en voor de Gemeente 30 jaar.
Om ingeschreven te zijn als kiezer voor
de Kamer, den Senaat en de Provincie,
moet men op 1 Juli 1909 ten minste sedert
één jaar ten volle in de stad of gemeente
's morg.
9,40
10,25
11,03
11,37
12,00
12,25
12,57
Ziedaar een jaartal dat in het geschie
denisboek der Belgische potitiek den val
der klerikale dwingelandij zal kenmerken.
Sedert 1884, het noodlottig jaar, heeft
de Regeeriag nooit harder in nesten ge
zeten. Nog nooit bestond in de dompers
partij zulke tweedracht; nog nooit was
hare meerderheid zoo gering; nog nooit
stond zij zoo dicht bij haar graf.
Het rijk der klerialen is ten einde, en
dat zullen wij bewijzen.
Toen de klerikalen aan het bewind kwa
men dank aan de toenmalige verdeeldheid
der liberalen, schreeuwden zij Geen man
geen kanon, geen cent meer.’ Eu uit deze
weinige woorden bestond gansch hun pro
gramma.
Thans zijn zy, dank list en bedrog,
dwang en broodroof, sedert 25 jaar aan
het bewind, en hoe hebben zij hunne be
loften gehouden!
Honderden millioenen voor nuttelooze
for ten hebben zij gestemd; ziedaar wat zij
noemen Geen man, geen cent, geen ka
non meer!
Het leger dat ze op nieuwen voet willen
inrichten telt schier meer gestreepten dan
simpele soldaten, en kost ons de oogen uit
den kop en niettegenstaande dat zou het
ten eind* ontheven te worden van den onder
houd van Jan best<^ n'1>.i uitweg langs de Veur-
n -.;tari. 11° locpI vn->r <’e automoble-
wfci.d^ ütu nu; ien uor de stad. De
tuer Burgemeester zegl dal deze vraag reeds ge
daan is geweest, doch dal men ze nogmaals kan
vernieuwen.
De heer Burgemeester zegl dat het Schepen
college er in gelukt is de portretten te bekomen
van de Burgemeesters van Nieuport namelijk
van de HH. Vander Beke, Louis Meynne, Van
Baeckel, Van Cuyck en De Roo. Alleen het por
tret van burgemeester Lefever wordt nog gemist.
Hij stelt voor bedankingen te sturen aan de fa-
miliën die de stad met deze portretten hebben
begiftigd, hetgeen eenparig wordt aangenomen
Deze portretten berusten nu in de miiiciezaal
van het stadhuis en zullen al har uitgestald wor
den.
De zitting wordt geheven.
een bijzonder krediet in 1908 werd voorzien, dat
gedeeltelijk dees jaar werd gebruikt; en de heer I
schepnn Thiyghebaert verklaart dat er ter; 1 i
dagen gcene werklieden aan d-.j beplu ling n
nog werkzaam zijn.
Het lid heer De Jaegher zegt dat deze kredieten
aanneembaar zouden geweost zijn, indien de be
grooting een jaar geleden, zooals de wet het
voorschrijft, overgelegd geweest ware, doch nu,
dat bijna 9 maanden van 1909 zijn verloopen, is
hij tot de overtuiging gekomen, dat er nu reeds
meer verteerd is; de gevraagde kredieten zouden
im de u verhoogd worden en bijgevolg zou de
b {grooting niet meer in evenwicht zijn
De heer Secretaris vraagt waarom de heer De
Jaegher geen overdracht of vermeerdering van
kredieten voorstelt, en deze antwooidtdat hij
geene voorstellen wil doen; dat het aan het Sche
pencollege toekoml van de begrooting behoorlijk
op te stellen, ten einde tot geene overschrijdin
gen van kredieten zijn toevlucht te moeten ne
men, zooals, bij voorbeeld, voor het dienstjaar
1907 gedurende hetwelker 35188 fr. 30
meer werd verteerd dan voorzien was. Hij
wenscht te weten wat er tot heden betaald ot
besteld geweest, ten einde zich een gedacht te
kunnen vormen tot welk cijferde gevraagde kre
dieten zouden moeten verhoogd worden. De heer
Secretaris zegt dat de stadsleveranciers slechts
op het einde van ’t jaar hunne rekeningen inzen
den en dat tot heden niets of weinig werd be
taald. Niettegenstaande het aandringen van het
lid heer De Jaegher worden hem de gevraagde
inlichtingen niet gegeven. De heer Secretaris
zegt dat de gewone inkomsten der stad, de ver
plichtende en vrijstaande uitgaven nog overtref
fen, na rekening gehouden te hebben van den
toekomenden intiest en aflos der leaning van
255,000 fr. De heer De Jaegher erkent dat deze
begrooting beter dan de voorgaande is opgesteld
voor wat de gewone en buitengewone uitgaven
betreft.
Betrekkelijk het krediet van 15000 fr. tot be
taling van het bluschmaterieel doet de heer Dq
Jaegher opmerken dat reeds in de rekening van
1907 de som voorkomt van 2511.20 fr. Hij be
klaagt zich over deze groote uitgaven van 1751’
fr. 20. Verschillige leden doen hem opmerken
dat na den brand van het hotel de la Bourse de
HH. Maertens en Gommers de eersten waren om
te zeggen, dat het bluschmaterieel moest ver
nieuwd en verbeterd worden en dat men des
noods de belastingen moest verhoogen. De heer
De Jaegher zegt dat hij het volkomen eens is met
hen. voor wat betreft de nuttige onkosten, doch
niet voorde onkosten van parade en het lid heer
Rybens zegt dat men dikwijls de parade moet
doen om het nuttige te bekomen.
Eindelijk vraagt de heer De Jaegher de neder-
legging der rekening van 1908 en vervolgens der
begrooting voor 1910. De heer Secretaris zegt
dat de nederlegging der rekening afhangt van
den ontvanger. Op de vraag van den heer De
Jaegher of de ontvanger in staat is, of hij al de
noodige stukken in bezit heeft, om deze rekening
op te stellen, wordt er hem bevestigend geant
woord en de heer Burgemeester zegt dut. er aan
den heer stadsontvanger zal geschreven worden
om gemelde rekening te vragen.
De begrooting voor 1909 beloopende in ont-
vangaten en uitgaven tot de som van 282,685 fr.
56 wordt aangenomen met acht stemmen en ééne
onthouding. De heer De Jaegher verklaart zich
te hebben onthouden om de redens die hij heeft
doen kennen in den loop der bespreking.
4* punt. Begrooting teekenschool voor 1909-
1910.
De begrooting beloopende in ontvangsten en
uitgaven tot de som van 2400 fr. wordt met alge-
meane stemmen aangenomen.
5* punt. Schoolbegrootingen 1910.
De begrooting voor het lager onderwijs beloopt
tol 12672 fr. 50 in onvangsten en uitgaven; de
kosten de prijsdeelingen 400 fr. De begrooting
voor de school van volwassenen bedraagt 575 fr.
De kosten der prijsdeeling 35 fr. en de schoolbe-
hoeften 75 fr.
Beide begroetingen worden met eenparige
stemmen aanvaard.
De begrooting de bewaarschool bedraagt 1800
fr. in ontvangsten en uitgaven.
Z’j wordt gestemd met 8 stemmen en ééne
onthouding. Heer De Jaegher verklaart zich te
hebben onthouden uit protestalie tegen de af
schaffing der gemeentelijke bewaarschool.
6e punt. Bijgevoegde hondenrol 1908; 2‘ stem
ming. Aangenomen ten beloope van 3 frank
voor één hond.
7' punt. Voorname hondenrol 1909; 2’ stemm.
Deze rol bedraagt één jachthond en 89 gewone
honden en beloopt tot de som van 273 fr.
Aangenomen.
8e punt. Aanbesteding levering kolen.
Hebben aangeboden per 1000 kilos
MM. Janneune, gebroeders
MM. Reunbroeck en Gheny
De heeren Janneune worden
klaard.
9’ punt. Aanbesteding werken in de teeken-
scbool. Bestek 411,90 fr.
Hebben aangeboden
M. Alexis Lahaye 367,24 fr.
M. Gesar Beun 389 fr.
M. Alexis Lahay wordt als aannemer aange
nomen.
10’ punt. Mededelingen en vragen.
De heer Burgemeester verklaart dat het Staats
blad van heden de bemachtiging medebrengt
voor de stad Nieuport om bij de Maatschappij
van het Gemeentecrediet eene geldleening aan
te gaan van 255,000 fr.
Verders verklaart de heer Burgemeester dat
een Comiteit, samengesteld uit leden van de Be
stendige Deputatie en Burgemeesters die leden
zijn van den Provincieraad, onlangs te Rousselare
vergaderde en er besloten heeft al de gemeente
raden der provincie te verzoeken eene aanvraag
tot het Staatsbestuur te richten, strekkende tot
het verkrijgen van den Staat van het kosteloos
vervoer van het steen, dat benoodigd is voor den
onderhoud der besteende landbouwwegen, in de
verhouding van 30 ton per jaar en per kilome
ter. In den laatsten zittijd heeft de Provincieraad
bij eenparigheid zelfden wensch uitgedrukt. De
heer Secretaris geeft lezing van het rekwest naar
het Staatsbestuur te zenden. Het wordt met alge
meens stemmen aangenomen. De heer De Jae
gher vraagt nogmaals dat door het gemeentebe
stuur zou aangedrongen worden bij den Staat
verblijven; voor de Gemeente, sedert ten
minste drie jaar.
Hebben recht op eene bijgevoegde stem
Voor de gemeentekiezingen, <ie kiezers
van ten volle 35 jaar oud op 1 Mei 1910,
gehuwd, of weduwnaar met kinders, ten
minste 15 frank persoonlijke belastingen
betalende aan den Staat in de gemeenten
van meer dan 10,000 zielen; van 2,000 tot
10,000 zielen, 10 fr.; in de mindere ge
meenten 5 fr.
Voor de verkiezingen voor Kamer en
Senaat is deze belasting vastgesteld op ten
minste 5 frank.
Die belastingen moeten bestaan voor
hel loopende jaar en voor het voorgaande.
De niet als werklieden ontlasten moeten
de belastingen voor 1908 betaald hebben.
Voor de werklieden is het voldoende dat
zij een huis bewonen, welk voor gemelde
sommen als belastbaar aangeteekend is op
de belastingsrollen.
Hebben ook recht op ééne bij ge voegde
stem
De kiezers, eigenaars, sedert 1*" Juli
1908, van gronden of huiz n gevende een
kadastraal inkomen van 48 fr.; of van
eene inschrijving op het Grootboek der
openbare schuld, of van een routeboekje
op de Spaarkas, gevende ten minste eenen
jaarlykschen intrest van 100 frank en be
staande sedert 1 Juli 1907.
Hebben recht op twee bijgevoegde stem
men
1° Dezen, die alle twee de bovengenoem
de voorwaarden van huisvader en eige
naar samen bezitten;
2° Zy, die drager zijn van een der diplo
ma’s, titels of getuigschriften, opgesomd
art. 17 der wet van 12 April 1894;
3° Zij, die een der openbare bedieningen
vervullen of vervuld hebben, die eene der
ambten bekleeden of bekleed hebben, die
een der beroepen uitoefenen of uitgeoefend
hebben, aangestipt in artikel 19 van voor
melde wet
Zij, die sedert 1 Juli 1908 eigenaar zyn
van onroerende goederen, hebbende een
kadastraal inkomen van minstens 150 fr.,
hebben recht, als eigenaar, op twee bijge
voegde stemmen voor de Gemeente.
Niemand kan meer dan drie stemmen
hebben voor de Kamers en de Provincie,
noch meer dan vier voor de Gemeente
Jan en Pier komen zaterdag avond van de ver
gadering, die bij hoogdringendheid was bijeen
geroepen in den katholieken Cercle, wegens ’t
verschijnen van het Weekblad.
In ’t naar huls gaan, houden zij de volgende
samenspraak
Jan. Onze chefs hebben schoon te zeggen,
Pier, maar die vervloekte gazet, dat Weekblad,
gaat ons veel spel leveren. Wie hadt dat ooit ge
peinsd?
Pier. Ja maar, Jan, gij kent de liberalen
van Nieuport nog niet. Gij zijt gij geen Nieupor-
tenaar, man, anders zoudt ge weten dat de Nieu-
portenaars taaie kerels zijn, die zich niet aan
banden laten leggen.
J. En nochtans Pier....
P. Ik weet wat ge zeggen wilt, Jan. Zij heb
ben een heelen tijd niets geschreven, 't is waar.
Zij hebben ons laten doen en niets gezeid, maar
aandachtig toegekeken, onze fouten en dwaas
heden aangeteekend en dat is zooveel te erger.
J. Dwaasheden, Pier, hoezoo?
P. Wel, mijn beste Jan, denkt gij dat de
liberalen bijvoorbeeld niet weten dat er bij ons
geene overeenkomst meer is zooals vroeger;
denkt gij dat ze niet weten dat onze chefs ten
minste in twee kampen zijn verdeeld?
.1, Ten minste in twee kampen?
P. Welja, de kwestie van ’t schepenschap.
Ge hebtde partij van hem die schepen had willen
worden, maar die het niet is, omdat bij, volgens
hem, nog niet dom genoeg is om schepen te
zijn.
J. Dat is één, Pier.
P. En dan de partij, die niet wilde dat dien
kandidaat schepen werd.
J. Waarom, Pier?
P. Wel, la concurrence
J. Dat is een leeiijke beest, Pier.
P. En dan hebt ge nog die oude Nieupor-
tenaars, gelijk ik en een ander, die van kante
geschoven worden voor vreemdelingen, die al de
eerepostjes willen hebben.
J. Dat is waar, Pier.
P. En toen nog, denkt ge dat ze niet weten
dat er velen van ons miskontent zijn omdat, ge
weet wel wie, altijd en o;eral de baas wil spelen
overtuigd zooals hij is, qu’ll est l’homme a tout
faire en dat wij zonder hem zero in 't cijferen
zijn.
J. Dat is waar, Pier, hij zal nu nog meer
werk hebben met die gazet.
P. Van zijn eigen Jan; ’t is voor die sociëteit
en voor die gilde, voor dat fonds en voor dat
agentschap; ’t is altijd schrijven en loopen en
voyageeren en schrijven, Jan.
J. Allicht nog een klerk er bij, Pier.
P. K’t Is wel mogelijk, Jan.
J. Maar g’.j spraakt daar van fouten....
P. Welja, vriend, zoudt gij niet denken dat
onze chefs ai eenige fameuse kemels geschoten
hebben De contributien verhoogd, van de jare
al doen betalen.
J. En toch geen werken uitgevoerd van de
jare.
P. De beste gronden verkocht.
J. En de schuld nooit afgekort.
P. De afgebrande meisjesschool niet her
bouwd....
J. - En ’t geld van de assurancie binnenge
palmd.
P. Trottoirs gemaakt over 5 jaar....
J. Die nu al versleten zijn.
P. Riolen over 3jaar.
J. Die nu al verstopt zijn en moeten uitge
broken worden.
P. Waterloopen gedempt
J. Dat de menschen op hulder land niet
meer kosten.
P. De vischmijn vroeger afgebroken
J. En een nieuwe moeten maken.
P. De bassin buiten stad gemaakt...
J. En de haven voor stad laten vervallen.
P. Veel geld verteerd voor de kerke....
J. Maar niets voor andere dringende werken.
Maar zeg, Pier, dat zal nu toch zeker niet meer
gebeuren. Wij hebben nu iemand die vertand
en kennis heeft van openbare werken.
P. Ja ja.... hm hm! En dan, vele kosten
gemaakt voor de speciale tenus van de pompiers.
J- Ni t alleen om te blusschen, Pier, maar
principaalijk om in de processie te flgureeren.
Un, deux, trols; hink, ke, pink! ha ha! ha!
P. Stil, Jan, stil. En dan toelagen aan onze
scholen
